Grupa Budujemy Dom:
Magazyn ONLINE
Miesięcznik Budujemy Dom ONLINE
Wykup dostęp od 1 zł

Instalacje grzewcze

Artykuł na: 49-60 minut

Kotły gazowe i olejowe

Kocioł jednofunkcyjny – wytwarza ciepło tylko na potrzeby instalacji centralnego ogrzewania tak, aby w domu panowała określona temperatura. Jeśli podłączy się do niego zasobnik ciepłej wody, wtedy jego zakres pracy rozszerza się. Woda ogrzewana w kotle kierowana jest albo do instalacji c.o. albo do zasobnika, w którym podgrzewana jest woda dostarczana do kranów. Układ ten zazwyczaj działa według tzw. priorytetu ciepłej wody, czyli wytwarzanie ciepłej wody jest nadrzędne w stosunku do ogrzewania budynku. Zasobniki przeznaczone do współpracy z kotłem mogą być wiszące, stojące obok kotła lub pod nim, a ich pojemność wynosi najczęściej od 50 do 200 litrów.
 
Kocioł dwufunkcyjny – wytwarza ciepło na cele grzewcze oraz przygotowuje ciepłą wodę do celów użytkowych. W zależności od konstrukcji urządzenia te mogą przygotować wodę w sposób przepływowy. Po odkręcaniu kranu z ciepłą wodą uruchamiany jest przepływ wody przez kocioł i następuje jej ogrzewanie. Innym rozwiązaniem jest kocioł dwufunkcyjny z wbudowanym zasobnikiem ciepłej wody – to układ pośredni między dwufunkcyjnym kotłem przepływowym, a jednofunkcyjnym z zasobnikiem. Przy małym poborze woda jest dostarczana z zasobnika, przy dużym grzana jest w sposób przepływowy.
 
Kocioł z otwartą komorą spalania – pobiera powietrze niezbędne do spalania gazu z pomieszczenia, w którym jest zamontowany. Dlatego jego zastosowanie wymaga pomieszczenia ze sprawnie działającą wentylacją oraz podłączenia do komina. Pomieszczenie to powinno mieć wysokość minimum 2,2 m, kubaturę 8 m 3.
 
Kocioł z zamkniętą komorą spalania – zwany również kotłem turbo, może być instalowany praktycznie w każdym pomieszczeniu (poza sypialnią, gdzie byłby problem z dostępem powietrza i odprowadzeniem spalin). Wynika to stąd, że nie pobiera on powietrza z pomieszczenia, ale z zewnątrz budynku specjalnym przewodem powietrzno-spalinowym tzw. rurą w rurze. Powietrze doprowadzane jest przewodem zewnętrznym, zaś wewnętrznym wyrzucane spaliny. Mimo, że jest droższy od kotła tradycyjnego – z otwartą komorą spalania, to często jest stosowany. Jest urządzeniem bardzo bezpiecznym, bo cały proces spalania jest „odcięty“ od pomieszczenia, w którym kocioł się znajduje. Ponadto, nie potrzebuje standardowego komina, gdyż spaliny wyrzucane są bezpośrednio za ścianę zewnętrzną domu. Zmniejsza to koszt całej inwestycji.
 
Kocioł kondensacyjny – jest szczególnym rodzajem kotła z zamkniętą komorą spalania. Wykorzystuje on dodatkowo ciepło ze skraplania pary wodnej zawartej w spalinach, co przekłada się na jego sprawność wynoszącą ponad 100%.

Parametry kotłów gazowych

Podstawowe parametry pracy kotła to jego moc oraz sprawność cieplna. Od sprawności kotła zależy, jaka część zużytego paliwa przekształca się w ciepło. Im większa sprawność kotła, tym mniej paliwa zużywamy przy takiej samej mocy. Nowoczesne kotły gazowe osiągają sprawność nawet ponad 90%. Kotły gazowe kondensacyjne, które wykorzystują dodatkowe ciepło kondensacji, mają dużą większą sprawność niż pozostałe (107-109%). Sprawność kotłów kondensacyjnych zależy od temperatury wody i dlatego nie jest stała.

Palniki gazowe i olejowe

Palniki gazowe, w zależności od sposobu doprowadzenia gazu, dzielimy na: atmosferyczne i wentylatorowe (nadmuchowe). W palnikach atmosferycznych powietrze potrzebne do spalania gazu jest zasysane wskutek różnicy ciśnień. Takie palniki stosuje się w kotłach małej mocy. W palnikach wentylatorowych powietrze jest dodatkowo nadmuchiwane. Nowoczesne kotły są wyposażone w zapłon elektroniczny; palnik zapala się od iskry w momencie włączenia kotła.
 
Kotły olejowe są wyposażone w palniki wentylatorowe, w których ciśnienie powietrza i oleju jest tak regulowane, że zapewnia mieszanie obu składników w odpowiednim stosunku, dzięki czemu ograniczona jest emisja szkodliwych związków. Palnik kotła może mieć regulację płynną, jedno-, dwu- lub trzystopniową, umożliwiającą ustawianie w kilku położeniach, zależnie od potrzeb.
Niektóre kotły mogą pracować na olej albo gaz; trzeba tylko wymienić palnik. Obecnie dostępne są już palniki uniwersalne – dwupaliwowe.
 
Na co warto zwrócić uwagę wybierając kocioł?
 
przed zakupem kotła warto poprosić o jego wycenę (razem z osprzętem i automatyką) przynajmniej kilka firm i porównać oferty; często bowiem okazuje się, że ceny porównywalnych rozwiązań bardzo się różnią po dokonaniu wyboru warto też sprawdzić, gdzie znajduje się najbliższy punkt serwisowy – jest to szczególnie ważne, gdy zdarzy się awaria kotła podczas dużych mrozów 

Detektory gazu

Instalacje gazowe i urządzenia zasilane gazem w przypadku awarii lub nieprawidłowej eksploatacji mogą stwarzać zagrożenie wybuchem lub zatruciem. Zagrożenie to można zminimalizować stosując elektroniczne detektory gazu lub tlenku węgla. Urządzenia te sygnalizują akustycznie i optycznie nadmierny poziom substancji niebezpiecznych w powietrzu, mogą współpracować z zaworami odcinającymi gaz oraz powodować wyłączenie energii elektrycznej w monitorowanych pomieszczeniach.

Informacja o alarmie może być przesyłana z wykorzystaniem telefonii komórkowej i internetu. O ile większość użytkowników gazu zdaje sobie sprawę z zagrożenia wybuchem, to zagrożenie zatruciem tlenkiem węgla jest często lekceważone. Tlenek węgla (czad) może powstać wszędzie tam, gdzie występuje proces spalania przy niedoborze tlenu (np. spadek ciągu w kominie lub utrudnienie dopływu świeżego powietrza). Szczególnie wskazane jest stosowanie detektorów tlenku węgla w łazienkach z gazowymi podgrzewaczami wody, w pomieszczeniach z kominkami, piecami węglowymi i gazowymi piecami dwufunkcyjnymi oraz w kotłowniach na paliwa stałe.

Z uwagi na skalę zagrożenia Rozporządzenie Ministra Infrastruktury RP Nr 690 z 12 kwietnia 2002 roku (Dz. U. Nr 75 z 15.06.2002 r. ) nakłada obowiązek stosowania urządzeń sygnalizacyjno-odcinających w kotłowniach o mocy cieplnej przekraczającej 60 kW. Urządzenie to dostępne jest na rynku pod nazwą „Aktywny System Bezpieczeństwa Instalacji Gazowych” (ASBIG).

Zbiorniki na olej

Olej opałowy musi być magazynowany w specjalnie do tego celu przeznaczonych zbiornikach. Wielkość dobiera się zależnie od przewidywanego zużycia paliwa w ciągu roku. Jeśli zainstalowany kocioł olejowy jest jednofunkcyjny, paliwo będzie potrzebne tylko podczas trwania sezonu grzewczego. Jeżeli kocioł jest dwufunkcyjny, potrzebna ilość paliwa będzie odpowiednio większa.
 
Zbiorniki na paliwo mogą być naziemne lub podziemne, zainstalowane na zewnątrz lub wewnątrz budynku. Zbiorniki stojące wewnątrz budynku są zwykle naziemne wymagają odpowiedniego pomieszczenia. Zbiorniki stojące na zewnątrz mogą być naziemne lub podziemne. Zbiorniki podziemne mogą być całkowicie lub częściowo zagłębione w gruncie. Zbiorniki instalowane na zewnątrz, naziemne lub podziemne, muszą mieć zabezpieczenie przed przeciekaniem oleju do gruntu w przypadku uszkodzenia. Instalacja zbiorników z olejem wymaga też spełnienia odpowiednich warunków konstrukcyjnych (dostateczna nośność stropu lub gruntu).
 
Zbiorniki połączone są z kotłem przewodami. System może być jedno- lub dwuprzewodowy. W systemie jednoprzewodowym występuje tylko przewód zasilający. W systemie dwuprzewodowym – zasilający i powrotny. Przewody mogą być wykonane z miedzi, stali lub aluminium. Zbiorniki muszą być wyposażone w sygnalizator wycieku paliwa.
 
Zbiorniki na olej podlegają stałej kontroli oraz okresowemu czyszczeniu. Olej jest dostarczany przez firmy zajmujące się jego dystrybucją, które zapewniają stałe dostawy. Najwygodniejsze jest uzupełnianie paliwa raz w roku, chyba że pojemność zbiorników na olej jest zbyt mała jak na potrzeby gospodarstwa domowego i konieczne są częstsze dostawy. Napełnianie zbiorników olejem musi odbywać się pod kontrolą. Kontrolę napełniania może ułatwić czujnik maksymalnego napełnienia, który współpracuje z cysterną. Stopień napełnienia zbiornika musi być też kontrolowany podczas eksploatacji. Zbiorniki na olej są stalowe lub z tworzyw sztucznych (żywicy poliestrowej wzmocnionej włóknem szklanym, polietylenu wysokiej gęstości), jednopłaszczowe lub dwupłaszczowe. Zbiorniki dwupłaszczowe są wykonane całkowicie ze stali lub mogą mieć wewnętrzną część z tworzywa. Zbiorniki z tworzywa sztucznego mogą być łączone w baterie (5-25 sztuk). Często są przezroczyste, co umożliwia wizualną kontrolę poziomu napełniania. Mogą być dodatkowo wyposażone w przewody odpowietrzające i systemy zabezpieczenia przed przenikaniem zapachu oleju.
 
Warunki bezpieczeństwa podczas składowania oleju opałowego
Pomieszczenia przeznaczone do przechowywania oleju wewnątrz budynku traktowane są jako zagrożone niebezpieczeństwem pożaru, dlatego muszą spełniać odpowiednie wymagania w zakresie instalacji i wentylacji, odległości zbiorników od ścian, stropów i podłogi. Drzwi od pomieszczenia, w którym składowany jest olej, muszą być przeciwpożarowe, samozamykające i otwierać się na zewnątrz. Temperatura nie może przekroczyć 40°C. Posadzka musi być wykonana z materiału trudnopalnego i być nieprzepuszczalna (w celu zapobieżenia przedostaniu się oleju do niżej położonych pomieszczeń lub do gruntu).

Kotły na paliwo stałe

Wciąż są bardzo popularne, gdyż paliwem w tego typu kotłach może być węgiel kamienny i brunatny, koks, brykiety węglowe, koksowe, brykiety z węgla brunatnego, węgiel drzewny. Coraz większą popularność zyskuje ostatnio biomasa, którą stanowi słoma, drewno – szczapy, trociny, zrębki, wióry, pelety.
Ze względu na konstrukcję paleniska występują:
  • kotły z górnym spalaniem – najczęściej spotykane, gdyż są najtańsze. Komora spalania zazwyczaj jest połączona z komora zasypową. Mają jeden lub dwa ciągi spalin, czyli kanały konwekcyjne przez które przechodzą spaliny – im jest ich więcej, tym lepszy odzysk ciepła i wyższa sprawność kotła;
  • kotły z dolnym spalaniem – proces spalania odbywa się na tylnej ścianie komory zasypowej lub w komorze spalania znajdującej się z tyłu komory zasypu. Kotły te mają najczęściej dwa lub trzy ciągi spalin.
W domach jednorodzinnych najczęściej stosuje się kotły z ręcznym zasypem paliwa (może być on czołowy lub górny). Kotły różnią się też pojemnością komory załadowczej, co wpływa na liczbę zasypów paliwa w ciągu doby. Okres pracy między zasypami zależy od rodzaju spalanego paliwa i mocy kotła (4 do 100 godzin). Jeśli jest to paliwo o wysokiej wartości opałowej, jak węgiel czy koks, to dosypuje się je rzadziej, jeśli zaś drewno – częściej, gdyż jest to paliwo o mniejszej wartości opałowej.
 
Wymiennik ciepła jest wykonywany z żeliwa lub stali. Kotły żeliwne mają dużą odporność na korozję i wysoką trwałość, nawet do 25 lat. Natomiast kotły stalowe są lżejsze i ich trwałość jest obliczona na 15 lat.
 
Niektóre z kotłów mają w wyposażeniu standardowym, inne jako wyposażenie dodatkowe, miarkownik ciągu, nazywany również regulatorem paleniskowym. Steruje on pracą kotła przez dozowanie ilości dopływającego do niego powietrza pierwotnego.
 
Ze względu na rodzaj paliwa:
  • kotły na koks i węgiel kamienny – mogą być ze spalaniem górnym lub dolnym. Te ze spalaniem górnym są tańsze, ale mają mniejszą sprawność i ograniczone możliwości regulacji. Kotły ze spalaniem dolnym są wygodniejsze w użytkowaniu, moc reguluje się w nich przez dozowanie powietrza do spalania. Paliwo dokłada się do nich raz lub dwa razy na dobę.
  • kotły na groszek węglowy – wyposażone są w tzw. palnik retortowy. Paliwo do kotła transportowane jest za pomocą podajnika. Możliwe jest zastosowanie prostej automatyki (pokojowe czujniki temperatury, czujniki pogodowe).
WARTOŚĆ OPAŁOWA BIOMASY W PORÓWNANIU Z PALIWAMI KONWENCJONALNYMI
RODZAJ PALIWA
WARTOŚĆ OPAŁOWA [MJ/kg]
słoma
10-15
drewno odpadowe
13-15
koks
23
węgiel kamienny
25-30
gaz ziemny
48
  • kotły na miał węglowy – osiągają sprawność około 85%, jeden załadunek paliwa wystarczy do 30 godzin.

  • kotły na drewno – najlepsze są tzw. kotły zgazowujące osiągające sprawność dochodzącą nawet do 100% mocy nominalnej. Paliwo dokłada się do nich dwa razy na dobę, a do tych z rozbudowaną komorą spalania nawet jeden raz.

  • kotły na pellets – paliwem jest granulat produkowany ze sprasowanych odpadów drzewnych. Kotły te są w pełni zautomatyzowane, same pobierają potrzebne paliwo za pomocą podajnika.
Kotły na biomasę charakteryzują się wysokim wskaźnikiem sprawności spalania, niską emisją szkodliwych związków do atmosfery i ekonomiczną eksploatacją. Mogą być jedno- i dwufunkcyjne. Ważnym produktem spalania biomasy jest popiół. Zawiera on duże ilości tlenków wapnia i potasu, dlatego też może być z powodzeniem wykorzystywany jako roślinny nawóz mineralny (potasowo-wapienny). Popiołu ze spalania węgla kamiennego nie można wykorzystać do tego celu.
 
Kotły dwupaliwowe – są jeszcze rzadko spotykane na naszym rynku. Charakteryzują się tym, że w jednej komorze może być spalany olej lub gaz, a w drugiej paliwa stałe, takie jak węgiel bądź drewno. Znajdują zastosowanie w przypadku, gdy w domu istnieje jeden kanał spalinowy i nie ma miejsca na dwa niezależne od siebie źródła ciepła.
 
Na co warto zwrócić uwagę wybierając kocioł na paliwo stałe?
  • bardzo ważnym aspektem jest właściwy do oczekiwanych założeń dobór mocy kotła (niewłaściwie dobrany kocioł może narazić użytkownika na niepotrzebne wydatki w czasie eksploatacji); moc kotła dobiera się na podstawie obliczenia zapotrzebowania ciepła budynku, które powinno być wykonane przez projektanta instalacji c.o. (wartość należy zwiększyć o 20% tzw. przewymiarowanie kotła); dobierając kocioł można też korzystać ze współczynnika cieplnego w odniesieniu do m3 kubatury użytkowej budynku (wartość tego współczynnika ustala się w granicach 30-50 W/m 3 w zależności od stanu termoizolacji obiektu); można też posiłkować się wykresami producentów kotłów

  • pomieszczenie, w którym stoi kocioł musi mieć zapewnioną grawitacyjną wentylację nawiewno-wywiewną

  • podłoga w kotłowni powinna być wykonana z materiałów niepalnych

  • eksploatując kotły na paliwa stałe należy odpowiednio często czyścić ścianki kanałów spalinowych z sadzy i lotnych popiołów; w przeciwnym wypadku nastąpi zmniejszenie mocy kotła i zwiększenie zużycia paliwa; ponadto utrudniony zostanie przepływ spalin przez osadzające się na ściankach kotła substancje smoliste, co w konsekwencji może spowodować zmniejszenie ciągu kominowego

Kotły elektryczne

Elektryczność jest formą energii, którą można wykorzystać do ogrzewania domów. Jeśli w danym terenie nie ma dostępu do gazu ziemnego, bardzo dobrą propozycją są nowoczesne, elektronicznie sterowane, wodne kotły elektryczne. Chociaż ogrzewanie elektryczne jest o ok. 1/3 droższe od gazowego i węglowego.
 
Kotły te mogą być stosowane do ogrzewania mieszkań, domów jednorodzinnych, warsztatów. Mogą współpracować z dowolnym typem grzejników oraz z wodnym ogrzewaniem podłogowym. Praca kotłów w instalacji ogrzewania podłogowego ogranicza temperaturę wody w kotle do 60°C. Można je instalować samodzielnie lub równolegle z innym kotłem (np. gazowym, węglowym, olejowymi), również jako zapasowe źródło ciepła.
 
Najczęściej wybór kotła elektrycznego podyktowany jest istniejącymi warunkami:
  • jest to jedyne lub główne źródło zasilania instalacji c.o. (np. likwidacja kotła węglowego lub zbyt długie oczekiwanie na podłączenie do sieci gazowej),
  • kocioł elektryczny stanowi urządzenie zapasowe wraz z innym kotłem (np. gazowym) i jest eksploatowany tylko w II tańszej taryfie; jest to propozycja zmniejszenia kosztów ogrzewania przez dogrzewanie prądem w porze nocnej,
  • kocioł jest montowany w miejscu, gdzie nie ma możliwości wstawienia komina (np. gęsta zabudowa wielorodzinna, obiekt zabytkowy itp.) i jest jedynym możliwym rozwiązaniem dla zapewnienia ogrzewania.
Kotły elektryczne wyposażone są w grzałki ze stali nierdzewnej oraz elektroniczny układ sterowania, który spełnia następujące funkcje:
  • automatyczny dobór mocy w zależności od chwilowych potrzeb,
  • sterowanie temperaturą powietrza w pomieszczeniu ogrzewanym,
  • elektroniczny pomiar temperatury wody wychodzącej z kotła (płynna regulacja),
  • sterowanie pompą (wyłącznik zwłoczny – czasowy).
Obsługa kotłów elektrycznych, mimo zaawansowanych opcji regulacji, jest prosta i sprowadza się do ustawienia temperatury wody w kotle lub temperatury powietrza w pomieszczeniu. Programatory bardziej zaawansowane umożliwiają nastawę programu tygodniowego, 2 lub 3 poziomy temperatur, automatyczne powtarzanie cyklu po tygodniu itd.
 
Kotły elektryczne oferowane są przeważnie o mocach grzewczych od 4 do 24 kW, co przy właściwie ocieplonym budynku pozwala na ogrzanie powierzchni od 50 do 300 m 2. Kotły najmniejsze zasilane są jednofazowo, natomiast kotły o większej mocy wymagają zasilania trójfazowego oraz odpowiedniego zabezpieczenia prądowego.
 
Dlaczego warto stosować kotły elektryczne?
  • brak produktów spalania zapewnia czystość i bezpieczeństwo dla użytkownika
  • mała bezwładność cieplna powoduje szybkie nagrzewanie się układu, łatwość regulacji i oszczędność energii
  • małe wymiary urządzeń umożliwiają łatwe włączenie w już istniejący system grzewczy
  • możliwość pracy w każdej wodnej niskociśnieniowej instalacji c.o.

Podgrzewacze gazowe

Przystosowane są do spalania gazu ziemnego lub płynnego. Informacja o tym znajduje się na tabliczce znamionowej. Biorąc pod uwagę sposób przygotowania ciepłej wody użytkowej mogą być przepływowe i pojemnościowe.
 
Podgrzewacze przepływowe – urządzenia wiszące, o niedużych rozmiarach oraz małym ciężarze. Są najbardziej popularnym typem podgrzewaczy, zwane częściej termami lub piecykami łazienkowymi. W momencie odkręcenia kranu zostaje zapalony gaz w palniku i woda zaczyna się podgrzewać, przepływając przez nagrzewnicę (najczęściej miedzianą).

Producenci podają, jakie powinno być minimalne ciśnienie wody dopływającej do podgrzewacza oraz jaki minimalny przepływ uruchamia jego działanie. Termy mocy 17-19 kW z powodzeniem obsłużą pojedynczy prysznic lub dwa mniejsze punkty poboru wody. Natomiast jeśli jednocześnie zostaje napełniana wanna i zmywane są naczynia w zlewozmywaku terma powinna mieć moc nie mniejszą niż 23-24 kW. Od tego w jaki sposób następuje zapłon palnika głównego wyróżniamy urządzenia: z palnikiem dyżurnym, zwanym świeczką, zapłonem elektronicznym bateryjnym lub zapłonem elektronicznym zasilanym z hydrogeneratora.

Regulacja temperatury wody może być ręczna lub/i automatyczna. W termach z regulacją ręczną, jeśli zwiększy się ilość wypływającej wody z kranu to jej temperatura obniży się, natomiast gdy zmniejszy – temperatura wzrośnie. W przypadku regulacji automatycznej nastawiona temperatura jest utrzymywana dla określonego przepływu strumienia wody.
 
Podgrzewacze pojemnościowe charakteryzujące się dużymi gabarytami (pojemność zbiorników stosowanych najczęściej waha się od 80 do 200 litrów) i znacznym ciężarem. Podgrzewacze większej pojemności są urządzeniami stojącymi, zaś mniejsze – pionowymi, wiszącymi. W dolnej części zbiornika umieszczona jest komora spalania z palnikiem.
W momencie spadku temperatury ustawionej na termostacie urządzenie włącza się – gorące spaliny, przepływające specjalnym kanałem usytuowanym w środku zbiornika, oddają ciepło otaczającej wodzie. Palnik pracuje tak długo, aż woda w zasobniku osiągnie założoną temperaturę. Podgrzewacze mają moc od 5 do 10 kW, co umożliwia komfortowe czerpanie wody z kilku punktów jednocześnie. Temperaturę wody na termostacie można ustawić od 35 do 85°C.

Jednak ze względu na możliwość odkładania się kamienia kotłowego w zbiorniku, producenci nie zalecają temperatury wyższej niż 60°C. Warto pamiętać, że im wyższa temperatura tym większe straty ciepła do otoczenia, co przyczynia się do wzrostu kosztów eksploatacyjnych.
 
Podgrzewacze jednoczerpalne ze względu na niewielką moc (najczęściej kilka kilowatów) nadają się do lokalnego podgrzewania niewielkich ilości wody. Obsługują jeden punkt czerpalny wody, najczęściej zlewozmywak lub umywalkę. Napełnienie wanny wymaga już większej mocy, 12-24 kW. Montuje się je tuż obok punktu czerpania (nad punktem lub pod nim, w zależności od rozwiązania). Czasami producenci wyposażają je dodatkowo w baterie umywalkowe.
 
Podgrzewacze wieloczerpalne są przystosowane do obsługi kilku punktów czerpania wody, teoretycznie mogą zaopatrywać w wodę cały dom. Wymagają o wiele większej mocy (najczęściej do 24 kW). Podgrzewacz obsługujący kilka urządzeń należy zainstalować w takim miejscu, aby odległości od poszczególnych punktów czerpania były jak najmniejsze. Najlepiej, jeśli odbiorniki ciepłej wody są usytuowane na jednym poziomie, a podgrzewacz jest położony centralnie w stosunku do wszystkich punktów. Jednak korzystanie z wody w jednym punkcie, wskutek obniżenia ciśnienia, może spowodować trudności z jej poborem w innym punkcie. Podgrzewacze przepływowe najczęściej zapewniają podgrzanie wody do temperatury nie wyższej niż 60°C (maksymalny przyrost temperatury w stosunku do temperatury początkowej wynosi zwykle około 50°C). Temperaturę ciepłej wody można ustawiać za pomocą regulatora.
 
Na co warto zwrócić uwagę wybierając podgrzewacz gazowy?
  • termy powinny mieć zabezpieczenie przed wypływem gazu z urządzenia (jeśli brak jest płomienia na palniku) oraz czujnik ciągu kominowego uniemożliwiający wypływ gazu do pomieszczenia (w przypadku zakłócenia ciągu i niewłaściwego odprowadzania spalin do komina)
  • podgrzewacze pojemnościowe, jako urządzenia pracujące pod ciśnieniem, muszą być zabezpieczone przed jego nadmiernym wzrostem zaworem bezpieczeństwa; odprowadza on nadmiar wody, gdy ciśnienie nadmiernie wzrośnie
  • większość podgrzewaczy gazowych musi być podłączona do osobnego przewodu, który odprowadza spaliny ponad dach budynku; wyjątkiem są urządzenia z zamkniętą komorą spalania zasysające powietrze potrzebne do spalania i wydmuchujące spaliny tym samym przewodem koncentrycznym wyprowadzonym na zewnątrz budynku

Podgrzewacze elektryczne

Mogą być zasilane prądem jednofazowym 230 V lub trójfazowym 400 V. W zależności od sposobu przygotowania ciepłej wody są przepływowe i pojemnościowe.
 
Podgrzewacze przepływowe podgrzewają wodę tylko podczas jej poboru. Po zakręceniu kranu ogrzewanie się wyłącza. Podgrzewacze te są jedno- i wielopunktowe. Jednopunktowe współpracują tylko z jednym punktem poboru wody, to znaczy obsługują jeden kran. Montuje się je tuż przy odbiorniku. Natomiast podgrzewacze wielopunktowe, (wieloczerpalne) mogą obsługiwać kilka kranów, ale nie wszystkie jednocześnie z maksymalną wydajnością. Dlatego powinno się je montować możliwie centralnie w stosunku do wszystkich punktów poboru wody.
 
Podgrzewacze jednopunktowe mają niewielkie rozmiary, małą moc rzędu 3,5-5 kW i są przystosowane do zasilania z instalacji jednofazowej. Montuje się je nad lub pod punktem poboru wody, a niektóre – bezpośrednio na baterii (oferowane są w zestawie z wylewką, baterią i rączką natryskową). Podgrzewacze wielopunktowe mają moc od 12 do 27 kW. Wymagają więc podłączenia do instalacji trójfazowej.
 
Podgrzewacze pojemnościowe podgrzewają i magazynują ciepłą wodę, a stała jej temperatura jest utrzymywana za pomocą termostatu. Podobnie jak urządzenia przepływowe są jedno- i wielopunktowe, ale częściej stosuje się podział na bezciśnieniowe i ciśnieniowe. Pierwsze z nich mogą zasilać tylko jeden punkt poboru wody i montuje się je nad lub pod przyborem. Mają niewielką pojemność 5-15 litrów i moc 1,5-2 kW.

Sprawdzają się tam gdzie używa się wody często, ale w niewielkich ilościach. Natomiast podgrzewacze ciśnieniowe mogą zasilać jeden lub kilka punktów poboru wody. Pracują pod ciśnieniem, jakie występuje w sieci wodociągowej lub w hydroforze. Do obsługi pojedynczych punktów stosuje się podgrzewacze 10-30 litrowe. Natomiast 120-200 litrowe z reguły wystarczają, aby w sposób komfortowy korzystać z ciepłej wody w całym domu.
 
Na co zwrócić uwagę wybierając podgrzewacze elektryczne?
 
Podgrzewacz przepływowy
  • wydajność (dm3/min) zależy od mocy podgrzewacza oraz różnicy temperatury wody dopływającej i wypływającej z niego; producenci podają jej wartość przy różnicy DT=35°C, czyli dla temperatury wody dopływającej wynoszącej 10°C, temperatura wody wypływającej wynosi 45°C

  • regulacja temperatury, może być hydrauliczna (im więcej wody pobiera się, tym niższa jest jej temperatura), skokowa (w miarę potrzeb włączane są kolejne stopnie grzałki) lub elektroniczna (moc grzewcza jest płynnie dostosowywana do ilości przepływającej wody, tak aby została utrzymana jej odpowiednia temperatura)
 
Podgrzewacz pojemnościowy
  • wzajemna relacja między pojemnością zbiornika, jego mocą i czasem podgrzewania wody do żądanej temperatury; im większa jest moc grzałki, a mniejsza pojemność podgrzewacza, tym krótszy jest czas ogrzania zgromadzonej w zasobniku wody

  • dobowe straty energii – im mniejsze tym lepiej, gdyż oznacza to dobrą izolację termiczną zbiornika

Grzałki elektryczne

Grzałki z termostatem służą do podgrzewania wody w łazienkowych grzejnikach drabinkowych lub bojlerach ciepłej wody użytkowej. Zasilane są napięciem 230 V i charakteryzują się mocą grzewczą od 300 W do 3 kW. Moc grzałek należy dobierać stosownie do pojemności wodnej urządzenia grzewczego.
 
Montaż grzałki polega na wkręceniu jej do gniazda przy pomocy klucza aż do oringu uszczelniającego (w zależności od zastosowania grzałki mogą mieć gwint G 1/2 lub G 5/4 cala). Nie należy wkręcać za mocno (grozi to zniszczeniem oringu) oraz stosować dodatkowych uszczelnień (pakuły, teflon)! Obsługa grzałki sprowadza się do ustawienia temperatury podgrzewanej wody za pomocą pokrętła na obudowie - począwszy od najniższej temperatury poprzez średnie wartości aż do najwyższej temperatury ok. 70°C. Ustawienie najniższej temperatury oznacza praktycznie grzałkę wyłączoną - włączy się tylko w bardzo niskiej temperaturze, zapobiegając zamarznięciu wody.

Grzejniki wodne

Różnią się one konstrukcją (płytowe, członowe, rurowe), sposobami przekazywania ciepła (promieniowanie, konwekcja) oraz materiałami, z których są wykonane. Producenci oferują grzejniki żeliwne, miedziane, stalowe, aluminiowe o zróżnicowanej mocy i wielkości. Grzejniki przekazują ciepło otoczeniu drogą konwekcji (przenoszenie ciepła wraz z przepływającym powietrzem, spowodowane różnicą gęstości zimnego i ciepłego powietrza) i promieniowania (fale cieplne, odbijające się od ścian, sufitu i sprzętów). Grzejniki, w których ponad połowa ciepła jest przekazywana drogą konwekcji, nazywa się konwekcyjnymi. Grzejniki, które przekazują ciepło wyłącznie drogą konwekcji – to konwektory.

Grzejniki stalowe płytowe, często nazywane panelowymi, charakteryzują się małą pojemnością wodną i bezwładnością cieplną, szybko więc reagują na zmianę temperatury wody zasilającej. Można je stosować w instalacjach o niskich parametrach wody grzejnej np. z pompami ciepła lub kotłami kondensacyjnymi. Mają estetyczny wygląd, a ponadto są lekkie, co ułatwia ich transport i montaż. Mogą mieć obudowę (płytę czołową) gładką lub profilowaną. Aby określić typ grzejnika producenci stosują oznaczenie cyfrowe: 10 – jednopłytowy, 11 – jednopłytowy z ożebrowaniem konwekcyjnym, 20 – dwupłytowy bez ożebrowania, 21 – dwupłytowy z pojedynczym ożebrowaniem, 22 – dwupłytowy z podwójnym ożebrowaniem, 30 – trzypłytowy bez ożebrowania, 33 – trzypłytowy z potrójnym ożebrowaniem.

Grzejniki członowe składają się z jednakowych elementów, zwanych ogniwami lub członami, połączonych ze sobą za pomocą złączek. Wykonuje się je z żeliwa lub aluminium. Grzejniki żeliwne charakteryzuje wysoka trwałość, odporność na korozję, uszkodzenia mechaniczne oraz zmiany ciśnienia w instalacji. Zaletą grzejników aluminiowych jest mała pojemność wodna, dobra przewodność cieplna, niewielki ciężar (co pozwala na instalowanie ich np. przy lekkich ścianach osłonowych).

Liczba ogniw może być określona np. 6, 8, 10 lub dowolna, ale nie powinna przekraczać 25. Jeśli grzejnik składa się z ponad 20 członów należy zasilanie i powrót podłączyć z przeciwległych stron grzejnika.

Grzejniki konwektorowe – oddają prawie całe ciepło na drodze konwekcji. Składają się z jednego lub kilku wymienników ciepła i obudowy. Wymiennik ciepła stanowi miedziana lub stalowa rura, na którą nałożone są tzw. lamele, czyli odpowiednio ukształtowane ożebrowanie aluminiowe lub miedziane. Stalowa obudowa o odpowiedniej wysokości (za nią schowany jest wymiennik) tworzy komin konwekcyjny. Stanowią bardzo ekonomiczne rozwiązanie, gdyż mają mniejszą pojemność wodną niż pozostałe typy grzejników.

Grzejniki rurkowe – popularnie nazywane drabinkami zbudowane są najczęściej z dwóch pionowych przewodów (kolektorów), połączonych poziomymi rurkami, które mogą być wyginane w różne kształty. Niektóre są wyposażone w ekran, który pełni rolę dekoracyjną, maskuje podłączenia do instalacji, a ponadto poprawia efekt grzania. Drabinki wykonuje się najczęściej ze stali, chociaż można spotkać również miedziane. Producenci oferują również grzejniki wodno-elektryczne, w których dodatkowe wyposażenie stanowi grzałka elektryczna.

Na co warto zwrócić uwagę wybierając grzejnik wodny?
  • moc grzejnika do ogrzania danego pomieszczenia powinien obliczyć projektant instalacji sanitarnych; następnie w zależności od wielkości wnęki pod oknem i układu mieszkania dobiera się grzejnik o odpowiednich wymiarach. Moc cieplna grzejników jest podawana przez producentów. Najczęściej dotyczy ona parametrów 90/70/20°C (temperatura zasilania/temperatura powrotu/temperatura wewnętrzna pomieszczenia). Dla innych parametrów korzysta się z równań charakterystyki cieplnej grzejnika lub z gotowych tablic przeliczeniowych podawanych przez producentów. Czasami przyjmuje się w przybliżeniu 100-130 W (zależnie od ocieplenia budynku) na 1 m2 pomieszczenia o standardowej wysokości 2,5 m i normowej temperaturze wewnętrznej. Jednak przybliżony dobór grzejników może spowodować ich znaczne przewymiarowanie.

  • grzejnik będzie pracował właściwie, jeśli odstępy między powierzchnią wykończonej podłogi a dolną krawędzią grzejnika oraz spodem parapetu a górną krawędzią będą wynosić 10 cm

  • poza grzejnikami aluminiowymi, wszystkie pozostałe typy mogą pracować w instalacjach z rurami ze stali, miedzi i z tworzywa sztucznego. W miejscach łączenia miedzi z innymi materiałami stosuje się przekładki z taśmy teflonowej. Grzejniki aluminiowe nie nadają się do pracy w instalacjach z miedzi (wolne jony metalu, uwalniające się z aluminium, wchodzą w reakcję chemiczną z miedzią, powodując przyspieszoną korozję elektrochemiczną), chyba że stosuje się inhibitory korozji. Z tych samych przyczyn w jednej instalacji nie powinno się stosować grzejników miedzianych i aluminiowych.

Grzejniki elektryczne

Grzejniki elektryczne mogą być podstawowym sposobem ogrzewania domu lub służyć jako ogrzewanie dodatkowe. W pierwszym wypadku należy uzgodnić projekt instalacji elektrycznej, uzyskać wymagany przydział mocy z Zakładu Energetycznego, zastosować odpowiednie zabezpieczenia przed porażeniem i przeciążeniem.

Dostępne są różne ich rodzaje:
  • konwektory – oddają ciepło na zasadzie konwekcji, czyli ogrzewają powietrze przepływające przez grzejnik. Konwekcja może być naturalna lub wymuszona wentylatorem. Ten drugi rodzaj dobrze się sprawdza w łazienkach, gdzie często wymagane jest szybkie ogrzanie lub dogrzanie pomieszczenia. Produkowane są przeważnie w zakresie mocy od 200 do 2000 W.

  • promiennikowe – działają na zasadzie promieniowania. Element grzejny osłonięty specjalną kratką rozgrzewa się do temperatury prawie 200°C, emitując fale cieplne. Fale cieplne odbijają się od ścian, sufitu i podłogi. Nie powodują ruchu powietrza i związanej z tym emisji kurzu. Najczęściej mają postać paneli, przeznaczonych do ustawienia na podłodze lub zawieszenia na ścianie albo suficie (nadają się również do sufitów podwieszanych). Elementem grzejnym jest najczęściej emaliowana płyta stalowa pokryta drukowanym obwodem, w metalowej obudowie. Spotyka się też panele z płyt kamiennych (marmurowych lub granitowych) z wtopionym elementem grzejnym. Wykorzystuje się w nich zdolność kamienia do kumulowania ciepła (do 2,5 godzin po wyłączeniu grzejnika), dzięki czemu grzejnik grzeje jeszcze przez pewien czas po odłączeniu zasilania. Są stosunkowo drogie, więc rzadziej stosowane.

  • łazienkowe – mają niewielką moc od 50 do 210 W. Nie ogrzeją samodzielnie łazienki, natomiast świetnie nadają się do suszenia ręczników i garderoby. Wykonywane są ze stali lub aluminium. Nie-które mają możliwość regulacji mocy za pomocą przełącznika umieszczonego na wtyczce.

  • olejowe – element grzejny zanurzony jest w oleju. Najczęściej wyglądem przypominają żeliwne grzejniki członowe lub mają postać płyty. Charakteryzują się dużą bezwładnością cieplną tj. długo się nagrzewają i długo oddają ciepło.

  • piece akumulacyjne – najczęściej wymagają napięcia zasilania 380 V, są dużymi i ciężkimi urządzeniami. Praca ich przebiega w dwóch cyklach: ładowania (energia elektryczna przetwarzana jest na energię cieplną, której część jest oddawana, a część akumulowana) i rozładowania (ogrzewają pomieszczenie energią wcześniej akumulowaną). Aby praca urządzenia była ekonomiczna, piec powinno się ładować nocą, gdy obowiązuje druga taryfa.

  • termowentylatory – w obudowie termowentylatora znajduje się spirala lub siatka grzejna. Zimne powietrze jest zasysane przez wentylator i kierowane na element grzejny, skąd po ogrzaniu jest wydmuchiwane przez otwór wylotowy. Strumieniowi ciepłego powietrza można nadać dowolny kierunek.

  • listwy podłogowe – elektryczne listwy przypodłogowe montuje się szeregowo wzdłuż ścian, dzięki czemu uzyskuje się równomierny rozkład temperatury w pomieszczeniu. Listwy są zasilane prądem jednofazowym, nie wymagają przeróbki instalacji elektrycznej. W metalowej obudowie znajduje się grzałka kantalowa. Pracą urządzenia steruje elektroniczny regulator temperatury.
Grzejniki mogą być przenośne lub ścienne. Grzejniki przenośne wyposażone są w nóżki, kółka lub uchwyt, co umożliwia dowolne ich ustawienie w pomieszczeniu. Z reguły służą do dogrzewania pomieszczeń. Natomiast grzejniki ścienne przeznaczone są przede wszystkim do stałego ogrzewania pomieszczeń. Sprzedawane są wraz z systemem mocowań i większość z nich można powiesić na dowolnej ścianie (oprócz olejowych i niektórych modeli promiennikowych).

Sterowanie grzejnikami

Utrzymanie żądanej temperatury w pomieszczeniu uzyskuje się dzięki wyposażeniu grzejników w regulatory temperatury. Mogą to być termostaty elektromechaniczne (bimetalowe i cieczowe) oraz elektroniczne. Szczególnie polecane są termostaty elektroniczne, ponieważ pozwalają utrzymać temperaturę w pomieszczeniu z dokładnością 0,1-0,5°C. Drugim typem sterowania jest sterowanie centralne, czyli za pomocą jednego sterownika sterujemy wszystkimi grzejnikami. Spotykane są również systemy bezprzewodowe sterowane pilotem.

Na co warto zwrócić uwagę wybierając grzejniki elektryczne?
  • ich sprawność sięga 100%, gdyż wytworzona energia cieplna jest użytkowana w miejscu, w którym powstaje – bez strat przesyłowych
  • zakup urządzeń nie wymaga dużych nakładów finansowych
  • są wygodne i łatwe w sterowaniu
  • zapewniają duże bezpieczeństwo użytkowania

Ogrzewanie podłogowe

W pomieszczeniach, w których jest zainstalowane ogrzewanie podłogowe ciepło przekazywane jest równomiernie przez całą płaszczyznę podłogi – rozchodzi się ono od podłogi ku sufitowi. Najcieplej jest więc przy podłodze, a chłodniej pod sufitem. Zatem rozkład temperatury jest zbliżony do idealnego, dlatego z punktu widzenia dobrego samopoczucia tego typu rozwiązanie jest wskazane i odczuwane jako komfortowe.

Ogrzewanie podłogowe jest ogrzewaniem niskotemperaturowym (temperatura podłogi nie przekracza 26°C w pomieszczeniach mieszkalnych i 35°C w łazienkach i przedpokojach). Dlatego może pełnić rolę ogrzewania podstawowego tylko w budynkach z bardzo dobrą izolacją termiczną. Na podstawie dokładnego obliczenia zapotrzebowania na ciepło dla całego budynku i jego poszczególnych pomieszczeń dobiera się precyzyjnie wszystkie parametry ogrzewania podłogowego.

Wykonanie instalacji musi być zawsze poprzedzone zrobieniem szczegółowego projektu instalacyjnego. Ogrzewanie podłogowe może być także traktowane jako ogrzewanie wspomagające. Ciepło jest przekazywane otoczeniu drogą promieniowania. Najwyższa temperatura występuje przy podłodze, a najniższa – pod sufitem.

Ogrzewanie podłogowe elektryczne

Składa się z elementów grzejnych tj. kabli, mat lub folii, które pod wpływem przepływającego przez nie prądu nagrzewają się i przekazują ciepło przez powierzchnię podłogi do pomieszczenia. Taśmy, listwy, siatki, klej to elementy montażowe ułatwiające zamontowanie elementów grzejnych do podłoża. Ostatni element systemu, czyli termoregulatory, współpracują z czujnikiem powietrznym lub podłogowym, umożliwiając ustawienie żądanej temperatury w pomieszczeniu.

Kable mogą być jedno- lub dwużyłowe. Sprzedawane są w zestawach od kilku- do kilkudziesięciu metrów. Moc cieplna zestawu zależy od długości i mocy jednostkowej. Montaż polega na wykonaniu izolacji cieplnej, którą przykrywa się cienką warstwą betonu grubości 2,0-3,5 cm, na którą po wyschnięciu układa się kable.

Są one następnie przykrywane warstwą betonu grubości 3-4 cm.

Maty grzejne to siatki z tworzywa sztucznego z wplecionym w nią cienkim przewodem grzejnym. Kupuje się je w zestawach o różnej powierzchni i mocy grzejnej. Najczęściej grubość maty wynosi 3 mm, dlatego chętnie jest stosowana w pomieszczeniach remontowanych, gdyż jej ułożenie nie powoduje podwyższenia poziomu podłogi

Folie grzejne wykonuje się z płaskich drutów aluminiowych zatopionych w folii poliestrowej. Ich grubość wynosi zaledwie 0,2 mm.

Ogrzewanie podłogowe wodne

W skład systemu wchodzą: rury grzewcze ułożone na izolacji termicznej i przeciwwilgociowej oraz rozdzielacze. Ciepła woda krążąca w rurach przekazuje ciepło do wylewki – jastrychu, który stanowi podkład pod podłogę. Do jastrychu dodaje się specjalne środki uplastyczniające, dzięki czemu jest on bardziej zagęszczony, wytrzymały oraz ma lepszą przewodność cieplną. Aby zapobiec pękaniu płyty wylewki, należy wzdłuż ścian ułożyć taśmy dylatacyjne.

Izolacja termiczna – najczęściej stosuje się warstwę styropianu odpowiedniej gęstości i grubości, który układany jest bezpośrednio na stropie. Zabezpiecza ona przed przenikaniem ciepła w dół. Warstwę izolacji pokrywa się folią polietylenową lub aluminiową, aby nie dostała się do niej wilgoć z jastrychu.

Rury grzewcze – zwykle stosuje się rury miedziane, z tworzyw sztucznych z barierą antydyfuzyjną, wielowarstwowe z wkładką aluminiową; pętle grzewcze układa się w formie meandra lub spirali. Mocuje się je do izolacji za pomocą specjalnych klipsów lub listew.

Rozdzielacze – umieszcza się je na ścianie w metalowej szafce natynkowej lub podtynkowej i podłącza do nich rury poszczególnych obiegów grzewczych.

Ogrzewanie podłogowe powietrzne

Ogrzewanie podłogowe powietrzne instaluje się w stropie lub płycie fundamentowej. Źródłem ciepła jest ogrzane powietrze krążące w rurach. Rury grzewcze z ocynkowanej stali umieszcza się w płycie żelbetowej, między jej dolnym i górnym zbrojeniem. Powietrze jest ogrzewane nagrzewnicą, której moc jest dostosowana do zapotrzebowania na ciepło dla budynku. Ciepło jest magazynowane w płycie betonowej (stropowej lub fundamentowej), skąd jest przekazywane do pomieszczeń. Temperatura w pomieszczeniach jest regulowana za pomocą termostatów. Projekt ogrzewania musi być wykonany łącznie z projektem budynku.

Instalacja ogrzewania podłogowego
W nowych budynkach ogrzewanie podłogowe instaluje się już podczas budowy. Ma to istotne znaczenie ze względu na wysokość pomieszczeń. Przy ogrzewaniu podłogowym stropy mają bowiem większą grubość, należy więc inaczej rozplanować odległości między stropami, jeżeli chcemy otrzymać niezmienioną wysokość pomieszczeń. Ogrzewanie podłogowe możemy też zainstalować w budynkach już istniejących. Wysokość pomieszczeń ulega wtedy obniżeniu.

W przypadku stosowania mat i folii grzewczych grubość stropu może być mniejsza. Są one jednak droższe. Ich stosowanie jest szczególnie celowe przy instalacji ogrzewania podłogowego w obiektach już istniejących; można wtedy uniknąć zbyt dużego podniesienia poziomu podłogi.

Izolowanie powierzchni pod ogrzewanie podłogowe. Właściwe przygotowanie stropu jest bardzo istotnym elementem. Układ warstw podłogowych na stropie, na którym przewidujemy ogrzewanie podłogowe powinien być taki, aby zapewniony był właściwy kierunek przepływu ciepła, to znaczy do góry. Ilość ciepła przekazywanego w dół nie może przekraczać 10% całkowitej ilości ciepła.

Bezpośrednio na stropie układa się izolację cieplną ze styropianu, płyt z twardej wełny mineralnej lub z polistyrenu. Izolacja cieplna musi mieć dostateczną gęstość i wytrzymałość na obciążenia tak, aby zapewnić odpowiednią sztywność, zapobiegającą przesuwaniu się rur grzejnych i zmianie ich położenia. Przy przewidywanych większych obciążeniach można zastosować zbrojenie siatką stalową. Grubość warstwy izolacji zależy od tego, czy pomieszczenie znajdujące się niżej jest ogrzewane.

Pomieszczenia nad piwnicami, bramami lub podłogi na gruncie wymagają grubszej warstwy izolacji. Izolację cieplną należy też ułożyć wzdłuż ścian. W przypadku podłogi na gruncie powinno się też wykonać pionową izolację fundamentu.

Rury ogrzewania wodnego mocuje się do izolacji cieplnej za pomocą uchwytów utrzymujących je w stałym położeniu, a następnie zalewa gładzią cementową. Rury grzewcze z miedzi układa się czasami w izolacji termicznej (w odpowiednio wyprofilowanych kanałach) i przykrywa płytami prefabrykowanymi. Na rynku dostępne są maty ze styropianu lub pianki z naklejoną folią aluminiową lub specjalnym tworzywem z nadrukowaną na wierzchniej powłoce siatką, ułatwiającą układanie przewodów (rurę grzewczą rozwija się od razu wzdłuż nadrukowanego rastera – siatki). Przed zalaniem rur gładzią cementową przeprowadza się próbę ciśnieniową (przy ciśnieniu 10 barów, przez 24 godziny), poprzedzoną odpowietrzeniem instalacji.

Kable elektryczne można układać na siatce. Przewody przymocowuje się do siatki metalowej miękkim drutem lub opaskami zaciskowymi i zalewa zaprawą cementową. Maty grzewcze układa się na powierzchni warstwy gładzi cementowej. Bezpośrednio na nich układa się posadzkę. Maty grzewcze można też układać na warstwie zaprawy klejowej (2-3 mm) rozprowadzonej na starej podłodze z płytek lub na podłożu z płyt wiórowo-cementowych.

Po rozłożeniu maty pokrywa się ją kolejną warstwą kleju (5-6 mm), do której przykleja się płytki podłogowe (poziom podłogi podnosi się w tym przypadku tylko o 2 cm). Folie grzewcze można układać na gładzi cementowej. Podłoże nie może przewodzić prądu. Folie przykleja się klejem lub taśmą. Podłączenie ogrzewania podłogowego elektrycznego dokonuje się za pośrednictwem przewodów przyłączeniowych dł. 2-5 m.

Na co warto zwrócić uwagę wybierając ogrzewanie podłogowe?
  • trwałość systemu ogrzewania podłogowego jest dwu-, trzykrotnie większa niż tradycyjnego ogrzewania grzejnikowego
  • pozwala na swobodną aranżację wnętrza – brak grzejników umożliwia dowolne ustawianie mebli przy ścianach
  • duży komfort użytkowania – cała obsługa sprowadza się do ustawienia wymaganej temperatury na termostacie

Jaka posadzka?

Posadzka zastosowana w pomieszczeniu z ogrzewaniem podłogowym musi charakteryzować się dobrą przewodnością cieplną, nie może ona bowiem pełnić roli izolacji. Najlepiej do tego celu nadają się posadzki ceramiczne lub kamienne (terakota, gres, marmur, granit). Dywany i wykładziny nadające się do stosowania przy ogrzewaniu podłogowym mają specjalne symbole. Należy je układać szczególnie starannie, aby uniknąć tworzenia się szczelin powietrznych między wykładziną i warstwą gładzi cementowej, które działałyby jak dodatkowa izolacja cieplna.

Wykładziny najlepiej jest przyklejać na całej powierzchni. Do przyklejania wykładzin należy stosować specjalne kleje, odporne na działanie temperatury do 50°C. Zastosowanie nieodpowiedniego kleju może spowodować wydzielanie się pod wpływem ogrzewania szkodliwych dla zdrowia substancji. Drewno jest dość dobrym izolatorem, dlatego posadzka drewniana nie może być zbyt gruba (od 8 do 10 mm); najczęściej stosuje się mozaikę drewnianą. Wilgotność drewna nie może być większa niż kilka procent; w przeciwnym wypadku działanie wysokiej temperatury może doprowadzić do odkształceń podłogi wskutek wysychania.

Ogrzewanie przeciwoblodzeniowe 

Zimowa eksploatacja nawierzchni użytkowanych przez pieszych i pojazdy kołowe związana jest z koniecznością zabezpieczenia ich przed zaleganiem śniegu i oblodzeniem. Tradycyjne czynności po wystąpieniu opadów śniegu ograniczają się do odśnieżania, posypywania solą i usuwania oblodzenia. Wykonane mało efektywnie mogą prowadzić do uszkodzenia nawierzchni i krytycznych sytuacji.

Zastosowanie systemów przeciwoblodzeniowych jest o wiele bardziej efektywne, zapewnia bezpieczeństwo użytkowania, obniża zdecydowanie koszty eksploatacji i konserwacji zabezpieczanych nawierzchni i elementów. Ogrzewanie przeciwoblodzeniowe zapobiega gromadzeniu się śniegu i oblodzeniu ścieżek, chodników, podjazdów, schodów. Zapewnia drożność rynien i rur spustowych, nie dopuszczając do powstawania sopli i uszkodzenia elewacji i konstrukcji dachów spowodowanego niekontrolowanym spływaniem wody.

Składa się z systemu elektrycznych kabli grzejnych zasilanych prądem jedno- lub trójfazowym, którym steruje regulator temperatury z czujnikiem temperatury lub kontroler współpracujący z zestawem czujników temperatury i wilgoci. System automatycznie dostosowuje się do istniejących warunków atmosferycznych, włączając się i wyłączając zależnie od temperatury powietrza i zawilgocenia chronionej powierzchni. Stosowane są przewody zasilane jednostronnie lub dwustronnie oraz maty grzewcze. System zabezpieczeń zapewnia ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym.

Systemy przeciwoblodzeniowe mogą być instalowane w każdym rodzaju nawierzchni: betonie, asfalcie, kostce brukowej. Pod asfaltem lub chodnikiem kable układa się na siatce zbrojeniowej lub mocuje specjalną taśmą montażową.

Moc jednostkową instalacji grzewczej określa się w W/m 2 i zależna jest ona między innymi od takich czynników jak: strefa klimatyczna, usytuowanie względem obiektów sąsiadujących oraz wymagań projektowych. Moc instalacji powinna wynosić od 250 do 400 W/m 2.

W schodach zewnętrznych kable grzejne należy układać równolegle do dłuższej krawędzi stopni. Skrajne odcinki kabla grzejnego należy układać jak najbliżej krawędzi stopni, by zapewnić równomierne ogrzewanie całej powierzchni schodów. Nadmiar kabla może posłużyć do ogrzania powierzchni przed schodami (np. wycieraczki).

Instalację przeciwoblodzeniową najlepiej planować na etapie projektowania budynku, gdyż można ją ułożyć wraz z wylewaniem schodów. Jeżeli istniejące schody będą modyfikowane, należy wykuć bruzdy i w nich prowadzić kable. Całość przykrywa się wylewką betonową i układa np. płytki antypoślizgowe.

Systemy przeciwoblodzeniowe można również stosować na dachach. Rozwiązanie to zapewnia drożność systemów rynnowych i kontrolowany spływ wody z powierzchni dachu, eliminuje obciążenie systemów rynnowych, zapobiega uszkodzeniom elewacji budynku i konstrukcji dachu.

Na dachach o dużym nachyleniu, z uwagi na bariery przeciwśnieżne, należy stosować ogrzewanie dolnej części dachu. Maksymalna moc jednostkowa zależy do wielu czynników: materiału z jakiego wykonana jest rynna (większa moc dla rynien metalowych i mniejsza dla plastikowych), konstrukcji dachu, izolacji dachu (większa moc jednostkowa dla dachów z warstwą izolacji pod pokryciem), strefy klimatycznej. Szacunkowo można przyjąć, że moc instalacji grzewczej powinna wynosić od 30-50 W/mb rynny lub rury spustowej.

W rynnach i rurach spustowych kable mocuje się za pomocą uchwytów lub taśmą. Instalację, podłączenie i uruchomienie systemu najlepiej powierzyć specjaliście, który wybierze kable grzejne, kontrolery, czujniki, regulatory temperatury.

Pompy ciepła 

Pompa ciepła to urządzenie grzewcze, które umożliwia wykorzystywanie zasobów energii naturalnej. Ciepło może być pobierane z powietrza, gruntu, wody powierzchniowej lub podziemnej, czyli z tzw. dolnego źródła, a następnie przekazywane do górnego źródła. Źródło górne to m.in. system ogrzewania grzejnikowego, podłogowego, przygotowania ciepłej wody użytkowej. Główne elementy pompy to: parownik, skraplacz, sprężarka, zawór rozprężny. Proces transportu ciepła odbywa się za pomocą czynnika roboczego, który krążąc w obiegu zmienia stan skupienia (z gazowego na ciekły i odwrotnie), dzięki czemu pobiera i oddaje energię. Cały proces jest możliwy dzięki dostarczeniu do układu (tj. do napędu sprężarki) z zewnątrz energii elektrycznej.

Najczęściej wykorzystywane źródła ciepła to:
  • grunt – system przewodów (kolektorów) ułożonych w gruncie poniżej strefy przemarzania. W zależności od wielkości działki, na której stoi dom przewody układane są: poziomo – kolektor płaski, pionowo – kolektor pionowy, w kształcie spirali – kolektor spiralny. Zaletą tego układu są przewody ukryte pod ziemią. Teren znajdujący się nad nimi można zagospodarować. Nie należy natomiast stawiać stałych budowli np. garażu, gdyż w razie awarii przewodów, trzeba by go rozebrać;
  • woda – w systemie tym pompa czerpie ciepło z wody powierzchniowej lub podziemnej i przekazuje je wodzie znajdującej się w przewodach grzewczych. Często stosowanym rozwiązaniem jest układ studni czerpalnej i zrzutowej. Wybierając ten system należy zwrócić uwagę na wydajność studni czerpalnej – dla domu jednorodzinnego nie powinna być mniejsza niż 1,5-3 m 3 /h oraz na odpowiedni skład chemiczny wody – nie może być twarda ani zawierać zbyt dużych ilości żelaza i manganu, aby nie zniszczyć pompy ciepła i urządzeń czerpalnych;
  • powietrze atmosferyczne – wciąż rzadko stosowane rozwiązanie, choć nie wymaga ono takich nakładów inwestycyjnych na wykonanie instalacji jak inne systemy. Wynika to m.in. z dość wysokiego kosztu zakupu tego typu pompy. Ponadto tylko urządzenia wyposażone w układ rozmrażania parownika dobrze pracują w niskiej temperaturze np. -18°C. Pozostałe wymagają regularnego odszraniania.
Na co warto zwrócić uwagę wybierając pompę ciepła?
  • współczynnik sprawności pompy, nazywany również współczynnikiem wydajności cieplnej, określa ile kilowatów energii cieplnej uzyskuje się z 1 kW energii elektrycznej potrzebnej na pracę sprężarki; urządzenie o współczynniku 4 może z 25 kWh energii elektrycznej uzyskać 100 kWh energii cieplnej, czyli wytworzy czterokrotnie więcej energii niż jej pobierze
  • koszt zakupu urządzenia i wykonania całości instalacji jest dość wysoki, ale pompa ciepła jest tania w eksploatacji
  • zastosowanie pompy odwracalnej (zamiana dolnego źródło ciepła z górnym czyli odwrócony obieg) pozwoli na ochładzanie domu latem; ciepłe powietrze pobierane z pomieszczenia będzie oddawane powietrzu zewnętrznemu

Czy to się opłaca?

Koszt instalacji pompy ciepła jest dość wysoki, zwykle większy od kosztów instalacji ogrzewania tradycyjnego. Najtańsza jest instalacja pomp ciepła wykorzystujących powietrze atmosferyczne, najdroższa – pomp gruntowych. Jednak w przypadku pomp powietrznych trzeba zainstalować też ogrzewanie tradycyjne. Wysoki koszt instalacji rekompensuje tania eksploatacja. Bieżące wydatki na ogrzewanie i ciepłą wodę mogą być zredukowane nawet do 70% (pozostałe 30% stanowią koszty energii elektrycznej potrzebnej do działania pompy).

Efektywność pompy określa stosunek energii otrzymanej (w postaci ciepła do ogrzewania) do energii pobranej podczas pracy. Stosunek ten powinien wynosić od 3 do 5. Najbardziej efektywne są pompy ciepła wykorzystujące ścieki. Opłacalność inwestycji zwiększy się, jeżeli pompa będzie wykorzystywana latem do klimatyzacji. Istotny wpływ na efektywność ogrzewania pompami ciepła ma konstrukcja budynku, szczególnie system jego ocieplenia. W budynkach o ścianach wykonanych z materiałów dobrze przewodzących ciepło, a przy tym źle izolowanych, o nieszczelnych oknach i drzwiach efektywność pomp ciepła będzie niska.

Kolektory słoneczne

Kolektor słoneczny pochłania promieniowanie słoneczne i zamienia je na energię cieplną. Energia ta może być wykorzystywrury zamocowane są obrotowo, by lepiej wykorzystać promieniowanie słoneczne). Ciekawym rozwiązaniem charakteryzują się kolektory nadążne. Mogą one zmieniać swoje położenie zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej. Ruchoma czasza w kształcie zwierciadła parabolicznego zamontowana jest na specjalnym stelażu, dzięki czemu dostosowuje swoje położenie do położenia słońca.

Gdzie i jak montować kolektory?

Najbardziej istotną sprawą przy montażu jest ustawienie kolektora pod odpowiednim kątem do powierzchni Ziemi, zapewniające maksymalne pochłanianie energii słonecznej, co najmniej 6 godzin w ciągu dnia.

Najczęściej kolektory instaluje się na południowej połaci dachu lub jako wolno stojące ustawia na ziemi na południowej stronie działki. Produkowane są również kolektory przystosowane do montażu na dachach płaskich. Należy pamiętać, że ze względu na ciężar urządzenia (ok. 30-40 kg/m 2 ) konstrukcja dachu musi mieć odpowiednią wytrzymałość. Aby w razie awarii móc go naprawić trzeba zapewnić do niego swobodny dostęp.

Na co warto zwrócić uwagę wybierając kolektor?
  • ważny parametr podawany przez producentów – przewidywana ilość pozyskiwanej energii; jest to wydajność energetyczna kolektora określająca ile kilowatogodzin energii można uzyskać z urządzenia w ciągu roku
  • bardziej sprawnymi urządzeniami przy tej samej pogodzie będą kolektory rurowe próżniowe niż płaskie
  • wykonując instalację dualną – kolektor współpracujący z innym źródłem ciepła np. z kotłem gazowym, można znacznie zmniejszyć zużycie paliwa, a przez to koszty ogrzewania

Ogrzewanie akumulacyjne

Urządzenia grzewcze zasilane energią elektryczną zyskują coraz większą popularność jako dodatkowe lub podstawowe źródło ciepła w budownictwie mieszkaniowym. Ogrzewane prądem mieszkania są pozbawione zanieczyszczeń. System ogrzewania pozbawiony jest również komina, zespołu grzewczego, kotłowni, zbiorników paliwa i rur. Elektryczne piece akumulacyjne są stacjonarnymi urządzeniami grzewczymi przeznaczonymi do ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych i innych z wyjątkiem pomieszczeń niebezpiecznych pod względem pożarowym i wybuchowym.

Piece akumulacyjne są przystosowane do pobierania energii pozaszczytowej (licznik dwutaryfowy). Zadaniem tego typu urządzeń jest przetwarzanie energii elektrycznej na energię cieplną, akumulowanie jej oraz oddawanie do ogrzewanych pomieszczeń. Wiele zalet przemawia więc za ogrzewaniem elektrycznym, a ponieważ prąd w nocy jest tańszy niż w ciągu dnia, piec akumulacyjny pracujący w nocy nie pociąga za sobą dużych kosztów. Przy korzystnych taryfach można zapewnić odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu, nawet w najbardziej mroźną zimę, nie obciążając zbytnio portfela.

Ładowanie pieca odbywa się przeważnie w nocy, gdy nie pracują inne urządzenia elektryczne, co zmniejsza ryzyko przeciążenia sieci. Wysokiej jakości cegły magnetytowe magazynują ciepło we wnętrzu pieca. Do regulacji temperatury służy łatwy w obsłudze termostat. Sterowane mikroprocesorem regulatory ładowania zapewniają optymalne zmagazynowanie energii cieplnej. Maksymalna moc urządzeń akumulacyjnych wynosi kilka kW. Do dogrzewania pomieszczeń można wykorzystać piec akumulacyjny niewielkiej mocy (do około 2 kW), pracujący na napięcie jednofazowe 230 V. Może być on podłączony do instalacji elektrycznej bez jej przebudowy. Piece większej mocy wymagają dostosowania instalacji (dodatkowy przydział mocy i założenie dwutaryfowego licznika energii elektrycznej – umożliwiającego korzystanie z tańszej taryfy nocnej i popołudniowej). Może się też okazać konieczne przystosowanie istniejącej instalacji elektrycznej wewnętrznej (na przykład wymiana przewodów).

Piece akumulacyjne pracują w dwóch fazach: ładowania i rozładowywania. Podczas ładowania pobierają energię elektryczną, która jest częściowo od razu oddawana w postaci ciepła, a częściowo kumulowana i oddawana później podczas procesu rozładowywania. Rozładowanie pieca (oddawanie ciepła) może być statyczne lub dynamiczne. Rozładowanie statyczne następuje przez stalową obudowę, czasami dodatkowo przez kanał powietrzny biegnący przez cały piec, którego wlot znajduje się w części dolnej, a wylot – w części górnej. Przepływ powietrza jest grawitacyjny. W piecach z rozładowaniem dynamicznym przepływ powietrza jest wymuszony przez wentylator, który współpracuje z termostatem, zapewniając odpowiednią temperaturę przez regulację napływu ogrzanego powietrza. Termostat może być dodatkowo wyposażony w programator. Poziom naładowania pieca reguluje się ręcznie lub automatycznie. Zależnie od pory roku i temperatury na zewnątrz można ustawić wyższy lub niższy poziom naładowania. Niektóre modele są wyposażone w dodatkowy element grzejny (np. grzałkę rurkową), który ogrzewa pomieszczenie, gdy piec jest rozładowany.

Główną zaletą pieców akumulacyjnych jest możliwość ładowania w nocy, przy tańszej taryfie. Wadą jest duży ciężar (75-300 kg). Piece umieszcza się zwykle pod oknami. Mogą być ustawione na podłodze lub zawieszone. W przypadku ustawienia na stropie trzeba się upewnić, czy jego nośność jest dostateczna. Piece dostępne są też w wersji obniżonej (o wysokości 48 cm) lub płaskiej (o głębokości 16-22 cm). Można kupić piece w obudowie przystosowanej do pokrycia kaflami; są jednak o wiele droższe. Wszystkie piece powinny mieć atest energetyczny oraz znak bezpieczeństwa „B”.

Nowoczesne piece akumulacyjne powinny charakteryzować się następującymi cechami użytkowymi:
  • możliwość kilkustopniowej regulacji mocy znamionowej,
  • prosta konstrukcja, estetyczna i bezpieczna obudowa,
  • wysokiej jakości materiał termoizolacyjny przyjazny dla środowiska,
  • nie wydzielają przykrego zapachu przy włączeniu,
  • przepływ powietrza odbywa się równomiernie na całej długości pieca,
  • wlot powietrza zabezpieczony jest odpowiednim filtrem przeciwpyłowym,
  • konserwacja jest ograniczona do kilku prostych czynności.
Wybór odpowiedniego (najbardziej ekonomicznego) urządzenia powinien być więc uwarunkowany mocą grzewczą i kosztami zakupu.
  • większość pieców zasilana jest prądem trójfazowym,
  • do zasilania pieców może być niezbędna instalacja wielożyłowa,
  • masa urządzeń może być zbliżona do 400 kg,
  • niektóre typy urządzeń muszą być przytwierdzone do ściany mimo pozycji stojącej

Ogrzewanie powietrzem

System ogrzewania powietrznego składa się z:
  • nadmuchowego kotła grzewczego – w którym wytwarzane jest ciepłe powietrze. Jako paliwo może być wykorzystywany gaz ziemny, gaz płynny, olej opałowy lub energia elektryczna. Ciepłe powietrze potrzebne do ogrzewania obiektu uzyskuje się dzięki wymianie ciepła pomiędzy spalinami a czystym powietrzem, za pośrednictwem wymiennika ciepła. Paliwo pobierane jest przez palnik (olejowy lub gazowy), a następnie spalone w komorze spalania. Spalaniu mieszaniny paliwowo-powietrznej towarzyszy powstanie dużej ilości gorących spalin, które przepływając przez kanały wymiennika powodują jego ogrzewanie. Spaliny wydmuchiwane są poprzez przewód kominowy do atmosfery. Wentylator promieniowy zasysa z zewnątrz zimne powietrze, które pod ciśnieniem tłoczone jest do sekcji grzewczej. Powietrze opływa rozgrzaną komorę spalania i kanały wymiennika. Na drodze przepływu następuje intensywna wymiana ciepła, przy czym spaliny nie mają bezpośredniej styczności z ogrzewanym powietrzem. Ciepłe czyste powietrze wydmuchiwane jest bezpośrednio do pomieszczenia poprzez głowice swobodnego nadmuchu bądź system kanałów nawiewnych. Powietrze może być dodatkowo oczyszczane przez odpowiednie filtry. Dzięki małej bezwładności cieplnej, prawie natychmiast po uruchomieniu urządzenia powietrze osiąga wymaganą temperaturę, która utrzymywana jest automatycznie przez termostat. Jedną z możliwości jest również zastosowanie kotła kondensacyjnego lub pompy ciepła typu powietrze-powietrze. Źródłem ciepła może też być kominek – system ogrzewania powietrzem nagrzewanym przez kominek nosi nazwę DGP – Dystrybucja Gorącego Powietrza;

  • kanałów rozprowadzających – ciepłe powietrze doprowadzane jest kanałami do konkretnych pomieszczeń. Kanały prowadzi się najłatwiej w budynkach o konstrukcji szkieletowej. W domu murowanym jest to również możliwe, ale warto zaplanować ich rozmieszczenie w momencie wykonywania projektu domu. Kanały instalowane są na poddaszach nieużytkowych, w podłodze, nad sufitami podwieszonymi;

  • kratek nadmuchowych – które stanowią zakończenie kanałów rozprowadzających, wyposażone są one w przepustnice umożliwiające ręczną regulację ilości dopływającego ciepła do pomieszczenia;

  • czerpni zewnętrznej – dostarczającej świeże powietrze do systemu, umieszczonej w zewnętrznej ścianie budynku;

  • czerpni wewnętrznej – zbierającej ochłodzone powietrze z pomieszczeń i odprowadzającej je do pieca; najlepiej zamontować ją w kanale centralnej części domu;

  • automatyki – proces ogrzewania powietrzem może być sterowany za pomocą mikroprocesora, a poszczególne funkcje wyświetlane na prostym w obsłudze panelu. Sterownik umożliwia regulację temperatury nadmuchu powietrza, stabilizuje temperaturę w pomieszczeniu oraz steruje procesem spalania paliwa. Parametry regulacji można dostosowywać do aktualnych warunków pracy (np. programy dobowe, tygodniowe).

  • włókninowego filtra powietrza – montowanego na wlocie powietrza do kotła wyłapującego zanieczyszczenia mechaniczne z powietrza.
Dodatkowymi elementami systemu mogą być:
  • filtr elektrostatyczny, który zapobiega rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów i wyłapuje zapachy,
  • centralny nawilżacz gwarantujący automatyczną kontrolę wilgotności powietrza,
  • klimatyzator.
Na co zwrócić uwagę wybierając system ogrzewania powietrznego?
  • wysoka efektywność systemu – wystarczy stosunkowo krótki czas (kilkanaście minut), aby uzyskać wymaganą temperaturę w pomieszczeniach
  • są mniej zawodne od systemów wodnych – żaden element nie zamarznie, nie skoroduje, ani nie będzie przeciekać
  • umożliwiają łatwiejszą aranżację wnętrz, gdyż nie ma w tym systemie grzejników
  • w odpowiednio zaprojektowanym systemie prędkość powietrza wychodząca z kratek nadmuchowych nie powinna przekracza 1,5 m/s; w takim układzie nie są odczuwalne żadne podmuchy powietrza ani szumy instalacji

Zawory, pomiary, automatyka

Zawory termostatyczne

Ich zadanie polega na utrzymaniu żądanej temperatury w pomieszczeniu. Każdy składa się z zaworu (wkładki zaworowej) i głowicy termostatycznej, wewnątrz której znajduje się mieszek. Jest on wypełniony cieczą, gazem lub woskiem. Gdy wzrasta temperatura w pomieszczeniu substancja znajdująca się w mieszku zwiększa swoją objętość. Powoduje to zamykanie zaworu, wskutek czego zmniejsza się dopływ ciepłej wody go grzejnika. Natomiast, gdy temperatura w pomieszczeniu spada, mieszek kurczy się i zawór otwiera się. Dzięki temu do grzejnika wpływa ciepła woda.

Głowica może być:
  • z wbudowanym czujnikiem i nastawnikiem – jest to najczęściej spotykany i najtańszy typ głowicy. Element reagujący na zmianę temperatury, czyli czujnik jest zintegrowany z nastawnikiem, czyli pokrętłem, którym ustawiamy żądaną temperaturę. Aby jej praca przebiegała właściwie należy ją zawsze montować w pozycji poziomej, a grzejnika nie wolno zasłaniać długimi, grubymi zasłonami lub umieszczać pod szerokim parapetem;

  • z czujnikiem zdalnym – montowanym na ścianie i połączonym z głowicą cienką rurką (kapilarą), której długość wynosi 2, 5 lub 8 metrów. Sprawdza się tam, gdzie tradycyjna głowica nie może dokonać właściwego odczytu temperatury. Montując czujnik zdalny należy zwrócić uwagę, aby nie oddziaływało na niego bezpośrednio nasłonecznienie lub zimne powietrze;

  • z czujnikiem i nastawnikiem zdalnym – mało popularne rozwiązanie ze względu na duży koszt zakupu. Sprawdza się przy grzejnikach zabudowanych, gdzie czujnik powinien być zdalny, a temperaturę ustawia się na pokrętle umieszczonym w wygodnym miejscu;

  • elektroniczna – zasilane z baterii lub prądem jednofazowym. Umożliwiają zaprogramowanie temperatury w czasie. Są dość kosztowne.
Zawór może być:
  • z nastawą (regulacją) wstępną – stosuje się przede wszystkim do instalacji zamkniętych z wzbiorczym naczyniem przeponowym,
  • bez nastawy wstępnej – stosuje się do instalacji grawitacyjnych typu otwartego.
Na co warto zwrócić uwagę montując zawory termostatyczne?
  • ważne jest wzajemne dopasowanie zaworu do typu instalacji – inne stosuje się w instalacji grawitacyjnej, a inne w pompowej
  • konieczne jest wzajemne dopasowanie grzejnika z tzw. wkładką zaworową i głowicy – producent grzejnika na ulotce podaje nazwę firmy, której głowica do niego pasuje
  • zużycie energii może spaść nawet do 20%, ponieważ zawory te wykorzystują tzw. „darmowe ciepło” – zmniejszają dopływ ciepłej wody do grzejnika, gdy zaświeci słońce, będzie włączone oświetlenie lub piekarnik (urządzenia te podczas pracy oddają pewną ilość ciepła, a głowica reaguje nawet na niewielki wzrost temperatury w pomieszczeniu)
  • pozwalają na różnicowanie temperatury w pomieszczeniach
  • umożliwiają ustawienie temperatury w zależności od pory dnia np. obniżają w godzinach nocnych lub podczas urlopu

Ciepłomierze

Ciepłomierze to urządzenia do pomiaru ilości zużytej energii cieplnej pobranej z wodnej sieci ciepłowniczej.

W skład standardowego ciepłomierza wchodzą: dwa czujniki temperatury (mierzące temperaturę na wejściu i wyjściu), przetwornik przepływu (mierzący objętość przepływającej cieczy) i przelicznik, który na podstawie danych otrzymanych z czujników i przetwornika oblicza ilość zużytej energii cieplnej. Modele bardziej złożone zapamiętują ilość zużytej energii na koniec miesiąca oraz szczytową wartość mocy i przepływu, a także podają datę i godzinę ich wystąpienia. Niektóre ciepłomierze umożliwiają zaprogramowanie granicznej wartości jednego z następujących parametrów: moc, wielkość przepływu, różnica temperatury, temperatura zasilania, temperatura powrotu oraz gromadzenie danych o przekroczeniu tych wartości. Mogą być dodatkowo wyposażone w moduł taryfowy pozwalający uwzględniać różne ceny energii zależnie od pory roku, tygodnia i godziny.

Podzielniki kosztów

Podzielniki kosztów centralnego ogrzewania są to urządzenia mierzące procentowy udział każdego grzejnika w ogólnym zużyciu energii cieplnej budynku (suma zużycia energii cieplnej przez wszystkie grzejniki w budynku wynosi zawsze 100%).
Zobacz inne tematy z Vademecum
Wykańczanie i urządzanie
Maty i płyty termoizolacyjne z polistyrenu ekstrudowanego - zalety stosowania Kranowe rewolucje: Nowoczesne technologie baterii łazienkowych i kuchennych Sekrety urządzania: Znajdź idealne miejsce dla każdego mebla Jak znaleźć idealne szafki i blaty do kuchni? Sprzęt łazienkowy AGD - pralki, suszarki i pralko-suszarki Rodzaje mebli ogrodowych - wiklina, metal, czy tek? Akcesoria do oczek wodnych - filtry, pompy, lampy Meble łazienkowe - z jakiego materiału mogą być zrobione? Sztukaterie gipsowe: nieograniczone możliwości dekoracyjne Hydromasaż w Twojej łazience: wanny relaksacyjne, panele prysznicowe i kabiny masażowo-parowe Zadaszenia perfekcyjne: markizy, pergole i baldachimy Zaprawy murarskie w budownictwie: typy, właściwości i porady Masy i mieszanki tynkarskie - tworzenie trwałych i estetycznych powierzchni Szybkie i lekkie podłogi: zalety wyboru suchego jastrychu Płyty gipsowo-kartonowe: praktyczne porady dla domowych majsterkowiczów Profile i mocowania - przewodnik po profilach do ścian i sufitów Bezpieczne schody: jak wybrać balustradę? Strefa chilloutu: projektowanie funkcjonalnych basenów Listwy i profile wykończeniowe: podkreśl styl swojej podłogi Przewodnik po silikonach - wybór i zastosowanie Kity i masy: sztuka uszczelniania i wypełniania w budownictwie Szpachlówki i gładzie - Twoi sprzymierzeńcy w remoncie Narzędzia malarskie: efektywne metody aplikacji farby Nie tylko cement: Wprowadzenie do elastycznych i specjalistycznych zapraw klejowych Zalety i zastosowania pustaków szklanych we wnętrzach Sztuka malowania: wybór farby idealnej do Twoich potrzeb Solne, olejowe, rozpuszczalnikowe: przewodnik po impregnatach Jaki rodzaj sufitów podwieszanych wybrać? Lakierowanie drewna: od klasycznych olejów po nowoczesne poliuretany Masy samopoziomujące - rodzaje i zastosowanie Wykładziny podłogowe elastyczne i dywanowe - rodzaje Przewodnik po rodzajach okładzin ściennych Sauny domowe: jak wybrać, zbudować i cieszyć się prywatnym SPA
ARKA Sp. z o.o.
ARKA Sp. z o.o.
Pompy obiegowe, osprzęt do kotłów, głowice zawory i zestawy termostatyczne, system rur i złączek
ARKA Sp. z o.o.
ARKA Sp. z o.o.
ogrzewanie podłogowe: rury i złączki, armatura, pompy obiegowe, sterowanie, osprzęt
BDR Thermea Poland Sp. z o.o.
BDR Thermea Poland Sp. z o.o.
Odnawialne źródła energii
BDR Thermea Poland Sp. z o.o.
BDR Thermea Poland Sp. z o.o.
Pompy ciepła do CO i CWU
BDR Thermea Poland Sp. z o.o.
BDR Thermea Poland Sp. z o.o.
Gazowe i olejowe kotły kondensacyjne
Biomasa Partner Group
Biomasa Partner Group
Pellet i brykiet drzewny - paliwa ekologiczne
Bursa
Bursa
Grzejniki elektryczne
Comap
Comap
Zawory i głowice termostatyczne
Daikin Airconditioning Poland
Daikin Airconditioning Poland
Pompy ciepła
DEFRO
DEFRO
Pompy ciepła DEFRO
Elektra
Elektra
Ogrzewacze akumulacyjne OLSBERG
Elektra
Elektra
Grzejniki konwekcyjne ADAX
Elektra
Elektra
Maty i przewody grzejne ELEKTRA do realizacji systemów ogrzewania podłogowego
Elektra
Elektra
System ochrony przed śniegiem i lodem SnowTec, SelfTec, FreezeTec, VCDR, VC, VCD
Elterm
Elterm
Elektryczne kotły wodne
ENERGO Sp. z o.o w Bielsku Podlaskim
ENERGO Sp. z o.o w Bielsku Podlaskim
Składy węgla
ENERZON Sp. z o.o.
ENERZON Sp. z o.o.
Grzejniki elektryczne, ogrzewanie podczerwienią, systemy sterowania ogrzewaniem
ESBE Hydronic Systems
ESBE Hydronic Systems
Zawory mieszające, zawory termostatyczne i siłowniki
EXTREME/CONVECTOR
EXTREME/CONVECTOR
Grzejniki konwektorowe elektryczne, grzejniki wodne, grzejniki kanałowe
FENIX Polska
FENIX Polska
Ogrzewanie przeciwoblodzeniowe
FENIX Polska
FENIX Polska
Elektryczne ogrzewanie podłogowe
FlexiPower Group
FlexiPower Group
Pompy Ciepła, Fotowoltaika, Magazyny Energii, Farmy Fotowoltaiczne
Formaster
Formaster
Elektryczne ogrzewacze wody
Galmet
Galmet
Elektryczne ogrzewacze wody i wymienniki c.w.u
Galmet
Galmet
Kotły na paliwo stałe bez podajnika
Galmet
Galmet
Pompy ciepła do co i cwu
Galmet
Galmet
Kolektory słoneczne i kompletne zestawy solarne
Glen Dimplex
Glen Dimplex
Pompy ciepła
Heiztechnik
Heiztechnik
Kotły na pellet i na biomasę, palniki na pellet, kotły na ekogroszek, pompy ciepła
Hewalex
Hewalex
Technika solarna, pompy ciepła, fotowoltaika, podgrzewacze i wymienniki ciepła, klimakonwektory
IMI Hydronic Engineering
IMI Hydronic Engineering
Zawory i głowice termostatyczne, przyłącza grzejnikowe, regulatory ogrzewania podłogowego
Immergas
Immergas
Kotły kondensacyjne Immergas – zapewnia komfort cieplny, którego potrzebujesz
Immergas
Immergas
Pompy ciepła, hybrydowe pompy ciepła - Komfort, którego potrzebujesz
Immergas
Immergas
Zestawy solarne
John Guest Polska
John Guest Polska
System SharkBite Nexus do instalacji sanitarnych i grzewczych
KAN
KAN
KAN-therm - ogrzewanie płaszczyznowe
Kermi
Kermi
Grzejniki energooszczędne THERM-X2 LINE – zawsze maksymalny komfort cieplny
KFA Armatura
KFA Armatura
Grzejniki aluminiowe
Komiz
Komiz
Kotły na węgiel i pellet
Kospel
Kospel
Elektryczne przepływowe i pojemnościowe podgrzewacze wody, wymienniki c.w.u.
Kospel
Kospel
Płaskie kolektory słoneczne
Kospel
Kospel
Kotły elektryczne
Kospel
Kospel
Pompy ciepła
KOTŁY GRZEWCZE DRAGON
KOTŁY GRZEWCZE DRAGON
Kotły 5 klasy, Ecodesign
Lumo
Lumo
Kotły LUMO na paliwa stałe
METAL-FACH Jacek Kucharewicz
METAL-FACH Jacek Kucharewicz
Kotły centralnego ogrzewania
Mitsubishi Electric Europe B.V. (Living Environment Systems)
Mitsubishi Electric Europe B.V. (Living Environment Systems)
Pompy ciepła
nVent Thermal Polska
nVent Thermal Polska
Systemy grzewcze do ochrony przed zamarzaniem i oblodzeniem
nVent Thermal Polska
nVent Thermal Polska
Elektryczne ogrzewanie podłogowe, inteligentne sterowanie ogrzewaniem
OEM Energy
OEM Energy
Pompy ciepła, fotowoltaika, solary, zbiorniki, bufory, osprzęt instalacyjny
OEM Energy
OEM Energy
zasobniki, zbiorniki buforowe, podgrzewacze, pompy ciepła, instalacje fotowoltaiczne i solare, osprzęt instalacyjny, urządzenia pomiarowe
P.P.H.U. KUSMET Stanisław Kuśmirek i Wspólnicy Sp.j.
P.P.H.U. KUSMET Stanisław Kuśmirek i Wspólnicy Sp.j.
Polski producent szafek i rozdzielaczy mosiężnych do ogrzewania podłogowego
Panasonic Heating & Cooling Solutions
Panasonic Heating & Cooling Solutions
Pompy ciepła, klimatyzatory, układy VRF
Prandelli Polska
Prandelli Polska
SYSTEMY DO WEWNĘTRZNYCH INSTALACJI WODNYCH I GRZEWCZYCH
Purmo Group Poland
Purmo Group Poland
Systemy wodnego ogrzewania podłogowego PURMO
Purmo Group Poland
Purmo Group Poland
Grzejniki łazienkowe
Purmo Group Poland
Purmo Group Poland
Grzejniki płytowe, konwektorowe, kolumnowe
Purmo Group Poland
Purmo Group Poland
Grzejniki dekoracyjne
REGULUS - system
REGULUS - system
REGULUS®-system - niskotemperaturowe systemy grzewcze
Robert Bosch Sp. z o.o. Bosch Home Comfort|Kotły
Robert Bosch Sp. z o.o. Bosch Home Comfort|Kotły
Gazowe kotły kondensacyjne