Azbest z dachów do 31 marca 2026: termin dłuższy, pieniędzy wciąż mało
Azbest z dachów do 31 marca 2026: termin dłuższy, pieniędzy wciąż mało
Rząd przedłuża rolnikom termin wymiany dachów z azbestu z budynków, jednak kwota dopłaty się nie zmienia, fot. Ruukki
Rolnicy będą mieli dodatkowe trzy miesiące na usunięcie azbestu z dachów - do 31 marca 2026 roku. Jednak samo przedłużenie terminu, nie zwiększa dopłat z KPO, ani nie będzie nowego naboru wniosków. Dla wielu gospodarstw rolnych kluczowe pytanie brzmi nie „kiedy”, tylko „za co” i „na jakich zasadach” dokończyć inwestycję związaną z pozbyciem się eternitu.
Resort rolnictwa przygotował projekt nowelizacji ustawy wydłużających ostateczny termin realizacji przedsięwzięć związanego z wymianą pokryć dachowych zawierających azbest - z 31 grudnia 2025 roku do 31 marca 2026 roku. To reakcja na realne problemy beneficjentów, którzy narzekają na brak ekip z uprawnieniami do likwidacji azbestu, zatory w dostawach oraz zbyt niskie kwoty dofinansowania, które nie wystarczają na wykonanie nowego pokrycia i wielu gospodarstw rolnych na to nie stać.
Kogo dotyczą zmiany terminu dofinansowania do usuwania azbestu
Przedłużenie obowiązkowego terminu pozbycia się azbestu obejmuje wyłącznie rolników, którzy podjęli remonty finansowane z Krajowego Planu Odbudowy (KPO), wynikające z umowy z ARiMR. W praktyce skorzystają tylko te osoby, które mają już podpisane umowy. Nowych naborów dla gospodarstw rolnych w ARiMR na wymianę azbestowych dachów nie będzie. Ostatni termin składania wniosków o dofinansowanie usuwania azbestu skończył się w 2024 roku. Komunikaty rządowe podkreślają, że mowa wyłącznie o wydłużeniu czasu na dokończenie rozpoczętych inwestycji, nie o „drugim rozdaniu” dotacji.
Usuwanie azbestu - co się nie zmienia? Pieniądze, limity i zakres
Stawka dofinansowania nie rośnie. Pozostaje kwota 40 zł/m2 wymienionego pokrycia, maksymalnie 500 m2 na budynek i do 20 000 zł na wnioskodawcę. Dofinansowanie obejmuje demontaż, transport i unieszkodliwienie azbestu oraz zakup i montaż nowego pokrycia - wyłącznie w budynkach służących produkcji rolniczej (obory, chlewnie, kurniki, stodoły, wiaty, garaże dla maszyn). Dachy na budynkach mieszkalnych czy warsztatach samochodowy nie są objęte dofinansowaniem. Możliwość zaliczki do 50% była przewidziana w zasadach programu. To właśnie niską stawkę dofinansowania - 40 zł/m2 rolnicy najczęściej wskazują jako barierę. Pokrywa ona zwykle sam demontaż usuwania z dachu azbestu, a zakup i montaż nowego pokrycia to już koszt po stronie gospodarstwa. Dlatego dodatkowe trzy miesiące ułatwiają logistykę, ale nie rozwiązują problemu budżetowania remontu dachu.
Termin 2032 r. wciąż obowiązuje wszystkich
Niezależnie od rolniczych dotacji z KPO, w Polsce obowiązuje ogólnokrajowy cel usunięcie wszystkich wyrobów zawierających azbest do 31 grudnia 2032 roku. To kierunek wyznaczony w rządowych dokumentach - takie są założenia ogólnopolskiego „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”. Mają w tym pomóc różne inicjatywy zakładające dofinansowanie usuwania azbestu. Proces ten nie przebiega jednak zbyt sprawnie. Najwyższa Izba Kontroli alarmowała, że przy zachowaniu dotychczasowego tempa, wyroby takie będą usuwane co najmniej przez 60 lat, i to licząc od zakończenia programu! Z informacji NIK wynika, że przez pierwszych 12 lat funkcjonowania programu usunięto zaledwie 17% zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych.
Azbest mogą usuwać jedynie podmioty posiadające zezwolenie na prowadzenie takiej działalności. Zdemontowane materiały muszą być transportowane na specjalne składowisko, fot. Kolex
Jeśli na dachu naszej posesji wciąż leży eternit - trzeba jak najszybciej się go pozbyć. Azbest jest niebezpieczny dla naszego zdrowia, jego mikroskopijne włókna wnikają do płuc i pozostają tam przez dekady, wywołując przewlekłe stany zapalne i zmiany nowotworowe. Skutkiem mogą być pylica azbestowa, rak płuca i oskrzeli oraz międzybłoniak opłucnej lub otrzewnej. Do uwalniania szkodliwych włókien dochodzi przede wszystkim podczas uszkodzeń mechanicznych i nieprawidłowego demontażu pokryć dachowych z azbestu. Dlatego kluczowe jest profesjonalne usuwanie i unieszkodliwianie materiałów zawierających azbest oraz ścisłe przestrzeganie procedur bezpieczeństwa.
Jak bezpiecznie usuwać azbest - przepisy w pigułce
Azbestu nie wolno demontować samodzielnie. Prace trzeba zlecić wyspecjalizowanej firmie z uprawnieniami, która przed startem robót dokonuje wymaganych zgłoszeń do właściwych organów (m.in. nadzoru budowlanego, inspekcji pracy, inspektora sanitarnego) i prowadzi pełną dokumentację. Na czas demontażu teren musi być wygrodzony i oznakowany, a pracownicy zabezpieczeni środkami ochrony osobistej. Kluczowe jest ograniczanie pylenia - płyty zwilża się wodą, demontuje bez łamania, a następnie dwukrotnie zabezpiecza: układa na paletach i szczelnie pakuje w folię przed transportem. Odpady z azbestem trafiają wyłącznie na wyznaczone składowisko odpadów niebezpiecznych, a inwestor powinien otrzymać oświadczenie o prawidłowym demontażu i oczyszczeniu terenu oraz potwierdzenie przekazania odpadu.
Program Czyste Powietrzenie finansuje wymiany samego pokrycia dachowego, nawet jeśli zawiera azbest. Finansowane jest ocieplenie (np. poddasza lub dachu), a demontaż i położenie nowego materiału pokryciowego jako cel sam w sobie - nie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ocieplenie dachu od zewnątrz wymaga zdemontowania istniejącego pokrycia - wtedy ta część robót może stać się elementem kosztu kwalifikowanego w ramach termomodernizacji.
Ulga termomodernizacyjna pozwala odliczyć od dochodu wydatki na docieplenie dachu/stropu, ale nie obejmuje „wymiany pokrycia” jako takiego. Odliczenia muszą wynikać z katalogu materiałów i robót termomodernizacyjnych objętych ulgą termomodernizacyjną.
Warto zaktualizować harmonogram prac u wykonawcy i w banku (jeśli korzystamy z finansowania), do realnych terminów dostaw i wymiany pokrycia dachu. Trzeba jak najszybciej umówić termin z ekipą z uprawnieniami do prac przy azbeście - to wąskie gardło całego programu i główny powód opóźnień. W umowie należy podać konkretne daty i etapy prac: demontaż, transport, karta przekazania odpadu, montaż nowego pokrycia, prace towarzyszące (obróbki, orynnowanie). Jesień i zima to okres, kiedy firmy planują grafik pod pierwsze ciepłe tygodnie - spóźnienie oznacza „kolejkę” na przełom marca i… nerwowe działania. Uwaga na dokumenty rozliczeniowe. ARiMR rozlicza na podstawie faktur, protokołów i potwierdzeń unieszkodliwienia pokrycia z azbestu. Wydłużenie terminu nie zwalnia z wymogów jakości i BHP - zabezpieczenie terenu przy pracach związanych z usuwaniem azbestu, pakowanie i transport zgodnie z kartą odpadu.
A jeśli nie jesteś rolnikiem? Właściciele domów, którzy nie prowadzą działalności rolniczej, mogą szukać wsparcia w programach gminnych finansujących usuwanie azbestu. Gmina zazwyczaj zleca sam demontaż i utylizację eternitu.
Czy zmiana wprowadzona przez resort rolnictwa poprawi sytuację?
Wydłużenie terminu do 31 marca 2026 r. ma dać więcej czasu na ostateczne usunięcie azbestu w gospodarstwach rolnych. Nie rozwiązuje jednak ograniczenia związanego z brakiem finansów do wykonania nowego pokrycia. To tłumaczy, dlaczego mimo dużego zainteresowania nie ma nowych naborów - priorytetem jest dokończenie i rozliczenie już zawartych umów w ramach KPO. Datą graniczną jest 31 grudnia 2032 roku - wtedy azbest w Polsce ma zniknąć całkowicie.
Od 1998 roku Redakcja "Budujemy Dom" tworzy społeczność pasjonatów budownictwa, którzy z chęcią dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nasz zespół to wykwalifikowani redaktorzy, architekci, inżynierowie i specjaliści z różnych dziedzin budownictwa, którzy stale poszerzają swoją wiedzę i śledzą najnowsze trendy.
Skomentuj
