Funkcje okien fasadowych oraz ich poprawna regulacja i konserwacja
Funkcje okien fasadowych oraz ich poprawna regulacja i konserwacja
Najpowszechniej stosowane są okucia obwodowe, nazywane też obwiedniowymi. Montowane są na całym obwodzie skrzydła okiennego (zasuwnice) oraz w odpowiednim rowku w ościeżnicy (zaczepy). Skrzydło z ościeżnicą łączy się za pomocą zawiasów, dzięki którym można je otwierać i zamykać. Klamka umożliwia sterowanie nimi. Natomiast ograniczniki zabezpieczają okno przed uszkodzeniem w wyniku działania czynników zewnętrznych oraz ewentualnym nieprawidłowym jego użytkowaniem.
Data publikacji: 2021-12-23
Data aktualizacji: 2021-12-23
Najczęściej różnym położeniom klamki odpowiadają różne położenia skrzydła.
Położenie skrzydła może być:
pionowo do dołu - okno zamknięte;
poziomo - skrzydło otwarte na oścież (rozwarte);
pionowo do góry - okno uchylone ewentualnie skrzydło równolegle odstawione od ramy na całym obwodzie;
od pozycji pionowej do góry przekręcone o 45° - okno rozszczelnione (mikrowentylacja).
Klamki umieszcza się w środkowej bocznej części ramy skrzydła. Jednak - z uwagi na wysokość okna lub trudny do niego dostęp - klamka może być zamocowana w dolnej części. Takie rozwiązanie ułatwia także użytkowanie okna osobom niepełnosprawnym, poruszającym się na wózkach inwalidzkich.
Sposoby otwierania okna (rys. Winkhaus)
Zabezpieczenia okien
W najpopularniejszych oknach rozwieralno-uchylnych stosowane są różne zabezpieczenia.
Typy zabezpieczenia w oknach:
blokada błędnego położenia klamki - zapobiega wypadnięciu skrzydła z zawiasów przy przekręcaniu klamki przy otwartym oknie (praktycznie standardowa funkcja);
blokada rozwarcia skrzydła - pozwala tylko na uchylenie okna;
klamka z zamkiem na kluczyk - uniemożliwia otwarcie okna bez przekręcenia kluczyka. Zaleca się jej zamontowanie tam, gdzie są małe dzieci, jak też w celu ochrony domu przed intruzami;
hamulec skrzydła - utrzymuje je w ustalonym położeniu, niezależnie od działania takich czynników, jak przeciąg czy podmuchy wiatru;
stabilizator uchyłu - chroni uchylone skrzydło przed zatrzaśnięciem oraz wyłamaniem;
trzpienie w kształcie grzybka i zaczepy antywyważeniowe - w przeciwieństwie do tradycyjnych cylindrycznych, uniemożliwiają wysunięcie okna z zaczepów po jego podważeniu;
nakładki na zawiasy - uniemożliwiają podważenie (podniesienie) lub wyważenie (wypchnięcie) skrzydła.
Zaczep antywyważeniowy (fot. Winkhaus)
Grzybek wraz z zaczepem utrudnia sforsowanie połączenia skrzydła z ościeżnicą (fot. Winkhaus)
Blokada błędnego położenia klamki (fot. Winkhaus)
Klasy odporności na włamanie
Wyodrębniono sześć klas odporności na włamanie od RC1 do RC6. Pierwsze trzy charakteryzują metody ataku włamywacza okazjonalnego, przypadkowego, stosującego narzędzia ręczne bądź siłę, natomiast ostatnie trzy - doświadczonego i profesjonalnego, używającego narzędzi z napędem oraz o dużej mocy.
Im wyższa klasa, tym trudniejszy dostęp i dłuższy czas, jaki włamywacz będzie potrzebował na pokonanie przeszkody. Trzeba pamiętać, że nawet najlepsze zabezpieczenia nie wyeliminują całkowitego ryzyka sforsowania ich przez potencjalnego intruza, jednak na pewno wydłużą czas potrzebny na wtargnięcie do środka. W takiej sytuacji złodziej najczęściej rezygnuje z włamania. Daje to też czas na interwencję firmie ochroniarskiej.
Różne systemy okuć
Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom okuć, ciężkie tarasowe okna i drzwi, poruszają się lekko i bezszelestnie. Z tej przyczyny, poza standardowymi funkcjami typu otwieranie i uchylanie, można wyróżnić kilka nowych typów okuć do okien przesuwnych.
S - zwykły przesuw, bez dodatkowych funkcji. Mają małą szczelność, dlatego planuje się je przeważnie do takich miejsc, jak ogród zimowy, weranda, taras.
HS - przesuwno-podnoszone. Wymagają specjalnej konstrukcji profili. Przeznaczone do bardzo dużych przeszkleń (jedno skrzydło do 3,25 × 2,7 m). Przekręcenie klamki powoduje uniesienie skrzydła o kilka milimetrów i zwolnienie docisku uszczelek. Skrzydło można przesunąć bez użycia dużej siły;
HKS lub PSK - przesuwno-uchylne. Zbudowane ze standardowych profili okiennych (dopuszczalna szerokość skrzydła do ok. 1,6 m). Po przekręceniu klamki skrzydło wysuwa się w głąb pomieszczenia, a następnie przesuwa w bok, drzwi mają funkcję uchyłu skrzydła. Innowacyjnym rozwiązaniem są przesuwne okna kuchenne, które mają lżejszą konstrukcję. Przeznaczone są do miejsc, gdzie okno znajduje się przy zlewie i bateria uniemożliwia otwarcie tradycyjnego skrzydła, albo na blacie są ustawione ciężkie urządzenia, których się nie przesuwa.
Zastosowane okucia umożliwiają równoległe odstawienie skrzydła od ramy (fot. Winkhaus)
Różnym położeniom klamki odpowiadają następujące położenia skrzydła. Tu przykład okuć przesuwnych (rys. Winkhaus)
Regulacja okuć
Okna codziennie narażone są na wiele czynników deszcz, wiatr, śnieg, słońce oraz obciążeń związanych z ich ciągłą pracą. Złe używanie i brak regulacji powodują, że z czasem się wypaczają. Zanim podejmie się kosztowną decyzję związaną z wymianą okien, warto zadbać o odpowiednią regulację tych posiadanych.
Pierwsza regulacja powinna odbyć się zaraz po zamontowaniu okien. Na początku użytkowania, często dochodzi do opadania skrzydeł okien. Wtedy okna trudniej się otwiera i zamyka. Dolny zawias pozwala na prawidłowe ustawienie wysokości i położenie skrzydła względem osi zawiasów. Wystarczy wtedy w tym dolnym zawiasie dokręcić śrubę, a skrzydło podniesie się do góry.
Górny zawias umożliwia regulację skrzydła po przekątnej. Wówczas podnosi się tylko przeciwległy bok, a dolny narożnik pozostaje w tym samym położeniu.
Można także zmieniać stopień docisku skrzydła do ościeżnicy. Służą temu okucia umiejscowione na skrzydle.
Ważne jest sprawdzenie wszystkich wkrętów oraz stabilności klamki. Duże okna wielokrotnie otwierane, położone od strony południowej narażone na silne działanie słońca i wiatru, będą wymagały częstszych regulacji niż małe zlokalizowane od północy i rzadko używane.
Regulacja okna jest niezbędna, wtedy gdy okna przestają pracować lekko. Im okna są starsze, trzeba o nie częściej dbać.
Aby okna prawidłowo wyregulować, najlepiej zlecić to wyspecjalizowanej firmie (fot. Roto)
Pielęgnacja i konserwacja okuć okiennych
Po zimie, a przynajmniej raz do roku, należy oczyścić i zabezpieczyć smarem wszystkie widoczne w szczelinach zaczepy, czopy ryglujące i listwy przenoszące napęd.
Często się zdarza, że z pośpiechu lub wygody okucia czyszczone są środkami, które wykorzystywane są do mycia łazienki o zasadowym lub kwaśnym pH. Ich agresywne działanie pozwala na szybkie wyczyszczenie i jednocześnie skuteczne zniszczenie powłoki antykorozyjnej okucia.
Dlatego do czyszczenia i pielęgnacji okuć, należy używać środków do tego przeznaczonych, o neutralnym pH, nie rysujących powierzchni, które chroniąc ich warstwę zewnętrzną, równocześnie utrudniają ich ponowne zabrudzenie. Najskuteczniejsze są smary silikonowe, które najłatwiej aplikuje się, gdy są one w aerozolu. Tak zadbane okucia będą pracować płynnie i cicho latami.
W czasie remontu, koniecznie trzeba zabezpieczyć okna przed zanieczyszczeniem okuć pyłem, kurzem, gipsem, farbą itp. Wystarczy okna okleić folią. A potem zabrudzenia przemyć.
Konserwacja i pielęgnacja - przynajmniej raz do roku, okucia trzeba oczyścić i nasmarować (rys. Roto)
Brak zabezpieczenia zawiasu przed tynkowaniem (fot. Roto)
Na rynku dostępne są zestawy do czyszczenia, pielęgnacji i konserwacji okien, w skład których wchodzą mleczko do profili, smar do okuć, sztyft do uszczelek oraz miękka ściereczka. W taki zestaw można zaopatrzyć się u producenta okien lub w punktach sprzedaży.
Na jakie funkcje okuć warto zwrócić uwagę przy zakupie okien?
Przede wszystkim, w zależności od ich przeznaczenia oraz lokalizacji, musimy uwzględnić, czy będą to okna pionowe (np. tarasowe) czy dachowe (również z możliwością całkowitego otwierania i utworzenia balkonu), czy kolankowe.
Okna mogą mieć niewidoczne zawiasy, bez żadnych osłonek, które ukryte są pod przylgą skrzydła. Można je otworzyć do 100°.
Nowocześniejszy wygląd okien uzyskano, dzięki zastosowaniu niewidocznych zawiasów ukrytych w skrzydle (fot. Roto)
Godny polecenia jest zatrzask balkonowy, który pozwala na zatrzymanie otwartego skrzydła. Dzięki temu, wychodząc na balkon, czy taras, można je przymknąć od zewnątrz i nie obawiać się, że otworzy je wiatr albo zamkną się gwałtownie pod wpływem przeciągu. Otwiera się je po lekkim pchnięciu skrzydła do wewnątrz.
Pożądaną funkcją jest stopniowy uchył, który umożliwia dopasowanie intensywności napływu powietrza do potrzeb użytkowników. Regulacja wietrzenia odbywa się poprzez uchył dwu- lub wielostopniowy.
Warto także wziąć pod uwagę zamontowanie automatyki, która służy do indywidualnego programowania oraz sterowania pilotem otwierania i zamykania okna. Są to bardzo wygodne rozwiązania, które ułatwiają stały dopływ świeżego powietrza, nawet gdy okna są w miejscach trudno dostępnych.
Można też zainstalować sterowniki w pełni automatyczne, przykładowo z czujnikiem deszczu (bardzo praktyczne w oknach dachowych), siły wiatru, czy stopnia otwarcia okna.
Na panelu sterującym programuje się czas automatycznego wietrzenia (fot. Winkhaus)
Skoro mowa o montowaniu to od razu autor powinien wspomnieć o jakże istotnej kwestii jaką jest dobry montaż. Przecież bez tego nawet najlepsze okno będzie tracić ciepło i powodować masę problemów
1
