Wybierając osłony okienne warto dobrze przemyśleć, jaki efekt chcemy osiągnąć.
Osłony wewnętrzne
- Rolety
To jeden z najpopularniejszych rodzajów osłon, chroniących wnętrza przed przegrzewaniem. Rolety wewnętrzne mają bardzo prostą budowę. Na wałku zamocowanym w górnej części okna zrolowany jest materiał – rozwija się go ręcznie, zatrzymując tkaninę w dowolnym położeniu. W ten sposób okno można zasłonić tylko częściowo.
Tego typu wyroby produkowane są z różnego rodzaju impregnowanych tkanin, odpornych na płowienie i łatwych w konserwacji, ale chronią przed ciepłem słonecznym tylko w ograniczonym zakresie. Skuteczniejsze są rolety dekoracyjne ze specjalną powłoką odbijającą promienie, lub całkowicie zaciemniające, z materiałów nieprzepuszczających światła. Te dwa ostatnie typy wyposażone są w boczne prowadnice i dostępne są również w wersji sterowanej elektrycznie. Dzięki bogatej gamie kolorów i wzorów, rolety mogą stanowić ciekawy element dekoracyjny wnętrza.
- Żaluzje
Do wyboru są bardzo popularne żaluzje poziome i rzadziej stosowane pionowe.
Wyroby poziome zakłada się zarówno w oknach elewacyjnych, jak i dachowych. Wytwarzane są z aluminium i PVC, rzadziej z drewna. Przylegają do przeszklenia dzięki bocznym prowadnicom. Ich największą zaletą jest możliwość kontrolowania natężenia światła – w razie potrzeby powstrzymują je bardzo skutecznie. Lamele wykonane z obustronnie lakierowanego aluminium świetnie nadają się także do pomieszczeń, w których panuje wilgoć, np. w łazienkach. Wadą żaluzji jest to, że są kłopotliwe w czyszczeniu. Mogą być sterowane zarówno ręcznie (do podnoszenia i opuszczania wysoko zamontowanej żaluzji przyda się specjalny drążek), jak i elektrycznie.
Pionową odmianą żaluzji poziomych są wertikale. W tych produktach pasy, połączone zazwyczaj łańcuszkiem kulkowym, są znacznie szersze niż w żaluzjach poziomych i wykonane są najczęściej z tkanin poliestrowych. Choć są bardzo skuteczne – zatrzymują nawet 90% światła – w budownictwie jednorodzinnym nie rozpowszechniły się tak, jak w budynkach użyteczności publicznej.
- Zasłony plisowane
Podobnie jak rolety dekoracyjne, nie tylko osłaniają wnętrza przed słońcem, ale też stanowią element dekoracyjny. Występują w dwóch odmianach. W pierwszej tkanina umieszczona w kasecie u góry okna wysuwa się na zasadzie harmonijki (w zależności od producenta, sterowanie odbywa się ręcznie lub zdalnie). Boczne szyny niwelują prześwity pomiędzy materiałem a ramą okna. Można je zatrzymać w dowolnym miejscu. Nie powstrzymają w stu procentach promieni słonecznych, ale sprawią, że światło dzienne będzie bardziej rozproszone. Drugi rodzaj, sterowany ręcznie pozbawiony jest górnej kasety, a materiał rozwija się harmonijkowo zarówno do dołu, jak i do góry. W ten sposób można zasłonić, w zależności od potrzeb, dowolną część okna.
Osłony zewnętrzne
- Rolety
Jak wspomniano, rolety to najbardziej uniwersalny rodzaj osłon okiennych. Rolety nie tylko chronią wnętrza domu przed przegrzaniem, ale także odstraszają potencjalnych intruzów. Poza tym izolują termicznie pomieszczenia i stanowią barierę dla dobiegającego z zewnątrz hałasu. Rolety różnią się od siebie budową, sposobem montażu oraz sposobem sterowania.
Tego typu osłona składa się z dwóch zasadniczych elementów – kasety i pancerza.
Kaseta ma przeważnie kwadratowy bądź prostokątny kształt, ale w sprzedaży są też modele półokrągłe i o przekroju wielobocznym. Wewnątrz umieszczona jest rura nawojowa, na którą nawinięty jest ruchomy pancerz. To od jego parametrów zależy, jak dobrze swoją rolę – jako izolatora – będzie spełniała roleta. Pancerz wykonany jest zazwyczaj z zamkniętych poziomych profili, które mogą być wypełnione izolacją, np. pianką poliuretanową. Element ten porusza się w pionowych prowadnicach przytwierdzonych do ościeża okna (czasem do ramy okna).
Rolety produkowane są z aluminium, stali, drewna lub PVC. Oferowane są w szerokiej gamie kolorystycznej, co pozwala łatwo dopasować je do elewacji i stolarki.
Tego typu produkty mają różne elementy zwiększające odporność na włamanie. Najprostsze zabezpieczenia to zamki oraz rygle. W bardziej wytrzymałych na ataki modelach pancerz wykonany jest z grubszego i sztywniejszego materiału, a prowadnice są wzmocnione i odpowiednio ukształtowane. Elementem bezpieczeństwa są też specjalne wieszaki, które uniemożliwiają podniesienie rolety z zewnątrz.
Rolety, podobnie jak okna, kraty, drzwi i bramy garażowe, mają sześć klas odporności na włamanie – od RC1 do RC6 (przy czym w sprzedaży dostępne są głównie produkty z dwóch pierwszych). Wyroby klasy 1 można sforsować bez użycia narzędzi, wykorzystując siłę mięśni. Rolety klasy 2 można natomiast pokonać przy użyciu prostych narzędzi, np. wkrętaka, w 3 minuty. To pokazuje, że tego typu osłony nie zapewnią nam stuprocentowego bezpieczeństwa. Im dłużej jednak intruz będzie się siłował z osłoną, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie zauważony.
Poradnik
Samo założenie rolet to nie wszystko – trzeba jeszcze pamiętać o ich zaciąganiu z nastaniem zmierzchu oraz wtedy, gdy wychodzimy z domu na dłużej. Trudno o tym zawsze pamiętać, dlatego warto rozważyć zakup rolet z elektrycznym napędem oraz odpowiedniej automatyki. Co prawda wyroby sterowane ręcznie (wyposażone w zwijacz z taśmą lub linką, umieszczony po wewnętrznej stronie okna, ewentualnie w mechanizm korbowy) są tańsze, ale zdecydowanie mniej wygodne.
Modele sterowane mechanicznie mają w wale silnik elektryczny. Można nimi sterować za pomocą łącznika ściennego, połączonego przewodami z roletą lub pilotem. Takie rozwiązanie jest bardziej komfortowe, a dodatkowo daje możliwość włączenia osłon do inteligentnego systemu sterowania budynkiem. Dzięki temu rolety mogą np. opuszczać się automatycznie o określonej godzinie.
- Markizy
To dość zróżnicowana grupa produktowa. W zależności od modelu i miejsca montażu, markizy mogą chronić przed przegrzewaniem poddasza, pomieszczenia na niższych kondygnacjach, albo tarasy i balkony.
Markizy do okien dachowych. Wykonane są z wytrzymałej siatki PVC lub włókna szklanego, odpornej na działanie czynników atmosferycznych, w tym nawet bardzo silnego wiatru. Materiał zrolowany jest w kasecie zamontowanej nad oknem. Markizy rozwijane ręcznie zaczepia się na specjalnych uchwytach, umieszczonych na dolnej ramie okna. Te w wersji zasilanej prądem z sieci elektrycznej przesuwają się po bocznych prowadnicach. Najbardziej innowacyjne modele solarne wyposażone są w akumulator ładowany przez ogniwa fotowoltaiczne. Jeżeli mają napęd, mogą być też wyposażone w specjalny czujnik natężenia światła, który samoczynnie steruje markizą, w zależności od nasłonecznienia – przy dużym promieniowaniu markiza się rozwija, a przy pochmurnej pogodzie zwija, zwiększając dopływ naturalnego światła.
Ich zaletą jest to, że – skutecznie chronią poddasze przed przegrzewaniem – nie ograniczają całkowicie widoku przez okno, a dodatkowo tłumią odgłosy spadających kropel deszczu.
Markizy fasadowe. Mają podobną budowę i działają na takiej samej zasadzie jak te scharakteryzowane wyżej, z tym że montuje się je na oknach elewacyjnych.
Markizolety. To odmiana modeli fasadowych. Tego typu produkty wyposażone są w ruchomy wysięgnik, dzięki któremu można regulować stopniem pochylenia przesłony, a w efekcie ilością światła wpadającą do pomieszczenia.
Markizy tarasowe i balkonowe. Chronią przed słońcem nie tylko wnętrza, ale także przylegające do nich tarasy czy balkony. Warto zamontować je zwłaszcza nad dużymi przeszkleniami, szczególnie tymi zlokalizowanymi od południa, bo tam promieniowanie słoneczne jest odczuwalne najmocniej. Markizy tarasowe nie zasłaniają przy tym bezpośrednio przeszkleń, a więc i widoku za nimi. Sprawiają zaś, że okna i drzwi tarasowe znajdują się w cieniu i chronią w ten sposób wnętrza przed przegrzaniem.
Typowa markiza składa się z akrylowego lub poliestrowego poszycia, rozpiętego na wysięgniku i rurze nawojowej, oraz mechanizmu sterującego jej pracą. Po zwinięciu materiał może być odsłonięty, ukryty w tzw. półkasecie (w tych dwóch wariantach markizę warto zdemontować na zimę) lub całkowicie schowany w pełnej kasecie aluminiowej. To ostatnie rozwiązanie zapewnia najlepszą ochronę materiału przed czynnikami atmosferycznymi. A musi być on nie tylko odporny na płowienie, ale także skutecznie zatrzymywać wodę i promieniowanie słoneczne. Do tego nie może ulec rozerwaniu pod wpływem wiatru.
Producenci stosują różne rozwiązania, aby zapewnić dłuższą żywotność poszycia. Najczęściej materiał poddawany jest impregnacji.
Markizy oferowane są w bardzo różnych rozmiarach. Mogą mieć długość i szerokość pozwalające zacienić nawet kilkanaście metrów kwadratowych tarasu. Nie warto jednak osłaniać jego całej powierzchni. Lepiej pozwolić docierać słońcu przynajmniej na fragment tarasu, na którym będzie można się opalać czy kąpać w rozkładanym basenie dla dzieci.
Tego typu osłony można wyposażyć w wiele dodatkowych elementów. Największy wpływ na komfort użytkowania ma sterowanie. O ile mniejsze modele można bez problemu obsługiwać ręcznie (za pomocą mechanizmu korbowego), to w przypadku większych i cięższych osłon wygodniejsze jest sterowanie mechaniczne. Markizy elektryczne wyposażone są w napęd, którym steruje się analogicznie jak w przypadku rolet – za pomocą łącznika ściennego lub pilota. Ich zaletą jest nie tylko łatwość obsługi, ale także możliwość wyposażenia w automatykę pogodową. Dzięki czujnikowi pogodowemu markiza będzie się automatycznie rozwijać lub zwijać – w zależności od nasłonecznienia, siły wiatru i opadów.
Inna wygodna funkcja to mechanizm regulujący kąt nachylenia przesłony. Za pomocą korby można szybko zmienić kąt nachylenia markizy, dostosowując jej położenie do kąta padania promieni słonecznych. Niektóre modele wyposażone są też w drugi wał nawojowy z poszyciem w przedniej rurze wysięgowej markizy. Dodatkowy materiał, zwisający swobodnie z wału, zacieni kolejną część tarasu.
W sprzedaży dostępne jest też oświetlenie markiz – oferowane jako punktowe bądź w postaci listew. Przyda się wtedy, gdy będziemy chcieli spędzać na tarasie również wieczory. Ze względu na wypoczynek w chłodniejsze dni, warto z kolei rozważyć zakup promiennika ciepła. Urządzenie to mocuje się pod konstrukcją osłony i uruchamia pilotem.
- Żaluzje
Żaluzje dostępne są również w wersji zewnętrznej. Działają na podobnej zasadzie jak te montowane wewnątrz, także wykonane są najczęściej z aluminium. Jednak kątem ich nachylenia steruje się inaczej – za pomocą mechanizmu umieszczonego w skrzynce, która zazwyczaj ukryta jest w ścianie. Modele zewnętrzne nie tylko chronią przed słońcem, ale także wspomagają pracę klimatyzacji, co pozwala obniżyć koszty energii elektrycznej. W pewnym stopniu tłumią również hałas dobiegający z zewnątrz.
