Jakie okna i za ile kupić? Jakiego producenta wybrać i u kogo je zamówić? Jakie parapety będą pasowały i kto powinien je zamontować? Oto podstawowe pytania, które zadają sobie inwestorzy zamierzający wyposażyć dom w okna. Podpowiadamy, jak podejść do tematu, by nie przekroczyć budżetu, kupić wyroby dobrej jakości i dopilnować, by były solidnie i szczelnie zamontowane.
Data publikacji: 2017-10-19
Data aktualizacji: 2018-07-11
Każda budowa, ale i każdy remont, ma jakiś z góry założony, zaplanowany budżet. Nie jest to worek bez dna, lecz zasób finansowy, choćby kredyt, który zakłada określony poziom wydatków, także tych przewidzianych na okna. Jeżeli więc zamierzamy zamontować w naszym domu 10 okien i chcemy przeznaczyć na nie 10 000 zł, to szukamy w bogatej ofercie rynkowej raczej okien po 1000 zł, a nie po 5000 zł. W taki właśnie sposób przy wyborze okien kierujemy się głównie ich ceną. Więcej, ceną w swoich wyborach kieruje się ogromna większość inwestorów, i to nie tylko w Polsce.
W ubiegłym sezonie przed podobnym dylematem stało ponad milion polskich rodzin. Jak wyliczyło warszawskie Centrum Analiz Branżowych, do polskich domów i mieszkań w roku 2016 wbudowano ponad 7 milionów okien. Jeśli za średnią wielkość zakupu przyjąć 6 sztuk (też wymiany!), oznacza to, że ponad milion inwestorów rozważało różne oferty rynkowe, aż w końcu – po wielu analizach i przemyśleniach – zdecydowali się na tę odpowiednią dla siebie.
JAKIE PROFILE NAJCZĘŚCIEJ WYBIERALI POLACY W 2016 ROKU?
Przede wszystkim wybierali okna z ramami z PVC, oklejanymi folią (85%). Co siódma rodzina (14%) zdecydowała się na okna drewniane i zaledwie co setny inwestor (1%) na okna z ramami aluminiowymi.Takie zróżnicowanie również wynika z ceny – jeżeli przeciętne okno tworzywowe kosztuje 1000 zł, to za okno o podobnych parametrach, ale z ramami drewnianymi zapłacić trzeba ok. 2000 zł, zaś z ramami aluminiowymi już ok. 3000 zł. Proporcje cenowe układają się w tym przypadku jak 1 : 2 : 3.
Oczywiście nie jest to precyzyjne, bo tak jak różne są ramy tworzywowe, tak różne są i drewniane, lecz do wstępnych rozważań nad wyborem takich, a nie innych okien, jest to zupełnie wystarczające. Przecież jeśli mamy budżet na 10 okien po 1000 zł, to choćby nie wiem jak podobał nam się design ram aluminiowych, nie kupimy modeli po 3000 zł. Tym bardziej, że okna z PVC też mogą kształtem i okleiną przypominać te aluminiowe lub drewniane. No chyba, że wyraźnie zwiększymy budżet na nowe okna i nabędziemy wersję oryginalną. Pamiętajmy jednak, że ponad 80% inwestorów w Polsce nie zdecydowało się na taki ruch.
GDZIE ZAMAWIALI OKNA?
Kiedy już będziemy wiedzieli, jakie ramy będą miały okna, jakiego koloru i wzoru będzie okleina oraz ile i jakie szyby, to staniemy przed dylematem – kto nam to wyprodukuje? Z czyjej oferty skorzystać? Nie zapominajmy, że dokładnie przed tym samym dylematem stało milion inwestorów przed rokiem, i drugi milion przed dwoma laty, i kolejny w latach poprzednich.
Miliony inwestorów w zalewie informacji i ofert rynkowych także musiało wyłowić rozwiązanie najlepsze dla siebie. Jedna trzecia inwestorów w minionym sezonie kupiła okna u jednego z 10 największych producentów. Pozostali wybrali wyroby jednej spośród 1000 innych, mniejszych firm. Oczywiście, większość z tych producentów ma sieć sprzedaży w całym kraju, ich okien nie kupuje się w fabryce, tylko u tzw. dealerów.
Na rynku polskim najczęściej kupowane są okna następujących producentów.
NA JAKIE WYPOSAŻENIE SIĘ DECYDOWALI?
Jeżeli mielibyśmy opisać przeciętne okno, jakie w minionym sezonie kupili klienci w Polsce, to na pewno byłoby to okno z ramami z PVC o głębokości zabudowy ok. 80 mm. Ramy te najczęściej były oklejone folią ozdobną o rysunku i w kolorze drewna (wciąż najpopularniejszy złoty dąb), rzadziej folią gładką, jeśli już – to raczej w odcieniach grafitu. Okno takie wyposażone było w okucia obwiedniowe z funkcją uchylania, czasami z 1 bądź 2 zaczepami przeciwwłamaniowymi (tzw. grzybki). W ramie skrzydła występował przeważnie pakiet dwóch szyb zespolonych o izolacyjności cieplnej na poziomie 1,1 W/(m2•K).
Największą popularnością cieszą się okna z PVC wykończone okleiną w kolorze drewna (a) lub grafitu (b). (fot. Oknoplast)
W związku ze zmianą w styczniu 2017 r. wymagań dotyczących ochrony cieplnej, obecnie stosowane są cieplejsze szyby, bo współczynnik Uw dla całego okna (już nie samej tylko szyby!) nie może mieć wartości wyższej niż 1,1. A im niższa wartość, tym mniej ciepła ucieka przez takie okno. W rozmowach ze sprzedawcami okien łatwo możemy potwierdzić, że tak właśnie wygląda przeciętne okno kupowane do polskich domów i mieszkań. I trzeba podkreślić, że w tym przypadku określenie "przeciętne" oznacza – szczególnie na tle innych rynków europejskich – okno o bardzo przyzwoitych parametrach.
Jeżeli więc w swoich wyborach zatrzymamy się na oknie o standardowych parametrach i funkcjonalności, to z pewnością nie popełnimy jakiegoś zasadniczego błędu. Owszem, po jakimś czasie możemy dojść do wniosku, że jest ono zbyt "zimne", zbyt "głośne" czy za mało "bezpieczne", ale to już kwestia subiektywnego poczucia komfortu i oczekiwań wobec okien. Przy czym powinniśmy mieć świadomość, że parametry ogromnej większości okien, w jakie wyposażone są polskie domy i mieszkania, są dużo poniżej owych dzisiaj "przeciętnych". Zatem z pewnością nie będzie to zły wybór.
(fot. Veka)
(fot. Schüco)
Aby okno spełniało obecnie obowiązujące wymogi, niezależnie od tego z czego wykonane ma profile, powinno mieć pakiet 3-szybowy.
Koszt budowy domu: Jak kupować taniej materiały?
ZADANIA, JAKIE MAJĄ SPEŁNIAĆ OKNA
Wybór właściwego okna można by więc ograniczyć do okna o przeciętnych cechach, dodając do tego możliwości budżetowe i subiektywne poczucie estetyki. Ci wszyscy, którzy nie chcieliby jednak opierać się na średniej statystycznej, którzy samodzielnie chcieliby skomponować parametry swoich nowych okien, muszą mieć świadomość, że nie jest to zadanie łatwe. Oknom, jako elementowi przegrody ściennej, stawiane są różne, sprzeczne czasami wymagania. Mają one bowiem:
chronić przed stratami ciepła i pozyskiwać zimą ciepło z promieniowania słonecznego;
chronić przed wiatrem i mrozem, ale też dostarczać świeże powietrze do mieszkania;
umożliwiać widok na świat zewnętrzny i chronić przed wzrokiem ciekawskich przechodniów;
przepuszczać światło z zewnątrz, lecz zapobiegać przegrzewaniu pomieszczeń latem;
chronić przed hałasem zewnętrznym, przed próbą włamania, a jednocześnie dawać możliwość otwarcia na świat, choćby przez wyjście tarasowe.
Takich sprzecznych funkcji przegród okiennych jest wiele. Decydując się na maksymalizowanie jednej z nich, należy uważać, aby nie pogorszyć czy wręcz uniemożliwić korzystanie z innej. Warto znaleźć rzetelnego doradcę technicznego, który uczciwie poprowadzi nas tą ścieżką.
Właściwości okna opisane są w normie aż przez 23 parametry, które stanowią o jego funkcjonalności i wartości technicznej. Najważniejszymi, które sprawdzane są w podstawowym zakresie badań (ITT), są:
wodoszczelność;
wiatroszczelność;
odporność na wiatr;
izolacyjność cieplna;
izolacyjność dźwiękowa.
Wartości tych parametrów muszą mieścić się w określonych normami granicach. Nimi zwykle się nie interesujemy, zakładając, że mają poziom spełniający wymagania normowe – i słusznie. Liczne badania i testy rynkowe to potwierdzają. O poziomie szczelności i odporności na wiatr konkretnego okna dowiemy się z Deklaracji Właściwości Użytkowych, która wystawiana jest dla każdego wyrobu. Trzeba tylko poprosić o nią w punkcie sprzedaży.
Co zawiera Karta Właściwości Użytkowych?
Aby porównać parametry okien, wystarczy spojrzeć na Kartę Właściwości Użytkowych, która powinna być dołączona do każdego okna. Zawiera ona znak CE, będący potwierdzeniem legalności wprowadzenia wyrobu na rynek oraz szereg właściwości tego produktu. Najważniejsze dla przyszłego użytkownika są wskaźniki izolacyjności cieplnej Uw oraz izolacyjności akustycznej Rw (im wyższa, tym lepiej). Jeśli okno ma cechy odporności na włamanie, to informacja o odpowiedniej klasie i potwierdzającym to laboratorium również znajdzie się w takim dokumencie.
NAJBARDZIEJ POŻĄDANE WŁAŚCIWOŚCI OKIEN
Tym, co interesuje inwestorów indywidualnych najczęściej, oczywiście, poza ceną i estetyką, jest izolacyjność i bezpieczeństwo.
Izolacyjność cieplna. Przeciętne okno wyposażone było do niedawna w pakiet 2-szybowy o współczynniku Ug < 1,1 W/(m2•K), co sprawiało, że całe okno charakteryzowało się izolacyjnością cieplną na poziomie Uw < 1,3. Od początku tego roku Uw dla całych okien w budynkach mieszkalnych musi być niższe niż 1,1, to zaś oznacza konieczność zastosowania cieplejszych szyb. W tym zakresie bowiem najistotniejsza jest izolacyjność samej szyby, bo ona zajmuje największą powierzchnię okna.
Po roku 2020 w polskich domach nie będzie można wbudowywać okien wykazujących wartość Uw poniżej 0,9, a jeśli zdamy sobie sprawę, że ten standard będzie obowiązywał już za 3 lata, to warto rozważyć wstawienie go już dzisiaj. Taka decyzja spowoduje, że nasze okna za 3–5 lat wciąż będą na topie i będą trzymały standard cieplny, jaki będzie wówczas obowiązywał. Po prostu, nie będą przestarzałe technicznie.
Sedno właśnie w izolacyjności szyby zespolonej. W cieplejszych oknach zamiast dwóch stosuje się pakiet trzech szyb zespolonych ze sobą, których wartość Ug waha się w granicach 0,5–0,7 W/(m2•K). Różnica w cenie nie powinna przekraczać 10–15%, w zamian korzyści będą dwie – mniejsze straty ciepła przez okno oraz jego pożądany standard cieplny w przyszłości.
Przy kupowaniu okien do własnego domu, rozsądnym będzie więc wymaganie, aby ich współczynnik Uw miał wartość niższą niż 0,9, a potwierdzenie tego znajdziemy w wydanej przez producenta Deklaracji Właściwości Użytkowych. Jest to dokument obowiązkowy w obrocie handlowym.
Najważniejszym parametrem okien jest ich izolacyjność cieplna. Jest to szczególnie ważne w bardzo modnych dużych przeszkleniach, zajmujących czasem nawet prawie całe ściany. (fot. Sokółka)
Izolacyjność akustyczna. Przeciętne obecnie okno wykazuje tłumienie hałasu na poziomie 30–34 dB i jest to zazwyczaj wystarczające w najczęstszych lokalizacjach domów. Jeżeli mieszkamy przy lesie, w miejscu odludnym, z dala od dróg i trakcji tramwajowych, nie mamy nadmiernego hałasu, zatem i potrzeby jego tłumienia.
Inaczej jest w przypadku centrum dużych miast, w pobliżu tras szybkiego ruchu czy choćby w sąsiedztwie uciążliwych warsztatów. Wówczas może nam zależeć na oknach jak "najcichszych", czyli tłumiących jak najwięcej hałasu zewnętrznego. Ale zanim określimy, ile tego hałasu powinny tłumić, czyli jaką wartość ma mieć ich współczynnik Rw, musimy go zmierzyć. Przepisy Budowlane nakazują, aby poziom hałasu w budynku nie przekraczał 40 dB za dnia oraz 30 dB nocą. Jeżeli więc zmierzymy, że hałas za oknem wykazuje w ciągu dnia wartość nie przekraczającą 70 dB, wtedy okno standardowe nam wystarczy.
Jeśli hałas będzie większy niż 80 dB, a z takim hałasem pracuje np. kosiarka spalinowa do trawy, wtedy minimum dla zachowania naszego komfortu życia wymagane będzie na poziomie Rw > 40 dB. Uzyskuje się to zazwyczaj przez zróżnicowanie grubości szyb i odstępu między nimi. Ale tu uwaga – szyba niejednakowo redukuje hałas w zakresie dolnych i górnych częstotliwości dźwięku. Dlatego analizując Rw, patrzmy także na jego współczynniki adaptacyjne i w zależności od rodzaju dźwięków dominujących za oknem – dodajmy je do tej wartości.
Mówiąc w dużym uproszczeniu – dla tonów niskich uwzględniamy współczynnik C, dla tonów wysokich Ctr – obydwa mają wartości ujemne, stąd po dodaniu do Rw, obniżą zapewne jego poziom początkowy. A wielkość tę znajdziemy również w DWU.
Jaka jest różnica między Uw i Ug?
W tekście używane są dwie nazwy współczynników izolacyjności cieplnej – Uw i Ug. Są to odmienne współczynniki:
Uw (w jak Windows) – to izolacyjność cieplna całego okna (rama + szyba);
Ug (g jak Glass) – to izolacyjność cieplna samego pakietu szyb.
Wartości tych współczynników określają, jaka ilość ciepła (w Watach) ucieka przez 1 m2 danej przegrody przy różnicy temperatury wewnątrz i na zewnątrz 1°K.
Dla zestawu okien o powierzchni ok. 14 m2 (przeszklona ściana o wymiarach 6 × 2,2 m) współczynnik Uw = 0,9 W/(m2•K) oznacza, że przy 20-stopniowym mrozie na zewnątrz przez okna ucieka z domu w ciągu godziny ok. 500 W energii cieplnej.
Odporność na włamanie. Jest to trzecia pod kątem ważności dla inwestorów właściwość okna, choć dla niektórych może być oczywiście najistotniejsza, bo prawdą jest, że najwięcej włamań do domów dokonywana jest przez okna. Typowy produkt nie jest odporny na włamanie, jest zatem bezklasowy pod tym względem, choć owszem, stanowi jakąś barierę dla przypadkowego włamywacza, oczywiście, o ile okno jest zamknięte.
Należy jednak wiedzieć, że otwarcie takiego okna z zewnątrz, nawet jeśli ma jeden czy dwa grzybki w okuciu, nie zajmie wprawnemu złodziejowi więcej niż 10–15 sekund. Aby zajęło mu to nie mniej niż 3 minuty, musi to być już okno klasy RC2, a jeśli złodziej miałby się z nim mocować dłużej niż 5 minut, potrzebujemy wyrobu klasy RC3. Ta zwłoka jest jedynie po to, aby zniechęcić złodzieja lub aby odpowiednie służby (policja, ochrona) zdążyły interweniować.
Bo każdy świadomy inwestor powinien wiedzieć, że nie ma okien antywłamaniowych, czyli takich, których żaden złodziej nie sforsuje – to jest tylko kwestią czasu, możliwości hałasowania i narzędzi, jakimi dysponuje. Okno o określonej odporności na włamanie jest więc bierną przegrodą, barierą, istotnym, ale tylko jednym z elementów systemu zabezpieczenia domu, współdziałającym z alarmem i służbami interwencyjnymi. I ważne jest przy tym, aby odporność okna na włamaniezbadana była i zaklasyfikowana przez profesjonalne laboratorium badawcze i potwierdzona przez producenta wpisem w DWU.
Zwróćmy przy tym uwagę, jak wielka jest różnica pomiędzy 10–15 sekundami i 3 czy 5 minutami, w czasie których okno stawiać będzie złodziejowi opór. To za to właśnie płacimy, kupując droższe niż przeciętne okna w klasie odporności na włamanie.
Przy okazji okien odpornych na włamanie, dobrze jest dopilnować poprawności ich montażu w murze. Bo cóż z tego, że złodziej nie wyłamie okna, skoro napierając barkiem, z łatwością wypchnie z niego szybę, a może i całą ramę? Sposób osadzania ponadstandardowego okna jest precyzyjnie opisany przez jego producenta w instrukcji montażu, która obowiązkowo musi być dołączona do takiego wyrobu określonej klasy. Okna nie wolno zamontować inaczej, gdyż to jest warunek podtrzymania deklaracji właściwości odporności na włamanie. Taką instrukcję powinniśmy zatem dostać w punkcie sprzedaży wraz z DWU okna.
SZCZELNY MONTAŻ OKIEN
Ile zapłacimy za montaż?
Montaż okna (z użyciem taśm) w nowym domu (stan surowy) – 30–35 zł/m obwodu okna.
A skoro jesteśmy już przy osadzaniu to zauważmy, że niepoprawne wykonanie tej usługi może zniweczyć wszelkie nakłady na polepszenie właściwości użytkowych okna. W różnych publikacjach można przeczytać, że montaż okien powinien być "dobry" albo "ciepły", albo "warstwowy", albo...
Otóż nie, montaż okien musi być przede wszystkim solidny i szczelny. Szczelny powietrznie, cieplnie i akustycznie.Bo cóż nam po niskiej wartości Uw, skoro zimne powietrze wlatywać będzie mikroszczelinami pomiędzy ramą okna a murem? Co nam po wysokiej izolacyjności dźwiękowej okna, skoro szczelinami hałas będzie docierać do pomieszczenia bez ograniczeń? To miałoby niewielki sens.
Dlatego właśnie każde okno, także to zupełnie przeciętne, zamontowane powinno być w sposób szczelny. Polega to na tym, że pianka wokół okna, która stanowi warstwę izolacji cieplnej i akustycznej, zabezpieczona jest od wnętrza warstwą paroszczelną, nieprzepuszczającą powietrza, a od zewnątrz warstwą paroprzepuszczalną, lecz nie przepuszczającą wody. Chodzi w tym o to, aby połączenie okna z murem było całkowicie szczelne powietrznie, ale też aby chroniło warstwę pianki izolacyjnej przed degradującym działaniem pary wodnej i wody.
(fot. Rehau)
(fot. MS więcej niż OKNA)
(fot. Aluplast)
Zabezpieczenie pianki montażowej odpowiednimi taśmami to warunek szczelnego połączenia okna z murem.
Zobacz, jak szczelnie zamontować okna
Robert Klos - ekspert programu Dom Bezpieczny fot. otwierająca: Rehau
2
