Dom z prefabrykatów zamiast murowanego - szybciej, drożej, ale czy lepiej?

Na naszym rynku jest całkiem sporo firm oferujących domy z prefabrykatów, czyli gotowych, fabrycznie wykonanych elementów, montowanych na placu budowy. Oferta tego typu konstrukcji cały czas się poszerza. Mimo to wciąż są one mniej popularne niż tradycyjne domy murowane. Kiedyś panowała opinia, że są one również mniej solidne i mniej trwałe, co nie jest prawdą. Inny często powtarzany stereotyp był taki, że występują w ograniczonej liczbie projektów i nie można ich rozbudowywać, co jest kolejnym mitem. Co do kosztów budowy, to dom z prefabrykatów nie jest tanim rozwiązaniem w porównaniu do podobnej wielkości domu murowanego, wznoszonego metodą gospodarczą. Ma jednak inne zalety, o których będzie mowa za chwilę.

Zalety i wady domów z prefabrykatów

Podejmując świadomą decyzję o budowie domu z prefabrykatów, warto najpierw poznać wszystkie plusy i minusy poszczególnych rozwiązań konstrukcyjnych. Budynki z prefabrykatów omawiane w tym artykule w głównej mierze powstają w zakładzie produkcyjnym. Dzięki temu mają wysoką jakość. To tam składane są poszczególne, płaskie elementy konstrukcji (panele ścienne, płyty stropowe, słupy, belki), które następnie trafiają na plac budowy. Ostatni etap to ich montaż, który zajmuje przeważnie od kilkunastu dni do kilku tygodni.

Elementy domu powstają w kontrolowanych warunkach fabrycznych, co ma wiele zalet. Mogą zostać dobrze spasowane przy optymalnym wykorzystaniu dostępnych materiałów. Oczywiście domy takie mogą mieć różny stopień wykończenia, wszystko zależy tu od preferencji inwestora i możliwości technicznych producenta.

Problematyczne może być czasami dowiezienie dużych elementów domu z prefabrykatów na plac budowy, zwłaszcza jeśli nie prowadzą do niego utwardzone drogi. Choć producenci tego typu domów rzadko się do tego przyznają, konstrukcja z prefabrykatów nie jest tania. 

Dom modułowy z prefabrykatów z drewna, pow. 65 m2, cena (w stanie deweloperskim) 262 tys. zł brutto, fot. Grochowski Construction

Decydując się na dom prefabrykowany, zyskujemy powtarzalność poszczególnych elementów, ich dobrą izolacyjność termiczną, co wiąże się potem z niskimi kosztami ogrzewania, szybkość budowy oraz przewidywalność kosztów, które można bardziej precyzyjnie określić.

Co jest potrzebne do budowy domu z prefabrykatów?

Na samym początku warto zdecydować, z czego zostanie wykonany nasz dom. Kolejny krok to wybór gotowego projektu domu z prefabrykatów lub przedstawienie własnego. Warto wiedzieć, że wielu producentów domów z prefabrykatów akceptuje takie rozwiązanie. Dziś możliwości jest naprawdę sporo. Pamiętajmy jednak, że im dom będzie większy i bardziej skomplikowany, tym wyższa będzie też jego cena. Kiedy już wybierzemy optymalny dla nas projekt, należy dokonać jego adaptacji, skompletować dokumentację oraz niezbędne pozwolenia na budowę (tak jak przy każdym domu), umożliwiające rozpoczęcie budowy. Często pomagają w tym pracownicy firmy, oferującej domy z prefabrykatów.

Domy prefabrykowane, czyli budowane z gotowych elementów mogą mieć różne formy i kształty. Ich producenci często dysponują pakietem gotowych projektów, ale też mogą wykonać dom według koncepcji klienta, fot. WOLF HAUS

Sam budynek musi na czymś stanąć. Potrzebujemy uzbrojonej w media działki, spełniającej wymagania planu miejscowego. Jeśli chodzi o fundament lub płytę fundamentową to są dwie opcje - można przygotować go we własnym zakresie według wytycznych firmy, która przygotuje i zmontuje nasz dom, lub zlecić to zadanie producentowi, u którego zamawiamy prefabrykowaną konstrukcję. Warto w tym miejscu dodać, że pod domy z prefabrykatów przeważnie wykonuje się płytę fundamentową, która gwarantuje dobrą izolację termiczną i przeciwwilgociową, a ponadto sprzyja równomiernemu rozłożeniu obciążeń. Dodatkowo może być zintegrowana z ogrzewaniem podłogowym.

Domy prefabrykowane, dzięki zastosowaniu zespolonych płyt, mają zwykle bardzo dobrą izolację termiczną, co przekłada się na niskie koszty ogrzania takiego budynku, fot. STEICO

Czy warto wybrać dom z prefabrykatów drewniany?

Domy prefabrykowane zwykle robione są z drewna, najczęściej sosnowego lub keramzytu. Drewno jest budulcem znanym od tysięcy lat. Ma wiele zalet - jest naturalne, ekologiczne, reguluje wilgotność powietrza, tworząc w pomieszczeniach przyjazny mikroklimat, ma dobre właściwości izolacyjne, jest też trwałe. Do produkcji gotowych elementów wykorzystuje się chętnie drewno czterostronnie strugane i suszone komorowo. Suszenie w temperaturze 60°C eliminuje mogące znajdować się w drewnie zarodniki pleśni, grzybów czy larwy owadów. Dzięki temu znacznie przedłuża się jego trwałość.

Duże belki o prostokątnym przekroju zwykle robione są z drewna litego. Mniejsze elementy konstrukcyjne często wytwarza się z drewna klejonego krzyżowo, które jest bardziej wytrzymałe i się nie paczy. Ważne jest, aby drewno miało odpowiednią wilgotność. Nie powinna ona przekraczać 18% w przypadku elementów litych i 12% w przypadku klejonych.

Współczesne domy konstruowane z litego drewna odznaczają się bardzo dobrą izolacyjnością termiczną, fot. WAKO DOMY

Drewno najpierw wykorzystywano do budowy domów z bali. Potem popularność zyskały domy szkieletowe, w których na drewnianym szkielecie była oparta cała konstrukcja budynku. W fundamencie kotwiło się drewniane belki, tzw. podwaliny, a potem mocowało do nich ramy z pionowymi słupami. Przestrzenie między słupami wypełniała izolacja, a u góry zamykały je belki poprzeczne - oczepy. Tego typu konstrukcję okładało się następnie płytami – od zewnątrz drewnopochodnymi, odpornymi na działanie wody, lub cementowo-włóknowymi, od środka najczęściej kartonowo-gipsowymi. Stopniowo domy szkieletowe, które nadal mają swoich zwolenników, ewoluowały w kierunku domów z drewnianych prefabrykatów. Te ostatnie buduje się po prostu szybciej, a proces tworzenia poszczególnych elementów przebiega w kontrolowanych warunkach. Dzięki temu możliwe jest zachowanie wysokiej jakości i osiągnięcie zakładanych parametrów izolacyjności termicznej.

Odpowiednio przygotowane drewno konstrukcyjne jest trwałe i łatwe w obróbce. Materiał ten ma określoną klasę wytrzymałości. Drewno klasy C24 stosuje się przy produkcji wiązarów dachowych i domów z drewna, fot. SÖDRA

Domy prefabrykowane drewniane typu otwartego

Oczywiście prefabrykowane, drewniane elementy mogą mieć różny stopień wykończenia. Najprostsze i najtańsze są typu otwartego z drewnianym szkieletem i zewnętrznym poszyciem. Wówczas izolację, instalacje wewnętrzne i elementy wewnętrznego wykończenia ścian montuje się już na placu budowy.

Drewnopochodne płyty budowlane mfp często stosowane są jako poszycie ścian i dachów w domach szkieletowych. Mają wiele zalet: są wytrzymałe, odporne na zawilgocenie i trwałe, fot. WOODECO

Domy prefabrykowane drewniane pełne

Natomiast prefabrykaty pełne zawierają już izolację cieplną oraz wewnętrzne poszycie ścian. Tego typu zamknięte elementy nazywane są także ciężkim prefabrykatem. Często są one stosowane w domach energooszczędnych lub domach pasywnych. Co ciekawe, taka gotowa ściana może mieć nawet kilkanaście warstw. Elewację - w zależności od preferencji inwestora - mogą stanowić drewniane deski, tynk dekoracyjny czy płyty gipsowo-włóknowe. W przypadku tynku kolejną warstwę stanowi grunt, klej lub siatka. Pod nią umieszcza się izolację termiczną w postaci styropianu lub płyt wełny mineralnej. Dalej jest płyta drewnopochodna, a pod nią ruszt podtrzymujący wełnę mineralną. W prefabrykowanej ścianie znajdują się też peszle do instalacji elektrycznej, folia paroprzepuszczalna i paroizolacyjna, a od strony pomieszczeń - płyta gipsowo-włóknowa lub gipsowo-kartonowa. Oczywiście kombinacji, jeśli chodzi o konstrukcję ściany, może być znacznie więcej. Producenci takich domów prefabrykowanych chwalą się, że przygotowana w ten sposób ściana i tak zawsze będzie cieńsza od ściany w domu murowanym przy podobnych, a nawet lepszych parametrach termoizolacyjnych. Dzięki temu budynek z prefabrykatów będzie miał przynajmniej o 10% większą powierzchnię użytkową od murowanego o tych samych wymiarach zewnętrznych, co również warto wziąć pod uwagę.

Ile trwa budowa domu z prefabrykatów?

Jeśli chodzi o proces montażu domu prefabrykowanego, to płyty z prefabrykatów można szybko połączyć na placu budowy. Dokładny czas tego procesu trudno jednak oszacować, bo zależy on od przynajmniej kilku czynników - wielkości i stopnia skomplikowania domu, technologii prefabrykacji, warunków pogodowych czy sprawności ekipy montażowej. Generalnie budynek powstaje w ciągu tygodnia, ale kilka następnych może potrwać jego wykończenie, obejmujące wykonanie i podłączenie instalacji wewnętrznych (ogrzewanie, elektryka, instalacja wod.-kan.).

Jakie zalety ma dom z prefabrykatów keramzytobetonowych?

Alternatywą dla drewna są domy z prefabrykatów keramzytobetonowych. Keramzyt to lekkie, ekologiczne kruszywo budowlane wypalane z gliny. Do jego produkcji używa się glin pęczniejących oraz iłów. Jest on niepalny, obojętny chemicznie, odporny na wodę, pleśni i grzyby. Prefabrykaty wykonuje się z betonu, w którym zwykłe ciężkie kruszywo zastąpiono keramzytem. Dzięki temu są stosunkowo lekkie i trwałe. Poza tym dobrze tłumią dźwięki, są paroprzepuszczalne i mrozoodporne. W ścianach keramzytowych umieszcza się kanały elektryczne oraz podejścia pod instalację wodną. Jeśli wcześniej przygotujemy fundament, montaż domu z prefabrykatów keramzytowych trwa raptem kilka dni.

Jak wygląda budowa domu z keramzytobetonu?

Poszczególne, gotowe elementy ustawia się na 2-3-centymetrowej warstwie zaprawy cementowej i łączy za pomocą systemowych, żelbetowych złączy, uzbrojonych w strzemiona lub pętle kotwiące. Następnie należy uszczelnić miejsca połączeń. Zalewa się je betonem i szpachluje. W następnej kolejności montuje się słupy, stropy, balkony, podciągi. Na koniec wykonuje się dach, rozkłada instalacje, robi ocieplenie. Podstawowe prace trwają do kilku dni, a cały proces budowy takiego budynku trwa zwykle nie dłużej niż kilka tygodni.

Dom prefabrykowany z keramzytobetonu może zostać posadowiony na tradycyjnym fundamencie, ale korzystniejsze jest posadowienie na płycie fundamentowej, fot. PRAEFA

Firmy oferujące domy z prefabrykatów keramzytowych często mają do wyboru własne projekty o różnym metrażu. Można też oczywiście zgłosić się do takiej firmy z własnym projektem. Zwykle są to domy 50-150-metrowe, parterowe, piętrowe lub tzw. rozwojowe co oznacza, że w przyszłości można je rozbudować, korzystając z tej samej technologii. Cena domu z prefabrykatów zależy, oczywiście, od jego wielkości, ale też tego, w jakiej opcji wykończenia go wybierzemy. Może to być stan podstawowy (inaczej surowy otwarty) ze ścianami, dachem, stropami, instalacją wod.-kan. w obrębie fundamentu, stan deweloperski z oknami, drzwiami zewnętrznymi, instalacją elektryczną, ociepleniem zewnętrznym, tynkami oraz parapetami lub stan ,,pod klucz’’ z finalnym wykończeniem budynku zgodnym z preferencjami inwestora (drzwi wewnętrzne, podłogi itp.).