Coraz powszechniej stosuje się ogrzewanie pompowe, w tym rozdzielaczowe i podłogowe. Ciągle jeszcze korzysta się z ogrzewania grawitacyjnego, ale powoli odchodzi ono w niepamięć... Warto poznać rodzaje instalacji c.o., żeby wybrać odpowiedni do naszych potrzeb.
Data publikacji: 2020-01-27
Data aktualizacji: 2024-07-02
Instalacja c.o. - ogrzewanie tradycyjne, czyli grawitacyjne
Jest bardzo starą metodą wymuszania przepływu wody w instalacji. Nie potrzeba do tego energii elektrycznej. W wodnym ogrzewaniu grawitacyjnym wykorzystywane jest zjawisko unoszenia się ogrzanej wody i opadania schłodzonej.
Znajduje ono zastosowanie przede wszystkim w małych instalacjach z kotłem opalanym paliwem stałym, np. węglem, koksem. Może być niezastąpione w tych rejonach Polski, w których jest dość duże ryzyko dłuższych przerw w dopływie prądu. Przy ogrzewaniu pompowym sytuacja taka oznacza wyłączenie ogrzewania i wyziębienie domu.
Ogrzewanie grawitacyjne stosuje się w budynkach, w których pozioma odległość źródła ciepła od najdalszego pionu nie przekracza 25 m, a różnica wysokości między środkiem kotła i najniżej położonego grzejnika wynosi 2-3 m. Ograniczenia te wynikają z powodów ekonomicznych.
Obliczono, że po przekroczeniu tych wartości instalacja staje się bardzo droga, gdyż trzeba stosować średnice duże, a więc kosztowne. Regulacja ogrzewania grawitacyjnego jest trudna i w praktyce niestosowana, co prowadzi do przegrzewania pomieszczeń.
Instalacje grawitacyjne z kotłem na paliwo stałe muszą być typu otwartego, czyli z dostępem powietrza do otwartego naczynia wzbiorczego. W ogrzewaniu grawitacyjnym rury mają średnice kilkakrotnie większe niż przy ogrzewaniu pompowym. Dzieje się tak dlatego, że woda musi pokonać opory występujące w rurach, a ma to miejsce dopiero przy odpowiednio dużej ich średnicy.
Grzejniki, które muszą być umieszczone na tym samym poziomie co kocioł albo niżej, często nie grzeją.
Instalacje grawitacyjne nie mogą mieć zasyfonowań na przewodach zasilających i powrotnych, gdyż zbyt małe ciśnienie wody w instalacji nie będzie w stanie pokonać oporów miejscowych w razie zapowietrzenia tych urządzeń.
Ogrzewanie grawitacyjne wykonuje się najczęściej jako dwururowe z rozdziałem górnym lub dolnym. W systemach z rozdziałem dolnym przewody zasilające i powrotne prowadzone są razem w piwnicy, poniżej wszystkich grzejników. Instalacje z rozdziałem górnym stosuje się w domach, w których są łatwo dostępne poddasza. Przewody zasilające znajdują się powyżej odbiorników ciepła, a przewody powrotne - w piwnicy.
Ogrzewanie z rozdziałem górnym jest korzystniejsze, gdyż prowadzone górą przewody zasilające wytwarzają dodatkowe ciśnienie wymuszające obieg (cyrkulację) w rurach. Ponadto szybciej następuje rozruch instalacji. Wadami rozdziału górnego są większa długość rurociągów i większa powierzchnia instalowanych grzejników.
Szczególnym rodzajem jest system mieszkaniowy. W instalacji tej kocioł, grzejniki oraz przewody zasilające i powrotne znajdują się na tej samej kondygnacji (rys. 1).
Instalacja centralnego ogrzewania - ogrzewanie pompowe
Ogrzewanie pompowe jest obecnie najczęściej stosowanym rozwiązaniem w instalacjach centralnego ogrzewania w domach jednorodzinnych. Do wymuszania ruchu wody w instalacji wykorzystywana jest pompa obiegowa, (rys. 2).
Rys. 1. System mieszkaniowy ogrzewania grawitacyjnego.
Rys. 2. Pompa obiegowa do instalacji c.o. (fot. KSB Pompy i Armatura)
Dzięki niej możemy pokonywać duże opory hydrauliczne powstające przy przepływie wody w rurach o dużo mniejszych średnicach niż w ogrzewaniu grawitacyjnym. Dodatkowo instalacje pompowe nie mają ograniczeń związanych z ich wielkością i rozległością.
Instalacja centralnego ogrzewania - jak można rozprowadzać gorącą wodę
Podstawowym, najczęściej stosowanym systemem prowadzenia rur jest system dwururowy. Każdy grzejnik podłączony jest indywidualnie do pionów zasilającego i powrotnego. Dzięki temu temperatura, która panuje na dopływie do poszczególnych grzejników, jest bardzo podobna. Regulacja temperatury grzejnika odbywa się za pomocą zaworu regulacyjnego umieszczonego przy nim. Instalacje dwururowe mogą być z rozdziałem górnym lub dolnym.
Drugą możliwością prowadzenia przewodów jest system jednorurowy. Jeżeli połączymy je szeregowo, uzyskamy najtańszy i najprostszy rodzaj instalacji (rys. 3). Woda grzewcza przepływa po kolei przez wszystkie grzejniki.
Rys. 3. Instalacja grzewcza jednorurowa z szeregowym podłączeniem grzejników.
W instalacjach jednorurowych przewody mogą być prowadzone zarówno pionowo (rys. 4), jak i poziomo (rys. 5). W pionowym prowadzeniu przewodów można zastosować rozdział górny lub dolny. W domach jednorodzinnych najczęściej stosuje się instalacje jednorurowe z poziomym prowadzeniem przewodów.
Wadą tego rozwiązania jest brak możliwości miejscowej regulacji wydajności poszczególnych grzejników. W większych domach można zastosować ten rodzaj ogrzewania, ale z kilkoma obwodami grzejnymi, gdzie każdy obwód - sterowany termostatem - zasila jedną część domu.
Jeszcze jedną wadą ogrzewania jednorurowego w stosunku do dwururowego jest wpływ wyłączenia jednego grzejnika na działanie pozostałych. Ponadto powierzchnie grzejników muszą być większe niż przy ogrzewaniu dwururowym, co zwiększa koszty inwestycyjne.
Rys. 4. Pionowe prowadzenie rur w ogrzewaniu jednorurowym
Rys. 5. Poziome prowadzenie rur w ogrzewaniu jednorurowym
Instalacja c.o. - rozdzielaczowa
Instalacja rozdzielaczowa jest odmianą instalacji dwururowej z rozdziałem dolnym. Do kotła podłączamy tylko jeden lub dwa piony obsługujące rozdzielacze na poszczególnych kondygnacjach.
Od rozdzielaczy prowadzone są przewody (tzw. podejścia) do poszczególnych grzejników na kondygnacji. Rury te prowadzone są w szlichcie podłogi, najkrótszą drogą od rozdzielacza do grzejnika (odległość ta nie powinna przekraczać 15 m) (rys. 6).
Rys. 6. Rozprowadzenie przewodów w systemie rozdzielaczowym
Takie rozwiązanie jest bardzo korzystne przy zmianach aranżacji wnętrz, bo wówczas odcinamy rozdzielacz na danym piętrze i przerabiamy fragment instalacji centralnego ogrzewania, normalnie użytkując pozostałe kondygnacje i pomieszczenia. Można uszkodzony kawałek rury wymienić bez wyłączania całego ogrzewania.
Łatwo możemy też sterować każdym obiegiem z rozdzielacza. Przed rozdzielaczem na odejściu od pionu możemy zastosować licznik ciepła, pozwalający na łatwe rozliczanie zużytego ciepła na poszczególnych kondygnacjach.
Instalacja c.o. - z rozdziałem poziomym
Podobnie jak w instalacji rozdzielaczowej, wykonujemy jeden lub dwa piony grzewcze, a następnie podłączamy do nich poziome rozprowadzenia w systemie dwururowym (rys. 7) lub jednorurowym (rys. 8).
Rys. 7. Instalacja z rozdziałem poziomym - system dwururowy
Rys. 8. Instalacja z rozdziałem poziomym - system jednorurowy
Przy takim rozwiązaniu instalacji łatwo jest założyć wodomierze, co jest korzystne przy wynajmowaniu kondygnacji i rozliczaniu kosztów ogrzewania. Przewody rozprowadzające możemy prowadzić w szlichcie podłogowej lub w bruździe ściany zewnętrznej.
Instalacja centralnego ogrzewania - ogrzewanie podłogowe
W systemie ogrzewania podłogowego przewody, którymi płynie ogrzana woda, oddają ciepło do pomieszczenia równomiernie na całej powierzchni podłogi. Rury można układać w meander - (ale zakres stosowania jest ograniczony średnicą rury i jej minimalnym promieniem gięcia) lub spiralnie.
Zaletą ogrzewania podłogowego jest jego energooszczędność - temperaturę w ogrzewanym pomieszczeniu możemy obniżyć o 2-3°C, nie zmniejszając komfortu cieplnego. Zaoszczędzimy wtedy ok. 10-15% energii cieplnej.
Redaktor: Iwona Małkowska fot. otwierająca: Marek Brysch / forum.budujemydom.pl
Ja mam rozdzielacze z mosiądzu cały zestwaw z puszką odpowietrznikiem kosztuje ok 400zł nie jest to wygórowana cena za lata bezawaryjnej pracy. Na trójnikach będzie więcej połączeń na których osadzi się kamień i zmniejszy prześwit nie polecam
Gość michcio
26-10-2009 19:38
do uczciwy: Rozdzielaczowo wcale nie musi być drożej. Popatrz na ceny Pex-Al-Pex i trójników do nich. Rura idealna na rozdzielacze (bardzo tania i elastyczna, a poza tym dobra), a kształtki tak drogie, że rozdzielacz wychodzi prawie tak samo jeśli chodzi o pieniądze. Poza tym układ ...
Gość uczciwy
18-11-2008 18:12
Tak tylko w systemie rozdzielaczowym instalacja jest do 20% droższa i daje taki sam efekt jak w systemie trójnikowym. Ten rodzaj ogrzewania polecają tanie firmy których złączki i trójniki mają gumki i praktycznie nie nadają się do wieloletniej pracy. ot oczernianie i naciąganie ...
3
