Polska wyprzedza Chiny w eksporcie okien. U nas rządzą PVC i 3 szyby

Czego dowiesz się z artykułu?

Nim przejdziemy do wyborów polskich inwestorów, spójrzmy na nasz rynek stolarki otworowej. Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę z tego, jaka to potęga.

Polska liderem na światowym rynku stolarki

W 2022 r. Polska wyprzedziła Chiny i stała się światowym liderem w eksporcie okien i drzwi. Nasi producenci odpowiadali wówczas za 19,6% globalnego eksportu, firmy z Chin za 18,8%. To dane Związku Polskie Okna i Drzwi. W 2023 r. Chińczycy podgonili, ale Polska wciąż była na czele. Nasz udział w globalnym eksporcie stolarki wynosił 18,5%, chiński 18,3%. Firmy z Polski, Państwa Środka i mający o połowę mniejsze udziały Niemcy odpowiadały za prawie 50% światowego rynku. W poszczególnych segmentach rynku było nawet lepiej! Udział polskich producentów w globalnym eksporcie stolarki z PVC wynosił w 2023 r. 40,4%. Drugie miejsce zajmowali Rumuni (8,3%), trzecie Chińczycy (8,2%). Gdy idzie o okna drewniane, Polska również była zdecydowanym liderem (31,5% światowego eksportu). Kolejne miejsca zajęli Niemcy (12,4%) i Chińczycy (7,3%). W eksporcie drzwi drewnianych Chińczycy nas wyprzedzili (17,2% globalnego rynku). Polska była druga (9,6%), trzecie miejsce zajmowała Brazylia (8,4%). W stolarce aluminiowej dominowały Chiny (26,6% światowego rynku), za nimi była Kolumbia (10,6%), potem Polska (10%). Wszystkie dane za 2023 r., za Związkiem POiD.

Czy rodzimi producenci w 2025 roku obronią pozycję lidera światowego rynku? Trudno wyrokować. Na początku wakacji głośno było o problemach największego polskiego i europejskiego producenta stolarki otworowej, czyli spółki Eko-Okna. To firma zatrudniająca na Śląsku 15 tysięcy ludzi i ciesząca się opinią dobrego pracodawcy. Czy jej problemy to efekt błędów w zarządzaniu, czy sytuacji na naszym i światowym rynku? A może wszystkiego po trochu?

Izolacja termiczna okna - najważniejszy parametr przy wyborze okien

Jeszcze kilkanaście lat temu podstawowy dylemat przy wyborze okien brzmiał: drewniane czy plastikowe? A ponieważ kluczowym parametrem dla większości inwestorów jest cena okien, wygrywało PVC. Dziś tworzywowe okna (PVC) stanowią przeszło 3/4 krajowej sprzedaży. Najdroższe okna aluminiowe wybiera może nieco więcej niż 1% inwestorów stawiających domy jednorodzinne, reszta, czyli jakaś 1/5 rynku, to okna z drewna.

Najważniejszym parametrem współczesnych okien jest ich izolacyjność termiczna, fot. DRUTEX

Najważniejszą cechą współczesnego okna nie jest jednak materiał, z którego wykonano ramę, ale to, jak okno izoluje termicznie. Stolarka XXI wieku musi być ciepła, czyli ma uniemożliwiać ciepłu ucieczkę z budynku. Izolacyjność termiczną okna opisuje współczynnik przenikania ciepła U_w, który pokazuje, jak dużo ciepła ucieka przez nie wskutek różnicy temperatury wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia. Zgodnie z przepisami, wartość U_w okna pionowego nie może przekraczać 0,9 W/(m2·K). Do niedawna o takich oknach mówiono energooszczędne, dziś to standard.

Warto zauważyć, że każdy z dwóch podstawowych elementów, z których składa się okno, czyli rama i przeszklenie, ma inną przenikalność cieplną. Przenikalność przeszklenia U_g jest mniejsza od przenikalności profilu U_f. Przeszklenie jest zatem cieplejszym elementem okna. Wypadkową U_g i U_f jest U_w, czyli współczynnik przenikania ciepła całego okna. To ten parametr, wyliczony odnośnie konkretnego produktu, a nie okna referencyjnego, powinien interesować inwestora. Co istotne, takie samo przeszklenie może trafić do ramy wykonanej z dowolnego materiału, więc różnice między oknami wynikają przede wszystkim z właściwości profili oraz proporcji powierzchni ram i przeszklenia.

Inne ważne cechy okien

Przy wyborze okien, poza ich izolacyjnością termiczną, porównujemy jeszcze inne parametry: izolacyjność akustyczną, odporność na włamanie. Warto też zwrócić uwagę na współczynniki: przepuszczalności energii słonecznej i przepuszczalności światła.

Izolacyjność akustyczną stolarki określa współczynnik R_w wyrażany w decybelach (dB). Im wyższy, tym okno lepiej tłumi dobiegające z zewnątrz hałasy. Standardowe okna mają R_w między 30 i 34 dB. W budynkach położonych przy ruchliwej ulicy, albo od strony sąsiada, który trzyma głośne psy, czy choćby w sypialni, przyda się stolarka o współczynniku wyższym, np. 40 dB.

Czas, przez jaki okno stawia opór włamywaczowi, zależy od zastosowanych okuć, przeszklenia oraz zabezpieczeń dodatkowych. Trzeba mieć świadomość, że tzw. okna antywłamaniowe nie powstrzymają przestępcy, jedynie utrudnią mu wejście do środka. Elementem okuć są rolki ryglujące, zwane grzybkami, które po zamknięciu skrzydła blokują się w zaczepach na ościeżnicy. Im więcej takich zaczepów na obwodzie okna, tym trudniej je wyważyć. Opór włamywaczom ma stawiać również przeszklenie, dlatego w oknach antywłamaniowych montuje się szyby, laminowane kilkoma warstwami folii. Takie szkło bardzo trudno wybić - nawet stłuczone zostanie w ramie. Polska Norma wyróżnia 6 klas odporności na włamanie (od RC1 do RC6). Stolarka w trzech najniższych klasach stawia opór tylko niezbyt dobrze przygotowanemu złodziejowi. Klasa druga i trzecia powstrzymają go przez 3 do 5 minut, pod warunkiem, że nie ma specjalistycznych narzędzi (może mieć śrubokręt albo scyzoryk). Przy wyższych klasach doświadczony włamywacz, wyposażony w łom, siekierę, albo wiertarkę, sforsuje okno w maksymalnie 20 minut. W domach jednorodzinnych zwykle nie montuje się produktów klas wyższych niż RC3.

Szyba, czy przeszklenie

Dziś przeszklenie to szyba zespolona, nazywana też pakietem szybowym. Taki pakiet składa się z co najmniej dwóch tafli szkła, oddalonych od siebie o kilkanaście mm. Przestrzeń między nimi jest szczelnie zamknięta i wypełniona gazem, przeważnie argonem. W cieplejszych oknach stosuje się pakiety trzy- i czteroszybowe, tafle szkła pokrywają powłoki niskoemisyjne, zaś komory między nimi wypełnia np. droższy krypton. Co umożliwia uzyskanie współczynnika U_g (czyli przenikalności cieplnej przeszklenia) na poziomie 0,5 W/(m2·K).

Okna z trzema szybami spełniają Warunki Techniczne 2021, ale są droższe. Dlatego producenci nadal oferują modele z pakietami dwuszybowymi o U_w około 1 W/(m2·K). Takich okien, o U_w powyżej 0,9 W/(m2·K), zgodnie z przepisami nie wolno montować w nowych domach. W remontowanych można, o ile inwestor nie planuje skorzystać np. z dopłat z programu Czyste Powietrze.

Okno bez okuć, czyli nieotwieralny fiks, fot. KRISHOME

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Jakie rozwiązania zabezpieczające przed włamaniem są... Wybieramy drzwi szklane. Czym się kierować i ile kosztują? Dlaczego szkło hartowane pęka – fakty, o których rzadko...

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Parametry szklenia

Zwiększając liczbę komór (szyb) w pakiecie szybowym, zmniejsza się przeźroczystość okna i ogranicza dostęp światła do wnętrza. Dlatego warto zwrócić uwagę na dwa, wspomniane wcześniej, parametry szklenia. Pierwszy to współczynnik przepuszczalności światła L_t , pokazujący jaka część docierającego do szyby światła słonecznego zostanie przez nią wpuszczona do wnętrza. Jego wartość podaje się w procentach, a im jest wyższa, tym w pomieszczeniu jaśniej. Dobrze, gdy współczynnik L_t wynosi ponad 70%.

Kolejnym jest współczynnik przepuszczalności energii słonecznej g. Opisuje on, jaka część docierającej do okna energii słonecznej przeniknie do środka. Przeważnie g oscyluje koło 60%. Jeżeli inwestorowi zależy na ograniczeniu kosztów ogrzewania, powinien być jak najwyższy. Jednak im lepsza przepuszczalność energii słonecznej, tym większe ryzyko przegrzania pomieszczeń w lecie.

Okna PVC czy drewniane

Jak już wspomnieliśmy, ramy okienne do domów jednorodzinnych produkuje się z tworzywa (PVC), drewna, ewentualnie aluminium. Najpopularniejsze, ze względu na najniższą cenę, są ramy plastikowe. Większość firm wytwarza je z gotowych profili, kupowanych u jednego z dużych dostawców.

Najpopularniejsze na rynku są okna PVC, fot. KRISHOME

Okna PVC

Profile PVC mogą być białe lub kolorowe, np. w modnych szarościach. Także okleinowane - te świetnie imitują drewno. Ich ciepłochronność wiąże się przede wszystkim z głębokością profilu, nie z liczbą komór. Podstawowe profile mają głębokość 70 mm i 5 komór. Cieplejsze pakiety trzyszybowe trafiają do ram o głębokości 80-90 mm, komór mamy wówczas np. 7. Na izolacyjność cieplną okien z PVC wpływa także materiał, z którego wykonano wzmocnienie usztywniające ramę. Najczęściej jest to stal, w wersjach energooszczędnych stosuje się kształtowniki z tworzyw sztucznych lub włókien szklanych. Niekiedy komory są wypełniane materiałem izolacyjnym. Okna z tworzywa nie wymagają w zasadzie żadnych zabiegów pielęgnacyjnych, wystarczy je umyć.

Okna drewniane

Ramy drewniane wytwarza się z drewna drzew iglastych: sosny, modrzewia oraz z dębu, ewentualnie z gatunków egzotycznych, jak meranti i mahoń. Są one klejone warstwowo i łączone na mikrowczepy, dzięki czemu produkt nie wypacza się tak, jak te produkowane kiedyś z litego drewna. Do niedawna podstawowa głębokość profilu wynosiła 68 mm, cieplejsze mają do 92 mm. Inwestorzy cenią ten materiał, bo jest naturalny. Takie ramy są sztywniejsze od tworzywowych, co jest istotne w przypadku dużych okien tarasowych. Niestety, okna drewniane są również droższe i cięższe. I wymagają konserwacji - co kilka lat należy je przeszlifować i pomalować.

Coś dla miłośników klasyki, czyli okna drewniane, fot. FAKRO

Okna aluminiowe

Okna aluminiowe są najdroższe, ale też najsztywniejsze i najtrwalsze. Te przeznaczone do budownictwa mieszkaniowego powstają z dwóch metalowych kształtowników, połączonych wkładką termiczną z tworzywa (np. poliamidu wzmacnianego włóknem szklanym). Mają budowę trzy- lub czterokomorową, środkową komorę wypełnia się dodatkowo pianką polimerową. Profile z aluminium cechuje najwyższa stabilność wśród wszystkich materiałów, z których produkuje się okna. Są lekkie i wytrzymałe, co czyni z nich dobry materiał do obsadzania ciężkich i dużych okien. W typowej ramie można zamontować antywłamaniowe pakiety szklane ważące 50-60 kg/m2.

Ramy z aluminium świetnie sprawdzają się przy dużych przeszkleniach, fot. ALIPLAST

Aluminium jest też bardzo podatne na formowanie, więc wytwarzane z niego okna mogą mieć rozmaite kształty - prostokątne, okrągłe, łukowe. Dzięki stabilności i wytrzymałości, profil może być wyjątkowo wąski - patrząc na okno, zobaczymy głównie duże przeszklenie, prawie bez ramy. Niektórzy inwestorzy myślą, że okna aluminiowe są zimne. To mit. Owszem, aluminium jest w dotyku chłodniejsze od drewna, ale nowoczesne profile z tego metalu mogą mieć tak dobre parametry cieplne, że z powodzeniem stosuje się je w budownictwie pasywnym.

Okucia - ważny element okien

Okucia to trzeci, obok profilu i szklenia, element okna. Odpowiadają za jego pracę - sposób otwierania i zamykania (rozwierne, uchylne, uchylno-rozwierne, uchylno-odstawno- -rozwierne), wpływają na szczelność oraz odporność na włamanie. Najpopularniejsze są okucia obwodowe, rozmieszczone na całym obwodzie skrzydła. Po zamknięciu dociskają je równomiernie do ościeżnicy, co gwarantuje szczelność i zapobiega odkształceniom profilu. Mechanizm ryglujący, uruchamiany przez obrócenie klamki, jest konstrukcyjnie połączony z zawiasami. Liczba punktów blokowania skrzydła w ościeżnicy wiąże się z rozmiarami okna i jego odpornością na włamanie. Inne okucia występują w dużych oknach przesuwnych, wykorzystywanych w wyjściach na taras i dlatego nazywanych drzwiami tarasowymi. W oknie uchylno-przesuwnym PSK otwarcie polega na odsunięciu skrzydła od ościeżnicy i przesunięciu go równolegle do płaszczyzny ramy. To okno można również uchylić. W modelach podnoszono-przesuwnych HST skrzydło ruchome, po przekręceniu klamki, unosi się o kilka milimetrów, po czym przesuwa za stałe.

Istnieją też okna bez okuć - to przeszklenia stałe, czyli fiksy. Pakiet szybowy jest montowany w ościeżnicy, a okna nie da się otworzyć. Takie rozwiązanie stosuje się powszechnie w witrynach sklepowych, w domach jednorodzinnych warto je wykorzystać we wnętrzach, w których jest kilka okien i wtedy, kiedy nie będzie problemów z umyciem ich z zewnątrz, np. na parterze. Fiksy są tańsze i szczelniejsze.