Płyty gipsowo-kartonowe: praktyczne porady dla domowych majsterkowiczów

Płyty gipsowo-kartonowe

Płyty gipsowo-kartonowe składają się z gipsowego rdzenia oraz obu­stronnej okładziny z kilkuwarstwowego kartonu. Gips tworzący rdzeń płyty jest modyfikowany dodatkami, które regulują czas wiązania, obniżają gęstość oraz zwiększają przyczepność do kartonu. Karton ma za zadanie przejmowanie naprężeń rozciągających powstających przy zgi­naniu płyty. Jedna strona płyty jest stroną licową, a na drugiej znajduje się napis identyfikujący rodzaj i grubość płyty. Krawędzie podłużne płyt mogą być: proste, spłaszczone lub zaokrąglone i spłaszczone.

 

Płyty zwykłe budowlane, ogólnego przeznaczenia (oznaczone sym­bolem GKB - kolor kartonu jasnoszary, napisy niebieskie) mogą być stosowane w pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza nie przekraczającej 70%.

 

Płyty wodoodporne, otrzymane w wyniku dodatkowej hydrofobizacji gipsu (GKBI - kolor kartonu zielony, napisy niebieskie) mogą być stosowane w pomieszczeniach wentylowanych o wilgotności powietrza okresowo (do 10 godzin na dobę) zwiększonej, ale nie przekraczającej 85%, pod warunkiem pokrycia całej powierzchni ściany materiałem odpornym na wilgoć (glazura przyklejona klejem wodoodpornym, z wykończeniem spoin materiałem wodoodpornym, wykładzina ścienna z PVC, malowanie hydrofobowe).

 

Płyty o podwyższonej odporności na działanie ognia (GKF - kolor kartonu jasnoszary, napisy czerwone), z dodatkiem włókna szklanego, mogą być stosowane w pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza nie przekraczającej 70%.

 

Płyty wodoodporne o podwyższonej odporności na działanie ognia (GKFI - kolor kartonu zielony, napisy czerwone) mogą być stosowane w pomieszczeniach o wilgotności powietrza okresowo zwiększonej (warunki stosowania - jak w przypadku płyt zwykłych wodoodpornych).

Płyty giętkie, o grubości 6 lub 6,5 mm, dające się wyginać w stanie suchym, pokryte obustronnie włóknem szklanym, są przeznaczone do budowy ścianek i sufitów o kształcie łukowym.

 

Płyty zespolone z fabrycznie przymocowaną warstwą (o grubości od 2 do 8 cm) z pianki polistyrenowej, sprasowanej wełny mineralnej lub styropianu, stosuje się w celu polepszenia izolacji cieplnej i akustycznej pomieszczeń. Większość firm oferuje je na zamówienie.

 

Płyty GRUBAS o grubości 20 lub 25 mm, zwiększonej sztywności i odporności na uderzenia, stosuje się do budowy ścianek działowych, głównie na poddaszach.

 

Płyty twarde, wykonane ze specjalnie utwardzonego gipsu, stosuje się w miejscach narażonych na silne uderzenia.

 

Płyty podłogowe są także specjalnie utwardzone (np. mają rdzeń gipsowy z dodatkiem włókien szklanych). Stosuje się je jako suchy jastrych. Mają grubość 8 lub 12,5 mm i wymiary w planie: 60x200 cm lub 60x240 cm

 

Płyty dźwiękochłonne wielkoformatowe - z fabrycznie nałożoną warstwą izolacji, perforowane lub szczelinowe, stosuje się do budowy sufitów dźwiękochłonnych. Perforacja ma postać otworów o średnicy od 6 do 15 mm (wszystkie otwory na płycie mają taką samą średnicę lub występują różne wielkości średnic). Spotyka sięróżne systemy rozmieszczenia otworów - mogą one tworzyć proste rzędy, być w kolejnych rzędach wzajemnie przesunięte lub dowolnie rozrzucone. Szczeliny występują na całej powierzchni płyty lub są zblokowane (na przykład w prostokąty).

 

Płyty gipsowo-kartonowe mogą być układane w pomieszczeniach, w których temperatura wynosi od +5 do +25°C. Nie można ich stosować w kabinach natryskowych (chyba że pokryte zostały powłoką wodoszczelną np. płynną folią) oraz w pomieszczeniach, w których wilgotność powietrza stale przekracza 85%, ponieważ zarówno gips, jak i karton po namoknięciu tracą wytrzymałość.

Płyty gipsowo-włóknowe

Kasetony dźwiękochłonne są zbudowane podobnie jak płyty dźwiękochłonne dużego formatu, ale mają wymiary 60x60 cm. Płyty gipsowo-włóknowe mają budowę jednorodną - składają się z masy gipsowej wzmocnionej rozproszonym zbrojeniem z włókien celulozowych, uzyskiwanych z papieru makulaturowego. Otrzymane w wyniku prasowania płyty są bardzo wytrzymałe i elastyczne, charakteryzują się też większą odpornością na wodę i ogień niż płyty gipsowo-kartonowe. Minimalny promień gięcia płyt gipsowo-włóknowych (bez nacinania powierzchni w stanie zawilgoconym) wynosi 20 cm. Płyty te mogą mieć różne grubości: 10; 12,5; 15 i 18 mm.

Montowane są na tych samych stelażach co płyty gipsowo-kartonowe. W trakcie montażu krawędzie płyt skleja się, co ogranicza odpady (można wykorzystać nawet płyty złamane podczas transportu). Zaletą płyt g-w jest uniwersalność - jeden typ płyt do wszystkich rodzajów pomieszczeń. Mogą być stosowane w pomieszczeniach suchych i o podwyższonej wilgotności. Z płyt g-w mogą być wykonywane konstrukcje o odporności na ogień od F0,5 do F2. Wykorzystywane są jako elementy ścienne, sufitowe i podłogowe, a nawet jako poszycie ścian zewnętrznych w budynkach o konstrukcji szkieletowej.

Ścianki działowe

Ścianki działowe dzielą większe pomieszczenia na mniejsze. Nie przenoszą żadnych obciążeń pionowych poza ciężarem własnym, ale stanowią obciążenie dla stropu (a pośrednio dla ścian i fundamentów), na którym stoją. Muszą przenieść siły poziome, które mogą powstać na przykład przy gwałtownym oparciu się człowieka lub uderzeniu. Muszą zapewnić właściwą izolację akustyczną między sąsiednimi pomieszczeniami, a jeżeli oddzielają pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego - także właściwą izolację cieplną.

Powinny być wykonane z takich materiałów, żeby można było mocować w nich gwoździe i haki oraz zawieszać różne przed­mioty (obrazy, półki, lustra itp.). Ścianki działowe nie mogą tworzyć mo­nolitycznej całości ze stropami (są w nich tylko zakotwione). W przeciw­nym wypadku ugięcie stropów (dolnego lub górnego) mogłoby spowodować uszkodzenie ścianki. Wykonuje się je jako jedno-, dwu- lub trójwar­stwowe. Przestrzeń między płytami może być wypełniona wełną mineralną lub szklaną.

Montaż

Ścianki działowe montuje się na ruszcie stalowym lub drewnianym. Ruszt stalowy składa się z systemu giętych profili z blachy stalowej ocynkowanej. Dwa podstawowe rodza­je profili to: typu U oraz typu C. Profile U mocuje się poziomo do podłogi i sufitu przy pomocy łączników zależnych od rodzaju podłoża. Między profile poziome wstawia się słupki z profili C (maksymalny rozstaw 60 cm wy­nika z wymiarów płyt, których styki muszą wypadać na słupkach). Skrajne profile C mocuje się do istniejących ścian. Pod profile przylegające do podłogi, sufitu i ścian podkłada się taśmę uszczelniającą (na przykład z pianki poliuretanowej), która pełni rolę izolacji akustycznej. Zaletą rusztu stalowego jest łatwość montażu gotowych, dopasowanych wzajemnie elementów.

Ruszt drewniany wykonuje się z łat drewnianych poziomych i pionowych. Łaty poziome mocuje się do sufitu i do podłogi przy pomocy wkrętów lub kotew (od podłoża oddziela się je taśmą uszczelniającą). Pomiędzy łaty poziome wstawia się łaty pionowe (słupki), o rozstawie od 30 do 60 cm. Łaty pionowe przybija się do łat poziomych gwoździami. Wykonanie rusztu drewnianego jest dużo bardziej pracochłonne niż stalowego (ruszt jako taki nie jest dostępny w składach budowlanych). Płyty gipsowo-kartonowe układa się na ruszcie długością w kierunku pionowym, płyty gipsowo-włóknowe można układać dowolnie.

Styki krawędzi podłużnych (pionowych) powinny wypadać na słupkach. Po obłożeniu rusztu z jednej strony układa się przewody mające przebiegać wewnątrz ścianki oraz izolację akustyczną (jeżeli jest przewidziana) z wełny mineralnej lub szklanej. Na końcu okłada się płytami ruszt z drugiej strony. Ścianki kotwi się do sąsiadujących z nimi ścian i stropów kotwami lub dyblami. Styki płyt wypełnia się przeznaczonymi do tego celu szpachlówkami na bazie gipsu.

Ze względu na małą wytrzymałość spoin na rozciąganie muszą być one zbrojone taśmami (papierowymi perforowanymi, z włókna szklanego) wchodzącymi najczęściej w skład systemu. Płyty można malować i pokrywać tapetami. Do malowania stosuje się farby klejowe, olejne, emulsyjne, silikatowe. Nie wolno stosować farb wapiennych. Jako wykończenie powierzchni można też stosować glazurę, okładziny kamienne, tynki dekoracyjne.