Pokrycia ze sztucznego kamienia, znane od wieków, ponownie stają się modne. Podłogi z lastryka, zwanego też "salcesonem", coraz częściej zdobią nie tylko kuchnie i łazienki, ale również reprezentacyjne pomieszczenia.
Lastryko, czyli terazzo, to konglomerat kawałków skał scalonych w spoiwem cementowym. Różnorodność składników pozwala uzyskać powierzchnie o wyglądzie skały drobnoziarnistej lub z dużymi aplikacjami, a barwę można dowolnie korygować za pomocą pigmentu.
Chociaż proces tworzenia lastryka na dużych powierzchniach podłóg wewnętrznych lub tarasów jest pracochłonny i wymaga doświadczenia oraz profesjonalnego sprzętu, to efekt końcowy jest warty wysiłku. Wysoki koszt wykonania rekompensuje ponadczasowa estetyka i wyjątkowa trwałość lastryka.
Składniki lastryka
Receptura lastryka składa się z trzech podstawowych komponentów:
- Składnik wiążący: Cement portlandzki o wysokiej klasie wytrzymałości (co najmniej 42,5 MPa). W przypadku pigmentowania lub uzyskania jasnej barwy pokrycia, konieczne będzie użycie droższego cementu białego. Proporcje cementu białego i szarego można regulować w zależności od pożądanego efektu.
- Kruszywo: Decyduje o wyglądzie powierzchni. Najczęściej stosowany jest drobny, jednorodny grys marmurowy, ale można również wykorzystać inne materiały skalne o zróżnicowanych wielkościach.
- Dodatki: Pigment do barwienia mieszanki oraz wypełniacz (mączka skalna) w ilości do 20% masy kruszywa. Wybierane są skały stosunkowo miękkie i łatwe do szlifowania: marmury, dolomity. W przypadku wysokich wymagań wytrzymałościowych można zastosować również granity lub bazalty.
Dodatkowo, przed związaniem pokrycia, można w rozłożoną mieszankę wstawić punktowe inkrustacje - znacznie większe odłamki skalne.
Proporcje składników
Typowa mieszanka do wykonania lastryka z kruszywa frakcji 2/8 mm składa się z:
- Cementu: 1 część.
- Kruszywa: 2,5-3 części.
- Dodatków (pigment, wypełniacz): ustalona wcześniej ilość.
- Wody: tyle, aby uzyskać konsystencję wilgotnej ziemi (wskaźnik w/c poniżej 0,5).
Przygotowanie podłoża pod posadzki z lastryka
Posadzki z lastryka wymagają stabilnego podłoża, najczęściej w postacibetonowej płyty lub stropu. W zależności od stanu powierzchni i koniecznych warstw podposadzkowych, może być wymagane wykonanie dodatkowej warstwy wyrównującej lub ułożenie lastryka bezpośrednio na wyrównanym i zagruntowanym podłożu.
Dodatkowa warstwa podkładowa musi zapewniać wystarczającą sztywność, co ma szczególne znaczenie przy układaniu np. na ociepleniu styropianowym. Musi również mieć odpowiednią grubość, aby zapewnić właściwy docisk, np. na warstwie hydroizolacji papowej. Przyjmuje się, że grubość podkładu powinna wynosić co najmniej 4 cm i być zbrojona stalową siatką przeciwprężną lub rozproszonym zbrojeniem.
Przed układaniem lastryka na uszkodzonym lub nierównym podłożu konieczne jest jego wyrównanie i naprawa. Pęknięcia należy poszerzyć i "zszyć" za pomocą wstawek z prętów zbrojeniowych zatopionych w zaprawie naprawczej wypełniającej również szczelinę. Nierówności należy wyrównać podłogową zaprawą renowacyjną i ewentualnie przeszlifować. Stare podłoże z lastryko wymaga również obróbki mechanicznej, najlepiej przez śrutowanie, w celu jego uszorstnienia.
Dylatacje i prowadnice
W podkładzie, jak i warstwie lastryka, należy wykonać dylatacje. Najlepiej do tego celu nadają się plastikowe klinowe listwy dylacyjne. Wewnątrz pomieszczeń rozmieszcza się je w rozstawieniu nie większym niż 5×6 metrów, a na zewnątrz 3×4 metry. W podłożu osadza się je po wycięciu rowka np. szlifierką tarczową, w który wciska się listwę dylatacyjną na odpowiednią głębokość dostosowaną do grubości planowanego pokrycia z lastryko.
Konieczne jest również osadzenie listew prowadzących, które umożliwią uzyskanie równego rozłożenia warstwy podłogowej. Wypoziomowane prowadniki rozmieszcza się w odstępach ok. 2 m. Po wyrównaniu powierzchni wyjmuje się je i wypełnia pozostałe po nich rowki.
Przygotowanie wylewki i tworzenie pokrycia
Przed rozłożeniem lastryka na powierzchni wysezonowanego podłoża należy utworzyć warstwę sczepną. Do tego celu stosuje się odpowiedni preparat i posypkę piaskową. Dotyczy to głównie pokryć jednowarstwowych na starym podkładzie. W przypadku układania lastryka na nowej warstwie podkładowej należy stosować zasadę "mokre na mokre", czyli układać go na świeżym betonie.
Materiał do utworzenia pokrycia przygotowuje się w betoniarce. Najpierw wsypuje się suche, dokładnie odmierzone składniki, a następnie dodaje wodę. Ponieważ lastryko przygotowywane jest porcjami, należy zachować jednakowy skład kolejnych partii, aby uniknąć różnic w wyglądzie fragmentów pokrycia. Do dozowania składników należy użyć wagi, a wodę wlewać ze wyskalowanego pojemnika. Przygotowany materiał o jedynie wilgotnej konsystencji równomiernie rozkłada się na powierzchni i zagęszcza np. łatą wibracyjną, zacieraczką lub ręcznie ubija.
Po wstępnym stwardnieniu lastryka można usunąć listwy prowadzące i przystąpić do wstępnej naprawy uszkodzeń lub wstawienia dodatkowych zdobień. Poruszanie się po świeżym pokryciu ułatwią kolczaste nakładki na buty.
Po około 7 dniach można przystąpić do wstępnego szlifowania powierzchni, co odsłoni końcowy rysunek rozmieszczenia kruszywa. W miejscach wymagających naprawy ubytki w podłożu wypełnia się zaczynem cementowym. Proces szlifowania i zmywania powtarza się kilkakrotnie. W trakcie początkowych zabiegów często przeprowadza się szlamowanie powierzchni. Polega ono na dodaniu cementu do zeszlifowanego pyłu i rozprowadzeniu zwilżonego zaczynu na powierzchni lastryka. Zależnie od granulacji tarcz ściernych lub past ściernych uzyskuje się powierzchnię matową, satynową lub błyszczącą.
Pokrycia lastrykowe, mimo swojej urody, nie są niestety zbyt odporne na zabrudzenia. Dlatego też, po ułożeniu, wymagają one nałożenia warstwy ochronnej. Tradycyjnie stosowano w tym celu pasty do podłóg drewnianych. Obecnie jednak zdecydowanie lepszym rozwiązaniem są specjalistyczne płyny do mycia i konserwacji podłoży na bazie cementowej. Preparaty te nie tylko chronią lastryko przed zabrudzeniami, ale również nadają mu blasku i ułatwiają utrzymanie czystości.
Prefabrykaty z lastrico
Z konglomeratu cementowo-kruszywowego, z którego powstaje lastryko, wykonuje się również elementy wyposażenia wnętrz w postaci prefabrykowanych płyt, które mogą służyć jako parapety okienne, okładzina schodów, a nawet blaty robocze. Dostępne są również płytki ścienne i podłogowe, a także tzw. slaby - wielkowymiarowe płyty imitujące kamień o różnych grubościach, przeznaczone na okładziny lub dekoracje.
Samodzielne wykonanie prefabrykatów z lastryka wymaga zbudowania stabilnej formy, która zapewni uzyskanie produktu o grubości co najmniej 4 cm. W warstwie podkładowej można umieścić zbrojenie. Pod względem wykonawczym wytwarzanie prefabrykatów przebiega podobnie jak w przypadku pokryć podłogowych, z tym że używa się innych maszyn przeznaczonych do szlifowania, zwykle na mniejszych powierzchniach.
Na zdjęciu otwierającym: Blat w kuchni lub łazience wykonany z lastryko (po włosku - Terrazzo) (fot. FFiL Śnieżka SA, marka MAGNAT)
Dodaj komentarz