Jakie pokrycie dachowe wybrać w 2024 roku? Rodzaje i różnice

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak dopasować pokrycie dachowe do konstrukcji dachu
• Jaki podkład zastosować
• Co jest najlepsze na pokrycie dachowe
• Co zamiast blachy na dach?

Co jest najtańsze na pokrycie dachu? Jakie są rodzaje pokryć dachu? Sprawdzamy, jakie pokrycia dachowe są wybierane w 2024 roku. Jakie pokrycie dachowe jest najtrwalsze, jakie najtańsze, a jakie lekkie i łatwe w montażu? Przygotowaliśmy przegląd pokryć dachowych, które są najczęściej zamawiane w 2024 roku. Wyjaśniamy, jakie są rodzaje pokryć dachowych i co wziąć uwagę przy ich wyborze. Pamiętaj, że wybierając pokrycie dachowe, trzeba mieć na uwadze nie tylko osobiste preferencje. Ważne jest też to, by było ono dopasowane do specyfiki konstrukcji dachowej i zgodne z lokalnymi przepisami. 

Jakie pokrycie dachowe wybrać?

Co jest najlepsze na pokrycie dachowe? Wybór pokrycia dachowego to poważne przedsięwzięcie, nie tylko finansowe. Od tego zależy przecież, czy dom będzie odpowiednio chroniony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. W przypadku konstrukcji spadzistych, a takie ma większość domów jednorodzinnych w naszym kraju, pokrycie jest też ważnym elementem architektonicznym, wpływającym na estetykę budynku. Musi być więc szczelne i trwałe, a także harmonijnie skomponowane z elewacją oraz elementami stolarki okiennej i drzwiowej. Aby służyło przez lata, powinno być też ułożone przez fachową ekipę. Czym wykończyć dach?

Rodzaje pokryć dachowych najczęściej wybierane w 2024 roku:

• dachówki ceramiczne,
• dachówki cementowe,
• blachodachówki,
• blacha płaska,
• gont bitumiczny,
• pokrycia dachowe naturalne: gont drewniany, strzecha, łupek kamienny.

Jak dopasować pokrycie dachowe do konstrukcji dachu?

Wybór pokrycia dachowego jest też zależny od konstrukcji dachu. Trzeba zwrócić uwagę na trzy elementy:

• dopuszczalne obciążenie więźby dachowej
• kształt dachu
• kąt nachylenia połaci

Każda konstrukcja dachowa ma zdefiniowane maksymalne obciążenie. Oblicza je konstruktor, a dane na ten temat znajdziemy w projekcie domu. Specjalista bierze pod uwagę takie czynniki, jak obciążenie śniegiem, parciem wiatru, ciężarem poruszającego się po dachu człowieka i wreszcie samym pokryciem. Wagę pokrycia dachowego trzeba dopasować do konstrukcji więźby - zastosowanie zbyt ciężkiego materiału wykończeniowego może skutkować jej nadmiernym ugięciem i uszkodzeniem. A różnice w ciężarze pokryć są znaczące. 1 m² blachy aluminiowej waży ok. 2 kg, a dachówek ceramicznych - nawet 90 kg!

Dachówki cementowe są trwałe, odporne na mróz i porastanie mchem (fot. Creaton Polska)

Warto wiedzieć! Z reguły lekkie pokrycia dachowe blaszane i gonty można ułożyć na każdej konstrukcji, natomiast ciężkie pokrycia dachowe dachówki, strzecha, łupek kamienny wymagają odpowiednio wytrzymałej więźby, co wiąże się z większym kosztem jej wykonania.

Innym ważnym parametrem przy wyborze pokrycia dachowego jest kąt nachylenia połaci. Im mniej stroma, tym pokrycie dachu musi być bardziej szczelne. To dlatego, że z dachu o mniejszym kącie nachylenia woda spływa wolniej, dłużej też zalega nim topniejący śnieg. Orientacyjny kąt nachylenia połaci wynosi 10-90^o dla blachy dachowej i gontu bitumicznego, 18-75^o dla dachówek oraz 40-60^o dla strzechy. Wartości te są jednak szacunkowe, dlatego wybierając pokrycie dachowe trzeba kierować się instrukcjami producenta, ponieważ nawet ten sam materiał - w zależności od kąta nachylenia dachu - może wymagać różnej szczelności podkładu.

Wybierając pokrycie dachowe pod uwagę należy też wziąć kształt dachu. W tym przypadku chodzi jednak przede wszystkim o względy finansowe. Na prostszych konstrukcjach bez problemu ułożymy zarówno pokrycia dachowe oferowane w dużych arkuszach (blachodachówki), jak i elementy drobnoformatowe, czyli dachówki i gonty. Na dachach o skomplikowanej formie łatwiej zamontować mniejsze elementy (dachówki, gonty, blachodachówki panelowe) – podczas prac dekarskich będzie mniej odpadów, co pozwoli zaoszczędzić na materiale.

Na czym się układa porycie dachowe? Jaki wybrać podkład?

Planując zakup pokrycia dachowego nie można zapomnieć o elementach podkładu, bo to na nim, a nie bezpośrednio na więźbie dachowej, układa się materiał wykończeniowy. Sposób jego wykonania zależy od wybranego pokrycia dachowego. 

• Ołacenie

Ołacenie stosuje się przy pokryciu dachu materiałami sztywnymi:

• dachówkami
• blachodachówkami
• blachą profilowaną
• strzechą
• płytami falistymi.

Po przymocowaniu do krokwi folii dachowej (chroni warstwy dachu przed wilgocią) tworzy się ruszt, złożony z kontrłat przybijanych równolegle do krokwi, oraz łat, przytwierdzanych prostopadle do nich. Wymagany przekrój łat zależy od ciężaru i sztywności pokrycia, obciążeń zewnętrznych dachu, rozstawu krokwi i kąta nachylenia dachu. Najczęściej elementy te mają wysokość 25-40 mm i szerokość 38-60 mm i są rozlokowane co 15-30 cm.

• Deskowanie

Drugi rodzaj podkładu, deskowanie, wykonuje się przy zastosowaniu na pokrycie dachu:

• gontów bitumicznych
• papy
• blachy płaskiej

Jednak może być ono ułożone pod każdym rodzajem pokrycia. Tworzy się je z płyt drewnopochodnych (OSB, mfp) o podwyższonej odporności na wilgoć bądź z desek o maksymalnej szerokości 15 cm i grubości 2-2,5 cm. Muszą być przytwierdzone tak, aby łączenia kolejnych elementów wypadały na różnych krokwiach. Na deskowaniu również układa się trwały materiał hydroizolacyjny - folię dachową lub papę.

Czy warto wybrać dachówki ceramiczne na pokrycie dachu?

Dachówki ceramiczne są od stuleci jednym z najpopularniejszych materiałów pokryciowych. Dachówki ceramiczne wytwarzane są z gliny i domieszek, takich jak mączka ceglana lub piasek kwarcowy, które podwyższają ich parametry wytrzymałościowe. Dostępne są w rozmaitych kolorach i wzorach, tradycyjnych i nowoczesnych, co pozwala dopasować pokrycia z dachówek ceramicznych do budynków o różnych stylach architektonicznych. W sprzedaży są m.in. modele zakładkowe ze specjalnie wyprofilowanymi zamkami ułatwiającymi montaż, tradycyjna karpiówka czy dachówki ręcznie formowane. Ze względu na dużą wagę trzeba je układać (na ołaceniu) na odpowiednio nośnej więźbie dachowej. Można je stosować na połaciach o kącie nachylenia od 18 do 75°.

Do wyboru są:

• dachówki ceramiczne naturalne (bez dodatkowych powłok),
• dachówki ceramiczne angobowane (pokryte warstwą glinki szlachetnej zmieniającej kolor powierzchni i chroniącej przed porostami),
• dachówki ceramiczne glazurowane (z dodatkową powłoką szkliwa, chroniącą przed nasiąkaniem i dającą największą odporność na zabrudzenia i porosty)
• dachówki ceramiczne barwione w masie, na których nie widać drobnych zarysowań i uszkodzeń.

Dachówki mają małe formaty, więc nadają się również na bardziej skomplikowane konstrukcje dachowe (fot. Wienerberger)

Zalety pokrycia dachowego z dachówki ceramicznej:

• atrakcyjny wygląd i naturalność
• wyjątkową trwałość - ich żywotność szacuje się na ponad 100 lat.
• pokrycie dachu z dachówek ceramiczny bardzo dobrze tłumi dźwięki - świetnie się sprawdzi na dachach nad poddaszami mieszkalnymi
• niewielkie rozmiary - co ułatwia montaż także na dachach o skomplikowanych kształtach.

Czym różnią się dachówki cementowe od ceramicznych?

Dachówki cementowe trudno odróżnić na dachu od modeli ceramicznych. Sposób ich produkcji jest jednak inny. Powstają nie z gliny, a z barwionego betonu, który pokryty jest drobnoziarnistą powłoką. Warstwa ta nadaje dachówce gładką powierzchnię oraz znacznie zwiększa jej odporność na zabrudzenia i porastanie mchem. Na niej jest jeszcze jedna powłoka, warstwa uszlachetniająca, która z kolei wpływa na ostateczny wygląd materiału – intensywność koloru, połysk itp.

Zalety pokrycia dachowego z dachówki cementowej:

• dachówki cementowe są nieco tańsze od ceramicznych
• są mniejsze od dachówek ceramicznych i lżejsze, co jest sporym ułatwieniem dla dekarzy (ale i należą do najcięższych pokryć dachowych)
• duża trwałość
• wysoka mrozoodporność
• niska nasiąkliwość
• dobra zdolność tłumienia dźwięków dochodzących z zewnątrz

Co lepsze na dach blacha czy blachodachówka?

Blachodachówki, obok dachówek, cieszy się w naszym kraju największą popularnością. Uchodzi za pokrycie dachowe o dobrym stosunku ceny do jakości. Ile lat wytrzyma dach z blachy? Blachodachówki są tańsze od dachówek, a ich żywotność szacuje się na ok. 50 lat. Przemawia za nimi również to, że oferowane są w bardzo szerokiej gamie kolorów i wzorów. Blachodachówki mogą przypominać tradycyjne dachówki faliste lub karpiówkę, nowoczesne dachówki płaskie albo gonty drewniane itp. Należą do najlżejszych pokryć dachowych na rynku, więc można je stosować również na więźbach o mniejszych przekrojach elementów konstrukcyjnych, których wykonanie jest tańsze. Nachylenie połaci może być praktycznie dowolne (szacunkowo w zakresie 10-90°). Pokrycie dachowe z blachodachówki nie jest zupełnie pozbawione wad. Ma słabą izolacyjność akustyczną, więc trzeba być przygotowanym na to, że podczas deszczu na poddaszu będzie dość głośno. Na mniej skomplikowane dachy można wybrać model w arkuszu cięty na wymiar, natomiast na bardziej złożone konstrukcje przeznaczone są blachodachówki modułowe, oferowane jako niewielkie panele, które są bardziej poręczne (co ułatwia montaż). Jaka powinna być grubość blachodachówki na dach? Podczas wyboru blachodachówki należy też zwrócić uwagę na jej grubość, bo również ten parametr ma wpływ na żywotność materiału. Rdzeń nie powinien być cieńszy niż 0,4-0,5 mm.

Zalety pokrycia dachowego z blachodachówki:

• blachodachówki są tańsze od dachówek,
• dostępne w szerokiej gamie kolorów i wzorów,
• najlżejsze pokrycie dostępne w sprzedaży,
• blachodachówka jest łatwa w obróbce (choć wymaga stosowania specjalistycznych narzędzi - nożyc do cięcia blachy)

Blachodachówki uchodzą za pokrycie dachowe o bardzo dobrym stosunku jakości do ceny (Blachy Pruszyński)

Pokrycia dachowe blachy płaskie - jakie mają zalety?

Najpopularniejsze blachy ze stali oferowane są w przystępnych cenach, ale trwałością nie dorównują wyrobom aluminiowym, za które jednak trzeba więcej zapłacić. Podobnie jak w przypadku blachodachówek, ich żywotność zależy od rodzaju zastosowanej powłoki ochronnej. Duża trwałość to wyróżnik produktów z miedzi i stopu cynkowo-tytanowego, które są bardzo efektowne, ale też - ze względu na cenę - ekskluzywne. Inne parametry użytkowe blach płaskich na dach są również podobne, jak w przypadku blachodachówek.

Zalety pokrycia dachowego z blachy płaskiej:

• przystępna cena,
• niewielka waga,
• szybki i łatwy montaż, zwłaszcza na dachach o prostych kształtach.

Wadą dachu z blachy jest słaba izolacyjność akustyczna. Arkusze blachy mogą być łączone na różne sposoby, ostatnio najbardziej rozpowszechniony jest tzw. rąbek stojący. Z reguły układa się je na pełnym deskowaniu, ale producenci dopuszczają montowanie wybranych modeli również na gęstym ołaceniu. 

Co zamiast blachy na dach? Pokrycie dachowe bitumiczne

Co zamiast blachy na dach? Warto sprawdzić ofertę popularnych pokryć dachowych bitumicznych. Z tej grupy produktowej przez lata największą popularnością cieszyła się niedroga papa. To nasycona asfaltem tektura bądź tkanina z włókna szklanego, która na wierzchu posypana jest drobnym piaskiem lub talkiem. Obecnie stosowana jest rzadziej, przede wszystkim do krycia dachów płaskich, a także do naprawy starych konstrukcji. Papa często pełni również rolę tymczasowego pokrycia. Przeważnie układa się ją dwuwarstwowo - najpierw papę podkładową, później wierzchniego krycia.

Chętniej wybierane są obecnie na pokrycia dachowe - gonty bitumiczne, które mają postać włókniny nasycanej bitumem. Składają się z dwóch warstw - spodnia, samoprzylepna, to włókno szklane, pokryte masą bitumiczną, natomiast wierzchnia to posypka mineralna lub ceramiczna. Gonty bitumiczne sprzedawane są w różnych kolorach i wzorach. Mogą przypominać klasyczną dachówkę, plaster miodu, naturalny łupek czy gont drewniany.

Zalety pokrycia dachowego bitumicznego:

• tanie pokrycie dachu,
• mogą być układane na dachach o różnych kształtach, zarówno bardziej płaskich, jak i stromych,
• bardzo łatwe w obróbce i montażu,
• lekkie, więc nie stanowią dużego obciążenia dla więźby dachowej.

Trzeba jednak pamiętać, że pokrycie bitumiczne układa się na pełnym deskowaniu, które waży więcej niż ołacenie. Chcąc obniżyć wagę i koszt podkładu, można zdecydować się na ostatni materiał z tej grupy, czyli na płyty faliste. Powstają one po nasyceniu masą asfaltową osnowy z włókien celulozowych. Mają podobne cechy jak gonty, ale są bardziej sztywne, dzięki czemu można je ułożyć na ołaceniu.

Jakie zalety mają pokrycia dachowe naturalne? 

Czy na dachach układa się obecnie pokrycia dachowe naturalne? Tak, choć nie cieszą się one taką popularnością, jak dawniej. Do tej grupy należą np. gonty drewniane, które mają postać deszczułek w kształcie klina. Formowane są z różnych gatunków drewna – sosny, świerku, jodły, modrzewia, dębu albo cedru. Wymagają impregnacji, która chroni pokrycie przed biodegradacją i ogniem, a także instalacji odgromowej na dachu.

Podobne wymogi są w przypadku strzechy, która ostatnio wraca do łask. Jest znacznie trwalsza niż kiedyś, bo wykonywana jest nie ze słomy, ale z trzciny, która charakteryzuje się większą żywotnością. Materiał ten ma bardzo dobre parametry termoizolacyjne i znakomitą izolacyjność akustyczną. Wygląda bardzo oryginalnie i efektownie, zwłaszcza na stromych dachach domów o tradycyjnej architekturze.

Bardzo okazale prezentuje się też łupek kamienny, który powstaje w wyniku cięcia skał warstwowych na wąskie płytki o grubości około 5 mm. Może mieć różny kolor i kształty, zarówno regularne, jak i nieregularne. Układa się go na dachach o kącie nachylenia 31-45°. Pokrycie dachowego z łupka kamiennego uznawane jest za najtrwalsze - szacuje się, że może posłużyć nawet 200-300 lat. Jest też bardzo ekskluzywny, bo to najdroższe pokrycie dachowe na rynku.

Wybór pokrycia dachu to nie jedyne zadanie, przed którym stoi inwestor. Ważne też, aby do jego montażu zatrudnić sprawdzoną ekipę dekarską (fot. Ruukki)

Jakie pokrycie dachowe wybrać w 2024 roku: podsumowanie

Wybierając rodzaj pokrycia dachowego i niezbędne akcesoria należy zwrócić uwagę nie tylko na ich parametry użytkowe i walory estetyczne. Bardzo ważne jest też to, by wszystkie elementy pasowały do konstrukcji dachu. Należy też sprawdzić lokalne przepisy, a konkretnie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w którym mogą się znajdować wytyczne dotyczące nie tylko rodzaju pokrycia dachowego, ale nawet jego koloru. Warto też pamiętać, że funkcjonalność dachu zależy nie tylko od rodzaju pokrycia, ale również doboru odpowiednich akcesoriów o różnym zastosowaniu. Część z nich dodatkowo chroni całą konstrukcję przed wpływem szkodliwych czynników (co bezpośrednio przekłada się na jej żywotność), inne natomiast zwiększają bezpieczeństwo lub komfort domowników. Akcesoria dachowe to niezbędny element bezpiecznego i estetycznego dachu. Można je podzielić na kilka kategorii: łączniki, dachówki specjalne, elementy komunikacji dachowej, zabezpieczenia przeciwśnieżne. 

Fot. otwierająca: Wybierając pokrycie dachowe należy wziąć pod uwagę parametry konstrukcji dachu, takie jak jej dopuszczalne obciążenie, kształt, a także kąt nachylenia połaci (Blachy Pruszyński)