Lekkie pokrycie w niewielkim stopniu obciążają konstrukcję dachu, dlatego może być układane prawie na każdej połaci. Najpopularniejsze to blacha płaska, blachodachówki i gonty bitumiczne. Poznaj wszystkie rodzaje lekkich pokryć dachowych, ich zastosowanie, zalety i wady oraz wskazówki montażowe. Przed wyborem warto znać ich cechy! Przegląd pokryć dachowych 2025.
Joanna Dąbrowska
Data publikacji: 2025-06-24
Data aktualizacji: 2025-06-24
Pokrycia dachowe dzieli się umownie na lekkie i ciężkie. Do kategorii lekkich pokryć należą materiały, których masa nie przekracza kilkunastu kilogramów na metr kwadratowy. Są to blachy płaskie, blachodachówki, gonty bitumiczne, faliste płyty bitumiczne i włóknocementowe. Na dachach polskich domów te dwa pierwsze materiały układa się najczęściej.
Jakie są lekkie pokrycia dachowe? Przegląd pokryć i ich zastosowanie
Pokrycie dachowe lekkie to takie, którego ciężar nie przekracza kilkunastu kilogramów na metr kwadratowy. Do lekkich pokryć dachowych zaliczane są następujące materiały:
blacha płaska - ten rodzaj lekkiego pokrycia to dobry wybór dla osób stawiających na nowoczesną, minimalistyczną architekturę. Doskonale sprawdza się na prostych dachach dwuspadowych. Konieczne deskowanie, choć niektórzy producenci dopuszczają układanie blach łączonych na rąbek na gęsto rozstawionych łatach.
blachodachówka - blachodachówka, czyli blacha profilowana na wzór dachówki, jest chętnie stosowana na dachy domów w stylu tradycyjnym i dworkowym. Wystarczy ołacenie.
gonty bitumiczne - zyskują uznanie wśród właścicieli budynków z dachami o skomplikowanych kształtach. Dzięki elastyczności takie lekkie pokrycie świetnie sprawdzi się na połaciach z licznymi załamaniami i detalami. Potrzebne deskowanie.
faliste płyty bitumiczne i włóknocementowe - na ogół wybiera się je jako pokrycie dachów garaży, wiat na samochód oraz budynków gospodarczych. Wykorzystuje się je również jako bardzo dobry zamiennik eternitu, stosowanego dawniej do krycia dachów domów jednorodzinnych. Potrzebne deskowanie.
płyty z poliwęglanu - lekkie pokrycie na zadaszenie tarasu, pergoli, wiaty, czy daszku nad drzwiami wejściowymi. Wystarczy lekka konstrukcja drewniana lub aluminiowa.
Które pokrycia dachowe są najlżejsze?
Wśród lekkich pokryć dachowychnajlżejsza jest blacha aluminiowa, waży ok. 2 kg/m2, blacha stalowa powlekana waży od 5 kg/m2, natomiast gont bitumiczny 5-13 kg/m2, a płyty faliste 3 kg/m2.
W Polsce najpowszechniej używa się jako lekkich pokryć dachów wyrobów ze stali z wielowarstwowymi powłokami ochronnymi lub posypką mineralną. Trwałość takich blach szacuje się na 20-50 lat. Powłoki zabezpieczają pokrycie przed korozją, uszkodzeniami mechanicznymi, promieniowaniem UV. Spośród powłok zewnętrznych najpopularniejszy jest poliester.
Właściciele domów o prostej, minimalistycznej architekturze, dwuspadowych połaciach często decydują się na lekkie pokrycie dachu blachą płaską, fot. BLACHY PRUSZYŃSKI
Jaki podkład pod lekkie pokrycia dachowe z blachy płaskiej i gontów bitumicznych?
Pod lekkie pokrycia dachu z blachy płaskiej oraz gonty wykonuje się sztywny i gładki podkład, w formie deskowania, które usztywnia konstrukcję dachu. Wykonuje się go na trzy sposoby:
z wąskich desek (do 15 cm szerokości i 1,9-2,5 grubości cm);
ze sklejki wodoodpornej o grubości 1,2-1,8 cm;
płyt drewnopochodnych (OSB, mpf) o grubości 1,5-2,2 cm.
Na deskowaniu układa się materiał hydroizolacyjny (papę albo folię wstępnego krycia FWK). Fabrycznie przygotowana blacha płaska na rąbek może być też układana na łatach.
Jaki podkład pod lekkie pokrycia dachowe z blachodachówki i płyt falistych?
W tym przypadku wystarczy ołacenie, choć można, oczywiście, wykonać pełne deskowanie, podobnie jak pod blachę płaską. Na krokwiach dachowych, przybija się ruszt z drewnianych listew - łat i kontrłat. Kontrłaty nabija się równolegle do krokwi, a łaty prostopadle do nich. Najczęściej stosuje się łaty co 30-40 cm. Przekrój łat i ich rozstaw zależy od ciężaru i sztywności pokrycia, kąta nachylenia połaci i rozstawu krokwi. Więźbę osłania się membraną - folią dachową o wysokiej paroprzepuszczalności. Układa się ją na krokwiach, i na nią nabija się ołacenie.
Blacha dachowa - wybieramy lekkie pokrycie dachu
Wszystkie pokrycia dachowe z blachy zaliczane są do grupy lekkich materiałów. Na przykład blacha aluminiowa waży tylko ok. 2 kg/m2, stalowa powlekana zaś ok. 5 kg/m2. Blachę aluminiową, cynkowo-tytanową i miedzianą charakteryzuje niezwykła trwałość - nawet do 100 lat, a w przypadku blachy miedzianej nawet 300 lat. Kilka miesięcy po montażu miedź pokrywa się zielonkawą patyną, która chroni ją przed korozją. Takie lekkie pokrycia nie wymagają czyszczenia ani konserwacji. Blacha cynkowo-tytanowa też pokrywa się ochronną warstwą, ale proces ten trwa kilka lat. Również odnośnie tego materiału nie są konieczne dodatkowe zabiegi zabezpieczające. Tego typu materiały stanowią wykończenie wielu budynków zabytkowych.
Ze względu na wysoką cenę ten rodzaj lekkiego pokrycia nie jest powszechnie stosowany na dachach domów jednorodzinnych.
Najpopularniejsze są blachy stalowe z wielowarstwową powłoką ochronną. Pokrywa się je różnego typu powłokami ewentualnie jeszcze z posypką mineralną, które zabezpieczają przed korozją, uszkodzeniami mechanicznymi, działaniem promieni UV. Trwałość blach stalowych z powłokami ochronnymi wynosi średnio od 20 do 50 lat - w zależności od rodzaju powłoki i warunków eksploatacji. Blachy dachowe dostępne są w arkuszach o rozmaitej długości, co pozwala dopasować je do konkretnych połaci.
Gdzie stosować lekkie pokrycia z blachy dachowej?
Blachy dachowe szczególnie dobrze sprawdzają się przy prostych dachach dwuspadowych, gdzie można zastosować długie arkusze - ogranicza to ilość odpadów i korzystnie wpływa na tempo pracy. Można też kupić blachę modułową, w mniejszych elementach - panelach, które łatwiej się transportuje na dach i układa.
Blachy dachowe produkuje się w dwóch podstawowych wersjach:
płaskie,
profilowane - z falami, trapezami lub tłoczeniem przypominającym tradycyjne dachówki - to właśnie ten wariant nazywa się potocznie blachodachówką.
Jakie wady mają lekkie pokrycia z blachy dachowej?
Jedną z największych wad lekkich pokryć z blachy jest niewielka izolacyjność akustyczna. Oznacza to, że odgłosy uderzania deszczu albo gradu o połacie mogą być uciążliwe - zwłaszcza dla osób wrażliwych na dźwięki. W takich przypadkach, warto rozważyć dodatkowe wygłuszenie dachu od wewnątrz.
Na prostym dwuspadowym dachu, można ułożyć arkusze blachodachówki nawet o długości równej połaci dachu (fot. RUUKKI)
Blachy płaskie na dach - kiedy warto je wybrać?
Blachy płaskie zalicza się je do najlżejszych pokryć dachowych. Dostępne są w postaci arkuszy i paneli, a także płytek o różnym kształcie - prostokątów, kwadratów, rombów, łusek. Dzięki temu można je łatwo dopasować do niemal każdego dachu - zarówno dachu płaskiego, jak i stromego.
W praktyce najczęściej wykorzystuje się blachy stalowe i aluminiowe - lekkie, trwałe i dostępne w wielu kolorach. Oba te materiały na pokrycie dachu oferują dobry stosunek jakości do ceny i są szeroko dostępne na rynku. Montaż takich pokryć jest szybki i nieskomplikowany, co czyni je bardzo atrakcyjnym wyborem dla inwestorów.
Montaż blachy dachowej
Blacha dachowa może być montowana na dwa sposoby - na pełnym deskowaniu lub na gęsto rozstawionych łatach. Wybór metody zależy od rodzaju pokrycia i konstrukcji dachu. Niektóre modele blach mają delikatne przetłoczenia wzdłużne, które usztywniają ich powierzchnię, ograniczają nieestetyczne falowanie blachy (zwłaszcza na dużych połaciach).
Arkusze blachy łączy się na kilka sposobów, jednak najpopularniejsza jest technika na rąbek stojący - pojedynczy lub podwójny. To trwałe i estetyczne rozwiązanie, które zapewnia wysoką szczelność pokrycia. Blachę mocuje się za pomocą tzw. żabek - niewidocznych uchwytów, stosowanych przy rąbku, wkrętów farmerskich (z uszczelką), wykorzystywanych głównie przy blachach trapezowych i profilowanych.
Podczas przecinania elementów, nie wolno używać szlifierki kątowej (tzw. kątówki). Wysoka temperatura oraz opiłki wytwarzane przez tarczę uszkadzają powłokę ochronną, co prowadzi do korozji. Do cięcia należy używać nożyc do blachy lub specjalnych narzędzi ręcznych lub elektrycznych, przeznaczonych do tego typu prac. Odcięte fragmenty blachy można wykorzystać do wykonania obróbek blacharskich przy wykańczaniu detali, np. wokół komina.
Blachodachówki można ułożyć na większości dachów o nachyleniu powyżej 15°. Najmniej odpadów uzyskuje się na dachach o nieskomplikowanym kształcie. Produkuje się je w postaci przetłoczonych arkuszy blachy z rdzeniem stalowym (rzadziej aluminiowym), nadając elementom kształt dachówki.
Specjalnym rodzajem lekkich pokryć są blachodachówki z posypką. Wyglądem najczęściej przypominają łupek kamienny. Ich powierzchnia wykończona jest warstwą kruszywa skalnego albo barwionego piasku kwarcowego. Posypka sprawia, że to lekkie pokrycie ma szorstką i matową powierzchnię. Ponieważ takie elementy wytwarza się w małych arkuszach (1 x 1 m), dobrze nadają się na dachy o skomplikowanych kształtach (podczas układania nie powstaje dużo odpadów).
Trwałość najbardziej wytrzymałych rodzajów blachodachówki szacuje się na ponad 50 lat.
Układanie blachy płaskiej, łączonej metodą na rąbek stojący (fot. BLACHY PRUSZYŃSKI)
Rodzaj blachodachówki - długość arkuszy, wielkość paneli - dobiera się do kształtu dachu za pomocą programu komputerowego. Dzięki temu można ograniczyć ilość odpadów, co obniża koszt pokrycia, zwłaszcza jeśli dach ma skomplikowany kształt. Przy porównywaniu kilku wycen, warto sprawdzić, czego dotyczy cena podana w ofercie, tj. 1 m2 arkusza czy powierzchni pokrytego dachu. Różnica wynosi zazwyczaj około 5% i wynika z tego, że arkusze stosuje się z zakładem, którego wielkość zależy od rodzaju blachodachówek.
Nie warto kupować bardzo długich arkuszy blachodachówki, choć ich ułożenie jest mniej pracochłonne, a pokryty nimi dach bardziej szczelny. Arkusze dłuższe niż 4-4,5 m można łatwo uszkodzić podczas transportu lub wciągania na dach. Ponadto trzeba je przecinać przed użyciem przy kominie, oknach połaciowych oraz na skosach dachów czterospadowych.
Na bardziej skomplikowanych połaciach (załamania, lukarny itp.), lepiej sprawdzi się blachodachówka modułowa - w postaci paneli o szerokości ok. 1 m i długości jednego lub dwóch modułów przetłoczeń. Zastosowanie mniejszych elementów znacznie poprawi tempo montażu, dodatkowo pozwoli ograniczyć ilość odpadów do minimum.
Bardzo ważna jest jakość i grubość stali wykorzystanej do produkcji blachodachówek oraz rodzaj powłoki ochronno-dekoracyjnej, od której zależy odporność na korozję, wytrzymałość na odkształcenia i promieniowanie UV. Producenci oferują blachodachówki z powłokami poliestrowymi, akrylowymi, hybrydowymi i poliuretanowymi. Najtrwalsze są powłoki poliuretanowe, które najczęściej mają grubość ok. 55 um. Oczywiście takie wykończenie to nie tylko ochrona, ale też dekoracja.
Blachodachówki dostępne są w wykończeniu matowym lub z połyskiem, w bardzo wielu kolorach i wzorach - od klasycznych modeli w kształcie fal, po nowoczesne bardziej geometryczne, a nawet prawie płaskie.
Montaż blachodachówki
Arkusze blachy układa się, zaczynając od prawego dolnego rogu - ze względu na usytuowanie rowka kapilarnego i odwadniającego. Osadza się je na ruszcie z kontrłat i łat nośnych. Układa się je kolumnami i rzędami od okapu do kalenicy z zapasem 3 cm poza deską okapową. Pierwszy arkusz mocuje się do krawędzi dachu pod kątem prostym za pomocą wkrętów samonawiercających (tzw. farmerskich) z podkładką z gumy EPDM. Umieszcza się zawsze w dole przetłoczenia po 5–6 szt./m2, zaś wzdłuż okapu i kalenicy - w każdym zagłębieniu fali. Po ułożeniu arkuszy, na całym dachu osadza się gąsiory kalenicowe. W kalenicy - między schodzącymi się arkuszami pokrycia - zostawia się szczelinę wentylacyjną (o szerokości 5 cm). Blachodachówek nie wolno ciąć szlifierką kątową - co, niestety, ciągle się zdarza. Wysoka temperatura podczas cięcia uszkadza powłokę ochronną, a spadające iskry lakierowaną powierzchnię arkuszy, znajdujących się w zasięgu tego zabiegu. Blacha w takich miejscach może w dość szybkim tempie korodować. Produkty te najlepiej ciąć nożycami lub specjalnymi wycinakami.
Lekkie pokrycie dachowe z gontów bitumicznych - zalety i zastosowanie
Zbudowane są z włókna szklanego, pokrytego masą bitumiczną modyfikowaną elastomerem i posypką mineralną lub ceramiczną. Kolor dachu zależy od rodzaju zastosowanej posypki. Ciężar pokrycia z gontów bitumicznych wynosi 9-12 kg/m2, zależnie od odmiany. Gont bitumiczny może być układany na dachach o nachyleniu połaci od 12° do 90°. Ponieważ są elastyczne, świetnie nadają się na załamania i skomplikowane połacie. Można je mocować na starym goncie - pod warunkiem, że jego powierzchnia jest równa i dobrze przylega do podkładu. Gonty bitumiczne są trwałe, a ich obróbka i montaż łatwe.
Montaż gontów bitumicznych
Lekkie pokrycia z gontów bitumicznych stosuje się na pełnym deskowaniu, najczęściej z płyt drewnopochodnych (OSB, mfp). Na podkładzie układa się membranę bitumiczną podkładową lub papę, które mocuje się gwoździami papowymi. Pas startowy układa się zaczynając od okapu dachu, kierując gonty ku górze. Kolejne warstwy układ się odwrotnie - gontami do dołu, co zapewnia dokładne, szczelne pokrycie. Pasy gontów układa się warstwowo, w równych rzędach, na zakład (na każdym pasie gontów jego szerokość jest oznaczona linią) i przybija (we wskazanych miejscach) za pomocą gwoździ papowych ocynkowanych lub nierdzewnych zszywek. Główki gwoździ powinny być przykryte zakładkami następnych gontów. Przy kominie najpierw mocuje się kołnierz ochronny, a na nim gont. Na terenach narażonych na intensywne podmuchy wiatru (np. nadmorskich, w górach) gont w niektórych miejscach należy podkleić.
Przy naprawach starych pokryć, czasem stosuje się kleje bitumiczne. Dostępne są też papy z warstwą samoprzylepną na spodniej części, która łączy gonty ze sobą - uzyskana połać jest jednolita, elastyczna, ciągła i wodoszczelna.
Gonty bitumiczne są elastyczne i należą do lekkich pokryć dachowych. Idealnie nadają się na dachy o wielu połaciach, z licznymi załamaniami, lukarnami (fot. STEMA)
Lekkie pokrycia dachowe z płyt falistych - zastosowanie płyt bitumicznych i włóknocementowych
Pokrycia dachowe z płyt bitumicznych i włóknocementowych to lekkie i ekonomiczne zamienniki tradycyjnych materiałów. Sprawdzają się dobrze przede wszystkim na budynkach gospodarczych, ale stosuje się je także przy modernizacji domach jednorodzinnych.
Płyty bitumiczne wytwarza się z włókien nasączonych bitumem i barwionych w masie. Montaż jest prosty - nie potrzeba pełnego deskowania, wystarczy konstrukcja z łat. Do mocowania używa się specjalnych gwoździ z tworzywa sztucznego o szerokim łebku. Warto dobrać kolor gwoździ do koloru pokrycia, by zapewnić estetyczne wykończenie dachu.
Płyty włóknocementowe produkowane są z mieszanki cementu, kredy, włókien celulozowych i syntetycznych. Najczęściej wykorzystuje się je do krycia dachów o nachyleniu minimum 12°. Stosuje się je głównie przy remontach budynków, gdzie nie trzeba przebudowywać więźby dachowej - np. w miejsce dawnych pokryć z eternitu.
Superlekkie pokrycia dachowe z tworzywa - płyty z poliwęglanu
Do wyjątkowo lekkich pokryć dachowych można zaliczyć płyty z poliwęglanu. Wprawdzie nie stosuje się ich do krycia dachów domów, ale bardzo dobrze sprawdzą się jako zadaszenie drzwi wejściowych, tarasu, pergoli, wiaty na samochód. Takie osłony są wytrzymałe, odporne na wilgoć, wysoką i niską temperaturę, działanie czynników atmosferycznych (słońca, wiatru, gradu), rozciąganie oraz uszkodzenia mechaniczne. Nie trzeba przygotowywać na nie masywnej konstrukcji, wystarczą podpory z drewna bądź z aluminium. Poliwęglan ma jeszcze jedną dużą zaletę - przezroczystość. Dzięki temu nie ogranicza dostępu światła dziennego do wnętrz przy tarasie, a jednocześnie chroni przed deszczem i wiatrem.
Lekki dach z poliwęglanu na konstrukcji drewnianej to dobry sposób na zadaszenie tarasu (fot. GUTTA)
Lekkie pokrycia dachowe z tworzywa są przezroczyste, nie zacieniają przylegających do tarasu wnętrz. Dzięki jego użyciu na zadaszenie tarasu, uzyskuje się komfortowe miejsce do wypoczynku na świeżym powietrzu. Ponieważ płyty z poliwęglanu można dowolnie przycinać, formować i nawiercać, montuje się jest łatwo i szybko, uzyskując dowolny kształt dachu. Producenci oferują kilka wersji płyt o różnej grubości - jako przeźroczyste, mleczne, dymione i antracytowe. Najczęściej mają one długość od 2 do 6 m. Takie zadaszenie z poliwęglanu czyści się wodą (pod niewielkim ciśnienieniem) z łagodnym środkiem myjącym.
Z czego wykonuje się konstrukcję pod pokrycia dachowe z poliwęglanu
Słupy nośne wykonuje się z drewna (litego lub klejonego) albo z aluminium. Na ogół są to rodzime gatunki iglaste lub egzotyczne. Elementy muszą być oheblowane i zaimpregnowane, a po montażu dodatkowo zabezpieczone lakierem bądź lakierobejcą. Podpory osadza się w uchwytach i mocuje śrubami, zakotwionymi w betonowych stopach fundamentowych. Łączy się je z budynkiem za pośrednictwem nierdzewnych mocowań. Części drewniane spaja się złączami ciesielskimi lub elementami metalowymi. W wersji dachu z aluminiowymi podporami, można wybrać kompletny system - obejmujący konstrukcję ramową np. z dwoma lub trzema słupkami z profili aluminiowych, w których wsporniki i nóżki są indywidualnie regulowane, by nadać połaci odpowiedni spadek.
Lekkie pokrycia dachowe: podsumowanie
Wybór odpowiedniego pokrycia na dach to jedna z kluczowych decyzji, które trzeba podjąć przy planowaniu budowy domu. Styl domu oraz kształt i liczba połaci dachu w dużym stopniu determinują to, jakich materiałów będzie można użyć. Nie na każdy dach nadaje się bowiem każde pokrycie dachowe. W naszym poradniku przedstawiliśmy rodzaje i zalety lekkich pokryć dachowych, a także zalecenia dotyczące ich montażu. Najczęściej wybierane i kupowane przez inwestorów lekkie pokrycia to blacha płaska oraz blachodachówki. Najlżejszym pokrycie na dach jest blacha aluminiowa, waży tylko 2 kg/m2.
Fot. otwierająca: Blach-Pol
FAQ Pytania i odpowiedzi
Czym charakteryzują się lekkie pokrycia dachowe?
Lekkie pokrycia dachowe cechują się niską masą, która nie przekracza kilkunastu kilogramów na metr kwadratowy. Dzięki temu w niewielkim stopniu obciążają konstrukcję dachu, co pozwala na ich montaż niemal na każdej połaci. Do lekkich pokryć dachowych zaliczają się blacha płaska, blachodachówki, gonty bitumiczne oraz faliste płyty bitumiczne.
Jakie są zalety lekkich pokryć dachowych? Które są najlepsze?
Blachodachówka jest popularnym lekkim pokryciem dachowym, które można stosować na dachach o różnych kształtach i rozmiarach. Jest trwała, z powłokami ochronnymi zabezpieczającymi przed korozją i uszkodzeniami mechanicznymi. Inne lekkie pokrycia dachowe, jak gonty bitumiczne, są elastyczne i łatwe w montażu, szczególnie na skomplikowanych dachach z wieloma załamaniami. Faliste płyty bitumiczne są natomiast idealne do krycia budynków gospodarczych, garaży czy zadaszenia tarasów.
Jakie są najlżejsze pokrycia dachowe?
Najlżejsze pokrycia dachowe to blacha aluminiowa, ważąca około 2 kg/m². Blacha stalowa powlekana waży od 5 kg/m², gont bitumiczny od 5 do 13 kg/m², a płyty faliste około 3 kg/m². Blachodachówki są często wybierane ze względu na trwałość i estetykę, mimo że są cięższe niż blacha aluminiowa.
Gdzie dobrze sprawdzi się lekkie pokrycie dachowe z poliwęglanu?
Lekkie pokrycia dachowe z poliwęglanu są wyjątkowo lekkie i nadają się idealnie do zadaszenia tarasów, wiat na samochód oraz innych budynków pomocniczych. Są wytrzymałe, odporne na wilgoć, czynniki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne. Ich transparentność sprawia, że nie zacieniają przylegających wnętrz, co jest dodatkowym atutem.
W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.
Skomentuj
