Czy ogrzewać gazem w 2025 r.? 8 zalet kotłów kondensacyjnych

Czego dowiesz się z artykułu?

Większość nowoczesnych kotłów gazowych to urządzenia kondensacyjne, wyposażone w automatykę, która ułatwia sterowanie ogrzewaniem. Dzięki kondensacji osiągają one wyższą sprawność niż tradycyjne kotły gazowe, co przekłada się na mniejsze zużycie paliwa i niższe rachunki za ogrzewanie. Zaletą kotłów gazowych jest również możliwość montażu niemal w każdym pomieszczeniu - nawet bez potrzeby budowy komina, o ile zostaną spełnione określone warunki. Najefektywniej działają przy współpracy z niskotemperaturowym ogrzewaniem podłogowym, ale mogą też zasilać tradycyjne grzejniki ścienne.

Automatyka dostosowuje pracę kotła gazowego kondensacyjnego do warunków zewnętrznych oraz preferencji użytkowników. Najlepiej gdy kocioł współpracuje z czujnikiem temperatury w pomieszczeniu lub pogodowym. Wówczas system sam dobiera optymalne ustawienia - zarówno do grzejników ściennych, jak i ogrzewania podłogowego. Najpopularniejsze są kotły gazowe kondensacyjne wiszące - jako kompaktowe i łatwe do zamontowania nawet w niewielkich pomieszczeniach. W wersje stojące jest wbudowany zasobnik, np. o pojemności około 100 l. Trzeba pamiętać, że zajmują one znacznie więcej miejsca.

Czy warto wymienić stary kocioł gazowy na nowy kondensacyjny?

Sprawdź, poniżej w tabeli, czym różnią się kotły kondensacyjnej od tradycyjnych kotłów gazowych.

Tradycyjne kotły gazowe	Kotły gazowe kondensacyjne
Spalają gaz, a powstałe w tym procesie ciepło przekazują do wody krążącej w instalacji grzewczej. Spaliny, które mają wysoką temperaturę, są odprowadzane przez komin - a wraz z nimi część ciepła bezpowrotnie ucieka do atmosfery.	Także spalają gaz, ale wykorzystują ciepło zawarte w parze wodnej ze spalin. Dochodzi w nich do procesu kondensacji, czyli skraplania pary wodnej, co pozwala odzyskać dodatkową energię cieplną i przekazać ją do instalacji.
Są mniej efektywne - ich sprawność to zwykle 85-90%, więc część energii zawsze się marnuje.	Osiągają sprawność na poziomie 105-110% (liczoną względem wartości opałowej), co pozwala oszczędzać nawet do 20% gazu, w porównaniu z kotłem starszego typu.
Emitują więcej dwutlenku węgla i zanieczyszczeń.	Mają niższą emisję gazów, co czyni je bardziej przyjaznymi dla środowiska.
Można było montować je z typowym kominem, bez konieczności odprowadzania skroplin.	Konieczne jest zastosowanie specjalnych przewodów spalinowych, odpornych na wilgoć i kwasy powstałe w procesie kondensacji, lub koncentrycznego przewodu powietrzno-spalinowego. Muszą mieć też odprowadzenie skroplin do kanalizacji.

Co oznacza sprawność kotła kondensacyjnego powyżej 100%

Sprawność kotła liczona powyżej 100% wynika ze sposobu, w jaki ją zdefiniowano. Początkowo przyjęto, że podczas spalania gazu, część energii bezpowrotnie ucieka wraz z gorącymi spalinami, w tym z parą wodną. W takim ujęciu za punkt odniesienia uznano tylko tę ilość ciepła, którą uzyskuje się bez kondensacji pary wodnej - czyli wartość opałową paliwa. Kotły kondensacyjne działają inaczej - odzyskują dodatkową energię z pary wodnej zawartej w spalinach, zanim ta opuści urządzenie. To oznacza, że całkowita ilość odzyskanego ciepła jest większa, a liczona w tradycyjny sposób sprawność może przekroczyć 100%. Im wyższa sprawność kotła kondensacyjnego, tym mniejsze zużycie gazu i niższe rachunki za ogrzewanie. Od kilku lat prawie wszystkie nowe kotły gazowe to urządzenia kondensacyjne.

8 zalet kotłów gazowych kondensacyjnych

Kotły kondensacyjne zużywają mnie paliwa niż kotły tradycyjne, bo mają wyższą sprawność - dzięki temu rachunki za gaz będą niższe o kilkanaście procent w sezonie grzewczym!
Mogą zasilać każdą instalację grzewczą - z ogrzewaniem podłogowym lub tradycyjnymi grzejnikami.
Nie tylko ogrzewają pomieszczenia, ale też przygotowują ciepła wodę użytkową (c.w.u).
Kotły gazowe są bezpieczniejsze od tradycyjnych - zamknięta komora spalania oznacza, że czerpią powietrze z zewnątrz, niezależnie od sprawności wentylacji w budynku.
Zamiast komina można zainstalować system powietrzno-spalinowy (SPS), wyprowadzony poziomo przez ścianę zewnątrz budynku - w domach wolnostojących i przy mocy kotła maksymalnie 21 kW.
Działają najefektywniej wtedy, gdy automatyka pokojowa i/lub pogodowa jest tak ustawiona, aby kocioł działa w sposób ciągły, przygotowując wodę o jak najniższej temperaturze.
Mają duży zakres modulacji mocy - zdolność do jej dostosowywania do bieżących potrzeb - może to być kilkanaście procent mocy nominalnej (w tradycyjnych kotłach ok. 30%).
Kotłownia nie jest potrzebna, bo kocioł kondensacyjny można umieścić w kuchni, łazience, korytarzu (czyli w pomieszczeniach nie przeznaczonych na stały pobyt ludzi).

Jak działa kocioł gazowy jednofunkcyjny?

Kocioł jednofunkcyjny ogrzewa wodę w instalacji grzewczej (do grzejników lub podłogówki). Aby podgrzewał również ciepłą wodę użytkową (do baterii, prysznica, wanny), trzeba go połączyć z zasobnikiem ciepłej wody (dużym, zaizolowanym zbiornikiem). Kocioł podgrzewa wodę grzewczą (nie tę, która płynie z kranu), która krąży w wężownicy (spiralnej rurce) umieszczonej w zasobniku c.w.u. Woda użytkowa znajdująca się w zbiorniku ogrzewa się pośrednio - nie ma kontaktu z wodą grzewczą, ale odbiera ciepło przez ścianki wężownicy. Kiedy temperatura wody użytkowej spadnie (np. po kąpieli), kocioł uruchamia się automatycznie i znów ogrzewa wodę kierowaną do wężownicy.

kocioł gazowy jednofunkcyjny do domu dla 4-osobowej rodziny

Dla 4-osobowej rodziny, odpowiedni będzie kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem 100-120 l. Ciepła woda dostępna będzie natychmiast, bez wahań temperatury, nawet przy
jednoczesnym korzystaniu z kilku punktów poboru (np. prysznic plus zlew w kuchni), fot. VIESSMANN

Kiedy warto zamontować kocioł gazowy dwufunkcyjny?

Kocioł gazowy dwufunkcyjny warto zamontować w niewielkim budynku z punktami poboru ulokowanymi blisko kotła. Długość rur (między kotłem i punktem poboru) nie powinna przekraczać 3 m. Im będą one dłuższe, tym dłużej trzeba będzie czekać na ciepłą wodę. Poza tym nie można zasilać w tym samym czasie wielu punktów poboru. Na przykład kocioł gazowy dwufunkcyjny o mocy 21 kW przygotowuje do 11 litrów ciepłej wody na minutę - co wystarczy tylko na jeden prysznic. W tym wariancie, nie można zastosować cyrkulacji.

Kocioł dwufunkcyjny może mieć wbudowany mały zasobnik c.w.u. (o pojemności kilkudziesięciu litrów). Wówczas urządzenie najpierw podgrzewa wodę w zasobniku, a gdy się skończy, ogrzewa ją przepływowo. Przez większość czasu korzysta się z wody zgromadzonej w zbiorniku. Taki kocioł można podłączyć do obiegu cyrkulacji wody. Nie jest to jednak popularny wariant.

Czy na kocioł gazowy potrzebna jest kotłownia i komin?

Kotły gazowe, nie tylko te kondensacyjne, można montować w takich pomieszczeniach jak kuchnia, łazienka, korytarz, pralnia (pomieszczenia nieprzeznaczone na stały pobyt ludzi). Jednak tylko kotły gazowe z zamkniętą komorą spalania, a więc w praktyce kondensacyjne, są odizolowane od pomieszczenia, w którym się znajdują, nie ma więc ryzyka przedostania się spalin do wnętrza domu.

Kotły gazowe fabrycznie ustawione są do spalania gazu ziemnego, ale autoryzowany instalator lub serwisant może przezbroić je na gaz ze zbiornika, fot. SAS

Zamiast tradycyjnego komina z wkładem odpornym na działanie kondensatu, można zastosować przewód powietrzno-spalinowy, wyprowadzony poziomo przez ścianę zewnętrzną. Składa się on z dwóch współosiowych (koncentrycznych) rur - zewnętrzna doprowadza powietrze do komory spalania, wewnętrzna odprowadza spaliny na zewnątrz. Wylot przewodu musi znajdować się co najmniej 0,5 m od najbliższego okna. Korzystanie z takiego rozwiązania dozwolone jest wyłącznie w budynkach wolnostojących i przy mocy urządzenia nieprzekraczającej 21 kW.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Ile prądu zużywa piec na pellet? 5 przykazań świadomego oszczędzania na ogrzewaniu Jak ustawić sterowniki w kotle klasy 5?

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Jak dobrać moc kotła kondensacyjnego

W domach jednorodzinnych stosuje się kotły jednofunkcyjne o mocy 15-24 kW i dwufunkcyjne 17-27 kW. W przypadku wyprowadzenia przewodu spalinowego przez ścianę, moc kotła nie może być wyższa niż 21 kW. Moc kotła określona jest w projekcie domu. Dobiera się ją do temperatury obliczeniowej, która w centralnej Polsce wynosi -20°C, nad morzem -16°C, na Suwalszczyźnie -24°C. Ponieważ tak silne mrozy zdarzają się bardzo rzadko, kocioł gazowy działa z pełną mocą tylko kilka albo kilkanaście dni w roku, najczęściej pracuje, wykorzystując mniej niż połowę mocy. Między innymi dlatego nie zaleca się montowania kotłów gazowych o zbyt dużej mocy, gdyż nie będą pracować w sposób ciągły, bo - zwłaszcza w okresach przejściowych (wiosną, jesienią) - będą się często wyłączały i włączały, co wpłynie na szybsze ich zużycie.

Jak ekonomicznie sterować kotłem gazowym kondensacyjnym?

Kotły kondensacyjne zapewniają pełną swobodę automatycznego sterowania. Można programować intensywność ogrzewania zależnie od pory dnia, np. kocioł będzie pracował ze zmniejszoną mocą w nocy i gdy nikogo nie ma w domu. Będzie włączał się i wyłączał samoczynnie, zależnie od zapotrzebowania na ciepło.

Kocioł gazowy kondensacyjny wyposażony w zintegrowany interfejs, który umożliwia komunikację urządzenia z Internetem. Dzięki temu jego pracą można sterować smartfonem, fot. VIESSMANN

Do automatyki kotła warto dokupić czujniki temperatury - odczytujące temperaturę na zewnątrz oraz wewnątrz budynku i przekazujące te informacje do automatyki kotła. Wówczas ogrzewanie domu będzie najbardziej ekonomiczne. Kocioł będzie obniżał temperaturę wody w obiegu, gdy spadnie zapotrzebowanie na ciepło, i w ten sposób lepiej zostanie wykorzystany efekt kondensacji.

Jakie zalety mają kondensacyjne kotły gazowe jedno- i dwufunkcyjne? W jakich instalacjach grzewczych się sprawdzą?

Kondensacyjne kotły gazowe nadal są doceniane za niskie koszty inwestycyjne oraz bezobsługową pracę. Odpowiednio dobrane spełniają wymagania właścicieli domów zarówno nowych, jak i poddawanych modernizacji. Kocioł jednofunkcyjny służy do ogrzewania pomieszczeń, a we współpracy z zasobnikiem - do przygotowywania ciepłej wody, a dwufunkcyjny, dzięki wbudowanemu przepływowemu wymiennikowi płytowemu, dodatkowo przygotowuje ciepłą wodę użytkową. W mieszkaniach i małych domach, w których można zainstalować kocioł blisko kuchni i łazienki (czyli długość instalacji c.w.u. jest niewielka) i nie ma bardzo dużego zapotrzebowania na c.w.u., stosuje się najczęściej kotły dwufunkcyjne. Gwarancją higienicznego przygotowywania ciepłej wody jest Atest Higieniczny oraz wymiennik ciepła ze stali nierdzewnej. Kotły te są też dobrym wyborem, jeśli nie ma miejsca na montaż kotła i osobno zasobnika c.w.u. W dużych domach, gdzie punktów poboru ciepłej wody jest więcej, lepszym wyborem jest montaż kotła jednofunkcyjnego z zasobnikiem. To rozwiązanie zapewnia komfort korzystania z podgrzanej wody w jednym czasie przez większą liczbę użytkowników - wyjaśnia ekspert Michał Łukasik, konstruktor w dziale technicznym ZMK SAS Sp. z o.o.

Nowoczesne kotły gazowe jedno- i dwufunkcyjne pracują w oparciu o automatykę pogodową oraz z dodatkowymi modułami, np. strefowym. Dla lepszego sterowania instalacją, stosuje się często regulator pokojowy dla uzyskania optymalnego komfortu cieplnego. Działanie urządzenia polega na inteligentnym, intuicyjnym utrzymywaniu komfortowych warunków w pomieszczeniu, zgodnie z ustawionym przez użytkownika harmonogramem, nastawioną stałą lub zmienną temperaturą, wyznaczoną automatycznie z indywidualnej krzywej grzewczej.