Przyłącze wodociągowe
Aby podłączyć się do sieci wodociągowej, trzeba wystąpić do zakładu wodociągowego o tzw. warunki techniczne przyłączenia. Kolejny krok to zlecenie sporządzenia projektu i uzyskanie dla niego odpowiednich aprobat. W praktyce zwykle można po prostu pójść do lokalnego zakładu wodociągowego i zlecić wykonanie przyłącza jego własnym służbom techniczno-eksploatacyjnym bądź wskazanej przez to przedsiębiorstwo firmie. Wykonawca na ogół sam załatwia całą dokumentację potrzebną do zrobienia tzw. wcinki do wodociągu, a inwestorowi pozostaje tylko podpisać odpowiednie formularze i wnieść stosowne opłaty.
Po wykonaniu przyłącza i wcinki podpisujemy umowę na dostarczanie wody i instalowany jest wodomierz. Pamiętać należy, że zakład wodociągowy wymaga zawsze zapewnienia swobodnego dostępu do tego urządzenia, nawet jeżeli jest to instalowany coraz częściej licznik odczytywany zdalnie (drogą radiową). Jeśli wodomierz montowany jest w już istniejącym domu, mającym także przyłącze kanalizacyjne, warto tuż za nim odgałęzić specjalny przewód, którym będzie płynąć woda do kranu (kranów) znajdującego się na zewnątrz, a przeznaczonego do celów budowlanych, porządkowych i podlewania ogrodu. Większość zakładów wodociągowych zgadza się w takiej sytuacji na montaż dodatkowego wodomierza, zliczającego wodę niewracającą do kanalizacji (tzw. podlicznika), co zmniejsza rachunki za odprowadzanie ścieków (bo ilość ścieków wylicza się na podstawie zużycia wody).
Na przyłączu wodociągowym powinien znaleźć się zawór antyskażeniowy, który zapobiega cofaniu się wody z instalacji domowej do sieci wodociągowej, w przypadku spadku ciśnienia w tej ostatniej. Za wodomierzem warto zamontować przynajmniej prosty filtr do wody, zatrzymujący grubsze zanieczyszczenia (piasek itp.), co zapobiegnie przyspieszonemu zużyciu elementów armatury w instalacji wodnej.
Własna studnia
Od strony prawnej wykonanie studni jest nawet prostsze niż w przypadku przyłącza wodociągowego. Jeśli została ona uwzględniona w zatwierdzonym już planie zagospodarowania działki, to niczego więcej załatwiać nie musimy. Jeśli nie, zamiar budowy studni na potrzeby gospodarstwa domowego wystarczy zgłosić w starostwie powiatowym, określając we wniosku jej rodzaj i lokalizację. Procedura uproszczona, zwalniająca od konieczności uzyskania pozwolenia wodno-prawnego, dotyczy tylko studni o głębokości do 30 m i poborze docelowym nieprzekraczającym 5 m³ na dobę, lecz zwykle dla domu jednorodzinnego nie potrzebujemy więcej. O ile urząd w ciągu 30 dni nie zgłosi sprzeciwu, można rozpoczynać prace.
Zgodnie z przepisami ujęcie wody trzeba umieścić co najmniej:
▪ 5 m od granicy działki (wyjątkiem jest studnia wspólna na granicy dwóch działek),
▪ 7,5 m od osi rowu przydrożnego,
▪ 15 m od zbiornika gromadzenia nieczystości (szamba),
▪ 30 m od najbliższego przewodu rozsączającego oczyszczalni przydomowej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód.
Rodzaje studni
Najpopularniejsze dawniej studnie kopane, zabezpieczone cembrowiną z kręgów betonowych, drąży się dziś bardzo rzadko. Jeżeli ujęcie wody przeznaczone ma być jedynie do celów gospodarczo-budowlanych, można zdecydować się na wbijaną lub wkręcaną studnię wąskorurową, zwaną popularnie abisyńską. Gdy poziom wody znajduje się na głębokości do 7 m, będzie to najprostsze i najtańsze rozwiązanie. Studnie abisyńskie mają niestety istotną wadę - dość szybko się zamulają, a wtedy zazwyczaj trzeba wykonać je od nowa.
Znacznie większa trwałość i mniejsza podatność na wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia cechuje studnie wiercone. Wykonuje się je przy użyciu wiertnic, co pozwala na czerpanie z warstw wodonośnych znajdujących się nawet na głębokości kilkudziesięciu metrów. Nie oznacza to przy tym wcale, że po zrobieniu odwiertu zawsze trzeba pompować wodę z tak dużej głębokości, bowiem dość często jej poziom stabilizuje się na głębokości znacznie mniejszej niż ta, na której napotkano warstwę wodonośną.
Wybór rodzaju studni najlepiej poprzedzić rozeznaniem wśród właścicieli sąsiednich działek, a jej wykonanie powierzyć miejscowej firmie studniarskiej. Fachowcy przeważnie dobrze znają układ warstw wodonośnych na swoim terenie działania, a to pozwala zwykle ograniczyć koszty budowy ujęcia wody i pobierać wodę o odpowiednich właściwościach.
Tu 2 rys. z DP 2021 str. 198 z podpisem:
Rodzaje studni: kopana (a), wąskorurowa (b), wiercona (c).
Rodzaje studni: kopana (a), wąskorurowa (b), wiercona (c)
Woda w domu - najczęściej zadawane pytania
Jakie formalności trzeba spełnić, aby czerpać wodę z sieci?
Wbrew pozorom, od strony prawnej uzyskanie dostępu do wodociągu jest bardziej skomplikowane niż wykonanie własnej studni. W pierwszej kolejności trzeba wystąpić do zakładu wodociągowego o tzw. warunki techniczne przyłączenia. Potem należy zlecić sporządzenie projektu i uzyskać dla niego odpowiednie aprobaty. Inna opcja to zlecenie wykonania przyłącza lokalnemu zakładowi wodociągowemu, a konkretnie jego służbom techniczno-eksploatacyjnym, ewentualnie wskazanej przez to przedsiębiorstwo firmie. W takim wariancie inwestor z reguły nie musi się przejmować dokumentacją, bo wszystkim się zajmie - za opłatą - wykonawca.
Kolejnym krokiem jest podpisanie umowy na dostarczanie wody i zainstalowanie wodomierza. Trzeba go umieścić w takim miejscu, aby był do niego swobodny dostęp - nawet jeśli jest to urządzenie odczytywane drogą radiową. Na przyłączu wodociągowym nie może zabraknąć zaworu antyskażeniowego, który zapobiega cofaniu się wody z instalacji domowej do sieci wodociągowej, w przypadku spadku ciśnienia w tej ostatniej. Za wodomierzem warto zamontować przynajmniej prosty filtr, zatrzymujący grubsze zanieczyszczenia (piasek itp.), co zapobiegnie zanieczyszczeniu i przyspieszonemu zużyciu elementów armatury w instalacji wodnej.
Jakie są wymagania, aby wybudować studnię?
W każdym projekcie domu jednorodzinnego musi być określony sposób zaopatrzenia nieruchomości w wodę. Jeżeli studnia została uwzględniona w zatwierdzonym już planie zagospodarowania działki, niepotrzebne są żadne formalności. Ponadto nie wymaga pozwolenia ani zgłoszenia wykonanie studni o głębokości do 30 m oraz poborze wody do 5 m³ na dobę. Jednak muszą być przy tym spełnione rozmaite wymagania prawne, określające np. minimalną odległość studni od granic działki, szamba, czy oczyszczalni.
Procedura jest bardziej skomplikowana, gdy studnia będzie głębsza, a docelowy pobór wody będzie przekraczał 5 m³ na dobę. W przypadku domu jednorodzinnego raczej się to nie zdarza, więc nie będziemy jej opisywać.
Wspomniana lokalizacja studni nie może być przypadkowa.
W przepisach określone są odległości od innych obiektów na terenie działki i wynoszą one co najmniej:
- 5 m od granicy parceli (wyjątkiem jest studnia wspólna na granicy dwóch działek);
- 7,5 m od osi rowu przydrożnego;
- 15 m od szamba;
- 30 m od najbliższego przewodu rozsączającego oczyszczalni przydomowej, jeżeli odprowadzane są do niej ścieki oczyszczone biologicznie w stopniu określonym w przepisach dotyczących ochrony wód.
Jakie są rodzaje studni?
Przed laty najpopularniejsze były studnie kopane, czyli najprostsze ujęcia wody zabezpieczone cembrowiną z kręgów betonowych. Obecnie wykonuje się je rzadko, ponieważ zazwyczaj są bardzo płytkie. Jest to o tyle niekorzystne, że płytko położone warstwy wody są podatne na zanieczyszczenie, ponadto jej poziom ulega znacznym wahaniom. Na taki typ studni można się zdecydować wtedy, gdy woda będzie wykorzystywana tylko do celów gospodarczych.
Podobne zastosowanie mają studnie wąskorurowe, tzw. abisynki. Wykonuje się je wbijając bądź wkręcając w grunt stalową rurę o średnicy ok. 50 mm. Takie rozwiązanie jest nieskomplikowane i niedrogie, ale za pomocą abisynki można czerpać tylko wodę położoną bardzo płytko (do ok. 7 m). Istotną wadą takich studni jest to, że są niezbyt wydajne, ponadto łatwo ulegają zamuleniu.
W związku z powyższym najpopularniejsze są obecnie studnie wiercone. Wykonuje się je przy użyciu wiertnic, co pozwala na czerpanie z warstw wodonośnych znajdujących się nawet na głębokości kilkudziesięciu metrów. Dzięki temu woda jest znacznie mniej podatna na wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia.
Co jest potrzebne, aby czerpać wodę ze studni?
Aby dostarczyć wodę ze studni do rurociągu, potrzebna jest pompa. Najpopularniejsze są urządzenia powierzchniowe (samozasysające), zazwyczaj montowane w budynku i połączone ze studnią rurą ssawną. Stosuje się je wtedy, gdy woda, którą mają zasysać, znajduje się na głębokości nie większej niż 7-8 m. Tego typu pompy sprzedawane są zazwyczaj w zestawach hydroforowych - razem z ciśnieniowym zbiornikiem wody.
Drugi typ to pompy głębinowe. Są droższe od powierzchniowych, ale w związku z tym, że pracują zanurzone w wodzie, mogą tłoczyć ją z niemal dowolnej głębokości. Ich kolejną zaletą jest znacznie cichsza - w porównaniu z modelami powierzchniowymi - praca.
Do magazynowania wody wykorzystuje się obecnie głównie zbiorniki przeponowe. Są one wyposażone w gumową przeponę (stąd ich nazwa) oddzielającą poduszkę gazową od przestrzeni, w której znajduje się woda. Są niekłopotliwe w obsłudze, w przeciwieństwie do stosowanych kiedyś zbiorników bezprzeponowych, które wymagały dość częstego dopompowywania powietrza do zbiornika. Choć w sprzedaży są naczynia nawet kilkunastolitrowe, lepiej kupić większe, np. 100-litrowe. Dzięki temu pompa nie będzie się wyłączała zbyt często, co przedłuży żywotność napędzającego ją silnika oraz zmniejszy zużycie energii. Ograniczy to też uciążliwości związane z hałasem pracującej pompy.
Jak uzdatniać wodę?
Woda czerpana z własnej studni najczęściej wymaga uzdatniania. To samo może dotyczyć też kranówki z wodociągu, bo choć jej jakość jest regularnie badana, często bywa niesmaczna, twarda lub ma nieprzyjemny zapach.
Aby dobrać technologię uzdatniania, należy zlecić specjalistycznemu laboratorium lub Sanepidowi wykonanie analizy wody. Na podstawie wyników firma zajmująca się uzdatnianiem pomoże wybrać odpowiednie filtry i inne urządzenia.
Najpopularniejsze są filtry mechaniczne (wstępne). Ich zadaniem jest zatrzymywanie piasku, rdzy i zawiesin występujących w wodzie. Umieszcza się je na początku instalacji wodociągowej i w razie potrzeby także bezpośrednio przed filtrami innego typu, zaworami itp. Odżelaziacze montuje się w celu usunięcia z wody nadmiaru żelaza i ewentualnie również manganu. Tego typu filtry muszą być podłączone do kanalizacji, ponieważ trzeba je regularnie płukać - wytrącone z wody żelazo trafia do ścieków. Z kolei zmiękczacze zmniejszają zawartość jonów wapnia i magnezu w wodzie, zamieniając je na jony sodu. Montuje się je w grupie filtrów jako końcowy element stacji uzdatniania wody. W sprzedaży są też filtry węglowe, które usuwają wiele zanieczyszczeń (np. chlor, metale ciężkie czy pestycydy), a także poprawiają smak i zapach wody. Filtry działające na zasadzie odwróconej osmozy oczyszczają wodę bardzo dokładnie, ale pozbawiają ją też większości minerałów. Umieszcza się je bezpośrednio przed punktem czerpania wody do picia (zazwyczaj w szafce kuchennej pod zlewozmywakiem.). Trzeba pamiętać, że muszą być podłączone do kanalizacji. Jako uzupełnienie centralnego oczyszczania wody lub wtedy, gdy na początku domowej instalacji wodnej nie zastosowano innych urządzeń do uzdatniania, stosuje się filtry kuchenne. Montuje się je pod zlewozmywakiem z osobną wylewką.