Akustyka w domu

Uzyskanie ciszy w domu jest nie mniej istotne niż zapewnienie odpowiedniej wielkości pomieszczeń, światła słonecznego czy świeżego powietrza. W hałasie nie wypoczniemy, a domownicy będą sobie wzajemnie przeszkadzać. Dlatego już na etapie projektu i budowy warto myśleć o akustyce.

(fot. Rockwool)

O ochronie przed hałasem inwestorzy nie myślą zwykle ani na etapie przygotowywania budowy, ani w jej trakcie. Nie poświęcono jej też za wiele uwagi w przepisach dotyczących budynków jednorodzinnych. A przecież komfort akustyczny ma kluczowe znaczenie dla jakości naszego życia.

Dlatego tak ważna jest izolacyjność akustyczna przegród, czyli zdolność do zatrzymania (odbicia, pochłonięcia) fali dźwiękowej, docierającej do budynku z zewnątrz lub rozchodzącej się między pomieszczeniami.

W sprzedaży są specjalne elementy przeznaczone do oddzielania akustycznego biegów schodów prefabrykowanych od spoczników lub płyt stropowych. (fot. Schöck)

Ważne współczynniki

Izolacyjność akustyczna to jedna z trudniejszych do wyznaczenia i opisania cech przegród budowlanych. Natężenie dźwięku (hałasu) odbieramy w bardzo specyficzny sposób. Nie jest to zależność liniowa, a ponadto dla naszych uszu bardzo duże znaczenie ma wysokość odbieranych dźwięków.

Z bardzo grubym przybliżeniem możemy przyjąć, że wytłumienie hałasu odbieramy w następujący sposób:

• mniej niż 3 dB - nieznacznie tylko ciszej;
• 5 dB - wyraźnie ciszej;
• 10 dB - ciszej o połowę.

Podstawowy wskaźnik izolacyjności akustycznej Rw pokazuje, o ile zostanie wyciszony dźwięk. Im jego wartość większa, tym lepiej. Koryguje się go w zależności od tego, jaki rodzaj hałasu dominuje w otoczeniu. Wskaźnik RA1 stosujemy dla przegród pomiędzy pomieszczeniami oraz dla okien i ścian zewnętrznych budynków położonych w cichej okolicy, z dala od tras szybkiego ruchu. Wskaźnik RA2 jest zaś użyteczny, gdy budynek stoi przy ruchliwej drodze, szczególnie trasie szybkiego ruchu lub linii kolejowej, gdzie dominują trudniejsze do wytłumienia niskie dźwięki. Przy braku informacji o położeniu obiektu i specyfice jego otoczenia przyjmuje się wskaźnik RA2, jako mniej korzystny.

Do tłumienia dźwięków świetnie nadają się silikaty, które mają dużą gęstość i masę. (fot. H+H)

Ściany zewnętrzne i nośne

Zdolność do tłumienia hałasu nie zawsze będzie dla nas ważna, jednak gdy zamierzamy budować dom przy ruchliwej drodze albo w pobliżu innego źródła hałasu, powinna być jednym z podstawowych kryteriów wyboru rodzaju ścian i materiałów do ich budowy.

Do tłumienia dźwięków najlepiej nadają się dwa rodzaje materiałów:

• o dużej gęstości i masie. Do tej grupy należy beton zwykły, silikaty, pełna cegła;
• miękkie i włókniste. Najczęściej jest to wełna mineralna.

Bloczek keramzytobetonowy do wznoszenia ścian o dużej izolacyjności akustycznej. (fot. Uciechowski)

Ściany trójwarstwowe z wełną mineralną i szczeliną wentylacyjną to najlepszy akustycznie wariant przegród zewnętrznych. (fot. Habe)

Parametry akustyczne ścian zewnętrznych w największym stopniu zależą od ich warstwy nośnej, a dokładniej od jej masy. Dlatego nie powinny dziwić bardzo dobre parametry bardzo ciężkich silikatów. Pod względem akustycznym górują nie tylko nad pustakami ceramicznymi, ale nawet cegłą pełną. Warto tym pamiętać, gdy zastanawiamy się np., z czego wymurować nośną ścianę oddzielającą połówki bliźniaka, albo warsztat majsterkowicza od części mieszkalnej.

Niestety, najpopularniejszy sposób ocieplenia styropianem lub wełną z wykończeniem tynkiem cienkowarstwowym powoduje pogorszenie izolacyjności akustycznej o 2-5 dB. I wbrew rozpowszechnionej opinii, przy tym sposobie ocieplenia nie ma odczuwalnej różnicy pomiędzy izolacją z wełny mineralnej i styropianu. Ale podkreślmy - dotyczy to ocieplenia metodą lekką mokrą z wykończeniem tynkiem cienkowarstwowym. W innych zastosowaniach, np. w ścianach trójwarstwowych czy konstrukcjach szkieletowych, wełna mineralna ma zdecydowanie lepsze właściwości dźwiękochłonne niż styropian.

Najlepsze parametry akustyczne mają z kolei ściany trójwarstwowe z pustką powietrzną i ciężką warstwą elewacyjną. To przecież połączenie dwóch wymienionych wyżej rodzajów materiału. A gdy zastosujemy izolację z wełny, dochodzi jeszcze bardzo korzystna szczelina wentylacyjna rozdzielająca ścianę konstrukcyjną i osłonową. Taka ściana położona np. od strony ruchliwej drogi ma jeszcze tę zaletę, że łatwo ją wyczyścić. A w takim miejscu trzeba się liczyć z dużą ilością zanieczyszczeń w powietrzu.

Praktyka wskazuje, że dobrym wyborem są też ściany dwuwarstwowe ocieplone metodą lekką suchą, czyli z izolacją na ruszcie i z oblicówką z drewna lub inną wentylowaną warstwą fasadową. Jednak to wariant mało popularny w domach jednorodzinnych.

Uwaga! Dla parametrów akustycznych bardzo ważna jest ciągłość wszelkich przegród. Nawet drobne szczeliny stają się tzw. mostkami akustycznymi. Dlatego nieco lepsze pod względem ochrony przed hałasem są ściany murowane na wypełnione zaprawą spoiny pionowe zamiast łączenia pustaków lub bloczków na pióro i wpust. Izolacyjność, zarówno w przypadku murów jednowarstwowych jak i ścian wewnętrznych, odczuwalnie poprawia pokrycie ich tradycyjnym, grubym tynkiem cementowo-wapiennym.

Tabela: Izolacyjność akustyczna ścian zewnętrznych

Uwaga na okna

W praktyce o komforcie akustycznym w domu mogą przesądzić nie same ściany zewnętrzne lecz okna. Po prostu te wykonane w typowych wersjach, bez specjalnych szyb, mają znacznie gorszą izolacyjność akustyczną niż ściany. W przypadku okien najważniejsze jest oszklenie - liczba i grubość, a w konsekwencji masa szyb.

Okna różnią się od siebie nie tylko pod kątem parametrów cieplnych, ale również akustycznych. Warto mieć to na uwadze wybierając przeszklenie, które zamontowane będzie np. od strony ruchliwej ulicy. (fot. Dobroplast)

Izolacyjność akustyczną okien bardzo psują nawiewniki oraz wszelkie niedokładności (szczeliny) powstałe przy ich montażu. Dlatego najlepiej jest w miarę możliwości ograniczyć liczbę okien na elewacji położonej od strony źródła niepożądanych dźwięków. A jeżeli jednak muszą tam być, to najlepiej żeby nie miały nawiewników. Alternatywą może być nawiewnik ścienny (oczywiście w innej ścianie), a jeszcze lepiej wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z czerpnią od strony, gdzie jest ciszej a powietrze jest czystsze.

Bywają i takie sytuacje, że okien nie da się przenieść na inną ścianę. Wówczas pozostaje kupić te o podwyższonej izolacyjności. Mają one grubsze szyby i szersze ramki dystansowe. Są niestety znacznie droższe i cięższe. Co z kolei oznacza, że wymagają bardzo solidnego i starannego montażu. Również nawiewniki można kupić w wersji o podwyższonej izolacyjności akustycznej.

Tabela: Izolacyjność akustyczna szyb zespolonych i okien

Ściany wewnętrzne

Jako minimalną wartość wskaźnika RA1 dla ścian pomiędzy pokojami mieszkalnymi przyjmuje się 30 dB, pomiędzy sypialniami i łazienkami zaś 35 dB. Ta gradacja jest jak najbardziej uzasadniona, bo kryje się za nim słuszne założenie, że w łazience zawsze mamy potencjalnie więcej hałasów. Może to być odgłos spuszczanej w sedesie wody, prysznica, napełnianej wanny, pracującej suszarki, wentylatora itd. jako głośniejsze pomieszczenie rozsądnie jest też potraktować kuchnię.

Za to szczególnej dbałości wymagają pomieszczenie techniczne, kotłownia, garaż, warsztat domowego majsterkowicza. Wiele elementów wyposażenia technicznego domu jest po prostu głośnych. Najlepszym przykładem są zestawy hydroforowe. Jeżeli nie umieścimy go w odpowiednio oddalonym od sypialni oraz izolowanym akustycznie pomieszczeniu, może nas budzić w środku nocy. Zdecydowanie hałasują także centrale wentylacyjne oraz pompy ciepła. Jednak uciążliwy może być również dźwięk pracującego kotła gazowego. Co prawda dobrej jakości sprzęt jest dość dobrze wytłumiony, jednak nie zapominajmy, że nowoczesne kotły to urządzenia z wentylatorem.

Cienka (1-5 mm), elastyczna bariera akustyczna na bazie winylu i kauczuku, którą można izolować np. ściany działowe. (fot. Armacell)

Z tych względów myślenie o akustyce wnętrza domu powinno się zacząć od samego rozplanowania pomieszczeń.

Po pierwsze, starajmy się umieścić głośne urządzenia możliwie daleko od sypialni. O ile za dnia jeszcze jakoś zniesiemy umiarkowany hałas, to w nocy będzie on utrapieniem.

Po drugie, umieśćmy głośne, uciążliwe urządzenia na ścianach zewnętrznych a nie wewnętrznych. W końcu dźwięk przenikający z domu na zewnątrz nie jest specjalnym problemem. Ponadto ściany zewnętrzne są znacznie masywniejsze od wewnętrznych i trudniej je wprawić w drgania, które mogą przenieść się na inne przegrody.

Po trzecie odgrodźmy się od źródła dźwięku przegrodą (przegrodami) o dobrej izolacyjności akustycznej. Może to być ściana konstrukcyjna z ciężkich, pełnych materiałów. Ale równie dobrze ściana działowa z dodaną warstwą izolacji akustycznej.

Po czwarte, izolację akustyczną układajmy najlepiej od strony źródła dźwięku, czyli po stronie kotłowni, łazienki garażu. Wówczas efekt będzie znacznie lepszy.

Po piąte, unikajmy mostków akustycznych, czyli miejsc, w których warstwa pochłaniająca dźwięki lub izolująca od nich zostaje przerwana, albo też jakieś sztywne elementy przenoszą drgania z jednej przegrody na drugą.

Tabela: Izolacyjność akustyczna ścian wewnętrznych

Jakie materiały?

Dźwięki powietrzne można dość skutecznie wyeliminować wznosząc ściany z ciężkich materiałów, takich jak beton zwykły, cegły silikatowe lub ceramiczne itp. W nowo powstającym budynku to najprostsza metoda. Wymaga oczywiście odpowiednio solidnych stropów, ale nie potrzebuje zmian samej technologii wznoszenia ścian. Mogą być wykonane w ten sam sposób, jako murowane, zarówno z betonu komórkowego o gęstości 400 kg/m3, jak i z pełnej cegły ważącej 1600 kg/m3, czyli czterokrotnie więcej. Ciężkie przegrody są skuteczne, bo dźwięk to drgania, a dużą masę trudno w nie wprawić. Fale dźwiękowe zostają pochłonięte oraz częściowo odbite przez taką masywną barierę.

Jeżeli nie chcemy lub nie możemy postawić ciężkich ścianek działowych, to trzeba zdecydować się na struktury warstwowe. Dodane do istniejących ścian lub wykonanie nowych w technologii szkieletowej. Trzeba wówczas zastosować materiał o dużej elastyczności i włóknistej lub porowatej strukturze. Najczęściej jest to wełna mineralna, bo jest skuteczna i dość tania.

Bardzo dobre parametry mają maty ze spienionego kauczuku (lub podobne). Ich wadą jest zdecydowanie wyższa cena. Jednak da się używając takiego materiału i przykrywając go warstwą przyklejanych płyt g-k uzyskać skuteczną izolację o łącznej grubości zaledwie 3-4 cm. A kiedy trzeba poprawić akustykę niezbyt dużego pomieszczenia, to właśnie kilka centymetrów różnicy nabiera decydującego znaczenia. W przypadku izolacji z wełny mamy wypełniony nią stelaż o grubości 5-10 cm oraz jedną lub dwie warstwy płyt (1,25 lub 2,5 cm). Oba rodzaje materiałów, czyli wełnę i maty ze spienionego tworzywa, można też łączyć jako kolejne warstwy przegrody. Efekt jest wówczas najlepszy.

Elastyczna wełna mineralna to najchętniej stosowany materiał do izolacji akustycznej. (fot. Isover)

Ściana wygłuszona płytami akustycznymi. (fot. Recticel)

Termoizolacje

Nawet najwydajniejszy system grzewczy w domu na niewiele się zda, jeśli najważniejsze przegrody - podłogi, ściany i dach - nie będą odpowiednio ocieplone. Na jaki materiał izolacyjny się zdecydować? Oferta rynkowa jest bardzo bogata - wcale nie ogranicza się do popularnego styropianu i wełny mineralnej.

(fot. Isover)

Większość materiałów stosowanych do wzniesienia przegród w budynku charakteryzuje się dużą wytrzymałością, ale nie najwyższą ciepłochronnością. Zazwyczaj niezbędne jest więc zastosowanie warstwy izolacji, która będzie stanowiła barierę dla ciepła uciekającego z budynku.

Niestety, nie ma idealnego materiału ociepleniowego - każdy z dostępnych na rynku ma swoją specyfikę i sprawdza się najlepiej w nieco odmiennych warunkach. Oto charakterystyka najpopularniejszych termoizolacji.

Materiały spienione

Polistyren ekspandowany (popularny styropian - EPS) oraz polistyren ekstrudowany (XPS) mają dobre własności termoizolacyjne. Ich współczynnik przewodności cieplnej λ wynosi 0,030- 0,045 W/(m·K). Oba powstają w wyniku spienienia granulek polistyrenu, przy czym procesowi wytwarzania polistyrenu ekstrudowanego towarzyszy wyciskanie stopionej masy i walcowanie jej na wymaganą grubość. Dlatego XPS cechuje przede wszystkim znacznie większa wytrzymałość mechaniczna. Materiały te są lekkie, a więc łatwe do transportu. Charakteryzują się niską nasiąkliwością i dużą odpornością na ściskanie. Są proste w obróbce i montażu, obojętne dla skóry i błon śluzowych. Ich wadą jest słaba izolacyjność akustyczna. Wykorzystywane są do ocieplania podłóg i ścian.

Coraz większą popularnością cieszy się styropian grafitowy, który ma lepsze parametry termoizolacyjne od białego, co pozwala zastosować na ścianie mniejszą grubość ocieplenia. (fot. Austrotherm)

Odmiana styropianu o bardzo małej chłonności wody, przeznaczona do izolowania miejsc szczególnie narażonych na silne zawilgocenie, np. ścian piwnic, fundamentów, podłóg na gruncie itp. (fot. Arbet)

Wełna mineralna

Powstaje w wyniku stopienia i rozwłóknienia skał bazaltowych bądź stłuczki szklanej. Uzyskane w ten sposób cienkie włókna są następnie sklejane do pożądanej postaci. Wełna ma zbliżony do polistyrenu współczynnik przewodności cieplnej λ - ok. 0,030-0,045 W/(m·K). Charakteryzuje się bardzo dobrymi własnościami tłumienia dźwięków. Jest też niepalna i odporna na wysoką temperaturę. Materiał ten jest elastyczny i bardzo łatwo dopasowuje się do izolowanego miejsca. Charakteryzuje się wysoką paroprzepuszczalnością. Największym zagrożeniem dla wełny jest wilgoć - przy dłuższym kontakcie z wodą, traci swoje właściwości izolacyjne. Stosuje się ją do izolowania ścian, podłóg i dachów - zwłaszcza spadzistych o konstrukcji drewnianej.

Granulaty

Wykorzystywane są w budownictwie jednorodzinnym w postaci suchych zasypek lub jako składnik ciepłochronnych zapraw murarskich i tynkarskich. Keramzyt - granulat gliniany, powstaje w wyniku wypalenia w wysokiej temperaturze rozdrobnionych mechanicznie glin oraz iłów. To spęczniałe, lekkie tworzywo, o dość wysokim współczynniku przewodności cieplnej - ok. 0,10 W/(m·K) dla frakcji 2-20 mm, jest całkowicie mrozoodporne, mało nasiąkliwe, a także niepodatne na działanie chemikaliów i korozję biologiczną. Jego trwałość jest porównywalna z trwałością materiałów ceramicznych i dlatego dobrze sprawdza się on jako luźna izolacja stropów, stropodachów i podłóg na gruncie.

Pianki

To materiał, który jest nieoceniony wszędzie tam, gdzie pojawia się potrzeba wykonania izolacji cienkowarstwowej oraz w miejscach, w których ułożenie tradycyjnej izolacji byłoby niewykonalne. Bardzo dobre własności termoizolacyjne cechują piankę poliuretanową. Powstaje ona w wyniku spienienia żywicy poliestrowej z dodatkiem preparatów pianotwórczych. Tylko wysoka cena sprawia, że materiał ten nie upowszechnił się jeszcze jako izolacja ścian zewnętrznych. Cechuje go bowiem doskonała dźwiękochłonność, odporność na zawilgocenie oraz dobra przyczepność do podłoża. Przewodność cieplna pianki poliuretanowej wynosi 0,021-0,023 W/(m·K). Materiał dostępny jest w postaci twardych płyt. Ocieplając nimi połacie dachowe nad pomieszczeniami mieszkalnymi, można uzyskać ciepłochronność wymaganą przepisami już przy kilkunastocentymetrowej warstwie materiału (zależnie od odmiany). Piankę poliuretanową można nakładać również natryskiem.

Jako izolację termiczną ścian oraz stropów można wykorzystywać piankę polietylenową, dostępną w postaci profili i mat, a także płyt (powstałych w wyniku zgrzewania kilku warstw maty). Mogą one być pokryte folią (np. aluminiową) lub jednostronnie powleczone klejem. Pianka polietylenowa jest odporna na działanie substancji chemicznych i nie stanowi dogodnego środowiska dla owadów oraz gryzoni. Izolacyjność cieplna tego materiału to 0,035-0,042 W/(m·K).

Użycie specjalnych kotew termicznych pozwala wyeliminować ryzyko powstania punktowych mostków cieplnych. (fot. Schöck)

Ocieplenie dobrane do specyfiki przegrody

Jak pokazuje powyższa charakterystyka, materiały ociepleniowe znacznie różnią się właściwościami i - jak wspomniano - sprawdzają się różnie w odmiennych warunkach. Dlatego ważne jest, by izolację dobrać do specyfiki przegrody.

Do ocieplenia pustych przestrzeni w konstrukcjach ściennych, dachowych i stropowych można wykorzystać maty termoizolacyjne z włókna drzewnego. Ten naturalny materiał ma bardzo dobre właściwości cieplne. (fot. Steico)

Podłogi

Rodzaj zastosowanego materiału izolacyjnego i sposób ocieplenia tej przegrody zależy od konstrukcji podłogi oraz miejsca, w którym się znajduje w budynku.

W przypadku podłogi na gruncie najlepiej sprawdzą się materiały o niskiej nasiąkliwości, odporne na korozję biologiczną, np. styropian czy kruszywo keramzytowe. Strop pod nieogrzewanym poddaszem ociepla się zarówno styropianem, jak i wełną mineralną. Przy czym ten drugi materiał - ze względu na dobre właściwości tłumienia dźwięków i sprężystość włókien - polecany jest szczególnie w stropach drewnianych.

Ściany

Choć producenci materiałów ściennych oferują technologie i produkty pozwalające łączyć wytrzymałość budulców z dobrymi parametrami cieplnymi (pustaki z wkładką z wełny mineralnej, kształtki styropianowe wypełnione betonem), w naszym kraju wciąż najwięcej domów wznosi się w technologii murowanej dwuwarstwowej. W takim wariancie do rozstrzygnięcia jest ważny dylemat - jaką metodę ocieplenia wybrać: lekką mokrą czy lekką suchą? Każda z nich ma swoją specyfikę i wynikające z niej ograniczenia.

Metoda lekka mokra, określana też skrótami BSO lub ETICS, polega na przymocowaniu do muru za pomocą kleju wełny mineralnej bądź styropianu i wykończeniu elewacji tynkiem.

Na dole ściany przytwierdza się listwę startową. Potem nakłada się na płyty izolacyjne zaprawę klejową i przykleja je do elewacji. Łączenia elementów w kolejnych rzędach nie powinny się pokrywać. W przypadku użycia płyt styropianowych, ich powierzchnię szlifuje się pacą z grubą stalową tarką i dodatkowo przyczepia izolację do ścian za pomocą kołków dobranych w zależności od grubości izolacji. Następnie całe podłoże pokrywa się cienką warstwą zaprawy klejowej i zatapia w niej siatkę zbrojącą, zaś narożniki ścian oraz ościeża okienne i drzwiowe zabezpiecza się profilami wzmacniającymi.

W trakcie mocowania płyt styropianu do przegrody trzeba zadbać o to, aby klej został naniesiony nie tylko na obwodzie płyty, ale również w środku. (fot. Styropmin)

Tak ocieploną ścianę, po zagruntowaniu, wykańcza się zazwyczaj tynkiem cienkowarstwowym. Produkty te chronią izolację i stanowią ozdobę elewacji. Są sprzedawane w postaci gotowej do użycia masy lub mieszanki rozrabianej z wodą bezpośrednio na placu budowy. Należy je dobierać w zależności od użytego materiału ociepleniowego. Tynki akrylowe, ze względu na niską paroprzepuszczalność, stosuje się do pokrywania styropianu, a nie wełny mineralnej. Pozostałe (silikonowe, mineralne i silikatowe) wykorzystuje się zarówno w systemach ociepleniowych ze styropianem, jak i wełną mineralną.

Aby zyskać gwarancję prawidłowego połączenia kolejnych warstw, warto skompletować zaprawy, kleje i tynki od jednego producenta.

Prace ociepleniowe należy prowadzić w odpowiednich warunkach atmosferycznych - najlepiej późną wiosną, wczesnym latem bądź jesienią, gdy temperatura mieści się w zakresie 5-25°C. Zbyt niska czy wysoka temperatura, a także silny wiatr wpływają niekorzystnie na wysychanie tynków. Efektem może być obniżenie ich przyczepności do podłoża oraz spadek wytrzymałości.

Metoda lekka sucha polega na wypełnieniu wełną mineralną drewnianego lub stalowego rusztu konstrukcyjnego, a następnie osłonięcia ocieplenia wiatroizolacją i okładziną elewacyjną.

Pierwszym krokiem jest wykonanie rusztu z dobrze wysuszonego i zaimpregnowanego drewna sosnowego lub świerkowego i przymocowanie go wkrętami do ściany. Stal jest mniej polecana, ponieważ jej użycie może skutkować powstawaniem mostków termicznych. Rozstaw listew dobiera się do szerokości płyt wełny mineralnej. Elementy te układa się na wcisk, stosując zasadę mijanki. Jeżeli płyty nie są wystarczająco twarde i sztywne, trzeba je dodatkowo zakotwić w murze za pomocą kołków. Następnie montuje się drugą warstwę rusztu - prostopadle względem pierwszej - i wełny, tak, aby nie pokrywały się łączenia. Ruszt i ocieplenie osłania się wiatroizolacją, układaną na zakład. Kolejnym elementem są listwy rusztu, na którym oprze się okładzina elewacyjna. Dzięki niemu powstanie też szczelina umożliwiająca przepływ powietrza pomiędzy izolacją termiczną i warstwą wykończeniową, co zapobiegnie zawilgoceniu warstw izolacyjnych. Jej wlot i wylot powinny pozostać odsłonięte, a ochronę przed gryzoniami i insektami zapewni siatka zabezpieczająca.

Wybór okładzin elewacyjnych jest bardzo szeroki - od stosowanych od lat drewnianych desek, przez dobrze znany siding winylowy, aż po nowoczesne panele elewacyjne z PVC.

Dachy

Sposób ocieplenia tego elementu różni się w zależności od konstrukcji dachu.

Dach spadzisty - tego typu konstrukcję izoluje się najczęściej za pomocą wełny mineralnej, pianki poliuretanowej lub specjalnych płyt poliizocyjanuratowych (PIR). Najczęściej stosowany jest wariant z użyciem wełny mineralnej, mocowanej od spodu dachu. Materiał ten umieszcza się pomiędzy krokwiami, które mają zazwyczaj 15-20 cm grubości. Dzięki dużej sprężystości, wełna dokładnie wypełnia ocieplaną przestrzeń. Jedna warstwa izolacji to za mało, dlatego do krokwi należy przymocować drewniany lub stalowy ruszt i wypełnić go drugą warstwą wełny ułożonej w poprzek. Następnie do rusztu mocuje się folię paroszczelną (nie zapominając o odpowiednich zakładach), która będzie zapobiegać kondensacji pary wodnej w warstwie ocieplającej i ochroni konstrukcję dachu przed zawilgoceniem. Na wykończenie najlepiej nadają się płyty g-k, ewentualnie drewno, panele ścienne.

Użycie pianki poliuretanowej zyskuje coraz większą popularność, ale ta metoda wciąż nie jest zbyt rozpowszechniona ze względu na dość wysoką cenę. Tymczasem pianka, aplikowana bezpośrednio na spód dachu, bardzo szczelnie wypełnia izolowaną przestrzeń, eliminując w ten sposób ryzyko powstawania mostków termicznych.

Trzeci sposób - tzw. docieplenie nakrokwiowe - polega na ociepleniu dachu od zewnątrz za pomocą specjalnych płyt poliizocyjanuratowych, które mocuje się na krokwiach. Jeżeli elementy konstrukcyjne dachu rozstawione są wystarczająco gęsto, płyty mogą zastępować deskowanie. Po ich ułożeniu, trzeba przymocować do podłoża łaty i kontrłaty, które będą stanowiły oparcie dla pokrycia dachowego.

Zastosowanie cienkiej izolacji refleksyjnej do ocieplenia poddasza. (fot. Aluthermo)

Dach płaski - może być wykonany w dwóch wariantach: jako płaski tradycyjny lub o odwróconym układzie warstw. W dachu płaskim tradycyjnym do ocieplenia można użyć zarówno wełny mineralnej, polistyrenu ekstrudowanego, pianki poliuretanowej, jak i płyt z twardych odmian styropianu. Materiał ociepleniowy układa się na izolacji przeciwwilgociowej i przykrywa wodoszczelnym przykryciem, najczęściej dwiema warstwami papy termozgrzewalnej.

W dachu płaskim o odwróconym układzie warstw warstwy są odwrócone - konstrukcja nośna pokryta jest izolacją przeciwwodną (przeważnie są to dwie warstwy papy termozgrzewalnej), a dopiero na niej umieszcza się ocieplenie. W tym wariancie stosuje się zazwyczaj polistyren ekstrudowany XPS bądź płyty styropianowe odmiany hydro. Wykończenie stanowi warstwa dociskowa - usypany na geowłókninie żwir lub betonowe płyty.

Dach płaski ocieplony płytami PIR. (fot. Bauder)

Twarda płyta PIR wykonana z pianki poliizocjanurowej przeznaczona do ocieplania dachów płaskich. (fot. Recticel)