- Jaki powinien być układ funkcjonalny okien dachowych?
- Jak dobrać akcesoria dachowe?
- Jak dobrać kołnierz uszczelniający?
- W jaki sposób zamontować okno dachowe?
- Jak wykonać obróbki wewnątrz domu?
Układy funkcjonalne okien dachowych
Okna montowane w połaci dachowej powinny zapewniać możliwie równomierny dopływ światła naturalnego, a powierzchnia oszklenia przy użytkowaniu mieszkalnym odpowiadać 10-15% powierzchni pomieszczenia. Przy stosunkowo niewielkich wymiarach pojedynczych okien często zachodzi konieczność łączenia ich w zestawy w układzie poziomym lub pionowym. Należy dążyć do ich umieszczania możliwie wysoko, co pozwala na lepsze doświetlenie pomieszczeń, ale z drugiej strony utrudnia ich obsługę i utrzymanie w czystości.
Typowe nachylenie dachu, umożliwiające zamontowanie okien połaciowych, zawiera się w granicach 15-90°, ale niektóre ich rodzaje można montować jedynie węższym zakresie pochylenia.
Okna połaciowe są dostępne jako obrotowe, obrotowo-uchylne, rozwierne lub przesuwne:
- okna obrotowe umożliwiają obrót okna względem osi poziomej w zakresie do prawie 180°, przy czym oś może znajdować się pośrodku wysokości lub powyżej, co zwiększa swobodny prześwit. Skrzydło utrzymuje się samoczynnie przy dowolnym kącie otwarcia i umożliwia wygodne umycie szyby zewnętrznej z pomieszczenia. Wadą tego rozwiązania jest przysłanianie prześwitu w każdej pozycji otwarcia oraz „wchodzenie” górnej części skrzydła do wnętrza pomieszczenia;
Okno dachowe obrotowe, fot. Okpol. - uchylno-obrotowe - łączą funkcje okien obrotowych i uchylnych dzięki specjalnym okuciom i - w zależności od potrzeb - przełącznikiem można zmienić sposób ich otwierania. W pozycji uchylnej skrzydło utrzymuje się samoczynnie przy kilku kątach rozwarcia lub płynnie w stosunkowo wąskim zakresie stopnia otwarcia.
Okno dachowe uchylno-obrotowe, fot. VELUX. - rozwierne - stosowane głównie w wyłazach dachowych. Blokowane przy otwarciu o kącie 90° pozwalają na swobodne wyjście na dach.
- przesuwne - stosowane w oknach specjalnych, panoramicznych, w których skrzydło chowa się pod osłoną zamontowaną na pokryciu dachowym.
Akcesoria do okien dachowych
Niezbędnym elementem, umożliwiającym prawidłowe zamontowanie okna, są kołnierze uszczelniające tzw. fartuchy przystosowane do różnych pokryć dachowych, jak i konkretnego typowymiaru okna. Dostępne są w dwóch lub trzech odmianach - do pokryć płaskich (papa, gonty, blacha) średnio- i wysokoprofilowych (dachówki ceramiczne, cementowe, blachodachówki).
Jak dobrać kołnierz uszczelniający?
Kołnierz uszczelniający jest elementem okna dachowego, który pełni istotne funkcje. Zapewnia ochronę przed opadami deszczu i śniegu.
Najbezpieczniejszym wyjściem jest zakup kołnierza uszczelniającego do okna dachowego tego samego producenta.
Kołnierze mogą być wykonane ze: sztywnej blachy aluminiowej (najczęściej stosowane), blachy miedzianej i tytan-cynku - do pokryć z tych materiałów.
Rodzaje kołnierzy uszczelniających
- Uniwersalne - do pokryć dachowych falistych i płaskich. Mają fartuch, regulowany element podporowy i kliny uszczelniające.
- Do pokryć dachowych płaskich - zazwyczaj nie są wyposażone w rynienki odwadniające, kliny boczne czy fartuch.
- Do pokryć dachowych falistych / trapezowych - są to kołnierze uszczelniające z pełnym wyposażeniem,
- Do pokryć dachowych łuskowych (np. dachówka karpiówka) - kołnierze uszczelniające mają cięte boki.
Oznaczenia kołnierzy uszczelniających są różne w zależności od producenta.
Oprac. Redakcja BD
Przy montażu wykorzystuje się też zestawy izolacyjne z materiałów ciepłochronnych, folie paroszczelne i paroprzepuszczalne. Ze względu na możliwość intensywnego nasłonecznienia okna połaciowe wyposażane są w osłony przeciwsłoneczne w formie markiz, rolet wewnętrznych lub zewnętrznych bądź żaluzji.
Niezbędną wentylację pomieszczenia umożliwiają z kolei nawiewniki montowane w ramie o regulowanym przepływie powietrza. Okna dachowe mogą być wyposażone w mechanizm elektrycznego otwierania i zamykania, co jest niezbędne, gdy umieszczone są wysoko poza zasięgiem użytkownika stojącego na podłodze. W rozbudowanych systemach automatycznego sterowania zamykaniem i otwieraniem okien, opuszczaniem osłon przeciwsłonecznych czy reakcją na opady, steruje układ z programowalnym procesorem współpracujący z czujnikami nasłonecznienia, deszczu czy ruchu.
Zasady montażu okna dachowego
Okna połaciowe montowane są głównie w drewnianych konstrukcjach dachowych na etapie wykonywania pokrycia, ale już przy budowie więźby dachowej należy uwzględnić ich rozmieszczenie i wymiary. Dzięki temu uniknie się ewentualnych przeróbek dostosowujących rozstawienie krokwi do szerokości okien.
Trzeba też brać pod uwagę rodzaj pokrycia dachowego, gdyż wymaga to doboru odpowiednich kołnierzy uszczelniających, jak też ustalenia wysokości wyniesienia okien ponad powierzchnię dachu. Szczegółowe postępowanie przy montażu określa instrukcja dołączona do wyrobu, gdyż poszczególni producenci zalecają nieco inne sposoby mocowania, uszczelniania czy ocieplania. Niemniej, niezależnie od rodzaju okna należy przestrzegać pewnych ogólnych reguł montażowych.
Otwór w połaci dachowej przewidziany do zamontowania okna powinien być o 4-6 cm większy niż wymiary zewnętrzne ościeżnicy. Umożliwi to nie tylko włożenie dodatkowej izolacji cieplnej między ramą a konstrukcją dachową, ale również korektę jej zamocowania. Jeśli rozstawienie krokwi jest zbyt duże, to po bokach nabija się dodatkowe deski bądź krawędziaki o odpowiedniej grubości. Natomiast przy zbyt małym rozstawie konieczne będzie wstawienie wymianów i wycięcie fragmentu krokwi. Do montażu okna można przystąpić po wstępnym przygotowaniu pokrycia dachowego i na wykończonym już dachu, choć przy niektórych rodzajach pokrycia może być to dość kłopotliwe.
Typowy układ warstw na dachach spadzistych składa się z krokwi konstrukcyjnych przykrytych folią paroprzepuszczalną (FWK), kontrłat dystansowych oraz łat montażowych bądź deskowania. Przy ustaleniu miejsca zamontowania okna trzeba zwrócić uwagę na zachowanie wymaganych odległości otworu od łat montażowych i uniknąć konieczności mocowania zbyt wąskich elementów pokrycia.
Folię dachową w miejscu osadzenia okna należy rozcinać „na kopertę” - skośnie w narożach i wzdłuż środka. Po zdemontowaniu skrzydła okiennego do ramy przykręca się uchwyty montażowe w miejscach zaznaczonych dla określonych wysokości pokrycia dachu (płaskie, średnio- lub wysokofaliste). Po wstępnym zamocowaniu ościeżnicy należy założyć skrzydło i sprawdzić prawidłowość jego ustawienia, korygując ewentualne niedokładności przesuwem ramy w uchwytach i przy pomocy podkładek.
Istotną rolę w zabezpieczeniu przed zawilgoceniem, zwłaszcza kondensującą parą wodną, pełni szczelne ułożenie folii paroprzepuszczalnej. Rozciętą folię ułożoną na dachu wywija się na zewnątrz otworu okiennego, a po włożeniu ramy osłania się dodatkową płachtą paroprzepuszczalną dostarczaną jako wyposażenie montażowe. W oknach tworzywowych trzeba zwrócić uwagę na zapewnienie swobodnego odpływu skroplin z otworów odwadniających na powierzchnię tej folii.
Kolejny etap prac montażowych to zamocowanie kołnierza osłaniającego, dostosowanego do rodzaju pokrycia, po uprzednim ułożeniu dolnego pasa dachówek, blachodachówek czy gontów. W przypadku dachówek ceramicznych czy cementowych o wysokim profilu zalecane jest sfazowanie krawędzi górnych fali, co ułatwi dokładne uformowanie pasa elastycznego kołnierza. Kołnierze osłonowe składają się najczęściej z czterech części - dolnej, górnej i dwóch bocznych - łączonych ze sobą suwliwie i mocowanych wkrętami do ościeżnicy i ołatowania.
Przy pokryciach profilowanych dolny fragment kołnierza, wykonany z aluminium lub ołowiu, można formować, dostosowując go do profilu dachówek. Formowanie należy prowadzić od środka w kierunku brzegów, które trzeba odwinąć do góry, tworząc rynienkę zapobiegającą niekontrolowanemu spływowi wody. Wstawienie elastycznych uszczelek wokół kołnierza i uzupełnienie pokrycia kończy montaż okna w połaci dachowej.
Obróbki wewnątrz domu
Od strony wewnętrznej obramowanie okna i wnękę wykańcza się przy użyciu elementów systemu suchej zabudowy lub montując gotowe, oferowane przez niektórych producentów, obudowy wnęki. Izolacja cieplna wokół ościeża powinna być ułożona bardzo starannie i osłonięta od środka folią paroszczelną mocowaną zszywkami bądź taśmą dwustronnie klejącą do ramy. Przy wykańczaniu należy przestrzegać zasady takiego ukształtowania ościeża, aby jego górna powierzchnia była równoległa do podłogi natomiast dolna - prostopadła do niej. Dzięki temu uzyskuje się naturalną cyrkulację obiegu powietrza wzdłuż płaszczyzny szyby, co zapobiega jej zaparowaniu.
Zalecane jest również zlokalizowanie grzejnika bezpośrednio pod oknem, który intensyfikuje przepływ strumienia powietrza w okresie grzewczym. Układane obecnie grube warstwy izolacji cieplnej (nawet powyżej 30 cm) w połaci dachowej sprawiają, że wokół okna tworzy się „tunel” ograniczający równomierny dopływ światła naturalnego do pomieszczenia. Dlatego boki ościeża warto montować skośnie do płaszczyzny okna lub nawet wykańczać jako powierzchnię łamaną, co dodatkowo zmniejsza ryzyko uderzenia głową w krawędź obramowania okna.
Autor: Redakcja BudujemyDom
Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa
fot. otwierająca: VELUX
Dodaj komentarz