Rozmowy o budowaniu domu - montaż ogrzewania podłogowego
Rozmowy o budowaniu domu - montaż ogrzewania podłogowego
Ogrzewanie podłogowe to bardzo popularne rozwiązanie. Ekspert budowlany przybliża kwestie związane z tym tematem, odpowiadając na pytania o ograniczenia w stosowaniu podłogówki oraz zasady jej montażu.
Ogrzewanie podłogowe cieszy się rosnącą popularnością ze względu na swoje zalety, takie jak równomierny rozkład ciepła i możliwość obniżenia kosztów ogrzewania, zwłaszcza przy użyciu nowoczesnych źródeł ciepła. Wśród dostępnych wariantów wyróżniamy systemy wodne i elektryczne, z których każdy charakteryzuje się specyficznymi wymaganiami instalacyjnymi i operacyjnymi. Montaż ogrzewania wodnego wymaga starannego projektowania i wykonania na wczesnym etapie budowy, uwzględniając izolację, układ rur i odpowiednie zalewanie jastrychem. Dla instalacji elektrycznej kluczowe jest prawidłowe ułożenie przewodów grzewczych i zastosowanie termostatów. Wybór materiałów wykończeniowych podłogi nie jest dowolny i powinien uwzględniać ich przewodność cieplną, aby nie ograniczać efektywności systemu ogrzewania podłogowego.
- Porozmawiajmy o podłogówce. Jakie są zalety i wady takiego ogrzewania?
- Największym atutem podłogówki jest to, że gwarantuje równomierny rozkład ciepła w całym pomieszczeniu - w przeciwieństwie do grzejników, które emitują ciepło tylko w miejscu zainstalowania. Poza tym przy wykorzystaniu nowoczesnych, niskotemperaturowych źródeł ciepła, takich jak pompa ciepła czy kocioł kondensacyjny, pozwala znacznie obniżyć koszty ogrzewania. Oszczędności uzyskuje się jednak nawet przy stosowaniu tradycyjnych źródeł ciepła. Jako komfortowa odbierana jest bowiem temperatura nawet o 2 stopnie niższa niż w sytuacji, gdy pomieszczenie ogrzewają grzejniki. Wadą tego rozwiązania są istotne ograniczenia co do sposobu wykończenia podłogi. Warto też pamiętać, że zbyt dużej części posadzki nie można zastawić meblami.
Aby system podłogowy funkcjonował prawidłowo, musi być właściwie zaprojektowany. Przy ogrzewaniu grzejnikowym, ewentualne zmiany na etapie eksploatacji można wprowadzić stosunkowo prosto. Przykładowo gdy stwierdzimy, że jakieś pomieszczenie jest niedogrzane, zwykle wystarczy zmienić temperaturę wody, ostatecznie można też wymienić grzejnik na większy lub efektywniejszy. Przy podłogówce jest to znacznie bardziej skomplikowane. W analogicznej sytuacji podwyższenie temperatury wody zasilającej może bowiem spowodować, że przekroczona zostanie dopuszczalna temperatura podłogi. A to wpłynie nie tylko na komfort w pomieszczeniu, ale może też skutkować uszkodzeniami posadzki. Zaś np. zagęszczenie rurek w pętli wymagałoby zniszczenia całej podłogi.
Największą zaletą podłogówki jest to, że gwarantuje równomierny rozkład ciepła w całym wnętrzu. (fot. Kan)
Żeby uniknąć kosztownych przeróbek, opracowanie projektu podłogówki należy zlecić fachowcowi. Uwzględni on zapotrzebowanie cieplne budynku oraz parametry techniczne zastosowanych materiałów instalacyjnych. Fachowa dokumentacja przyda się też dlatego, by w razie kłopotów w trakcie eksploatacji, można było ustalić, kto ponosi za nie odpowiedzialność.
W domach jednorodzinnych najkorzystniejszy jest system ogrzewania mieszanego - gdy funkcjonuje ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe. Dzięki temu łączymy zalety obu systemów, a jednocześnie eliminujemy przynajmniej częściowo wady każdego z nich. Zastosowanie wyłącznie ogrzewania grzejnikowego wymaga przede wszystkim znalezienia odpowiedniego miejsca do ich zamontowania, co często utrudnia przewidzianą aranżację wnętrz. Jeśli nie znajdziemy dla nich miejsca pod oknami, to przy innej lokalizacji nie tylko będą przeszkadzać, ale również nie zapewnią równomiernej temperatury. Podobnie w pomieszczeniach wysokich np. w salonie otwartym aż po dach trudno będzie uzyskać pożądaną temperaturę przy podłodze, gdyż pojawia się efekt kominowy, gdzie ciepłe powietrze szybko wędruje pod dach.
Z kolei sama podłogówka ogranicza możliwości dowolnego wykończenia podłogi jak i rozstawienia mebli, a duża bezwładność cieplna instalacji ogranicza szybkie reagowanie na zmiany temperatury zewnętrznej. Natomiast dzięki połączeniu obu systemów uzyskujemy większą swobodę w aranżacji wnętrz, równomierny rozkład temperatury oraz dynamiczne reagowanie na zmiany pogodowe.
- Jakie warianty ogrzewania podłogowego są do wyboru?
- Takie ogrzewanie można wykonać w wariancie wodnym albo elektrycznym. W tym pierwszym źródłem ciepła w jest woda - ogrzana przez kocioł bądź pompę ciepła, a następnie doprowadzona do pomieszczenia rurami ułożonymi pod posadzką. W ogrzewaniu elektrycznym ukryte w podłodze przewody nagrzewają się podczas przepływu prądu elektrycznego.
Systemy te różnią się zarówno sposobem montażu, jak i stopniem skomplikowania. O ile do działania ogrzewania elektrycznego wystarczy element grzejny (przewody, ewentualnie maty lub specjalne folie), podłączenie do instalacji elektrycznej i termostat, to w wariancie wodnym system składa się z rurek, źródła ciepła, automatyki sterującej, pompy obiegowej i rozdzielacza. Gdy woda podgrzewana jest w kotle na paliwa stałe, niezbędny jest dodatkowo układ mieszający, obniżający temperaturę wody w obiegu (nie powinna ona przekraczać 55°C, podczas gdy woda opuszczająca tego typu kocioł powinna mieć temperaturę 70-90°, a na powrocie przynajmniej 60°C).
Żeby uniknąć kosztownych przeróbek, opracowanie projektu podłogówki należy zlecić fachowcowi. Uwzględni on zapotrzebowanie cieplne budynku oraz parametry techniczne zastosowanych materiałów instalacyjnych.
- Jeszcze nie wiem, czy zdecyduję się na któryś z wariantów, ale chętnie się dowiem, jak wykonuje się oba rodzaje ogrzewania. Zacznijmy od wodnego.
- Prace należy przeprowadzić na etapie projektowania domu - wynika to ze specjalnej konstrukcji podłogi, jaką wykonuje się w tym wariancie. Roboty trzeba prowadzić w budynku zamkniętym, z osadzonymi oknami i drzwiami, zwykle po wykonaniu instalacji elektrycznej, wodnej i sanitarnej i po zakończeniu wewnętrznych robót tynkarskich. Minimalna temperatura otoczenia w trakcie montażu nie powinna być mniejsza niż 5°C, optymalna to 15-20°C.
Ogrzewanie wodne wymaga specjalnej konstrukcji podłogi, dlatego należy je zaplanować na etapie projektowania domu. (fot. RWC)
Na równym, oczyszczonym i suchym podłożu układa się warstwy izolacji przeciwwilgociowej (podłoga na gruncie) i cieplnej. W przypadku podłogi na gruncie powinna mieć ona grubość 15-20 cm, natomiast na stropie pomiędzy kondygnacjami ogrzewanymi wystarczy 3-5 cm. Następnie wzdłuż całego obrysu płyty grzewczej mocuje się izolację brzegową. Taśma musi zostać poprowadzona także w dylatacjach - są one niezbędne, gdy powierzchnia płyty przekracza 40 m² lub gdy długość któregokolwiek z boków wynosi więcej niż 8 m.
Aby jastrych miał możliwość swobodnego kurczenia i rozszerzania się przy zmianach temperatury i wilgotności, przy ścianach i innych elementach konstrukcyjnych (słupy, piony przechodzące przez strop) należy pozostawić szczeliny szerokości 1,5-2 cm. Wypełnia się je paskami styropianu, specjalną taśmą lub innym elastycznym materiałem. Następnie tworzy się pętle rur grzewczych, najczęściej o całkowitej długości 100 m. Przewody trzeba zakotwiczyć do izolacji za pomocą spinek lub szyn montażowych. Jeżeli nie da się uniknąć tego, aby rury przechodziły przez dylatacje, w tych miejscach należy je zabezpieczyć za pomocą peszla.
Kolejnym krokiem jest wykonanie próby szczelności instalacji na wodę pod ciśnieniem przez dobę. Następnie rury ogrzewania wodnego zalewa się płynnym jastrychem cementowym lub anhydrytowym o grubości ok. 6 cm (z czego 4-4,5 cm znajduje się nad rurami). W przypadku ograniczonej nośności stropu, można zastosować specjalny jastrych o bardzo dużej wytrzymałości, który może mieć zaledwie 3 cm grubości powyżej rur. W celu zwiększenia plastyczności zaprawy, dodaje się do niej specjalne emulsje, tzw. plastyfikatory, dzięki którym jastrych lepiej przylega do rur ze wszystkich stron. Po dojrzewaniu jastrychu, który wynosi od 7 do 28 dni, konieczne jest wygrzanie płyty grzewczej, aby wyparował z niej nadmiar wilgoci.
Schemat wodnego ogrzewania podłogowego.
Przy montażu ogrzewania podłogowego, niezależnie od rodzaju użytych rur, należy przestrzegać zasady układania pętli grzewczych z jednego odcinka, bez jakichkolwiek złączek. Jego długość nie powinna przekraczać 50 m.
- Czy w instalacjach wodnego ogrzewania podłogowego używa się jakichś specjalnych rodzajów rur?
- Zastosowanie mają tu rury miedziane i rury wielowarstwowe, najczęściej typu PEX/A1/PE. Każdy rodzaj ma nieco inne właściwości, ale praktycznie nie ma istotnych różnic w ich trwałości i niezawodności. Decydujące znaczenie mają tu jakość samego materiału oraz prawidłowe wykonanie instalacji. Rury miedziane są stosunkowo drogie i przy układaniu w ogrzewaniu podłogowym powinny być stosowane w wariancie z powłoką zewnętrzną z tworzywa sztucznego, gdyż jastrych mógłby powodować ich korozję. Problem korozji nie dotyczy zaś rur wielowarstwowych.
Przy montażu ogrzewania podłogowego, niezależnie od rodzaju użytych rur, należy przestrzegać zasady układania pętli grzewczych z jednego odcinka, bez jakichkolwiek złączek. Najczęściej przyjmuje się, że jego długość nie powinna przekraczać 100 m.
- A jak przeprowadzić montaż ogrzewania elektrycznego?
- W nowym budynku prace instalacyjne polegają na ułożeniu pętli z przewodu grzewczego w jastrychu, podobnie jak w przypadku montowania rur grzewczych. Przewody przytwierdza się do podłoża specjalną taśmą montażową, a odległości pomiędzy równoległymi odcinkami kabla powinny wynosić 5-15 cm.
W wariancie elektrycznym ogrzewania przewody ukryte w podłodze nagrzewają się podczas przepływu prądu elektrycznego. (fot. nVent Thermal)
Stosuje się dwa rodzaje przewodów - zwykłe (stałooporowe) i samoregulujące. Te pierwsze, uruchamiane przez regulator z termostatem, grzeją zawsze z pełną mocą. Aby nie rozgrzały nadmiernie podłogi i nie uległy uszkodzeniu, nie należy ich układać w miejscach, w których odbiór ciepła jest utrudniony (np. pod dywanami i meblami). Przewody samoregulujące - zazwyczaj także włączane i wyłączane przez termostat - grzeją tym mocniej, im niższa jest temperatura w otoczeniu kabla. Są droższe od stałooporowych, ale dzięki ich zastosowaniu można wyeliminować ryzyko przegrzania podłogi i lepiej dopasować do potrzeb ilość oddawanego ciepła.
Jeżeli w pomieszczeniu jest już wylewka i nie chcemy w nią ingerować, możemy zastosować jeden z trzech innych wariantów. Specjalne cieńsze od standardowych przewody zatapia się w warstwie kleju do płytek lub układa pod panelami podłogowymi. Podobne zastosowanie mają maty grzejne, czyli siatki z tworzywa sztucznego, w które wplecione są przewody. Pod panele przewidziane są też folie z naniesionymi elementami grzejnymi o bardzo małej grubości (ok. 0,2 mm). Te trzy rozwiązania stosowane są szczególnie chętnie w systemach ogrzewania strefowego, np. jako uzupełnienie grzejników. O ich popularności decyduje przede wszystkim łatwość wykonania - wystarczy tylko ułożyć matę i podłączyć zasilanie elektryczne.
Przy ogrzewaniu elektrycznym w każdym pomieszczeniu montuje się termostat z możliwością programowania temperatury innej dla dnia i nocy.
Schemat elektrycznego ogrzewania podłogowego.
O ile do działania ogrzewania elektrycznego wystarczy element grzejny (przewody, ewentualnie maty lub specjalne folie), podłączenie do instalacji elektrycznej i termostat, to w wariancie wodnym system składa się z rurek, źródła ciepła, automatyki sterującej, pompy obiegowej i rozdzielacza.
- Mówił pan, że wykończenie podłogi z ogrzewaniem nie może być dowolne. Jakie rozwiązania odpadają?
- Przy wyborze materiału posadzkowego zawsze trzeba sprawdzić, czy producent dopuszcza stosowanie go na podłogi ogrzewane. Ponadto należy zwrócić uwagę na to, czy dobrze przewodzi on ciepło i czy nie będzie utrudniał jego przekazania do pomieszczenia. Zdolność do hamowania przepływu ciepła określa się mianem oporu cieplnego R. Dla warstwy nad ogrzewaniem podłogowym nie powinien on przekraczać 0,15 m²·K/W.
Wartości oporu cieplnego popularnych materiałów posadzkowych znacznie różnią się między sobą. Przykładowo dla płytek ceramicznych grubości 10 mm na zaprawie klejowej parametr ten wynosi 0,02, dla parkietu grubości 24 mm - 0,12, natomiast nawet dla cienkiego dywanu lub wykładziny grubości 15 mm już 0,15. Z powyższego wynika, że na ogrzewaniu podłogowym najlepiej sprawdzają się posadzki ceramiczne bądź kamienne, które dobrze przewodzą ciepło. Klej do ich przyklejania ma być odporny na wysoką temperaturę i trwale elastyczny, aby przejmował naprężenia występujące między podłożem i posadzką.
Podłogę można też wykończyć panelami, parkietem i wykładziną (dywanową lub z tworzywa sztucznego), ale - jak wspomniano - muszą być one przeznaczone do układania na ogrzewaniu podłogowym. Przy czym trzeba koniecznie zwracać uwagę na współczynnik R konkretnego wyrobu wraz z podkładem.
Wybierając rodzaj posadzki na ogrzewanie podłogowe należy sprawdzić, czy dobrze przewodzi ona ciepło. Wtedy nie będzie utrudniała jego przekazania do pomieszczenia. (fot. z lewej: nVent Thermal, fot. z prawej: Kan)
Przy wyborze materiału posadzkowego zawsze trzeba sprawdzić, czy producent dopuszcza stosowanie go na podłogi ogrzewane.
- Dziękuję za rozmowę.
Ogrzewanie ścienne i sufitowe
Elementem grzejnym domu, oprócz ogrzewania podłogowego, mogą też być jego ściany lub sufit. Ogrzewanie ścienne układane jest podobnie jak podłogowe i osłaniane tynkiem tradycyjnym lub płytami gipsowo-kartonowymi. Zasadność stosowania takiego rozwiązania jest jednak dość problematyczna, gdyż rury, ułożone na ścianach zewnętrznych, zwiększają straty ciepła (większa różnica temperatury), jak też ograniczają możliwość zawieszenia czegokolwiek na ścianie (łatwo wtedy przedziurawić rurę). Z założenia ogrzewanie ścienne i sufitowe przeznaczone są głównie do współpracy z pompą ciepła, która może wówczas pracować w niskiej temperaturze wody zasilającej (30-35°C). W ogrzewaniu sufitowym wykorzystuje się także elektryczne folie grzewcze emitujące promieniowanie podczerwone. Jednak w domach jednorodzinnych ogrzewanie płaszczyznowe inne niż podłogówka jest rzadkością.
Ogrzewanie płaszczyznowe można rozprowadzić nie tylko w podłodze, ale również w ścianach lub suficie. (fot. HADWAO)
Redakcja BD fot. otwierająca: Fenix Polska
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie są zalety i wady ogrzewania podłogowego?
Zalety: Ogrzewanie podłogowe zapewnia równomierny rozkład ciepła w pomieszczeniu, może obniżyć koszty ogrzewania przy wykorzystaniu nowoczesnych źródeł ciepła, a także umożliwia komfortową temperaturę nawet o 2 stopnie niższą niż przy ogrzewaniu grzejnikowym. Wady: Ogrzewanie podłogowe wymaga odpowiedniego projektu i instalacji, ponieważ ewentualne zmiany są trudniejsze do wprowadzenia niż w przypadku grzejników. Istnieją ograniczenia co do wykończenia podłogi, która nie może być zbytnio zastawiona meblami.
Jakie warianty ogrzewania podłogowego są do wyboru?
Do wyboru są ogrzewanie podłogowe wodne i elektryczne. Ogrzewanie wodne wykorzystuje wodę ogrzaną przez kocioł lub pompę ciepła, przepływającą przez rury pod posadzką, natomiast elektryczne polega na nagrzewaniu przewodów elektrycznych ukrytych w podłodze.
Jak wykonuje się wodne ogrzewanie podłogowe?
Montaż ogrzewania wodnego podłogowego powinien być przeprowadzony na etapie projektowania domu. Roboty obejmują ułożenie warstw izolacji, instalację rur grzewczych, przeprowadzenie próby szczelności i zalewanie rur jastrychem, a na końcu - wygrzewanie płyty grzewczej.
Czy w instalacjach wodnego ogrzewania podłogowego używa się jakichś specjalnych rodzajów rur?
W instalacjach używa się rur miedzianych i wielowarstwowych (np. typu PEX/A1/PE). Obie mają porównywalną trwałość i niezawodność, przy czym istotna jest jakość materiału i prawidłowość wykonania instalacji.
Dlaczego wykończenie podłogi z ogrzewaniem nie może być dowolne?
Wykończenie podłogi musi być dostosowane do ogrzewania podłogowego, czyli materiał posadzkowy powinien dobrze przewodzić ciepło i mieć niski opór cieplny (R nie większy niż 0,15 m²·K/W). Najlepiej sprawdzają się posadzki ceramiczne lub kamienne. Wybierając materiał, należy również zwrócić uwagę na to, czy producent dopuszcza jego stosowanie na ogrzewanych podłogach.
Od 1998 roku Redakcja "Budujemy Dom" tworzy społeczność pasjonatów budownictwa, którzy z chęcią dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nasz zespół to wykwalifikowani redaktorzy, architekci, inżynierowie i specjaliści z różnych dziedzin budownictwa, którzy stale poszerzają swoją wiedzę i śledzą najnowsze trendy.
Skomentuj
