Rynny i rury spustowe są niezbędnym elementem każdego dachu. Choć ich dobór i montaż nie wydają się skomplikowane, niesprawnym wykonawcom mogą przysparzać trudności. Warto zadbać o solidne ich zamocowanie, by uniknąć zalewania elewacji czy oberwania się rynien.
Data publikacji: 2019-11-14
Data aktualizacji: 2023-01-12
Montaż rynien i rur spustowych jest niezbędny do prawidłowego odprowadzenia wody deszczowej z dachu. Właściwe wykonanie tego zadania zabezpiecza budynek przed szkodliwym działaniem wilgoci. Wybór rynien i rur spustowych powinien uwzględniać materiał, z którego są wykonane, a także ich kształt i rozmiar. Najpopularniejszymi materiałami są PVC, stal ocynkowana, miedź i aluminium. Każdy z nich ma swoje zalety i wady, a wybór zależy od indywidualnych preferencji i budżetu. W przypadku kształtu, najczęściej spotykane są rynny półokrągłe i kwadratowe. Rozmiar rynien i rur spustowych powinien być dostosowany do powierzchni dachu i intensywności opadów w danym regionie. Montaż rynien rozpoczyna się od umieszczenia haków montażowych, na których będą one zawieszone. Następnie montuje się rynnę, a potem rury spustowe. Ważne jest, aby rynny były lekko pochylone w stronę rur spustowych, co umożliwi swobodny przepływ wody. Równie istotne jest regularne czyszczenie i konserwacja systemu rynnowego, aby zapewnić jego długotrwałe i bezproblemowe działanie.
System orynnowania jest dobierany do efektywnej powierzchni dachu (EPD), czyli powierzchni, jaką trzeba odwodnić. Służy temu specjalny wzór oraz opracowywane przez producentów tabele, ale można też skorzystać z kalkulatorów, zamieszczanych na stronach internetowych producentów. Online, krok po kroku poprowadzą nas przez kolejne etapy obliczeń i pomogą ustalić lokalizacje rur spustowych i odpływów.
Wynikiem kalkulacji będzie lista potrzebnych wyrobów, a także ich koszt. Podane w projekcie przekroje rynien powinny być zweryfikowane przez firmę sprzedającą rynny i kierownika budowy. Warto tego dopilnować, bo pomyłki w wyliczeniach mogą skutkować uszkodzeniem elewacji.
Montaż rynien - jak powinien przebiegać?
Montaż rynien - sposoby mocowania haków
Montaż rynien - wyznaczanie prawidłowej odległości między hakami
Montaż rynien - sposób wykończenia okapu
Rozpoczynając prace, należy zapoznać się z instrukcją producenta wyrobów. Każdy system ma inną specyfikę, dlatego podstawą jest dbałość o to, aby był zamontowany wedle zaleceń. Powinno się sprawdzić, czy nie występują usterki mechaniczne elementów, na przykład spowodowane transportem, po czym odpowiednio przygotować elementy.
Rynny najczęściej sprzedawane są w odcinkach 2-4 m, a rury spustowe 1-4 m, co wiąże się z koniecznością ich przycięcia na krótsze w taki sposób, aby połączenia nie wypadły w miejscu uchwytów. Rynny i rury spustowe trzeba dociąć, uwzględniając niezbędny zakład. W zależności od materiału, używa się do tego brzeszczotu lub nożyc do blachy. Następnie ustala się położenie lejów spustowych i wycina na nie otwory, dopasowane do średnicy rynny i wielkości sztucera.
Rynny powinny wystawać poza granicę pokrycia dachowego na odległość nie większą niż połowa ich szerokości. Linia przedłużająca płaszczyznę dachu ma znajdować się w odległości 1-2 cm nad rynną. Orynnowanie osadzone w ten sposób będzie odpowiednio przyjmowało wodę deszczową. Zbyt wysoki lub niski montaż względem płaszczyzny dachu skutkuje przelewaniem się wody w rynnie, a zimą jej oberwaniem z powodu obciążenia śniegiem i lodem.
Przy doborze wysokości założenia rynien trzeba też brać pod uwagę rejon, w którym znajduje się dom. Na południu Polski, gdzie jest więcej opadów śniegu, rynny przytwierdza się niżej, na północy z intensywniejszymi opadami deszczu - wyżej.
Orynnowanie montuje się po obróbkach blacharskich okapu. Nie można tego zrobić po ułożeniu pokrycia, ponieważ uniemożliwi ono (razem z właściwie zamocowanym pasem nadrynnowym) wpięcie rynny w haki. Prace rozpoczyna się od wyznaczenia pozycji odpływu i przykręcenia haków. Ich rodzaj determinuje miejsce, do którego zostaną przyczepione do deski okapowej, krokwi lub łat.
Najczęściej, bo najłatwiej jest je założyć, stosuje się haki doczołowe, ale zdecydowanie lepiej jest użyć haków dokrokwiowych. Dzięki nim można zapewnić skuteczniejszą wentylację dachu z wlotem powietrza do szczeliny wentylacyjnej pod rynną. Wtedy, kiedy nie można wykorzystać haków nakrokwiowych (na przykład przy montażu izolacji nakrokwiowej), deskę okapową odsuwa się od końców krokwi o około 4 cm.
Przekrój rynny zamocowanej na haku nakrokwiowym z poprawnie wykonaną obróbką blacharską i uwzględnioną szczeliną wentylacyjną. (fot. Rheinzink)
Rynny powinny być zamocowane ze spadkiem 0,2-0,5% na 1 m długości w kierunku rur spustowych (od środka okapu do wylotów rur lub od końców do środka okapu). Aby to osiągnąć, trzeba dobrze rozlokować haki. Najpierw umieszcza się hak w najniższym punkcie, czyli przy wlocie rury spustowej, potem w najwyższym i dopiero wtedy mocuje się pozostałe. Mają być one w jednej linii. Zadanie to ułatwia rozciągnięcie pomiędzy hakami mocnej linki albo żyłki ustawionej tak, by uzyskać wymagany spadek rynny (2-5 mm na długości 1 m). Kolejne haki muszą się znaleźć w linii wyznaczonej przez linkę bądź żyłkę.
Najpierw przykręca się hak przy wlocie rury spustowej, potem w najwyższym punkcie rynny i dopiero wtedy mocuje się pozostałe. (fot. Galeco)
Odległość między hakami powinna być dopasowana do przewidywanych obciążeń. Zwykle wynosi ona 50-60 cm. Bardzo ważne, aby w narożnikach, odpływach i w miejscach połączeń rynien, haki zostały umieszczone gęściej. Odległość haka od zakończenia rynny, krawędzi narożnika oraz obu stron wlotu rury spustowej (leja) i obu stron łącznika nie może przekraczać 10-15 cm.
Odległość haków przy narożniku nie powinna przekraczać 10-15 cm. (fot. Galeco)
W zamontowane haki wsuwa się lub wkręca elementy rynien. Nie powinny być one sztywno przymocowane. Mają opierać się albo wisieć na hakach. Elementy łączy się ze sobą w sposób zalecany przez producenta, najczęściej za pomocą złączek, które umożliwiają swobodne rozszerzanie się i kurczenie materiału pod wpływem zmian temperatury.
Rynny wpina się w haki, zaczynając od początku ciągu rynnowego. Poszczególne odcinki na ogół łączy się za pomocą łączników klamrowych, ale też klei się je na zakład lub lutuje. W systemach z PVC i ze stali uszczelki w kształtkach rynnowych pokrywa się cienką warstwą środka poślizgowego. Przy klejeniu rynien, na zakład bądź lutowaniu rynny dzieli się na krótsze odcinki złączkami dylatacyjnymi co 12 m, umożliwiając ich swobodne kurczenie się i wydłużanie. W ten sposób zapobiega się odkształceniom. Końce rynien zakrywa się zaślepkami (denkami).
Najpopularniejsze systemy z PVC oferowane są w dużej liczbie kolorów (fot. Gamrat)
Łącznikiem między rynnami a rurami spustowymi są sztucery, nazywane również lejami spustowymi. Mocuje się je po zamontowaniu rynien i sprawdza, czy rynny są sprawnie. Do ich wnętrza wlewa się wodę - w chwilę po napełnieniu, rynny mają się całkowicie opróżnić i nigdzie nie mogą powstać wewnątrz ich zastoiny wody. Jeśli wszystko działa tak jak powinno, sztucer łączy się z rurą spustową. Przy wystającym okapie stosuje się kolanko. Rury spustowe (spadowe) mocuje się do elewacji najczęściej uchwytami obręczowymi.
Montaż rur spustowych należy zacząć od osadzenia dybli w elewacji. W ścianach ocieplanych ich długość ma być dopasowana do grubości izolacji termicznej. Na końce dybli nakręca się kostki obejm, pamiętając o zachowaniu między nimi odstępu maksymalnie 1,8 m. Na nie nakłada się obejmy, w których umieszcza się rury spustowe. Pojedyncze elementy łączy się kielichowo przez wsunięcie górnej części w dolną na głębokość 5-7 cm. Potem montuje się trójniki i zbieracze deszczówki.
Ważne zasady montażu rynien
System orynnowania jest niezbędny w budynkach wolno stojących o wysokości do 4,5 m lub o powierzchni dachu do 100 m², pod warunkiem odpowiedniego ukształtowania okapów.
Jeżeli elewacja ozdobiona jest gzymsem, to rynnę mocuje się nad nim tak, by była mało widoczna od dołu.
Aby gzyms nie zaciekał wodą do deski okapowej przybija się blachę, a pod nią, wzdłuż krawędzi podkładu, mocuje się pas podrynnowy.
Przekrój rury spustowej powinien wynosić minimum 3/4 przekroju rynny i mieć średnicę co najmniej 10 cm.
Przyjmuje się, że jedna rura, w zależności od średnicy, może odprowadzać wodę ze 75-100 m² powierzchni dachu.
Jeżeli długość okapu jest mniejsza niż 10-12 m na końcu rynny mocuje się jedną rurę spustową. Jeśli ma do 24 m, rurę spustową można przytwierdzić na jego środku.
Gdy rynna mierzy 10-24 m na obu jej końcach osadza się dwie rury spustowe ze złączką dylatacyjną w środku.
Rura spustowa na środku okapu umożliwia odwodnienie większej powierzchni dachu niż znajdująca się na jego końcu.
Najlepiej gdy wpusty rur spustowych mają kształt stożka.
Systemy z rurami spustowymi ukrytymi w elewacji
Oprócz tradycyjnych rozwiązań, na rynku są również dostępne wersje umożliwiające ukrycie rynien i rur spustowych. Przy takim orynnowaniu niezbędne jest przygotowanie odpowiedniego projektu architektonicznego.
To bardziej wymagający system, zawierający szereg akcesoriów, między innymi specjalnie ukształtowany pas podrynnowy, który w razie nieszczelności odprowadza wodę lub skropliny poza warstwę ocieplenia ściany zewnętrznej. Rynny zrównane z krawędzią dachu ukrywa się, stosując maskownice, które zatrzaskuje się w dolnych zamkach haków doczołowych.
Rury spustowe osadza się dużo później - podczas ocieplania ścian zewnętrznych, ponieważ wtedy zabudowuje się elementy spustowe. Potrzebna jest bruzda w ścianie domu na rurę spustową, o odpowiedniej szerokości i głębokości oraz dyble o znacznie większej długości, dopasowanej do grubości ocieplenia.
Sposoby na odprowadzenie wody z dachu
Sposób zakończenia wylotu z rury spustowej zależy od tego, gdzie woda ma zostać odprowadzona. Jeśli deszczówka będzie kierowana do kanalizacji, na końcu pionu mocuje się wpust z osadnikiem lub czyszczak z osadnikiem umieszczonym w gruncie, zaraz pod rurą. Jego dolny odpływ do rury kanalizacyjnej łączy się kolanem elastycznym.
Aby osadnik połączyć z pionem, w jego klapie wycina się otwór równy średnicy rury spustowej, w który następnie się ją wsuwa. Jeżeli woda ma być odprowadzana do gruntu, na końcu rury spustowej montuje się wylewkę pod obejmę bądź kolano. To ostatnie nie powinno znajdować się bliżej gruntu niż na odległość 20 cm. Taki wariant nie jest jednak dopuszczalny w systemie bezokapowym.
Wodę z dachu można odprowadzać bezpośrednio na grunt lub np. do studni chłonnej (fot. L. Jampolska)
Próba szczelności systemu rynnowego
Po założeniu kompletnego systemu rynnowego sprawdza się jego szczelność, napełniając rynny wodą (przy zamkniętych odpływach) do około 3/4 ich wysokości. Jeśli nie ma żadnych przecieków i widocznego wyginania się rynien - można być pewnym, że montaż przebiegł prawidłowo.
Rynny mogą mieć kształt kwadratowy pasujący do nowoczesnej architektury budynków. (fot. Galeco)
Jan Król
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie są podstawowe zasady montażu rynien i rur spustowych?
Podstawowe zasady montażu rynien i rur spustowych obejmują prawidłowe ułożenie rynien, zapewnienie odpowiedniego spadku, zastosowanie odpowiedniej ilości haków, zabezpieczenie rur spustowych oraz zastosowanie specjalnych elementów takich jak kolana, złączki i odpływy.
Jaki powinien być spadek rynny?
Spadek rynny powinien wynosić około 2-3 mm na metr długości.
Jakie elementy są niezbędne do montażu rynien i rur spustowych?
Do montażu rynien i rur spustowych niezbędne są haki, kolana, złączki, odpływy oraz specjalne zabezpieczenia rur.
Jak zabezpieczyć rury spustowe?
Rury spustowe zabezpiecza się poprzez użycie specjalnych zabezpieczeń, które zapobiegają ich uszkodzeniu, na przykład przez siły wywołane przez wiatr.
Jakie są zasady montażu haków do rynien?
Haki do rynien powinny być montowane co około 60 cm. W miejscach, gdzie rynna łączy się z rurą spustową, odległość między hakami powinna być mniejsza.
50 minut temu, Zdaniem Czytelnika napisał:
Komentarz dodany przez TM:
Proszę Autora o uważne przeczytanie własnego tekstu i skorygowanie błędów.
Czy możesz wskazać błędy, które znalazłeś?
Komentarz dodany przez TM: Proszę Autora o uważne przeczytanie własnego tekstu i skorygowanie błędów.
Gość B52
01-01-2020 09:41
miałem rynny stalowe ocynkowane praktycznie bez dotykania wytrzymały 30 lat poszedłem w nowoczesność pvc po pierwszym sezonie pod jedną uszczelkę podeszło zanieczyszczenie pojawił się pierwszy przeciek w następnych latach następne pewnego roku spadły sople które powstały ...
3
