Prawidłowy montaż pokrycia dachowego z blachy

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak przygotować dach na pokrycie go blachodachówką/blachą?
• Jaka jest kolejność układania pokrycia z blachy?
• Jak bardzo ważne jest bezpieczeństwo pracy podczas układania pokrycia z blachy/blachodachówki?
• Jakie są niezbędne narzędzia do montażu blachy/blachodachówki na dachu?

Rodzaj blachodachówki dobiera się do dachu. Jeśli jest on jedno- lub dwuspadowy bez lukarn i wykuszy, łatwiej i szybciej będzie ułożyć arkusze cięte na wymiar. Mogą być one bardzo długie (do 12 m). Trzeba jedynie zadbać o właściwy transport na budowę i na dach, żeby ich nie uszkodzić.

Jeżeli połać ma wiele załamań, konieczne będzie docinanie arkuszy na miejscu, co spowoduje duże straty materiału i wydłuży prace. A to przełoży się na koszt wykonania dachu. W takim przypadku lepiej sprawdzi się blacha w modułach albo w panelach.

Ich przycinanie na końcach połaci, przy oknach dachowych i przy kominie będzie wówczas ograniczone do minimum. Aby dopasować moduł do szerokości połaci, wystarczy go podłożyć pod ten wcześniej zamontowany o taką liczbę fal, jaka jest potrzebna w danym miejscu. Poza tym, gdy model ma dodatkowo przetłoczenia, odcięte części można wykorzystać na innym fragmencie połaci.

Decydując się na pokrycie dachu blachodachówką, wybierać możemy nie tylko wielkość elementów, ale i rodzaj przetłoczeń lub ich brak. (fot. Blachy Pruszyński)

Przygotowanie dachu do pokrycia z blachy

Zanim dekarze rozpoczną układanie pokrycia, konieczne jest wymierzenie połaci i sprawdzenie geometrii więźby dachowej. Należy sprawdzić, czy przekątne połaci są równe, a kąty między elementami zachowane. Najistotniejsze jest to, czy górne powierzchnie krokwi znajdują się w jednej płaszczyźnie. Jeśli nie, przed rozpoczęciem prac konieczne jest skorygowanie niedokładności.

Blachodachówki - podobnie jak dachówki - opiera się na ruszcie z kontrłat i łat. Można wykorzystać tańsze, tradycyjne łaty drewniane, zaimpregnowane środkiem chroniącym przed grzybami lub specjalne łaty stalowe, których nie trzeba zabezpieczać (są ocynkowane) i da się je przykręcać od razu do krokwi (kontrłaty są zbędne).

Może cię zainteresować

Jaka papa na deskowanie? BauderECO - ekologiczna termoizolacja dachu Co jest ważne przy układaniu blachy dachowej z posypką skalną? Czy blachodachówka pasuje na dach drewnianego domu? Jakie są zalety blachodachówek z posypką skalną? Nie wyrzucaj pieniędzy w błoto. Oto sposób na obniżenie podatku od deszczu Pokrycia z kruszywem skalnym, czy to rozwiązanie sprawdzi się na każdym dachu? Membrany dachowe premium dla doskonałej izolacji dachu Bezpieczne poddasze - niepalna wełna i ogniochronne płyty g-k Jak doświetlić pomieszczenia domu z płaskim dachem? Jakie wybrać rolety do okien dachowych? Jak prawidłowo położyć folię paroizolacyjną? Prawidłowa wentylacja dachu wykonanego z pokrycia stalowego Czym pokryć nowoczesny dom o bryle stodoły? Jak podnieść komfort mieszkania na poddaszu? Dach płaski wentylowany czy niewentylowany? Które rozwiązanie jest lepsze w budynku mieszkalnym? Jaką blachę użyć do wykończenia elewacji? Zasady poprawnego montażu okna dachowego Skuteczna hydroizolacja dachu płaskiego za pomocą membrany PVC Konstrukcyjne łuki z drewna gięto-klejonego Różnice pomiędzy systemami rynnowymi z PVC i stali powlekanej 10 kluczowych powodów, by wymienić stare okno dachowe w 2024 roku Jak obrobić komin z blachy trapezowej? Co to są kratownice drewniane i gdzie je stosować? Co to jest drewno klejone? Płynna membrana Hyperdesmo - system do renowacji wyeksploatowanych pokryć dachowych Jakie odległości zachować montując haki do rynny? Jaka jest trwałość dachu krytego gontem bitumicznym? Zalety i zastosowanie chłodnych dachów SOPREMA

Zobacz więcej Zwiń

Panele z blachy płaskiej teoretycznie też można układać na zwykłych łatach. Lepiej jednak, aby były one szersze (około 10 cm) i mocowane w odstępach maksymalnie 30 cm.

Panele blaszane na ogół układa się na łatach i kontrłatach. Powinny mieć one ok. 10 cm szerokości i być mocowane w odstępie do 30 cm od siebie. (fot. Blachy Pruszyński)

Każdy model blachodachówki wymaga doboru odpowiedniego rozstawu łat. Jest on podany w kartach technicznych wyrobu oraz na stronach internetowych producenta. To ważne dla właściwego montażu pokrycia. Precyzja ma tutaj kluczowe znaczenie, od niej zależy estetyka i trwałość dachu, a także jego szczelność.

Arkusze i panele blachy przytwierdza się łat na sztywno, umieszczając wkręty w najniższym punkcie fali, bezpośrednio pod przetłoczeniem poprzecznym. Jeśli dystans pomiędzy łatami będzie zbyt duży lub za mały, wkręty znajdą się w różnych miejscach.

Trzeba pamiętać, że więźba dachowa pracuje pod wpływem zmiany temperatury i wilgotności oraz obciążenia wiatrem i śniegiem, co powoduje, że pokrycie z blachy niezauważalnie się odkształca. Jeśli nie będzie przykręcone do łat na sztywno, obciążenia te mogą skutkować wyrwaniem wkrętów i pogorszeniem szczelności pokrycia. Poza tym arkusze, których połączenia nie będą opierały się na łatach, łatwo uszkodzić podczas montażu.

Dwa sposoby układania blachy na dachu:

Schemat układania blachodachówki

Schemat układania blachy na rąbek stojący

Kolejność układania pokrycia z blachy

Najpierw wykonuje się wszystkie niezbędne obróbki - pasa okapu, koszy, komina i ścianek lukarn - najlepiej z gotowych systemowych elementów. Przed rozpoczęciem mocowania pokrycia warto wcześniej zaplanować układ blachy. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do blachodachówek modułowych, których odpowiednie rozlokowanie pozwoli uniknąć konieczności przycinania ostatniego arkusza w rzędzie. Można go podłożyć o potrzebną w tym miejscu liczbę fal.

Choć kiedyś uważano, że należy rozpoczynać układanie arkuszy zgodnie z kierunkiem wiatru, to obecnie kolejność ta jest dowolna. Montaż zaczyna się od okapu (blacha powinna wystawać 40-45 mm poza jego krawędź) i układa rzędami w stronę kalenicy.

Na początku prac wykonuje się wszystkie niezbędne obróbki - pasa okapu, koszy, ścianek lukarn - najlepiej za pomocą gotowych systemowych elementów. (fot. Blachotrapez)

Przy montażu blachodachówek z symetrycznymi panelami część ekip dekarskich stosuje odwrotny porządek, gdyż ułatwia im to poruszanie się po połaci. Nieistotne, czy arkusze będą przytwierdzane w poziomie od strony lewej do prawej, czy odwrotnie. Czasem na wybór miejsca rozpoczęcia pracy mają wpływ istniejące na dachu przeszkody, na przykład okna połaciowe, lukarny i kominy. Wtedy można zacząć montaż pełnych modułów od tych elementów. Pozwoli to dopasować materiał do szerokości lub długości połaci bez konieczności cięcia blachy.

Najważniejsze jest ułożenie pierwszego rzędu arkuszy równolegle do linii okapu. Późniejsze skorygowanie odchylenia nie będzie możliwe ze względu na jej profilowanie. Najłatwiej zrobić to, montując nad najniższą łatą dachu drewnianą listwę dystansową. Jej ułożenie sprawdza się zaznaczając za pomocą sznurka prostą linię wzdłuż okapu.

Podczas krycia moduły w kolumnach powinny zachodzić na siebie na szerokość grzbietu fali. Z kolei w rzędach zakłada się je naprzemiennie nad i pod sobą (nad-pod-nad-pod). Ostatni moduł podkłada się pod taką ilość fal, jaka jest konieczna do wyrównania ze szczytem. Można też przeciąć element i odcięty fragment wykorzystać w innym miejscu.

Moduły w kolumnach mają zachodzić na siebie na szerokość grzbietu fali, a w rzędach zakłada się je naprzemiennie nad i pod sobą. (fot. Blachotrapez)

Niezależnie od formy blachodachówki powinny być przykręcane do łat dołączonymi wkrętami samonawiercającymi (farmerskimi). Arkusze mocuje się długimi wkrętami (35 mm) w najniższym punkcie fali, bezpośrednio pod przetłoczeniem poprzecznym. Moduły natomiast łączy się krótszymi wkrętami (20 mm), przytwierdzanymi od czoła przez przetłoczenie poprzeczne lub w najwyższym punkcie profilu, powyżej przetłoczenia poprzecznego.

Szczelność miejsc, w których się je umieszcza zapewnia podkładka z uszczelką z gumy EPDM. Istotne jest używanie wkrętów premium - są niewiele droższe od zwykłych, a mają dłuższą trwałość. To zaś przekłada się na większą trwałość pokrycia z blachy.

Przy stosowaniu paneli z blachy płaskiej - ważne jest, by połączenia pasów materiału były szczelne, ale też by mogły się wydłużać i kurczyć pod wpływem zmian temperatury. Do poszycia mocuje się je specjalnymi uchwytami, które umożliwiają przesuwanie się takich szeregów względem podłoża. Bez tego powstawałyby naprężenia skutkujące deformacją arkuszy, a w efekcie rozszczelnianiem się, nawet odrywaniem pokrycia.

Z tego samej przyczyny, przy osadzaniu uchwytu ważne jest, aby wkręty znalazły się pośrodku wykonanych w nich otworów. Jeśli panele mają zagiętą przednią krawędź, pierwszy rząd nie może być zbyt dobrze spasowany z pasem nadrynnowym. Trzeba pozostawić luz około 1 cm, aby blacha mogła się swobodnie odkształcać, nie powodując nieestetycznego deformowania pokrycia.

Przy układaniu paneli z blachy płaskiej ważne jest, by połączenia pasów było szczelne, ale też by mogły się wydłużać i kurczyć pod wpływem zmian temperatury. (fot. Ruukki)

Po zamontowaniu blachy pora na wykończenie kalenic i narożników dachowych gąsiorami. Są to odpowiednio wyprofilowane obróbki z takiego samego materiału i w takim samym kolorze, jak pokrycie dachowe. Przed przymocowaniem gąsiora do dachu, układa się specjalne perforowane listwy lub uszczelki wentylacyjne. Przykręca się go do blachodachówki wkrętami samowiercącymi - maksymalnie w co trzeciej fali. Zakład gąsiora musi wynosić przynajmniej 100 mm.

Gąsior przykręca się do blachodachówki wkrętami samowiercącymi - maksymalnie w co trzeciej fali. Zakład musi mieć min. 10 cm. (fot. Budmat)

Ogólne zasady montażu blachy na dachu

Podczas krycia dachu blachą niezwykle istotne jest, aby nie uszkodzić powłoki. Ekipa powinna mieć buty na miękkiej podeszwie i nie chodzić po pokryciu (na przykład po wkrętarkę zostawioną kilka metrów dalej), gdyż może to spowodować wgniecenia. Jeśli jest to konieczne, można poruszać się po łatach. Na bieżąco, miękką szczotką trzeba usuwać z pokrycia opiłki powstałe po mocowaniu wkrętów.

Samo pokrycie połaci to jeszcze nie wszystko. Dach trzeba wykończyć odpowiednimi obróbkami blacharskimi i zamocować na nim system rynnowy. (fot. Ruukki)

Bezpieczeństwo pracy podczas układania pokrycia z blachy

W trakcie montażu warto zadbać o bezpieczeństwo, nosząc uprząż, odpowiednią odzież i rękawice ograniczające ryzyko skaleczenia się. Należy unikać ostrych krawędzi i narożników. Łatwiej o to przy blachodachówkach modułowych, które mają podgiętą przednią krawędź, za którą się je chwyta przy przenoszeniu.

Do transportu blachodachówki na dach stosuje się drabiny, niewielkie rusztowania lub windy dekarskie. Zanim będą użyte ekipa powinna sprawdzić, czy liny służące do transportowania są w dobrym stanie, prawidłowo zamocowane i czy wytrzymają ciężar blachy.

Przy blachach w modułach lub panelach wygodnie jest od razu rozmieścić na połaci cały materiał do krycia. Po ustaleniu liczby modułów potrzebnych na płaszczyznę dachu, dobrze jest podzielić je w pakiety po trzy sztuki i dodatkowo zabezpieczyć przed upadkiem z dachu.

Podczas prac na dachu najważniejsze jest bezpieczeństwo. Dekarz musi więc mieć odpowiednią uprząż zabezpieczającą przez upadkiem z wysokości. (fot. Blachotrapez)

Niezbędne narzędzia

Blachę należy ciąć na zimno odpowiednimi narzędziami - nożycami ręcznymi lub skokowymi (niblerami). Tylko wtedy nie ma potrzeby zabezpieczania przyciętych krawędzi - samoistnie pokrywają się one ochronną warstwą cynku. Absolutnie zabronione jest używanie szlifierek kątowych. Znacznie ułatwia to pracę dekarzom, ale narzędzia te wytwarzają wysoką temperaturę, która wytapia warstwę cynku. Iskry powodują też uszkodzenie powłoki. Przez to w takich miejscach szybko pojawia się rdza.

Najlepiej jest, gdy blachę przycina się poza połacią. Powstające wtedy opiłki mogą zarysować powierzchnię ułożonej blachy. To z kolei może skutkować pękaniem powłoki ochronnej i jej korodowaniem.

Jan Król