Okna połaciowe mają wiele zalet. Jednak ich popularność wynika również z możliwości montażu w każdym dachu, szerokiej oferty rynkowej i łatwej dostępności - można je kupić w punktach sprzedaży pokryć dachowych.
Okna połaciowe (czyli osadzane w płaszczyźnie dachu) są łatwe w instalacji. Zajmuje ona najwyżej kilka godzin. I nie ma większego znaczenia, czy budynek jest nowy czy stary, oraz jakie jest pokrycie i nachylenie dachu. Dawniej musiał mieć kąt przynajmniej 15°, dziś może być płaski. Producenci stolarki proponują bowiem zestawy instalacyjne ze specjalną podpórką i kołnierzem uszczelniającym oraz elementy montażowe odpowiednie do danego pokrycia.
Ponadto w sprzedaży znajdziemy nowatorskie rozwiązania, np. okna z balkonem, kolankowe, sterowane elektrycznie, wykonane z różnych materiałów. W komplecie możemy nabyć rozmaite akcesoria - chroniące wnętrze przed słońcem, gorącem, zimnem lub owadami.
Niegdyś popularnym sposobem doświetlenia poddasza były okna montowane pionowo w lukarnach. Te ostatnie zwiększają przestrzeń pomieszczeń, jednak wymagają modyfikacji więźby dachowej, co jest czasochłonne i kosztowne.
W przypadku okien połaciowych, nie potrzeba dodatkowych elementów konstrukcyjnych. Na ogół wstawiane są po prostu między krokwie (nie zmienia to architektury budynku i ułatwia adaptację poddaszy nieużytkowych) w dowolnej partii dachu (można uzyskać lepsze doświetlenie wnętrza). Poza tym dają nawet dwa razy więcej światła, niż pionowe o tej samej powierzchni.
Należy jednak uważać, bo może to doprowadzić do przegrzewania się pomieszczeń, jeżeli nie zainstalowano osłon przeciwsłonecznych. Trzeba też koniecznie pamiętać o zamykaniu okien w razie deszczu, jeśli nie zostały wyposażone w odpowiednie czujniki i mechanizmy.
Wybór konkretnych okien połaciowych może być niemałym wyzwaniem, bo występują one w wielu wersjach, różniących się sposobem otwierania skrzydła, a co za tym idzie - funkcjonalnością i ceną. Ponadto trzeba brać przy tym pod uwagę kąt nachylenia dachu.
Modele takie mają oś obrotu w górnej części ramy, w związku z czym trudno je myć od zewnątrz po otwarciu (najlepiej więc, jeśli obok znajduje się drugie skrzydło). Oprócz tego niezbędne są mechanizmy, uniemożliwiające przypadkowe zamknięcie.
Jedna oś obrotu jest w połowie wysokości ramy (do obracania skrzydła o 180° - gwarantuje to dogodne mycie), zaś druga u góry (do uchylania). To chyba najwygodniejsze rozwiązanie, ale też najdroższe i najbardziej skomplikowane pod względem konstrukcyjnym. Nadaje się do dachów o nachyleniu 15-55°.
Oś obrotu okna jest w połowie jego wysokości. Po obróceniu o 180°, łatwo wyczyścić jego zewnętrzną stronę. Niestety, trzeba uważać, by nie uderzyć się o otwarte skrzydło, wszak jego górna część uchyla się w kierunku pomieszczenia. Zaleca się też montaż na takiej wysokości, by oś obrotu znajdowała się na poziomie oczu dorosłego człowieka. Modele tego typu należą do najpopularniejszych i najtańszych. Polecane są do połaci o nachyleniu 15-90°.
Są nowocześniejszą wersją okien obrotowych, z osią obrotu w ¾ wysokości ramy. Po otwarciu górna część skrzydła mieści się w grubości dachu. Cenę podnoszą siłowniki, które muszą wspomagać jego unoszenie. Rozwiązanie to zalecane są do dachów o kącie nachylenia 20-65°.
Nazywane są wyłazami - zapewniają wygodne i bezpieczne wyjście na dach (na ogół znajdują się w sąsiedztwie komina). Otwierają się na bok. Ułatwiają to specjalne siłowniki, zaś blokada zapobiega przypadkowemu zatrzaśnięciu.
Do wyboru mamy też bardziej skomplikowane konstrukcje - przekształcające się w balkon oraz kolankowe. Okna takie gwarantują szerokie pole widzenia (można obserwować nie tylko niebo, ale i okolicę) i uatrakcyjniają bryłę domu. Duża powierzchnia przeszkleń wpuszcza mnóstwo światła na poddasze.
Zbudowane są w zasadzie z okna połaciowego i fasadowego (zamontowanego w ściance kolankowej). Wykazują zalety ich obu - przede wszystkim zapewniają szerokie pole obserwacji. Mogą otwierać się w sposób uchylny i rozwierny. To dobra opcja w dachach bez okapu.
Montowane są w płaszczyźnie połaci, warunkiem jest kąt nachylenia 40-50° i brak ścianki kolankowej. Składają się z części dolnej, która po odchyleniu do przodu (do pozycji pionowej) tworzy jak gdyby przezroczystą balustradę, oraz górnej - po uchyleniu do góry formuje się w szklany daszek.
Taka przypominająca balkon konstrukcja otwiera poddasze na otoczenie, a jednocześnie jest bezpieczna w użytkowaniu, dzięki bocznym barierkom połączonym z dolnym skrzydłem. Zabezpieczenie to jest niewidoczne przy zamkniętym oknie. Skrzydło górne można ustawić w dowolnej pozycji za sprawą specjalnego mechanizmu.
Ramy (profile) okien dachowych zwykle wytwarza się z drewna sosnowego, klejonego warstwowo, które w fabryce jest impregnowane i malowane bezbarwnym lub białym lakierem. W sprzedaży są również produkty z ramami z PVC barwionego w masie (na biało bądź w odcieniach brązu imitujących drewno) albo pokrytego okleiną. Wewnątrz mają wzmocnienia ze stali lub kompozytu, a także komory, zwiększające izolacyjność termiczną.
Niemniej jednak parametry ram z PVC i drewna znacząco się nie różnią. I jedne, i drugie mogą mieć od zewnątrz blachę aluminiową (rzadziej miedzianą albo cynkowo-tytanową), zabezpieczającą przed wpływem warunków atmosferycznych.
W oknach dachowych (podobnie jak w fasadowych) znajdują się szyby zespolone, złożone z dwóch bądź trzech tafli. To drugie rozwiązanie skuteczniej chroni przed ucieczką ciepła z pomieszczeń. Przeszklenia są jednak cięższe i droższe. Dokonując zakupu, zwróćmy uwagę na współczynnik przenikania ciepła całego okna - Uw - im mniejsza jego wartość, tym lepiej.
W każdym przypadku zewnętrzna szyba jest ze szkła hartowanego, odpornego na uderzenia. Za dopłatą producenci oferują szkło antywłamaniowe (ze specjalną folią) oraz absorpcyjne i refleksyjne (chroniące pomieszczenie przed przegrzewaniem).
Okna dachowe zwykle obsługuje się ręcznie. Jeśli znajdują się w trudno dostępnym miejscu - np. nad schodami, na dużej wysokości - za pomocą specjalnych teleskopowych drążków, którymi można też regulować osłony okienne. Najbardziej komfortowe jest jednak użycie pilota lub łącznika na ścianie.
Stolarkę sterowaną elektrycznie warto wyposażyć również w czujniki deszczu i wiatru, aby zamykała się sama w momencie pogorszenia aury, oraz w czujniki alarmujące o wybiciu szyby czy otwarciu skrzydła (jeśli w budynku jest system alarmowy).
Istotne jest, by odpowiednio zaplanować rozmieszczenie i powierzchnię przeszkleń. Aby domownicy mogli swobodnie wyglądać przez okno połaciowe, zarówno w pozycji stojącej, jak i siedzącej, jego wysokość powinna być dopasowana do kąta nachylenia połaci - im mniejszy kąt, tym skrzydło musi być wyższe.
Najbardziej komfortowe w obsłudze są okna zamontowane 85-130 cm nad podłogą (choć najlepsze doświetlenie dają wtedy, gdy znajdują się możliwie wysoko). Można je otwierać i zamykać ręcznie, swobodnie myć szyby, regulować nawiewniki i inne akcesoria. Klamka bywa montowana na dole bądź na górze skrzydła, ale nie powinna być wyżej niż 180-200 cm od posadzki.
Lepsze i bardziej równomierne doświetlenie zapewnią dwa lub trzy przeszklenia umieszczone w różnych miejscach dachu, niż jedno duże, o analogicznej powierzchni. Nowocześnie prezentują się liczne okna połączone w zestawy, ulokowane np. wzdłuż kalenicy po obu jej stronach. Wpuszczają znaczną ilość światła, ale mogą też prowadzić do przegrzewania się pomieszczeń latem i nadmiernego wychładzania zimą.
Urozmaicają bryłę budynku - podobnie jak modele kolankowe i balkonowe.
Okna na poddaszu dobrze jest wyposażyć przede wszystkim w zewnętrzne osłony okienne, które ograniczają nagrzewanie się wnętrza i ucieczkę ciepła przez stolarkę w chłodnych miesiącach. Pozwalają zatem zmniejszyć wydatki na klimatyzację i ogrzewanie.
Do montażu na dachu przeznaczone są specjalne modele osłon - nieco inne, niż do fasad. Zewnętrzne rolety zwykle mają lamele w postaci zamkniętych profili aluminiowych, wypełnionych pianką poliuretanową. Markizy natomiast - poszycie z siatki z PVC lub z włókna szklanego, odporne na wpływ czynników atmosferycznych.
Warto zainwestować w wyroby z napędem elektrycznym, obsługiwane za pomocą pilota albo łącznika na ścianie (podobnie jak w przypadku okien). Konieczne jest jednak doprowadzenie do nich zasilania i przewodów sterujących. Niektóre osłony wyposażone są w akumulator ładowany z baterii słonecznej umieszczonej w kasecie. Natomiast te z wbudowanym czujnikiem natężenia światła automatycznie zamykają się przy silnym nasłonecznieniu.
Najwygodniejszym rozwiązaniem jest włączenie wszystkich osłon i okien dachowych w system inteligentnego budynku. Instalacja taka steruje ich otwieraniem i zamykaniem, współpracując z rozmaitymi czujkami oraz automatyką pogodową (uwzględniając temperaturę wewnątrz pomieszczeń czy intensywność nasłonecznienia).
Osłony na ogół możemy dokupić w dowolnym momencie i samodzielnie zamontować po osadzeniu stolarki (przykręcając je do ramy). Popularne rolety zewnętrzne bywają też fabrycznie zespolone z oknem. Pamiętajmy jednak, że producenci przeszkleń oferują akcesoria dopasowane tylko do własnych wyrobów. Najlepiej więc nabyć osłony wraz z oknami u jednego wytwórcy i zlecić wszystkie prace montażowe konkretnemu wykonawcy.
Aby okna dachowe spełniały określone standardy, niezbędny jest ich fachowy montaż. Powierzenie wszystkich robót wykwalifikowanej ekipie zagwarantuje wygodę i pozwoli uniknąć dodatkowych kosztów (choć nawet najsolidniejszej firmie warto patrzeć na ręce). Samo osadzenie okna połaciowego w przygotowanym otworze zajmie wykwalifikowanemu dekarzowi około pół godziny. Całość prac - czyli wycięcie otworu, montaż i obróbki - kilka godzin.
Instalację najlepiej przeprowadzić równocześnie z kryciem dachu. Ułatwi to roboty, zmniejszy ryzyko powstania nieszczelności i uszkodzeń pokrycia. Jeśli zaś montaż wykonywany jest po ułożeniu pokrycia, należy je usunąć w miejscu planowanej stolarki oraz wyciąć wszystkie warstwy izolacji, pozostawiając co najmniej 10 cm zakład folii dachowej i paroszczelnej.
Okna połaciowe oferowane są w około dziesięciu standardowych rozmiarach, dostosowanych do typowego rozstawu krokwi i kąta nachylenia dachu. Inwestorzy najczęściej decydują się na te w formacie 78 × 140 cm i 78 × 118 cm. Można jednak zamówić stolarkę o dowolnej wielkości, kształcie, otwieraną w wybrany sposób. Modele o standardowych wymiarach, bez problemu dostaniemy w punktach sprzedaży pokryć dachowych (bez konieczności uprzedniego zamawiania) - wszak na ogół nabywa się od razu jedno i drugie. Wraz z oknami otrzymujemy elementy niezbędne do montażu, idealnie spasowane. Trzeba tylko dokupić zestaw uszczelniający, umożliwiający prawidłowe odprowadzanie wody deszczowej - dobiera się go odpowiednio do rodzaju pokrycia (płaskiego albo falistego) i głębokości montażu stolarki. Koszt kołnierza uszczelniającego wraz z dodatkowymi elementami wynosi 250-300 zł (w tym 23% VAT).
Redaktor: Małgorzata Kolmus
fot. otwierająca: Okpol
Skomentuj
