Z czego wytwarza się dachówki ceramiczne? Jakie są sposoby wytwarzania dachówek cementowych? W jaki sposób układa się dachówki?
Dachówki ceramiczne są bardzo wytrzymałe i mogą przetrwać ponad 100 lat. To elementy nieco mniejsze od cementowych, na 1 m2 potrzeba ok. 13 sztuk, które ważą średnio ok. 50 kg. Na ciężar dachówki wpływa jej kształt. Nie należy przy tym oceniać ciężaru pokrycia na podstawie jednej sztuki, bo np. karpiówkę układa się dwuwarstwowo jedna na drugiej, co na powierzchni 1 m2 sumuje się w znacznie większy ciężar, niż w przypadku cięższej marsylki, którą układa się jednowarstwowo.
Dachówki ceramiczne produkuje się z gliny z domieszką kwarcu lub mączki ceglanej - w wielu kolorach, uzyskiwanych dzięki rozmaitym technologiom.
Wersje naturalne oferowane są w różnorodnych odcieniach ceglanych (zależnych od złoża, z którego wydobyto surowiec). Ale uwaga, nawet dachówki pochodzące z jednej partii mogą różnić się odcieniem. Jeżeli na dachu zalegają szyszki, igły lub liście, rozbieżności te z czasem mogą być bardziej widoczne. Dachy pokryte tym materiałem są najmniej odporne na porastanie mchem.
Dachówki angobowane wypala się po naniesieniu na ich powierzchnię rozcieńczonej gliny, zawierającej barwniki. Do nadania im połysku używa się angoby kwarcowej albo szlachetnej. Wolniej porastają mchem.
Produkty szkliwione (glazurowane) dopiero po wypaleniu pokrywa się kolorowym lub bezbarwnym szkliwem. Zabezpiecza ono przed osiadaniem zanieczyszczeń oraz porastaniem mchem i glonami.
Producenci oferują także dachówki barwione w masie, wytwarzane z gliny, do której dodaje się barwniki (przed wypaleniem). Też mogą być szkliwione bądź angobowane. Zarysowania i uszkodzenia nie są na nich tak widoczne, jak na dachówkach barwionych powierzchniowo.
Są większe od ceramicznych, ale nieco od nich lżejsze - 1 m² pokrycia nie waży więcej, niż 45 kg. Wykonuje się je z mieszaniny cementu, kruszywa (piasku kwarcowego), pigmentu nadającego barwę (zawierającego tlenki żelaza lub chromu) i wody. Kolor osiąga się poprzez malowanie (dwukrotne) już po uformowaniu dachówek lub barwienie w masie, co gwarantuje wysoką trwałość.
Powłoka farby zabezpiecza chropowatą powierzchnię przed zabrudzeniem. Aby nadać połysk, maluje się ją preparatami akrylowo-polimerowymi. Efekt mokrego dachu uzyskuje się dzięki farbom z nabłyszczaczem.
Dachówki układa na się na łatach przybitych do kontrłat. Poniżej kontrłat wykonuje się pełne deskowanie (z desek lub płyt drewnopochodnych) z papą lub folią wstępnego krycia albo rozściela się membranę dachową.
Rozstaw kontrłat jest bardzo ważny - jeżeli będzie za duży, to leżąca na nim łata pod ciężarem pokrycia będzie się uginać. Przekrój łat najczęściej wynosi 5 × 5 cm. Rozstaw łat jest uzależniony od rodzaju dachówki i sposobu krycia.
Dachówki układa się po przybiciu łat, przytwierdzeniu grzebieni okapu oraz przymocowaniu obróbek blacharskich i rynien. Zwykle zaczyna się od okapu, można też robić to z góry na dół, wykonując najpierw wszystkie skomplikowane obróbki - gąsiory, kosze, kominy, okna połaciowe, w środku połaci zostawiając same łaty.
Sposób montażu pokrycia na połaci określa jego producent. Większość zaleca systemowe klamry, spinki i wkręty. Bardzo ważne jest ustalenie liczby elementów montażowych, przypadających na 1 m2 połaci. Dachówki są ciężkie i utrzymują się na dachu głównie pod własnym ciężarem, na ogół mocuje się zatem tylko np. co piątą z nich (zgodnie z zaleceniami producenta). Robi się to natomiast zawsze na brzegach (w kalenicy, koszach, grzbietach, okapie, przy oknach połaciowych, kominach i lukarnach) oraz narożnikach. W miejscach tych siła wiatru jest 2-3 razy większa, niż na środkowej powierzchni dachu.
Zamiast cięcia dachówek (koniecznie trzeba robić to poza połacią), lepiej jest stosować elementy połówkowe, 3/4 bądź 5/4.
Zalecany kąt nachylenia połaci z dachówek wynosi 22-60°. Można je też układać przy kącie min. 15°, pod warunkiem wykonania sztywnego poszycia z desek lub płyt drewnopochodnych z papą lub folią. Na bardzo stromych fragmentach dachu (powyżej 75°) wszystkie dachówki trzeba przymocować.
W czasie montażu trzeba także odpowiednio rozmieścić akcesoria - stopnie kominiarskie, płotki przeciwśnieżne, dachówki wentylacyjne, które są kluczowe w poprawnej cyrkulacji powietrza pod połacią. Ich liczba i usytuowanie zależy od kształtu i wymiarów dachu. Na ogół planuje się je w trzecim rzędzie pod kalenicą.
Szczególna staranność i wprawa są konieczne przy stosowaniu dachówek płaskich (zakładkowe ceramiczne i betonowe). W ich przypadku, wszelkie niedokładności są znacznie widoczniejsze, niż na dachach krytych modelami z falą. Niezbędne też jest bardzo gładkie i równe podłoże.
Joanna Dąbrowska
Na zdjęciu otwierającym: Dachówki cementowe przypominają z wyglądu ceramiczne. Są tylko od nich nieco lżejsze i większe, dlatego ich montaż trwa krócej. (fot. Creaton Polska)
Skomentuj
