Zamiast tynku! Elewacje, które zachwycają - 7 modnych materiałów
Zamiast tynku! Elewacje, które zachwycają - 7 modnych materiałów
Elewacja domu to nie tylko jego wizytówka, ale również istotny element wpływający na trwałość kluczowych elementów konstrukcyjnych, czyli ścian. Wybierając materiał elewacyjny warto więc zwracać uwagę nie tylko na jego estetykę, ale też to, czy jest odporny na warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia mechaniczne, a także łatwy w konserwacji. Z czego zrobić elewację, jeśli nie chcemy tradycyjnego tynku? Poznaj ciekawe i modne rozwiązania.
Elewacja domu to ten element, który jest widoczny już na pierwszy rzut oka. Powinna być więc estetyczna, spójna ze stylem domu i jego otoczeniem oraz łatwa w pielęgnacji.
Na co zwracać uwagę przy wyborze materiału do wykończenia elewacji?
Stanowi też warstwę ochronną ścian, dlatego musi skutecznie chronić je przed niekorzystnym działaniem deszczu, śniegu, wiatru, promieniowania UV czy zmianami temperatury. Ważna jest również jej odporność na porastanie mchem, działanie owadów, grzybów czy pleśni.
Przy wyborze rodzaju elewacji należy wziąć pod uwagę nie tylko indywidualne preferencje, ale też takie czynniki, jak umiejscowienie budynku, specyfika klimatu czy lokalne uwarunkowania prawne. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego może bowiem zawierać wytyczne dotyczące np. kolorystyki elewacji albo nawet używanych materiałów.
Bardzo ważne jest także dopasowanie wykończenia do typu ścian zewnętrznych. W naszym kraju zdecydowana większość domów ma ściany murowane: jedno-, dwu- lub trójwarstwowe. W tych pierwszych wykonuje się z reguły tynk elewacyjny cementowo-wapienny, ewentualnie - gdy ściana jest wystarczająco gładka - cienkowarstwowy. Ten drugi rodzaj ma zastosowanie również w przypadku ścian dwuwarstwowych. Jeden i drugi typ przegród można wykończyć innymi okładzinami, np. z drewna czy PVC. Natomiast w ścianach trójwarstwowych elewację wykonuje się z reguły z cegieł - klinkierowych, silikatowych lub ceramicznych - których wracają do łask!
W artykule przyjrzymy się szczegółowo różnym rodzajom elewacji, ich parametrom użytkowym, zaletom i wadom oraz kryteriom, które warto uwzględnić przy planowaniu fasady domu.
Antracyt to najmodniejszy kolor elewacji domu. Zastosowano tu deski z włókno-cementu, które są odporne na wilgoć, promieniowanie UV, korozję biologiczną i nie wymagają regularnej impregnacji, fot. CEDRAL
Elegancka cegła na elewacji
Tynkowanie to najczęściej stosowana metoda wykańczania ścian jedno- i dwuwarstwowych. W przypadku przegród trójwarstwowych dominuje inne rozwiązanie - elewacja z cegły. Wynika to z samej technologii budowy takiej ściany. Pierwszą warstwą jest mur, drugą - ocieplenie, natomiast trzecią - ścianka elewacyjna o grubości 8-12 cm, którą mocuje się do muru nośnego za pomocą kotew. Chroni ona termoizolację przed działaniem czynników atmosferycznych i uszkodzeniami mechanicznymi, ponadto pełni funkcję ozdobną. Jeżeli do ocieplenia użyto wełny mineralnej, pomiędzy nią a ścianką elewacyjną trzeba zostawić szczelinę wentylacyjną, co umożliwi odparowanie wilgoci pochodzącej z wnętrza domu. W ścianach zaizolowanych styropianem najczęściej nie zostawia się szczeliny, ponieważ styropian i tak jest barierą dla pary wodnej. Decyzję na ten temat podejmuje jednak projektant. Elewację w takiej ścianie najlepiej jest wykonać z cegły klinkierowej.
Cegła klinkierowa ma wiele zalet. Jest trwała, odporna na niekorzystne działanie czynników atmosferycznych, nie wymaga tynkowania. Taka elewacja wygląda bardzo efektownie, fot. WIENERBERGER
Cegła na elewacji stała się znów modna! Wygląda ona bardzo elegancko, dlatego z pewnością podniesie estetykę budynku. Ponadto taka cegła na elewacji jest wyjątkowo trwała, odporna na uszkodzenia mechaniczne oraz niekorzystne warunki atmosferyczne. Dlatego, w przeciwieństwie do zwykłej cegły, nie wymaga tynkowania. Trzeba tylko pamiętać, by do murowania użyć specjalnej zaprawy do klinkieru. Pozwoli to uniknąć nieestetycznych wykwitów na elewacji, które pojawiają się wtedy, gdy zastosowanie ma zwykła zaprawa.
Mankamentem cegły klinkierowej na elewacji jest wysoka cena. Aby ograniczyć wydatki oraz uzyskać inny wygląd, można ją zastąpić np. gładkimi lub łupanymi cegłami silikatowymi, imitującymi kamień bloczkami betonowymi albo ceramicznymi cegłami elewacyjnymi.
Płytki elewacyjne zamiast cegły - tańsza alternatywa
Kolejną opcją jest zastosowanie płytek elewacyjnych. Mogą one imitować cegłę, ale też inne materiały, np. kamień. Można je nabyć oddzielnie lub jako część kompletnego systemu elewacyjnego, który zawiera nie tylko płytki, lecz także płyty ociepleniowe, elementy montażowe oraz odpowiednie preparaty chemiczne. Takie systemy oferują wybrane firmy specjalizujące się w technologiach fasadowych. Niższa cena materiału użytego do wykonania elewacji nie oznacza, że będzie ona nieefektowna. Płytki elewacyjne oferowane są bowiem w szerokiej gamie kształtów, wzorów i kolorów. Najmniej zapłacimy za elementy wykonane z tworzyw sztucznych, jednak można też znaleźć produkty z betonu oraz klinkieru.
Osobną kategorię stanowią ręcznie formowane płytki, pozyskiwane przez odcięcie lica od tradycyjnej cegły - są one droższe, ale charakteryzują się niepowtarzalnym wyglądem - taka elewacja zachwyca!
Płytki elewacyjne mają zazwyczaj grubość od 1,5 do 3,5 centymetra, co sprawia, że nie są zbyt ciężkie i w większości przypadków mogą być z powodzeniem stosowane również na ścianach dwuwarstwowych. Ich istotną zaletą jest prostota montażu - klei się je do odpowiednio zagruntowanego podłoża za pomocą elastycznej, mrozoodpornej zaprawy klejowej. Klej nakłada się zarówno na powierzchnię ściany, jak i na tylną stronę płytki. Po przyklejeniu okładziny spoiny wypełnia się specjalną zaprawą do fugowania. Wyjątkiem są płytki elewacyjne naśladujące kamień naturalny, które zazwyczaj montuje się bezfugowo.
Płytki elewacyjne mogą być stosowane do wykończenia całych ścian lub jedynie ich fragmentów, co pozwala na tworzenie zróżnicowanych kompozycji architektonicznych. Przed zakupem warto ocenić nie tylko ich wygląd, ale również właściwości techniczne - kluczowe będą niska nasiąkliwość, odporność na mróz oraz trwałość koloru pod wpływem silnego nasłonecznienia.
Elewacje drewniane - modne, ale wymagające
Drewno na elewacji jest bardzo modne, szczególnie chętnie wybierane do wykończenia domów o nowoczesnych, modernistycznych bryłach. To materiał naturalny i elegancki. Ale też wymagający, bo drewno, które jest stale wystawione na działanie wilgoci i promieniowania UV oraz podatne na biologiczną degradacją, traci swoje właściwości. W związku z tym - by zachować trwałość i efektowny wygląd drewnianej elewacji - musi być ona regularnie konserwowana za pomocą specjalistycznych preparatów. Dotyczy to zwłaszcza rodzimych gatunków (świerk, sosna, dąb, modrzew), które cieszą się największą popularnością. Lepsze pod tym względem są gatunki egzotyczne, takie jak merbau, cedr czy meranti. Takie drewno zawiera dużo garbników, czyli naturalnych substancji impregnujących, co sprawia, że jest znacznie bardziej odporne na wilgoć i korozję biologiczną. Niestety, jego cena jest zdecydowanie wyższa od wyrobów krajowych.
Ciekawa i bardzo nowoczesna elewacja domu typu stodoła. Oblicówkę z drewna mocuje się do rusztu przytwierdzonego do ściany, fot. JAF POLSKA
Drewnem wykańcza się najczęściej ściany jedno- i dwuwarstwowe, ocieplone metodą lekką suchą. Jest ona mniej popularna od metody lekkiej mokrej. Polega na tym, że ocieplenia (w tym wariancie zastosowanie ma tylko wełna) nie mocuje się do muru, tylko układa na drewnianym lub metalowym ruszcie, a następnie całość osłania wiatroizolacją i okładziną elewacyjną. Ruszt jest niezbędny także w przypadku ścian bez ocieplenia.
Deski elewacyjne można montować w układzie poziomym lub pionowym (ten drugi ułatwia spływanie wody), stosując łączenia na wpust i wypust bądź na zakład. Do mocowania elementów używa się wkrętów lub ocynkowanych gwoździ.
Z drewna można wykonać całą elewację, albo użyć tego materiału jako akcentu dekoracyjnego, fot. DLH
Ciekawe wykończenie elewacji bez wad drewna
Alternatywą dla drewnianych desek na elewacji są elementy wykonane z PVC lub włókno-cementu. Zazwyczaj imitują drewno, ale dostępne są w szerokiej gamie kolorów. Ich ogromną zaletą jest duża odporność na niekorzystny wpływ warunków atmosferycznych. Ponadto są trwałe, niepodatne na działanie szkodników i grzybów, a także nie wymagają regularnych zabiegów pielęgnacyjnych. W przypadku uszkodzenia wymienia się tylko jeden element - bez demontowania całej elewacji.
Na elewacji deski z włókno-cementu w szarym kolorze. Przypominają drewno, ale nie mają jego wad, fot. CEDRAL
Mocuje się je podobnie jak drewno - nie bezpośrednio do muru, ale do rusztu. Warto wspomnieć, że zaletą takiego montażu jest to, że można go wykonywać w dowolnej porze roku - trzeba tylko zabezpieczyć miejsce prac przed deszczem. W sprzedaży są również płytki z włókno-cementu, o kształcie kwadratu o boku 20-40 cm, ewentualnie prostokąta 30 × 60 cm. Kojarzą się z pokryciem dachowym, ale można je stosować również na elewacjach. Mocuje się je do rusztu na zakład, za pomocą gwoździ i haczyków, które zabezpieczają okładzinę przed zerwaniem przez wiatr.
Nowoczesna blacha na elewacji i dachu
Z kryciem dachów kojarzy się również blacha. Ostatnio jednak coraz częściej stosowana jest również na fasadach. Takie wykończenie elewacji wygląda bardzo nowocześnie i efektownie. Zazwyczaj wykonuje się je z powlekanej płaskiej blachy stalowej, która oferowana jest w różnych kolorach, ale ostatnio najmodniejsze są odcienie grafitu. Aby uzyskać bardziej oryginalny efekt na elewacji, warto wybrać blachę cynkowo-tytanową, na którym z czasem pojawia się niebieskoszara patyna.
Blacha kojarzy się z pokryciem dachowym, ale ostatnio coraz częściej montuje się ją również na elewacjach, fot. BP2
Blachy również nie przytwierdza się bezpośrednio do ściany, ale do drewnianego lub metalowego rusztu, z uwzględnieniem wentylacyjnej pustki powietrznej. Arkusze bądź panele mocuje się w pionie lub w poziomie, na rąbek pojedynczy, podwójny bądź kątowy, przy użyciu wkrętów lub klipsów. Montaż takiej elewacji wymaga dużej fachowości, dlatego do prac należy zatrudnić ekipę dekarską lub firmę specjalizującą się w tego typu realizacjach.
Obecnie modne staje się układanie dachówek płaskich na elewacji jako przedłużenia dachu. Najczęściej na takie rozwiązanie decydują się inwestorzy budujący domy o prostej minimalistycznej bryle, np. w kształcie stodoły. Do zastosowania dachówek na elewacji przekonuje ich trwałość oraz możliwość uzyskania oryginalnego wykończenia budynku.
Niestety, budynki z taką elewacją nie mają takich wystających elementów jak rynny. Można jednak wykorzystać rynny do systemów bezokapowych. Ewentualnie woda spływająca z połaci dachu, a następnie z elewacji, szczególnie podczas intensywnych opadów, trafia pod budynek, wówczas konieczne jest wykonanie odprowadzenia liniowego. Elementem konstrukcyjnym zastosowania takiego rozwiązania jest ruszt (drewniany, stalowy, aluminiowy) mocowany do ściany przy użyciu konsol. Całość uzupełnia materiał izolacyjny (np. wełna mineralna) i membrana. Dachówki układa się luźno, ale konieczne jest mechaniczne przytwierdzenie każdej.
Modnym obecnie trendem jest wykańczanie elewacji dachówką, jako przedłużenie połaci dachu, fot. CREATON POLSKA
Elewacja z kamienia - trwałość na lata
Na koniec tego przeglądu jeszcze jedna propozycja wykończenia elewacji domu - tym razem dla zwolenników tradycyjnych rozwiązań. To elewacja z kamienia, który prezentuje się elegancko i jest bardzo trwały. Zazwyczaj wykonu-je się ją z marmuru, granitu albo piaskowca.
Informacja na temat elewacji znajduje się w projekcie domu, dlatego sposób wykończenia ścian zewnętrznych trzeba przewidzieć już na etapie projektowania budynku, fot. WIENERBERGERpis
Materiały te nie należą do tanich, dlatego często dekoruje się nimi tylko fragment elewacji, np. część cokołową. Okładziny z kamienia są ciężkie. W przypadku ścian jedno- i trójwarstwowych nie ma to większego znaczenia - do zamocowania wystarczy użyć zaprawę cementową. Wyzwaniem jest natomiast montaż kamienia do przegrody dwuwarstwowej. W takim wariancie należy użyć długich stalowych kotew, które osadza się w ścianie nośnej.
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
Skomentuj
