Jakie grzejniki znajdziemy na rynku? Jakie są obecnie najpopularniejsze? Jak sterować pracą grzejników? Na te i inne pytania inwestora odpowiada ekspert budowlany.
Inwestor: - Dzień dobry, pomówmy dziś o tym, jak rozprowadzić po domu ciepło. Który wariant pan rekomenduje - tradycyjne grzejniki czy ogrzewanie podłogowe?
Ekspert budowlany: - Oba mają i zalety i wady. Zacznijmy od grzejników. Wie pan, na jakiej zasadzie one działają?
- Nigdy się nad tym nie zastanawiałem.
- Grzejniki przekazują ciepło na zasadzie konwekcji albo promieniowania. Konwekcja to inaczej ruch ciepłego powietrza w pomieszczeniu. Grzejnik ogrzewa otaczające go powietrze. Cieple powietrze, jako lżejsze, unosi się do góry, a na jego miejsce napływa od dołu powietrze chłodniejsze. Promieniowanie polega natomiast na przekazywaniu ciepła w postaci fal elektromagnetycznych. Grzejnik oddający ciepło na drodze promieniowania ogrzewa nie powietrze, tylko powierzchnie (np. meble, ściany, człowieka, który znajduje się w pomieszczeniu). W niewielkim stopniu wzrasta również temperatura powietrza w pomieszczeniu, gdyż część ciepła przekazywana jest także przez konwekcję. Typowo konwekcyjnym grzejnikiem jest konwektor, grzejniki płytowe przekazują ciepło zarówno na drodze konwekcji, jak i promieniowania, a ogrzewanie płaszczyznowe jest typowo promieniującym systemem grzewczym.
- Jakie rodzaje grzejników mam do wyboru?
- W sprzedaży dominują grzejniki wodne. Najpopularniejsze są modele płytowe, które produkowane są ze stali, w wersji z ożebrowaniem konwekcyjnym i bez niego. Mogą pracować w instalacjach nisko- i wysokotemperaturowych, a ich temperatura jest zbliżona do tej, jaką ma woda płynąca w instalacji. Nie nadają się jednak do instalacji grawitacyjnych, ze względu na duże opory hydrauliczne oraz otwartych, w których woda grzewcza ma kontakt z powietrzem (korozja). Grzejniki te mogą być jedno-, dwu- lub trzypłytowe, co odpowiednio wpływa na moc nominalną przy tych samych zasadniczych wymiarach - zmienia się tylko grubość. Grzejniki mogą być wyposażone w radiatory - dodatkowe ożebrowanie z blachy zwiększa emisję ciepła, na drodze konwekcji. W domach jednorodzinnych najczęściej montuje się grzejniki dwupłytowe z podwójnym radiatorem (oznaczenie typu 22) lub jednopłytowe z radiatorem (typ 11). Mają małą pojemność wodną (kilkukrotnie mniejszą niż żeliwne), szybko się nagrzewają i reagują na zmiany zapotrzebowania na ciepło. Oddają ciepło przez promieniowanie oraz konwekcję w różnych proporcjach, zależnie od temperatury wody w obiegu i budowy samego grzejnika (ożebrowanie konwekcyjne).
- Stosowane dawniej powszechnie grzejniki żeberkowe są dziś chyba mniej popularne?
- To zależy od ich rodzaju. Tradycyjne modele żeliwne charakteryzują się dużą pojemnością wodną i cieplną oraz małymi oporami przepływu (nadają się do instalacji działających bez pompy obiegowej). Są odporne na korozję i bardzo trwałe. Ale w sprzedaży są też grzejniki wykonane z aluminium. Szczególnie są chętnie wykorzystywane przy remontach, gdyż łatwo zastąpić nimi stare grzejniki żeliwne. Odpowiadają im bowiem pod względem wielkości i mocy, nadają się też do instalacji grawitacyjnych oraz otwartych. Takie grzejniki szybko się nagrzewają. Niestety, są podatne na uszkodzenia mechaniczne - łatwo o ukruszenie fragmentu "żeberka". Ze względu na zagrożenie elektrokorozją nie wolno ich jednak stosować w instalacjach miedzianych, chyba że zastosujemy odpowiedni inhibitor korozji.
- A czym charakteryzują się wspomniane wcześniej grzejniki konwektorowe?
- W tym wariancie elementem grzewczym są rury wyposażone w aluminiowe lub miedziane ożebrowanie, umieszczone w obudowie, która się nie nagrzewa, jest co najwyżej letnia. Tego typu grzejniki przekazują ciepło do pomieszczenia głównie na drodze konwekcji, czyli ogrzewając przepływające przez nie powietrze. Przepływ ten może być przy tym grawitacyjny (naturalny), bądź wymuszony wentylatorem. W tym drugim wariancie konwektory zasilane zimną wodą mogą latem chłodzić wnętrza - nazywa się je wówczas klimakonwektorami. Konwektory są lekkie, mają małą pojemność wodną i szybko się nagrzewają, bardzo dobrze więc uzupełniają podłogówkę, która wolno się nagrzewa. Konwektory mają niestety też wady - sprzyjają unoszeniu się kurzu (ze względu na intensywny ruch powietrza) i bywają kłopotliwe w czyszczeniu. Chociaż w niektórych modelach można łatwo zdjąć obudowę i wyczyścić ożebrowanie ssawką odkurzacza.
Rodzajem konwektorów są grzejniki kanałowe, które montuje się w kanałach w podłodze. Grzeją szybko i efektywnie. System kanałów grzewczych rozmieszczonych wzdłuż dużych przeszkleń ogrzewa wnikające w głąb pomieszczenia chłodne powietrze, a także działa jak kurtyna z ciepłego powietrza, osuszając szyby.
- Do łazienki najlepiej nadają się chyba grzejniki drabinkowe?
- Tak, wskazuje na to nawet ich druga nazwa - modele łazienkowe. Tego typu urządzenia produkowane ze stali oferowane są w różnych kształtach i kolorach. Mają małą pojemność wodną - dzięki temu - małą bezwładność cieplną, jednak ich moc grzewcza jest zazwyczaj niewielka. Najlepiej sprawdzają się jako uzupełnienie stosowanego w łazience ogrzewania podłogowego.
- Alternatywą dla grzejników wodnych są modele na prąd. Czy to dobre rozwiązanie?
- Grzejniki elektryczne mają wiele zalet: łatwość montażu, szybkość nagrzewania pomieszczenia (poza olejowymi i modelami z ciężką kamienną płytą), bezpieczeństwo i prostota obsługi, sprawność sięgająca prawie 100% (niemal cała dostarczana energia elektryczna zamieniana jest w ciepło), przystępna cena. Niestety, dużą wadą jest wysoki koszt energii elektrycznej. Z tym, że tego typu urządzenia mogą być zarówno podstawowym sposobem ogrzewania domu, jak i stanowić uzupełnienie systemu centralnego ogrzewania.
Grzejniki elektryczne, zależnie od budowy, mogą oddawać ciepło przez promieniowanie lub przez konwekcję (podobnie jak grzejniki wodne). Na rynku dostępne są urządzenia elektryczne, przystosowane do powieszenia na ścianie lub przenośne, wyposażone w nóżki lub kółka. Pierwszy typ podłącza się przeważnie do sieci elektrycznej przez puszkę instalacyjną, rzadziej wtyczkę. Dostępne w sprzedaży modele mają rozmaitą moc, zwykle do 2500 W. Najczęściej jest ona regulowana, a grzejnik ma wbudowany termostat. W katalogach niektórych producentów znajdują się uproszczone metody doboru grzejników. Na ich podstawie można samodzielnie określić potrzebną moc urządzeń. Jeśli jednak ogrzewanie elektryczne ma być podstawowym systemem grzewczym w domu, dobór grzejników najbezpieczniej jest zlecić projektantowi z uprawnieniami. Innym rozwiązaniem dla tych, którzy chcą ogrzewać dom prądem, jest zakup grzejników akumulacyjnych. Nie są tanie i sporo ważą, ale pozwalają zaoszczędzić na kosztach ogrzewania. Wszystko dzięki specjalnej budowie, która umożliwia akumulowanie ciepła. Tego typu urządzenia pobierają prąd w tańszej taryfie i oddają go w postaci ciepła w czasie, gdy obowiązuje droższa taryfa.
- Jeśli mowa o większych wydatkach, to widziałem ostatnio nietanie, ale bardzo efektowne grzejniki ozdobne. I zdałem sobie sprawę, że coraz częściej są one traktowane jako element wystroju wnętrza.
- Tak, to bardzo wyraźny trend. I nic dziwnego, bo przecież grzejniki są zazwyczaj dobrze widoczne (w sezonie grzewczym nie wolno ich zasłaniać grubymi zasłonami czy meblami). Przy wyborze warto więc zadbać, by były dopasowane stylistycznie do wnętrza. Grzejniki ozdobne mogą mieć formę rzeźby, wieszaka czy ekranu przypominającego obraz.
- Jak dobierać grzejniki pod względem mocy?
- Moc grzejnika dobiera się w zależności od zapotrzebowania na ciepło danego pomieszczenia oraz parametrów pracy instalacji. Robi się to z pewnym przybliżeniem, ponieważ warunki pracy grzejnika ulegają ciągłym zmianom, a w pomieszczeniu mogą też funkcjonować tzw. obce źródła ciepła, choćby oświetlenie. Ponadto moc grzejników określa się dla ekstremalnie niskiej temperatury zewnętrznej (-20°C), które występują rzadko i przez krótki czas. Wystarczające więc będzie przyjmowanie wskaźnikowej mocy grzejników, która w domach ocieplonych, zgodnie z aktualnymi wymaganiami, wynosi 50-70 W/m². Moc taką powinien uzyskiwać grzejnik przy nominalnych parametrach pracy instalacji np. 70/50/20 i jeśli są one inne, to trzeba ją skorygować współczynnikiem podawanym przez producenta grzejników.
- W jakich miejscach powinno się montować grzejniki?
- Generalnie najlepsza lokalizacja to ta, gdzie występują największe straty ciepła. Dzięki temu uzyskuje się optymalną cyrkulację powietrza i równomierne ogrzewanie pomieszczenia. Miejscem z wyboru są więc strefy pod oknami, a także w pobliżu drzwi. Jeśli okno - zwłaszcza duże - sięga do samej podłogi, to najkorzystniej będzie umieścić w podłodze grzejnik kanałowy przykryty ozdobną kratką. Jeśli z jakichś względów nie można ich tak zamontować, to instalujemy je po bokach okna przy czym lepiej założyć dwa mniejsze po obu stronach niż jeden duży.
W przypadku zakładania grzejnika na ścianie powinniśmy nad nim umieścić osłonę odchylającą (np. parapet), co skieruje cyrkulację powietrza do środka pomieszczenia. W przeciwnym razie na ścianie szybko pojawią się ciemne smugi z osiadającego kurzu, jak również będzie mniej korzystny rozkład temperatury pomieszczenia. Obudowanie grzejnika czy też przysłonięcie go zasłonami sprawia, że zmniejsza się jego przekazywanie ciepła do pomieszczenia. Jednak niekorzystne skutki obniżonej wydajności grzewczej są najczęściej nieodczuwalne, gdyż zasłona na oknie daje dodatkową izolację termiczną, co w pewnym stopniu kompensuje mniejszą moc grzejnika.
- A jakie są ogólne zasady montażu grzejników?
- Większość instalowanych grzejników to modele płytowe z zasilaniem dolnym. Doprowadzane do nich rury mogą wychodzić bezpośrednio z podłogi lub ze ściany. Lepsze jest podłączenie ścienne, gdyż rury są wtedy praktycznie niewidoczne, nie trzeba przycinać posadzki i wygodniej się sprząta. Estetyczne i wygodne podłączenie grzejników umożliwiają zestawy przyłączeniowe, wyposażone w zawory odcinające (można dzięki temu zdemontować grzejnik bez opróżniania instalacji) i złączki przystosowane do zaciśnięcia na różnych rodzajach rur.
Jeśli rury prowadzone są w podłodze, precyzyjne wykonanie odgałęzienia jest dość skomplikowane, zwłaszcza w przypadku instalacji z rur elastycznych, których nie można zbyt mocno wyginać. W instalacjach z miękkich rur miedzianych lub rur warstwowych problem ten można rozwiązać wykonując podłączenia z rur i kształtek miedzianych. W niektórych systemach rur polipropylenowych dostępne są specjalne zespolone kształtki przyłączeniowe, które również pozwalają na wykonanie próby ciśnieniowej instalacji bez konieczności zaślepiania końcówek rur.
Przeczytaj też artykuł o ogrzewaniu podłogowym: ➡️ Montaż ogrzewania podłogowego - ekspert budowlany wyjaśnia zasady.
Redakcja BD
Skomentuj
