Kto nie ma dostępu do sieci kanalizacyjnej, musi wybudować szczelny zbiornik na nieczystości (czyli po prostu szambo) i korzystać z usług firm asenizacyjnych. Jakie są rodzaje zbiorników na ścieki i jakie są ich wady i zalety?
Szczelny, bezodpływowy zbiornik na ścieki, powszechnie nazywany szambem, to jedyne rozwiązanie dla właścicieli małych działek położonych w rejonach pozbawionych kanalizacji, a także dla tych, których nie stać na oczyszczalnię. Decyzję o wykonaniu i lokalizacji szamba również najlepiej podjąć na etapie przygotowań do budowy domu.
Jeśli zbiornik został przewidziany w planie zagospodarowania działki, to po uzyskaniu pozwolenia na budowę domu dodatkowe formalności nie będą już konieczne. Natomiast gdy chcemy wykonać nieuwzględnione w takim planie szambo, trzeba uzyskać oddzielne pozwolenie (co ciekawe, w odróżnieniu od budowy oczyszczalni, nie wystarczy samo zgłoszenie do starostwa). Gmina ma prawo odmówić zgody na budowę zbiornika kanalizacyjnego, jeżeli istnieje możliwość przyłączenia do sieci kanalizacyjnej.
Zbiornik możemy ulokować w każdym miejscu naszej działki, pod warunkiem zachowania odpowiednich odległości od studni (15 m), okien i drzwi do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi (5 m) oraz granicy działki (2 m). Odległość od granicy działki może być mniejsza, o ile zainteresowani sąsiedzi uzgodnią usytuowanie swoich zbiorników bezpośrednio przy granicy. Szamba nie wolno sytuować w zagłębieniu terenu, gdzie byłoby narażone na zalanie przez wody opadowe. Kto to zlekceważy, przeklnie własną lekkomyślność, gdy przyjdzie mu opróżniać zbiornik z deszczówki.
Lokalizację szamba należy też starannie przemyśleć pod kątem jego bezproblemowego opróżniania. Najlepiej, jeśli jest to możliwe bez konieczności wjazdu wozu asenizacyjnego na teren posesji, a zdecydowanie najwygodniejszym rozwiązaniem jest wykonanie przyłącza do opróżniania zakończonego odpowiednim złączem zainstalowanym w ogrodzeniu. Pozwala to na wywożenie szamba bez wchodzenia obsługi wozu asenizacyjnego na teren posesji, a więc także pod nieobecność mieszkańców.
Druga z kluczowych decyzji dotyczy wielkości zbiornika. Generalnie sprawa jest jasna - czym większy, tym lepszy, bo rzadziej trzeba będzie go opróżniać. Co więcej, za przyjazd większego wozu asenizacyjnego zapłacimy tylko trochę więcej niż za przyjazd pojazdu mniejszego. Warto więc, by szambo było co najmniej tak pojemne jak największe operujące w okolicy beczki. Wynika z tego, że najlepszym wyborem będzie zbiornik o pojemności 8-10 m³ (uwaga: budowa zbiornika o pojemności powyżej 10 m3 podlega bardziej restrykcyjnym przepisom).
Dawniej szamba wykonywano samodzielnie, dziś coraz częściej wykorzystuje się zbiorniki prefabrykowane z betonu lub laminatów (kupując zbiornik, należy zadbać o to, by wraz z nim otrzymać certyfikat szczelności, który będzie potrzebny do odbioru budowlanego). Żaden przepis nie zakazuje jednak samodzielnego wykonania szamba, ale trzeba zwrócić uwagę na to, czy w pozwoleniu na jego budowę (lub na budowę domu) nie zapisano wymogu zastosowania zbiornika certyfikowanego.
Zbiorniki z kręgów niegdyś były bardzo popularne, dziś budowane są już bardzo rzadko. Montaż zaczyna się od wykonania wykopu, w którym ustawia się kręgi i podkopuje je do pożądanej głębokości. Następnie trzeba wylać dno i uszczelnić połączenia kręgów.
Niestety, utrzymanie szczelności (zwłaszcza po kilku latach od budowy) w miejscach łączeń jest bardzo trudne, nawet jeżeli użyje się do tego specjalnych zapraw, odpornych na agresywne działanie substancji zawartych w rozkładających się fekaliach. A sprawy szczelności lekceważyć nie można, bo kto chciałby nieustannie opróżniać szambo z wlewających się do niego wód podskórnych czy gruntowych?
Zbiorniki betonowane na miejscu to znacznie popularniejsza obecnie odmiana szamba do samodzielnego wykonania. W porównaniu z zastosowaniem prefabrykatów, zaletą jest prowadzenie prac na podstawie indywidualnego projektu, który może zakładać nietypowe kształty i rozmiary zbiornika, a więc być lepiej dopasowany do potrzeb inwestora, dostępności miejsca na działce itp. Dodatkowa korzyść to brak konieczności angażowania ciężkiego sprzętu budowlanego, co pozwala na prowadzenie robót także tam, gdzie nie byłby on w stanie dojechać (choć oczywiście nakłady pracy będą wtedy znacznie większe).
Szczelność i trwałość zbiornika zależy przede wszystkim od jakości betonu (powinien być to beton o obniżonej nasiąkliwości). Ponadto z każdej strony należy zabezpieczyć go przeznaczonym do tego celu impregnatem, powłoką bitumiczną lub inną substancją chroniącą przed działaniem wilgoci. Po wyschnięciu wszystkich warstw izolacji zbiornik można zasypać. Nie wymaga on kotwienia, ponieważ jest tak ciężki, że ciśnienie wód gruntowych nie będzie w stanie wyprzeć go z wykopu.
Prefabrykowane zbiorniki betonowe są obecnie najczęściej wybierane do budowy przydomowych szamb, głównie z tego powodu, że oferta rynkowa jest bardzo szeroka, a ceny - rozsądne. Są proste w montażu (wystarczy tylko opuścić je do przygotowanego wcześniej wykopu), nie wymagają dodatkowego kotwienia ani dociążania. Porządnie wykonane zbiorniki są trwałe, odporne na korozję i uszkodzenia mechaniczne, a odpowiednio zaimpregnowane - służą bezproblemowo przez lata.
Jedyny istotny minus to konieczność dowiezienia ciężkiego zbiornika (lub jego elementów) na miejsce posadowienia oraz użycia dźwigu w celu opuszczenia do wykopu. Nie w każdych warunkach jest to możliwe.
Prefabrykowane zbiorniki z tworzyw sztucznych (laminatów) również występują na rynku w ogromnej różnorodności. Do ich niewątpliwych zalet należą: lekkość, która bardzo ułatwia transport i montaż (w kilka osób zbiornik można łatwo przesunąć tam, gdzie samochód nie wjedzie), całkowita szczelność i znakomita odporność na agresywne substancje chemiczne zawarte w ściekach.
Niestety, są podatne na uszkodzenia mechaniczne, co powoduje konieczność zachowania ostrożności przy montażu. Największą wadą jest jednak możliwość wypchnięcia pustego zbiornika na powierzchnię przez wody gruntowe - sprawia to, że raczej nie korzysta się z nich tam, gdzie poziom wód jest wysoki. Wypchnięciu można przeciwdziałać poprzez kotwienie zbiornika w gruncie, ale na terenach podmokłych czy gliniastych będzie to mało skuteczne.
W takich warunkach lepiej postawić na zbiornik z betonu, któremu nie grozi ani wypchnięcie, ani zniszczenie pod wpływem parcia hydrostatycznego. W razie krótkotrwałego podniesienia się poziomu wód gruntowych, poziom ścieków w zbiorniku z tworzyw należy utrzymywać na takiej wysokości, by napór z zewnątrz był równoważony.
Redaktor: Adam Jamiołkowski
Skomentuj
