Automatycznie sterowane rolety zewnętrzne powoli stają się standardem. Na rynku pojawiły się też elektrycznie otwierane okna dachowe i przesuwne drzwi tarasowe. W oknach fasadowych automatyka w zasadzie jeszcze nie występuje, ale już w drzwiach wejściowych jak najbardziej.
Janusz Werner
Data publikacji: 2021-04-30
Data aktualizacji: 2024-05-28
Postęp technologiczny i ludzkie zamiłowanie do wygody sprawia, że coraz więcej elementów budynku działa automatycznie. Korzyści wynikające z możliwości połączenia ich w jeden system, określany mianem domu inteligentnego, mogą tylko zwiększyć zainteresowanie automatyką, także tą wprawiającą w ruch stolarkę. Oczywiście, energia elektryczna zastępuje siłę ludzkich mięśni najpierw tam, gdzie ręczna obsługa np. rolet czy ciężkich, przesuwnych drzwi jest uciążliwa.
Zdalen sterowanie drzwiami z aplikacją SOREX SmartLock marki KRISHOME
Jak sterować roletami zewnętrznymi?
To ta kategoria szeroko pojętej stolarki, która "automatyzuje" się najszybciej. Ruchomym elementem rolety jest pancerz, zbudowany z pionowych profili, zwykle metalowych. Tradycyjnie opuszczano i podnoszono go ręcznie, korzystając ze zwijacza z taśmą lub linką, bądź - w przypadku większych pancerzy - z mechanizmu korbowego. Dziś rolety coraz częściej porusza silnik elektryczny - po prostu ręczna obsługa takich, których pancerz ma ponad 3 m2, jest niewygodna.
Silnik umieszcza się wewnątrz wału, na który nawijany jest pancerz. Sam wał nawojowy znajduje się w kasecie rolety, jest więc niewidoczny. Silniki mogą różnić się mocą, dobieraną do wymiarów i ciężaru pancerza.
Steruje się nimi za pomocą łączników ściennych lub pilota. Przy sterowaniu przewodowym niezbędne jest poprowadzenie instalacji elektrycznej między silnikiem rolety a włącznikiem, którym może być np. prosty przełącznik klawiszowy. W wariancie z pilotem (łączność radiowa), nie trzeba prowadzić przewodu do łącznika ściennego, ale silnik rolety i tak wymaga zasilania z sieci, więc bez podłączenia kabli się nie obejdzie.
Wyjątkiem są niektóre siłowniki poruszające rolety na oknach dachowych. Te mogą być zasilane z akumulatora solarnego, ładowanego z paneli słonecznych umieszczonych na kasecie. W obu wariantach (przewodowym i bezprzewodowym) da się sterować każdą roletą z osobna, lub ich grupami, także wszystkimi jednocześnie.
Napęd do rolet zewnętrznych z funkcją wykrywania przeszkód. (fot. Becker Antriebe)
Rolety z napędem warto włączyć w system domu inteligentnego. (fot. Aluprof)
Rolety z napędem to ta część automatyki budynkowej, której dodanie do systemu domu inteligentnego daje wyjątkowo dużo korzyści na różnych polach. Możemy wówczas np. symulować obecność mieszkańców. Smart dom, celem zdezorientowania potencjalnych włamywaczy, zadba o wywołanie wrażenia, że ktoś jest w budynku, np. włączając światło albo właśnie opuszczając rolety.
Z uwagi na wygodę, ich podnoszenie w sypialni (bądź w całym domu) można zsynchronizować z budzikiem, a opuszczanie z aktywacją alarmu. Dla oszczędności i komfortu, system będzie opuszczał rolety w mroźne noce (żeby dom się nie wychładzał) i w czasie upałów (żeby się nadmiernie nie nagrzewał). W ramach smart domu, da się nimi zarządzać przez telefon czy z tabletu, z dowolnego miejsca.
Dwa sposoby sterowania roletą na oknie dachowym - za pomocą klawiatury naściennej (fot. po lewej) i aplikacji w telefonie (fot. po prawej). (fot. Velux)
Czy można sterować oknami fasadowymi i dachowymi?
Pionowych okien fasadowych sterowanych elektrycznie w domach jednorodzinnych się nie spotyka, co nie znaczy, że ich producenci o takich rozwiązaniach w ogóle nie myślą. Na rynku pojawiły się już napędy obsługujące np. funkcje uchylania i przewietrzania, wytwórcy okuć też przygotowali odpowiedni osprzęt.
Automatyczne sterowanie sprawdza się za to świetnie i jest coraz chętniej stosowane w przypadku okien dachowych. Te montuje się niekiedy bardzo wysoko (np. nad salonem z antresolą, klatką schodową) i bez drabiny nie ma do nich dostępu.
Przy odpowiednim wyposażeniu, dom inteligentny poinformuje właściciela o otwartym oknie dachowym i zbliżającym się deszczu. (fot. Fibaro)
Zdalnie sterowane okno na oko nie różni się specjalnie od tego bez elektroniki. Wszystkie mechanizmy (silnik, sterownik, czujnik deszczu) ukryte są w jego konstrukcji. Sterownik umożliwia podłączenie do panelu sterowania dodatkowego osprzętu, np. elektrycznych zewnętrznych rolet. Dzięki czujnikowi deszczu woda nie dostanie się do wnętrza - sensor wyśle sygnał zamknięcia skrzydła, kiedy tylko zacznie padać. Szyna napędowa na ogół umożliwia otwarcie okna na dwadzieścia do trzydziestu kilku cm.
Do układu można włączyć czujnik jakości powietrza - jeśli będzie zanieczyszczone lub zbyt wilgotne, sensor prześle sygnał otwarcia okna. Które zostanie zamknięte, gdy po przewietrzeniu jakość powietrza wróci do normy.
Montaż sterowanego elektrycznie okna nie różni się od standardowego, trzeba jedynie doprowadzić przewód zasilający. Do ich obsługi używa się łączników naściennych, pilotów, także smartfonów i tabletów.
Sterowanie oknami dachowymi za pomocą smartfona (fot. Fakro)
Zewnętrzna roleta na okno dachowe, zasilana z akumulatorów solarnych. (fot. Fakro)
Poza oknami dachowymi elektryczne napędy stosuje się w dużych oknach przesuwnych i podnoszono-przesuwnych, w praktyce będących drzwiami tarasowymi. Przy czym tu przyczyną jest nie utrudniony dostęp, lecz znaczna waga skrzydła - dochodząca do 400 kg. Elektryczny napęd da się założyć w oknach wykonanych z każdego materiału: PVC, drewna, aluminium. Taką stolarkę oferuje już wiele firm.
Przewody i silniki ukrywa się najczęściej wewnątrz profilu, co sprawia, że modele sterowane elektrycznie mają grube ramy. Napęd można ukryć również we wnęce w posadzce. Podstawowe funkcje to otwieranie, zamykanie, wietrzenie szczelinowe (mikrowentylacja). Nie ma ryzyka, że poruszane elektrycznie okno kogoś przytrzaśnie - gdy skrzydło trafi na przeszkodę, natychmiast się zatrzyma.
W domu inteligentnym wyposażonym w stację pogodową, okna tarasowe mogą zamykać się samoczynnie, np. z powodu burzy. Steruje się nimi tak, jak dachowymi - za pomocą łącznika ściennego, pilota, smartfona, tabletu. Czyli pod warunkiem dostępu do Internetu w zasadzie z dowolnego miejsca na świecie, choć trudno sobie wyobrazić, czemu w tym konkretnym przypadku mogłoby służyć to udogodnienie.
W oknach przesuwnych i podnoszono-przesuwnych napęd instaluje się ze względu na ich znaczną wagę. (fot. GU Polska)
Elektronika w drzwiach zewnętrznych
Elektronika pojawia się w droższych drzwiach zewnętrznych, przy czym służy zwykle nie do ich otwierania i zamykania, a do zdalnego sterowania ryglowaniem zamka.
W przypadku drzwi wewnętrznych, elektryczny napęd jest przydatny w domach osób niepełnosprawnych i starszych, ale stosuje się go niezmiernie rzadko. Dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim możliwość otwierania drzwi np. przez naciśnięcie łącznika na ścianie jest niewątpliwie dużym ułatwieniem. Drzwi wewnętrzne z napędem mogą otwierać się automatycznie także wówczas, gdy czujka ruchu wykryje, że ktoś (np. mieszkaniec-senior) się do nich zbliżył.
Wracając do drzwi wejściowych - na rynku da się znaleźć i takie wyposażone w siłownik, który automatycznie otworzy je przed nami i zamknie, gdy przez nie przejdziemy.
Jednak producenci oferują najczęściej tylko możliwość zdalnego sterowania zamkiem, czyli jego odryglowania i zaryglowania. Drzwi można wówczas otworzyć nie tylko kluczem, ale także smartfonem, czy zdalnie z dowolnego miejsca na świecie (z dostępem do Internetu). Rozwiązanie z siłownikiem wymaga doprowadzenia prądu, zaś wersja z elektronicznym zamkiem niekoniecznie, bo może być zasilany z baterii.
Otwieranie drzwi smartfonem wygląda następująco: jeśli zostały wyposażone w specjalny elektroniczny zamek, a na telefonie mamy odpowiednią aplikację, to gdy do nich podejdziemy, po prostu odblokują się automatycznie. Nie musimy nawet wyjmować telefonu z kieszeni.
Na tej samej zasadzie działa zdalne otwieranie bramy garażowej - gdy system wykryje przed nią smartfon właściciela, uruchomi siłownik (który musi być podłączony do prądu) i brama zostanie otwarta. "Elektroniczny klucz" możemy również komuś wysłać, z jednego smartfona na drugi.
Dzięki geolokalizacji smart dom otworzy bramę na posesję, gdy do niej podjedziemy. (fot. Wiśniowski)
W przypadku drzwi wejściowych, rzeczywiście przydatna jest też funkcja zdalnego otwierania z dowolnego miejsca. Sprawdzi się, gdy dzieci same wrócą ze szkoły i trzeba je wpuścić do środka, albo kiedy goście czekają pod drzwiami, a gospodarze jeszcze stoją w korku.
Stosuje się także otwieranie drzwi za pomocą dotykowej klawiatury kodowej i przy użyciu czytnika linii papilarnych. Wtedy też nie potrzeba kluczy - żeby odblokować zamek, wystarczy wpisać kod albo (w drugim przypadku) przyłożyć palec do czytnika, umieszczonego na skrzydle lub obok drzwi.
Drzwi wejściowe można także otwierać, korzystając z dotykowej klawiatury lub czytnika linii papilarnych. (fot. Krispol)
Redaktor: Janusz Werner Na zdjęciu otwierającym: Drzwi wejściowe odblokują się automatycznie, gdy system zlokalizuje w ich pobliżu smartfon właściciela. (fot. Schüco)
Dziennikarz z przeszło 25-letnim doświadczeniem w mediach drukowanych i elektronicznych. W Budujemy Dom od blisko dekady. Na budowach bywa tak często, jak w redakcji. Autor tekstów poradnikowych i publicystycznych, także porad prawnych. Nadąża za zmianami w największych programach pomocowych dla inwestorów indywidualnych: w Czystym Powietrzu, Moim Prądzie, Mojej Wodzie...
1
