Obecnie większość systemów rynnowych gwarantuje nawet kilkudziesięcioletnią trwałość, ale te zakładane dawniej zwykle po kilkunastu latach trzeba naprawić lub wymienić. Na ogół wykonuje się to przy okazji remontu pokrycia, choć można również rynny wymienić oddzielnie. Najlepiej zlecić to doświadczonemu dekarzowi.
Joanna Dąbrowska
Data publikacji: 2021-08-02
Data aktualizacji: 2021-08-02
Zwykle usterki na dachu i niedrożność w rynnach (wypełnianie się wodą i niekontrolowane przelewanie) pojawiają się miejscowo i zauważamy je podczas intensywnych deszczów. Na ogół są one skutkiem niefachowego montażu i zaniedbań w zabiegach konserwacyjnych (rynny trzeba systematycznie czyścić).
Nawet drobnych uszkodzeń nie wolno bagatelizować, ponieważ spływająca na ściany woda może zniszczyć elewację i przyczynić się do rozwoju pleśni i innych grzybów wewnątrz domu. Długotrwałe działanie wody osłabia też konstrukcję, co w skrajnych przypadkach może zakończyć się katastrofą budowlaną.
Przegląd techniczny orynnowania
Ponieważ przepustowość systemów rynnowych z czasem słabnie, i dotyczy to również wysokojakościowych produktów, oraz aby uniknąć konieczności szybkiej naprawy uszkodzonej lub oberwanej rynny, powinno się przynajmniej raz w roku zrobić przegląd orynnowania i całego dachu (na wiosnę lub przed zimą - najlepiej w obu tych terminach). Należy wówczas sprawdzić drożność rynien (czy nie zalegają w nich liście i gałązki), a także stan powłok lakierniczych. Warto przeprowadzić próbę szczelności, by zlokalizować ewentualne przecieki.
Przynajmniej raz w roku należy wykonać przegląd techniczny dachu, oczyścić rynny i rury spustowe z liści i innych zanieczyszczeń oraz ocenić stan powłoki lakierniczej. (fot. Blachy Pruszyński)
Naprawa lub wymiana uszkodzonych elementów
Jeżeli problemem jest zapychanie się systemu rynnowego albo wybijanie wody z kratek odwadniających, wówczas trzeba najpierw usunąć z rynien liście, igły, szyszki, a potem zamontować w nich siatki zabezpieczające przed gromadzeniem się zanieczyszczeń. Jest to bardzo ważne szczególnie, gdy średnica rynien nie jest duża, a wokół domu rosną wysokie drzewa.
Żeby w rynnach nie gromadziły się liście, igły, szyszki, a woda deszczowa spływa bez przeszkód, należy zamontować w nich siatki, np. z tworzywa. Nie łamią się, są odporne na korozję i wytrzymałe na wysoką lub niską temperaturę. (fot. Marley)
Doraźne naprawy pęknięć i nieszczelności można wykonać przy użyciu opasek zaciskowych z podkładką gumową, taśmy klejącej lub przyklejanych nakładek. Drobne zarysowania można zamalować farbą zaprawkową. Orynnowanie ze stali ocynkowanej, miedzi czy cynkowo-tytanowe naprawia się metodą lutowania.
Jeżeli niezbędna jest wymiana większego fragmentu orynnowania, bywa problem z dopasowaniem nowych elementów do tych dawniej zamontowanych. Wówczas zastępuje się tylko ciąg rynien wzdłuż jednej połaci, a w orynnowaniu otokowym wstawia nowy odcinek i oddzielne odprowadzenie rurami spustowymi. W przypadku rur spustowych, można zastosować zamiennik o takim samym lub nieco większym przekroju i sposobie łączenia.
Jeżeli konieczna jest wymiana dużego fragmentu orynnowania i ciężko dopasować nowe elementy do starych, zastępuje się tylko ciąg rynien wzdłuż jednej połaci. (fot. Galeco)
Skorodowanego orynnowania z reguły nie opłaca się naprawiać i trzeba wymienić cały system. Może to być jednak trudne, jeśli rynhaki zamocowane są pod pokryciem dachowym, zaś nowych nie ma do czego przyczepić, bo na dachu nie ma deski okapowej. Wtedy najprościej znaleźć rynny, których profil pasuje do istniejących uchwytów. Jeśli i te są zardzewiałe, powinno się zdemontować pokrycie w pasie przyokapowym, przytwierdzić deskę okapową i osłonić ją nadrynnowym pasem z blachy powlekanej, następnie zamocować nowe rynhaki i nowe rynny.
Jeżeli w starym systemie orynnowania były problemy ze spływaniem wody, trzeba pamiętać o korekcie spadków rynien. Dobór wymiarów elementów ułatwią tabele w katalogach producentów (na ich podstawie dopasowuje się rynny do powierzchni odwadnianej połaci i ustala rozmieszczenie rur spustowych), jednak warto to zlecić dekarzowi, który rynny zamontuje.
Wymiana części orynnowania i obróbek blacharskich
Zastąpienie samych obróbek blacharskich jest niewielkim przedsięwzięciem. Jeżeli uszkodzone są rynny lub rury spustowe, to należy skorzystać z elementów z takiego samego materiału, najlepiej zastosować system producenta, którego wyroby zostały pierwotnie zamontowane. Będziemy mieli pewność, że wszystkie elementy - nowe i stare - będą do siebie pasowały.
W przypadku naprawy albo wymiany obróbek blacharskich, na ogół dopasowuje się je do danego fragmentu dachu. Obróbki blacharskie w postaci pasa podrynnowego, nadrynnowego, rynien i rur spustowych powinny umożliwiać odkształcanie się materiałów, z których są wykonane. Ułożenie tych elementów na sztywno, z dużych fragmentów, będzie powodować, że z uwagi na znaczną odkształcalność materiałów pod wpływem działania wysokiej temperatury (promieniowania słonecznego), mogą się one deformować.
Jeżeli system rynnowy jest bardzo zniszczony, trzeba go zdemontować i założyć nowy. Najczęstszymi powodami wymiany instalacji jest rdzewienie (w przypadku stali) i pęknięcie elementów (PVC). Wadliwe działanie orynnowania bywa też skutkiem niedbałego montażu.
Osadzenie rynien trzeba powierzyć specjalistom, aby mieć pewność, że wszelkie elementy systemu orynnowania zostały zamontowane poprawnie.
Montaż rynien i rur spustowych należy powierzyć dekarzowi. Jeżeli w systemie orynnowania nie było problemów ze spływaniem wody, w nowym nie trzeba zmieniać przekrojów ani rozlokowania rynien i rur spustowych. (fot. Plastmo)
Rynny muszą być przytwierdzone z właściwym spadkiem, by woda się nie przelewała, co zdarza się szczególnie w narożach budynku. Ponadto powinny mieć odpowiednią sztywność, żeby nie uszkodził ich zsuwający się z dachu śnieg. Należy również zadbać o właściwy zakład długich fragmentów rynien, uwzględniający kompensację oraz odkształcalność, pod wpływem niskiej i wysokiej temperatury. Konieczne są też pasy nadrynnowy i podrynnowy, poza tym rury spustowe.
Łączniki trzeba przytwierdzić do warstwy nośnej muru - muszą być one dostosowane do jego rodzaju (bloczki lub pustaki). Najczęstszym błędem jest mocowania przelotek do rur spustowych w warstwie styropianu, co nie zapewnia stabilnego łączenia. W rynnach i rurach spustowych warto zainstalować system przeciwoblodzeniowy.
Połączenie narożników. (fot. Cell Fast)
Połączenie rury spustowej z rynną (kwadratową). (fot. Blachy Pruszyński)
Zmontowanie haków. (fot. Galeco)
Montaż rynien PVC - krok po kroku
1) Mocowanie haków na rynny
Uchwyty do rynien przykręca się do deski okapowej, ściany, krokwi, łat lub do szyny przymocowanej do konstrukcji dachu w taki sposób, aby rynny nie wystawały w całości poza płaszczyznę przedłużenia połaci dachowej - powinny być wysunięte na 1/2 lub 2/3 swojej szerokości.
Hak położony najniżej mocuje się przy wlocie do rury spustowej (leju), zaś hak mocowany najwyżej - jak najdalej od wlotu. Aby uzyskać wymagany przez producenta spadek w kierunku rury spustowej (2-5 mm na 1 m długości rury), między skrajnymi hakami rozciąga się żyłkę.
Pozostałe haki montuje się na poziomie linii wyznaczonej przez żyłkę, w odstępie co 40-50 cm. Ponadto haki muszą się znaleźć w odległości 10-15 cm od narożników, końca okapu, planowanej rury spustowej i łączników.
2) Łączenie rynien
Rynny przed założeniem na haki należy wymierzyć i, w razie potrzeby, dociąć w taki sposób, aby połączenia nie wypadły na hakach. Rynny układa się na hakach i najczęściej łączy na specjalne zatrzaski. Końce zakrywa się zaślepkami, a narożniki łącznikami narożnikowymi. Łączniki montuje się w miejscach połączenia rynien, na tylnej ich części. Przedni zaczep łącznika zagina się w dół i obraca w kierunku rynny, a łącznik zamyka się małą klamerką.
Uwaga! Rynny dłuższe niż 20 m trzeba dzielić na krótsze odcinki za pomocą specjalnych złączek dylatacyjnych, umożliwiających ich swobodne kurczenie się i wydłużanie. Podział długich rynien oznacza konieczność użycia większej liczby wpustów i rur spustowych.
3) Montaż rur spustowych
Rury spustowe mocuje się obejmami, a zmianę kierunku umożliwiają kolana o różnym kącie załamania. Obejmy do rur spustowych umieszcza się pod dolnym kolanem odsadzki i pod punktami łączeń rury (złączkami lub kielichami), w odstępach maks. 2 m.
Pionowe ustawienie pierwszej obejmy zależy od odległości pomiędzy ścianą a rynną. Wylot rury spustowej powinien być zamontowany ok. 30 cm nad gruntem. Można przymocować go z obu stron do rury spustowej (np. nitami), aby nie został uszkodzony przez zsuwający się śnieg lub lód. Gdy krawędź okapu jest znacznie oddalona od ściany, między kolana mocuje się prosty odcinek rury.
4) Zakończenie rur spustowych
Jeśli deszczówka ma być odprowadzana do zbiornika podziemnego, studni lub kanalizacji deszczowej, na końcach rur spustowych montuje się wpust z osadnikiem i rewizją (potocznie nazywany butem).
Jeżeli zaś woda ma spływać swobodnie na działkę - montuje się zakończenie rury spustowej (wylewkę).
5) Sprawdzenie szczelności orynnowania
Po założeniu kompletnego systemu rynnowego sprawdza się jego szczelność, napełniając rynny wodą (przy zamkniętych odpływach) do ok. 3/4 ich wysokości. Jeśli nie ma żadnych przecieków i widocznego wyginania się rynien - możemy być pewni, że montaż przebiegł prawidłowo.
Z jakiego materiału wybrać nowe rynny?
Do wyboru mamy rynny o przekroju okrągłym i kwadratowym, systemy ukryte (charakterystyczne dla nowoczesnej architektury) oraz rynny o zmiennej wielkości przekroju, działające efektywnie na dachach o różnej powierzchni. Żeby spełniały przypisane im funkcje - zarówno praktyczną, jak i wizualną - muszą być odpowiednio dobrane i założone. Nieprawidłowy montaż może doprowadzić do poważnych i kosztownych do naprawienia uszkodzeń zarówno dachu, jak i elewacji budynku.
Przy decydowaniu się na nowe rynny, warto pamiętać, że choć nadal powszechna jest opinia, że na niektórych rodzajach dachów (np. kryte strzechą) rynny są niepotrzebne, to nie jest to prawdą. Orynnowanie powinno bowiem być uzupełnieniem każdego dachu - bez względu na to, czym jest pokryty.
Popularne do niedawna rynny stalowe ocynkowane na ogół zastępuje się produktami z PVC lub stali ocynkowanej powlekanej bądź lakierowanej. Wszystkie one mają podobną trwałość, kształty, kolory, a także zbliżony jest sposób ich montażu, dlatego podczas wyboru najkorzystniej będzie wziąć pod uwagę lokalizację domu.
Rynny z PVC lepiej sprawdzą się w miejscu zacienionym i w pobliżu drzew. Nawet długotrwałe zaleganie liści nie grozi ich korozją, zaś przy czyszczeniu - w mniejszym stopniu narażone są na uszkodzenia.
Elementy ze stali są bardziej odporne na wysoką temperaturę, dlatego montuje się je głównie na dachach mocno nasłonecznionych (na otwartej przestrzeni). Ze względu na dużą rozszerzalność cieplną, nie skrzypią na połączeniach podczas nagrzewania się i stygnięcia.
Mniej popularne są rynny aluminiowe - trwałe i odporne na korozję.
Orynnowanie wykonuje się również z miedzi i blachy cynkowo-tytanowej, ale nie cieszy się ono dużą popularnością ze względu na wysoką cenę.
W prasie budowlano-wnętrzarskiej od początku drogi zawodowej. W miesięczniku „Budujemy Dom” pracuję od kilkunastu lat. Moja ulubiona tematyka to architektura i aranżacja wnętrz. Śledzę trendy i nowości rynkowe. Cenię sobie kontakt z naturą. Kocham jazdę na nartach i pływanie kajakiem. W wolnym czasie spełniam marzenia podróżnicze - bliskie i dalekie.
Chyba 7.5cm. Ale nawet to może być mało. Pracowałem kiedyś w firmie, gdzie zapięli takie małe rynny chyba 5 albo 7cm goście od montażu agregatów, przy okazji to robili. Wszystko się przelewało, ale tak samo twiwrdzili, że policzyli jakie mają być i nie powinno się przelewać.Wysłane ...
4
