Stropodach: rodzaje, budowa, opinie. Jakie są zalety i wady dachów płaskich?
Stropodach: rodzaje, budowa, opinie. Jakie są zalety i wady dachów płaskich?
Czym jest stropodach i jakie są jego rodzaje? W zależności od układu warstw, wyróżnia się stropodachy wentylowane, stropodachy pełne niewentylowane i odwrócone. Poznaj zalety i trudności w budowie dachów płaskich.
Joanna Dąbrowska
Data publikacji: 2024-12-03
Data aktualizacji: 2024-12-04
Chociaż dach płaski w dużo większym stopniu niż dach stromy narażony jest na powstawanie nieszczelności i przecieków, prawidłowo zaprojektowany i wykonany stropodach stanowi trwałą przegrodę i w równym stopniu co dach skośny - zabezpiecza budynek przed działaniem czynników atmosferycznych.
Hydroizolacja stropodachu
Ryzyko pojawienia się awarii w przypadku stropodachu wynika z niewielkiego nachylenia (albo jego braku) i gromadzenia się na połaci wody deszczowej, śniegu, lodu. Z tego względu stropodach musi mieć odpowiedni spadek, skierowany na zewnątrz (lub do wewnątrz) budynku. Im jest on większy, tym deszczówka szybciej spływa, a zastoiny śniegu i woda, po jego rozpuszczeniu, nie stanowią dużego zagrożenia. Przy niewielkim spadku stropodachu, koniecznie jest wykonanie wyjątkowo szczelnej izolacji przeciwwodnej. Poza tym zaleca się montaż systemu rynnowego, zaprojektowanego do dachów płaskich, oraz instalacji przeciwoblodzeniowej, aby unikać zamarzania wody i śniegu na połaci.
Rodzaje stropodachów
W zależności od układu warstw, wyróżnia się trzy rodzaje stropodachów:
stropodachy wentylowane,
stropodachy pełne niewentylowane
stropodachy odwrócone.
Stropodach wentylowany: konstrukcja i układ warstwy
Stropodach wentylowanyto specyficzny wariant dachu skośnego o bardzo małym spadku. Jako element nośny wykorzystuje się betonowy strop na najwyższej kondygnacji. Na nim wykonuje się paroizolację. Na tak zaizolowanym stropie opiera się drewnianą konstrukcję nośną pokrycia (przygotowaną z wiązarów, albo prefabrykowanych kratownic), ewentualnie metalową (z kształtowników). Na niej, z płyty OSB, sklejki, lub desek, robi się podkład pod pokrycie. Następnie na stropodachu wentylowanym układa się warstwowo pokrycie z papy bitumicznej, blachy, blachodachówki.
Warstwy stropodachu wentylowanego: schemat
Ocieplenie stropodachu wentylowanego
W stropodachu wentylowanym między stropem i pokryciem układa się izolację cieplną, zabezpiecza ją folią paroprzepuszczalną i pozostawia nad nią wentylowaną szczelinę powietrzną. Aby umożliwić wentylację, w ściankach kolankowych wykonuje się otwory i zabezpiecza się je siatką przed gryzoniami i ptakami.
Stropodach niewentylowany (pełny): budowa
Stropodach niewentylowany zwykle ma mniejszy spadek, w porównaniu z konstrukcją wentylowaną. Połać dachową i jednocześnie nośną tworzy żelbetowy monolityczny strop, na którym układa się termoizolację i izolację przeciwwodną. W stropodachu niewentylowanym nie ma pustki powietrznej służącej do wentylacji, wszystkie jej elementy ściśle do siebie przylegają. W zależności od układu warstw, wyróżnia się kilka odmian takiej konstrukcji.
Układ warstw stropodachu niewentylowanego: schemat
W tradycyjnym dachu płaskim, na żelbetowym stropie z mieszanki betonowej wykonuje się warstwę spadkową, następnie układa paroizolację i ocieplenie. Do ocieplenia stropdachu niewentylowanego najczęściej stosuje się następujące materiały izolacyjne:
twarde płyty styropianu dach/podłoga,
polistyren ekstrudowany,
wełna mineralna,
pianka poliuretanowa.
Papę albo inny materiał pokryciowy układa się bezpośrednio na twardej termoizolacji.
W wersji stropodachu z odwróconym układem warstw, na stropie z odpowiednio ukształtowaną warstwą spadkową - układa się izolację przeciwwodną (z dwóch warstw papy termozgrzewalnej), a na niej termoizolację odporną na zawilgocenie (z polistyrenu ekstrudowanego XPS, płyt styropianowych odmiany hydro).
Wierzchnią warstwę dociskową na stropodachu niewentylowanym tworzy się ze żwiru usypanego na geowłókninie, albo z płyt betonowych. Woda opadowa odbierana jest przez system odwadniający znad ocieplenia i spod niego.
Stropodach odwrócony: projekt dachu zielonego
Stropodach odwrócony można też wykonać jako dach zielony, stosuje się wówczas ziemię i wybrane rośliny (można zaprojektować ogród). Stropodachy zielone są dość skomplikowane na etapie projektowania i wykonania, a także dość drogie.
Do ich zalet dachów zielonych można zaliczyć następujące cechy:
dobra izolacyjność termiczna - stropodach zielony chroni przed nadmiernym nagrzewaniem się pomieszczeń latem (w pokojach pod takim dachem na ogół nie trzeba montować klimatyzacji) i wychładzaniem zimą;
dobra izolacyjność akustyczna - stropodachy odwrócone zielone obniżają poziom hałasu w pomieszczeniach (tłumią dźwięki o około 8 dB);
odporność na uszkodzenia mechaniczne i działanie wiatru;
podniesione bezpieczeństwo przeciwpożarowe;
zmniejszenie o 50% ilości wody odprowadzanej z dachu do kanalizacji;
poprawa mikroklimatu w bliskim otoczeniu oraz w pomieszczeniach pod dachem - rośliny, wydzielając wilgoć w postaci pary, obniżają temperaturę powietrza w upalne dni, filtrują powietrze i produkują tlen;
dodatkowa powierzchnia biologicznie czynna - szczególnie istotna na małych działkach.
Stropodach zielony stanowi powierzchnię biologicznie czynną, Tomasz Rybarczyk
Rodzaje zielonych stropodachów
Zielone dachy intensywne wysokie - byliny, krzewy, trawniki, niskie drzewa. Roślinność jest zróżnicowana pod względem wysokości, może zajmować całą płaszczyznę dachu lub być skupiona punktowo. Układ musi być starannie dobrany pod względem odprowadzania wody, gromadzenia jej i ochrony izolacji przeciwwodnej przed wrastaniem korzeni;
Zielone dachy intensywne niskie - byliny, krzewy, trawniki (bez drzew). Ich pielęgnacja, zaopatrywanie w wodę i substancje odżywcze jest mniej pracochłonne;
Zielone dachy ekstensywne - mchy, rozchodniki, rojniki, trawy (kostrzewy), czyli rośliny, które rosną bez podlewania.
Jakie pokrycie na stropodach?
Pokrycie stropodachu (czyli dachu płaskiego) musi być przede wszystkim szczelne, trwałe i odporne na działania promieni słonecznych, wysokiej i niskiej temperatury oraz zaleganie śniegu. Materiał ociepleniowy powinien umożliwiać uzyskanie ciągłości pokrycia na styku stropodach - attyka.
Warto wiedzieć: co to jest attyka?
Na dachach bez okapu wznosi się attykę. To niska ściana, poprowadzoną wokół krawędzi połaci. Attykę należy właściwie uszczelnić (przy zachowaniu ciągłości pokrycia na jej styku ze stropodachem) i ocieplić. Konieczne też jest wykonanie obróbek blacharskich, aby zabezpieczyć spodnie warstwy przed wodą opadową.
Ocieplenie attyki. Pod spodem widać hydroizolację z papy z wyobleniem w miejscu zagięcia, Tomasz Rybarczyk
Papa na stropodach
Papa na stropodach jest najpopularniejszym materiałem wykończeniowym. Składa się z trzech warstw, z czego na elastyczność i odporność na rozciąganie najwyraźniej wpływa środkowa - nośna, czyli osnowa. Największe znaczenie ma jej grubość i rodzaj wykorzystanego materiału - wytwarzana jest z welonu, tkaniny szklanej, folii, włókniny poliestrowej i nasączana masą bitumiczną (mocne osnowy charakteryzuje gramatura 200-250 g/m2).
Papy wierzchniego krycia na osnowie z włókniny poliestrowej o gramaturze 250 g/m2, stosowane do krycia płaskich połaci, BMI ICOPAL
Zadaniem warstwy spodniej jest zapobieganie sklejaniu się materiału przechowywanego w rolce, zaś wierzchniej - w postaci posypki z talku, piasku lub łupków - ochrona osnowy przed uszkodzeniem mechanicznym i promieniami UV. Po ułożeniu, papę na stropodachu można pomalować impregnatem, odbijającym promienie słoneczne, ponieważ to słońce i wywołane nim nagrzewanie najbardziej negatywnie wpływa na trwałość tego pokrycia na dachu płaskim.
Styropapa na stropodachu
Na dachu płaskim do ocieplenia można też zastosować styropapę, czyli papę zespoloną ze styropianem. Obecnie produkowane papy powinny przetrwać na dachu w dobrym stanie przez kilkadziesiąt lat, gdyż już nie nasącza się ich smołą, jak dawniej, lecz asfaltem modyfikowanym środkami uszlachetniającymi i uelastyczniającymi (np. elastomerem SBS).
Papy samoprzylepne
W sprzedaży są papy samoprzylepne, klejone, termozgrzewalne, które tuż przed układaniem, trzeba rozgrzać palnikiem bitum, znajdujący się na ich spodzie. Przy wykonywaniu typowego dwuwarstwowego pokrycia z papy na stropodachu, w pierwszej kolejności stosuje się papę podkładową, potem nawierzchniową.
Membrana EPDM do izolacji stropodachu
Na stropodachu można też ułożyć gumową membranę EPDM, wytwarzaną z syntetycznego kauczuku. Trwałość tego materiału (o grubości nieco powyżej 1 mm), szacuje się na około 50 lat. To wyrób trwały i wytrzymały, bardzo rozciągliwy (do 300%) i odporny na duże wahania temperatury. Uszkodzenia mechaniczne naprawia się specjalną taśmą.
Producenci oferują membrany o rozmaitej szerokości - nawet kilkunastu metrów. Przy wyborze takiego produktu cały stropodach można więc przykryć jednym płatem (uzyskuje się pojedynczą warstwę). Membrany na ogół przykleja się do podłoża, ewentualnie obciąża kruszywem bez ostrych krawędzi (otoczakami).
Warstwa z kamieni na stropodachu stanowi strefę buforową i chroni kondygnację pod nim przed przegrzewaniem, Tomasz Rybarczyk
Na stropodachu układa się też blachę płaską (na ogół formowaną na rąbek stojący) lub (rzadziej) blachodachówki.
Odwodnienie stropodachu: jak odprowadzać deszczówkę z dachu płaskiego?
Ze stropodachów na domach jednorodzinnych odprowadza się deszczówkę grawitacyjnie. Na ogół kieruje ją do przepustów w attyce, którymi spływa do pionowych rur spustowych. Można zastosować rury zewnętrzne, widoczne na elewacji albo schowane w warstwie ocieplenia, pod tynkiem. Producenci przygotowali też wyroby systemowe do odprowadzania deszczówki, przeznaczone do dachów płaskich. Kompletne zestawy składają się z kilku rodzajów wpustów dachowych i attykowych oraz odpowiednich elementów do odprowadzania deszczówki poza obręb fundamentu budynku.
Instalacja przeciwoblodzeniowa stropodachu
Na płaskiej połaci stropodachu, dobrze jest zamontować instalację przeciwoblodzeniową, chroniącą wpusty przed zamarzaniem. Największe ryzyko takich zdarzeń pojawia się w okresie wiosennych roztopów, kiedy w dzień temperatura powietrza rośnie, a wieczorem spada poniżej zera.
Stropodach zalety
Przedstawiamy najważniejsze zalety wyboru stropodachu.
Wysokość kondygnacji - piętro bez skosów, o pełnej wysokości jest wygodne do aranżowania i użytkowania.
Akumulacja cieplna - na ogół takich dach to masywny element żelbetowy o dużej bezwładności cieplnej - w budynku panuje więc bardziej stabilna temperatura, niż w przypadku dachu skośnego.
Wygodna obsługa techniczna - na dach płaski można swobodnie wejść i się po nim poruszać, aby np. zamontować antenę, naprawić lub wymienić pokrycie.
Łatwa nadbudowa stropodachu - przy takim dachu nietrudno dodać kondygnację, jeśli taka możliwość jest przewidziana (pod względem konstrukcyjnym) w projekcie.
Powierzchnia do wykorzystania na taras - stropodach może być użytkowany w ten sposób, jeśli takie założenia znajdą się w projekcie domu.
Powierzchnia biologicznie czynna - w przypadku stropodachu zielonego, 50% jego powierzchni można doliczyć do powierzchni biologicznie czynnej, co jest szczególnie istotne na małych działkach.
Stropodach wady
Wybór stropodachu wiąże się także z pewnymi trudnościami. Oto te najważniejsze wady i ograniczenia w budowie stropodachów.
Zastosowanie dodatkowego wyposażenia - niewielkie nachylenie dachu w niektórych przypadkach może oznaczać potrzebę montażu instalacji przeciwoblodzeniowej zapobiegającej zaleganiu śniegu. Przy rurach spustowych ukrytych w ociepleniu nie jest to jednak konieczne. Zamiast przeciwoblodzeniówki można zastosować podgrzewane wpusty dachowe. Poza tym na stropie z żelbetu śnieg może zalegać.
W starych budynkach ze stropodachem przy małym kącie nachylenia połaci, braku przeciwoblodzeniówki i długotrwałych intensywnych opadach śniegu często konieczne było ręczne (za pomocą łopaty) usuwanie go z dachu. Obecnie, przy nowoczesnych konstrukcjach stropodachów nie ma takiej potrzeby.
Ryzyko częstego pojawiania się usterek - w trudnych miejscach (ściany attykowe, okolice lejów odpływowych), mogą pojawiać się nieszczelności i przecieki wynikające z błędów projektowych i wykonawczych stropodachów.
Trudno znaleźć wykonawców stropodachów - wśród dekarzy jest niewiele ekip, które mają praktykę w wykonywaniu dachów płaskich i chcą podjąć się takiego zadania.
Domy ze stropodachem: opinie
Dachy płaskie to przegrody, których kąt nachylenia wynosi od 2 do maksymalnie 10°. Opinie o domach ze stropodachem diametralnie się zmieniły i dziś uważane są za nowoczesne, trwałe i wygodne. Budynki ze stropodachem były znane pod nazwą „kostki”, gdyż przypominały prosty klocek. Najpopularniejsze były w latach 80. ub.w. Obecnie coraz więcej inwestorów decyduje się na postawienie domu ze stropodachem, ale w znacznie nowocześniejszej formie. Ze względu na liczne zalety spora część budujących projektuje domy o bardzo prostej, minimalistycznej architekturze oraz płaskim dachu. Trend ten obowiązuje od kilku lat.
Fot. otwierająca: Liliana Jampolska
FAQ Pytania i odpowiedzi
Co to jest stropodach?
Stropodach to rodzaj dachu płaskiego, który łączy funkcje stropu i dachu. Może być stosowany w różnych rodzajach budynków i charakteryzuje się niskim lub brakiem nachylenia. Wyróżnia się stropodachy wentylowane, pełne niewentylowane oraz odwrócone, z różnymi warstwami izolacyjnymi i hydroizolacyjnymi.
Jakie są rodzaje stropodachów?
Wyróżniamy trzy główne rodzaje stropodachów:
1. Wentylowany stropodach - z wentylowaną szczeliną powietrzną, która zapewnia cyrkulację powietrza.
2. Stropodach pełny niewentylowany - bez szczeliny wentylacyjnej, gdzie wszystkie warstwy dachowe są ściśle ze sobą związane.
3. Stropodach odwrócony - z odwróconym układem warstw, gdzie izolacja przeciwwodna znajduje się pod warstwą termoizolacyjną, często stosowany w dachach zielonych.
Jakie są zalety stropodachu?
Stropodachy oferują wiele korzyści, w tym:
1. Możliwość zagospodarowania przestrzeni dachowej na taras, ogród lub dodatkową kondygnację.
2. Lepsza akumulacja ciepła dzięki masywnej konstrukcji.
3. Prosta obsługa techniczna - łatwiejszy dostęp do powierzchni dachu.
4. Potencjał na ekologiczną przestrzeń, jak w przypadku stropodachów zielonych, które poprawiają mikroklimat i izolacyjność.
Jak ociepla się stropodach?
W zależności od rodzaju stropodachu, ocieplenie może przebiegać różnie:
1. Stropodach wentylowany - ocieplenie układa się między stropem a pokryciem, zostawiając wentylowaną szczelinę powietrzną.
2. Stropodach niewentylowany - termoizolacja i paroizolacja układają się bezpośrednio na stropie, bez przestrzeni wentylacyjnej.
3. Stropodach odwrócony - ocieplenie układa się pod warstwą przeciwwodną, co chroni je przed działaniem wody.
Jakie pokrycia najlepiej sprawdzają się na stropodachu?
Na stropodach najlepiej sprawdzają się materiały odporne na działanie wody, promieniowanie UV i niskie temperatury. Do najpopularniejszych należą:
1. Papy bitumiczne - tradycyjny materiał pokryciowy, dostępny w różnych odmianach (np. papy termozgrzewalne, samoprzylepne).
2. Membrany EPDM - gumowe membrany, które charakteryzują się dużą trwałością i odpornością na zmiany temperatur.
3. Blacha płaska - używana na stropodachach w nowoczesnych budynkach.
Czym jest stropodach zielony?
Stropodach zielony to dach, na którym zasadzono roślinność. Może przybierać różne formy:
1. Zielony dach intensywny - z roślinnością wymagającą regularnej pielęgnacji (np. trawniki, krzewy).
2. Zielony dach ekstensywny - z roślinami, które rosną bez potrzeby podlewania (np. mchy, rozchodniki). Dachy zielone mają świetne właściwości termiczne, akustyczne i poprawiają mikroklimat.
Jakie są wady stropodachu?
Mimo licznych zalet, stropodachy mają również pewne wady:
1. Ryzyko przecieków - szczególnie w miejscach, gdzie łączą się różne warstwy dachu.
2. Trudności w utrzymaniu - na dachu płaskim mogą zalegać śnieg i woda, co wymaga zastosowania instalacji przeciwoblodzeniowej.
3. Koszty wykonania i konserwacji - budowa stropodachu może być droższa, a jego konserwacja wymaga regularnej kontroli szczelności.
Jakie materiały stosuje się do hydroizolacji stropodachów?
Do hydroizolacji stropodachów używa się materiałów takich jak:
1. Papa bitumiczna - stosowana w klasycznych stropodachach wentylowanych i niewentylowanych.
2. Membrany EPDM - charakteryzują się dużą odpornością na wilgoć i zmiany temperatury.
3. Polistyren ekstrudowany (XPS) - często używany w systemach odwróconych, odporny na zawilgocenie.
Czy stropodachy są bardziej narażone na uszkodzenia niż dachy skośne?
Tak, stropodachy mają większe ryzyko wystąpienia nieszczelności i przecieków, zwłaszcza przy niewielkim nachyleniu. Wymagają starannego zaprojektowania i regularnego przeglądu, aby zapobiec awariom.
W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.
Skomentuj
