- Kiedy jest najlepsza pora na wykończenie elewacji?
- Jakie są sposoby wykończenia elewacji?
- Jakie są rodzaje tynków na elewację?
- Czy sprawdza się łączenie dwóch rodzajów materiałów wykończeniowych na elewacji?

Elewacje wykańcza się po zakończeniu wszelkich prac mokrych w pomieszczeniach. W większości nowych domów ściany zewnętrzne się ociepla i tynkuje, dobierając barwę tynku do dachu, okien, drzwi wejściowych i bramy garażu. Coraz więcej inwestorów ozdabia też elewacje swoich domów drewnem, kamieniem lub różnego typu okładzinami je imitującymi. Możliwości wyboru jest wiele.
Kiedy jest najlepsza pora na wykończenie elewacji?
Wrzesień do najlepsza pora na wykończenie elewacji. W upalne, słonecznie dni, gdy temperatura powietrza przekracza 25°C, tynki mogą zbyt szybko wysychać, zanim dobrze zwiążą się z podłożem - w konsekwencji mogą odpadać. Zwykle wczesną jesienią mija kilka miesięcy od wymurowania ścian i przykrycia domu dachem. Po tym czasie budynek nie powinien już zbytnio osiadać. Jeśli jednak wnętrza nie są jeszcze otynkowane, a posadzki wylane, lepiej z wykończaniem elewacji poczekać do wiosny, kiedy to prace mokre we wnętrzach będą zakończone.

Zobacz, jak trwale pozbyć się zielonego nalotu ze ścian?
Czym wykończyć elewację?
Sposób wykończenia elewacji oraz kolorystykę wybranych materiałów planuje architekt wykonujący projekt. Na rysunkach podaje on rodzaje materiałów, ich typ i kolorystykę, a także rodzaj i grubość przewidzianego ocieplenia. Taka specyfikacja znacząco ułatwia zakup materiałów i chroni przed popełnieniem błędów, również tych polegających na niewłaściwie dobranej kolorystyce poszczególnych elementów elewacji.
Najwięcej domów powstaje w technologii murowanej, w której ściany zewnętrzne wykańcza się tynkiem i miejscowo dekoruje płytkami klinkierowymi, betonowymi imitujące kamień czy okładzinami z tworzy sztucznych lub drewnem.
Sposób wykończenia elewacji poniekąd narzuca też technologia w jakiej zostały zbudowane ściany zewnętrzne:
- Jak samodzielnie wykonać elewację domu?
- Jak zamontować lamele elewacyjne?
- Beton na elewacji i wokół domu - całkiem nowa odsłona
- Jak zabezpieczyć gonty drewniane?
- jednowarstwowe - przeznaczone są do tynkowania. W zależności od ich gładkości pokrywa się je tynkiem tradycyjnym lub cienkowarstwowym;
- dwuwarstwowe - warstwa ocieplenia (z wełny mineralnej lub styropianu) pokrywana jest tynkiem cienkowarstwowym lub w technologii na sucho panelami drewnianymi albo rzadziej z PVC;
- trójwarstwowe - ściana osłonowa z klinkieru, ceramiki lub silikatów może pełnić rolę gotowej elewacji lub podłoża pod tynk tradycyjny lub cienkowarstwowy;
- szkieletowe - wykańcza się najczęściej oblicówką z drewna lub tworzyw sztucznych. Można je również otynkować po zamocowaniu dodatkowej warstwy ocieplenia. Niekiedy takie ściany obmurowuje się cegłą klinkierową lub bloczkami betonowymi.
Do każdego rodzaju ściany można również mocować rozmaite okładziny ceramiczne, kamienne, betonowe lub z tworzyw sztucznych, które w zależności o rodzaju podłoża i grubości płytek są przyklejane lub mocowane do specjalnego stelaża.
Tynk grubo- czy cienkowarstwowy na elewacje domu?
Tynki grubowarstwowe - to tradycyjne tynki cementowo-wapienne, których grubość wynosi 15-20 mm. Składają się z 2 lub 3 nakładanych kolejno warstw. Najwygodniej użyć gotowych, przygotowanych w fabryce zapraw, które po zagruntowaniu podłoża nakłada się jednowarstwowo.
Tynki grubowarstwowe stosowane są na ściany wznoszone z materiałów murowanych w sposób tradycyjny, na zaprawie w spoinach poziomych i pionowych. Najczęściej pokrywa się nimi ściany trójwarstwowe z warstwą elewacyjną z pustaków ceramicznych lub cegieł oraz ściany jednowarstwowe.

Tynki cienkowarstwowe - przeznaczone są przede wszystkim do wykańczania ścian ocieplonych w technologii BSO (ETICS).
W zależności od rodzaju użytego do ich produkcji spoiwa wyróżnia się kilka ich rodzajów:
- mineralne - zawierają spoiwo cementowe lub cementowo-polimerowe. Sprzedawane są w postaci suchej, w 25 kg workach. Trwałość barw tynków - zwłaszcza o intensywnych kolorach - nie jest duża i najczęściej wykonuje się je w białym lub szarym kolorze i maluje trwalszymi farbami elewacyjnymi. Są paroprzepuszczalne i z tego względu są zalecane do tynkowania ścian ocieplonych wełną mineralną. Są też najtańsze;
- akrylowe - na bazie dyspersyjnych żywic polimerowych charakteryzują się dużą elastycznością, ale słabą przepuszczalnością pary wodnej. Dlatego nie stosuje się ich na ocieplenia z wełny mineralnej. Można je trwale barwić nawet na nasycone kolory. Sprzedawane są najczęściej w postaci gotowej do użycia masy w plastikowych 25 kilogramowych wiadrach. Ściany pokryte takim tynkiem można czyścić wodą pod ciśnieniem z dodatkiem detergentów, a także odnawiać farbami fasadowymi;
- silikonowe - są zalecane na elewacje budynków narażonych na intensywne zabrudzenie, budowanych w rejonach przemysłowych, w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu. Dzięki własnościom hydrofobowym powierzchnia tynku nie przyciąga cząsteczek wody, utrudnia osadzanie się brudu, a opady deszczu powodują samooczyszczenie się elewacji. Są paroprzepuszczalne. Niestety takie tynki są najdroższe;
- silikatowe (krzemianowe) - są paroprzepuszczalne i szczególnie odporne na grzyby i porosty. Mają jednak największe wymagania odnośnie temperatury i wilgotności w trakcie nakładania oraz w ciągu kilku pierwszych dni po wykonaniu;
- silikonowo-silikatowe - łączące w sobie cechy obu tych rodzajów tynków. Są trwałe i odporne na zabrudzenia, a przy tym tańsze od silikonowych.
W celu wyrównania chłonności podłoża i uniknięcia powstawaniu ewentualnych plam na elewacji, podłoże pod wszystkie rodzaje tynków cienkowarstwowych należy zagruntować tzw. podkładem tynkarskim. Zaleca się również dobranie środka gruntującego na kolor zbliżony do przyszłej elewacji, co zabezpieczy przed przebijaniem barwy podłoża w głęboko fakturowanych tynkach.
Najlepiej jeśli nanoszeniem tynku na ścianę zajmuje się jedna osoba i robi to bez przerw. Jeżeli nie mamy pewności, że wykonawcy ułożą tynk idealnie równo, bezpieczniej będzie wybrać taki o urozmaiconej fakturze, np. baranek. Wszelkie niedoróbki będą szczególnie widoczne na dużych, gładkich powierzchniach.
Drewno, kamień a może klinkier na elewację domu?
Obecnie bardzo modne jest łączenie na elewacji co najmniej dwóch rodzajów materiałów. Modne jest drewno i kamień lub ich imitacje, klinkier i tworzywa sztuczne.
Drewno - deski z drewna świerkowego, sosnowego, modrzewiowego lub z gatunków egzotycznych są fabrycznie wyprofilowane, dzięki czemu można je łączyć na pióra i wpust. Mocuje się je (pionowo lub poziomo) wkrętami do drewna do rusztu nośnego z łat drewnianych. Zabezpiecza się je impregnatem dekoracyjnym, lakierobejcą, lakierem lub farbą. Co 4-5 lat deski trzeba odnawiać.
Kamień - płyty granitu, marmuru, sjenitu, piaskowca są ciężkie, najczęściej stosuje się je na grubych ściankach osłonowych lub konstrukcyjnych. Mocuje się je bezspoinowo. Na ścianach ocieplonych wymagają użycia specjalnych, stalowych uchwytów montażowych przytwierdzanych do ściany nośnej.
Klinkier - cegły i płytki z tego materiału dostępne są w bardzo szerokiej gamie kolorystycznej, pozwalającej dobrać ich barwę zarówno do budynku zaprojektowanego w tradycyjnym stylu jak i do nowoczesnych modernistycznych brył. Płytki klinkierowe są dużo lżejsze od cegieł, nadają się więc do mocowania na ociepleniu ścian dwuwarstwowych. Cegły najczęściej wykorzystywane są jako osłona ocieplenia w ścianach trójwarstwowych. Cegły klinkierowe muruje się i spoinuje używając przeznaczonych do nich zapraw. Płytki przytwierdza się do ściany na mrozoodporną, elastyczną zaprawę klejową.

Beton a może tworzywa sztuczne na elewacji domu?
Beton - to najczęściej płytki imitujące rożne rodzaje kamienia naturalnego. Mogą mieć rozmaite kolory, faktury i kształty. Najczęściej oferowane są jako kompletne systemy z narożnikami, klejem i impregnatem. Mogą być przyklejanie do elewacji w poziomie i w pionie.
PVC i inne okładziny na ruszcie - panele z PVC z naturalnym rysunkiem drewna barwione są na kilkadziesiąt kolorów. Ruszt oblicówki zbija się z dwóch wzajemnie prostopadłych warstw, pomiędzy które umieszcza się ocieplenie. Panele łączy się na pióro i wpust W przypadku uszkodzenia wymienia się tylko jeden element - bez demontowania całej elewacji.
"Deski" elewacyjne z włóknocementu można układać podobnie jak panele z PVC na podkonstrukcjach zarówno drewnianych, jak i aluminiowych mocując je za pomocą gwoździ oraz haczyków. Okładziny takie nie wymagają żadnej impregnacji. Wystarczy, co jakiś czas, wyczyścić je wodą z dodatkiem łagodnych środków myjących.
Panele mogą być również wykonane z blach powlekanych. Dostępne są też wersje w okleinie imitującej drewno, które wykańcza się kolorowym lazurem.
Innym rodzajem okładzin z tworzyw sztucznych są elastyczne płytki na bazie żywicy akrylowej imitujące cegłę. Dostępne są w kilku wielkościach i wzorach. Są cienkie, lekkie i elastyczne.

Zobacz, jak montować akrylowe panele elewacyjne
Redaktor: Joanna Dąbrowska
Zdaniem naszych Czytelników
Budujemy Dom - budownictwo i wnętrza
21 Jun 2022, 11:16
A może blacha jako jedna z alternatyw klinkieru? Nasz Czytelnik wykończył część elewacji blachą płaską układaną na rąbek strojący, taką samą jak na dachu. Elewację z blachy wykonali dekarze. Ja musiałem zorganizować na czas ułożenie termoizolacji. Synchronizacja ...
Gość Timon
22 Feb 2022, 18:22
Witam. Mam trzywarstwowy mur. Cegła dziurawka, wełna 7cm i cegła dziurawka 12 cm. Chciałbym położyć siatkę z klejem i strukturę na to na koniec. Czy nie odpazy to wszystko później? Proszę o pomoc
Gość Ołes
30 Jan 2022, 17:23
Ja mam białą fasadę, właśnie nałożony tynk. Bardzo ładny efekt, trwały, kolor nie traci na wartości, fasada wygląda w zasadzie jak nowa, jest bardzo nowoczesna. Zdecydowanie opłaci się wykorzystać umiejętności doświadczonej firmy, kupić jeden kompleksowy system. Im lepsze ...
Gość Jakub
28 Oct 2021, 08:48
Warto bo są wytrzymałe i dobrze się sprawdzaja, ale nie z klinkieru elastycznego na który jest teraz moda. Nigdy nie będzie tak wytrzymały jak prawdziwy, klasyczny.
Eksperci Foveo Tech
04 May 2021, 15:01
Szanowni Państwo, Jeżeli chcemy uzyskać na elewacji ciekawe efekty dekoracyjne, a jednocześnie ograniczyć ilość stosowanych materiałów, rekomenduję wybór tynku modelowanego Foveo-Tech TSS 05. Zaletą tynku jest przede wszystkim łatwość aplikacji oraz długi czas obróbki, dzięki ...
Budujemy Dom - budownictwo ogólne
26 Apr 2021, 12:04
Ja tez chętnie zobaczę zdjęcia tego materiału, który niedługo po wyjęciu z opakowania blaknie na słońcu i się kruszy w rękach. Skoro już tak się dzieje, niech inni się wystrzegają. Cześć ludzi jest jednak: po pierwsze - wzrokowcami, a po drugie: "Niewiernymi Tomaszami".
aru
26 Apr 2021, 11:55
a Ciebie oczywiście to spotkało. Parę fotek, coś z polemiki z producentem/dostawcą, czy tak anonimowo tylko? ze skazaniem, bez procesu, bo to teraz takie modne?
Gość Kamil
26 Apr 2021, 11:43
Nie polecam na pewno elastolith to najgorsze co nas może spotkać, rozwala sie w dłoniach, kruchy i nie jest odoporny na UV czy wodę po czasie kolor płowieje...
Gość Mir19
28 Mar 2021, 22:32
Tynk odpowiedniej jakości, np. TN30 + dobre wykonanie i mamy naprawdę bardzo dobry efekt, na lata. Dodatkowo właśnie powłoka będzie odporna na warunki, zabrudzenia, glony. Jak dla mnie osobiście to bardzo ważne plusy
Gość Jakub
04 Jan 2021, 09:06
Zaprawa zaprawie nierówna. Jeśli chodzi o klinkieru to nie polecam klinkierów, które nie są oryginalne, tymbardziej tych elastycznych, są po prostu nietrwałe
Gość Dominik
20 Aug 2020, 14:31
Ja jednak jestem tradycjonalistą, bo całą elewację mam zrobioną na kolor ecru. Owszem wybrałem drogi tynk silikonowy, ale nie żałuję, bo po kilku latach nie ma śladu brudu, grzybów czy zacieków na elewacji. Ważna jest również firma, bo nawet najlepszy tynk można źle położyć ...
Budujemy Dom - budownictwo ogólne
31 Jul 2019, 09:10
50 minut temu, Gość Werter napisał: Ja na elewację wybrałem King Klinker, dla mnie klinkier wydaje się najsolidniejszym materiałem, jednocześnie wyglądającym bardzo ładnie przez lata, odpornym na warunki atmosferyczne. Nie brudzi się tak bardzo, nie odpada, nie ...
Gość Werter
31 Jul 2019, 08:11
Ja na elewację wybrałem King Klinker, dla mnie klinkier wydaje się najsolidniejszym materiałem, jednocześnie wyglądającym bardzo ładnie przez lata, odpornym na warunki atmosferyczne. Nie brudzi się tak bardzo, nie odpada, nie kruszy się.
Marcin.Wrona
18 Jun 2019, 20:01
Zgadzam się z panem, tylko i wyłącznie prawdziwy klinkier, bo ten elastyczny to się do niczego nie nadaje
Gość Roland
18 Jun 2019, 12:36
Popularny stał się ostatnio elastyczny klinkier, niestety jego wytrzymałość pozostawia wiele do życzenia, ja od siebie mogę polecić tylko prawdziwy klinkier.
Gość GENFASAD barbara@genfasad.pl
06 May 2019, 09:45
Panele HPL GENTAS w układzie elewacji wentylowanej to aż 40% oszczędności w kosztach użytkowych. Wyjątkowymi cechami fasad wentylowanych jest ochrona przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi , chroniąc izolację, ściany zewnętrzne budynku, konstrukcję pod panelami przed działaniem ...
Gość Grzegorz
30 Dec 2018, 13:08
Do takich elewacji polecam klinkier, unikajcie imitacji klinkieru w postaci elastycznych płytek, nie sprawdzą się. nie mają w ogole wytrzymałości.