- Jakie są ograniczenia i koszty użytkowania szamba?
- Jakie są korzyści użytkowania przydomowej oczyszczalni ścieków?

Sposób odprowadzania ścieków to jeden z dylematów, jaki musi rozstrzygnąć każdy inwestor budujący dom. Najkorzystniejszy wariant to przekazywanie ich do kanalizacji zbiorczej, ale w naszym kraju nie każdy może z tego skorzystać. Problem jest zwłaszcza na terenach wiejskich, na których dostęp do kanalizacji ma zaledwie niecałe 40% budynków. Pozostali muszą wybrać jeden z wariantów - szambo albo przydomową oczyszczalnię ścieków. Warto sprawdzić, które rozwiązanie ma więcej zalet.
Uciążliwe szambo
Szambo to szczelny, bezodpływowy zbiornik na ścieki. Najpopularniejsze są prefabrykowane zbiorniki z betonu, które umieszcza się w przygotowanym wcześniej wykopie. Są ciężkie, więc nie wymagają dodatkowego kotwienia ani dociążania. Trzeba jednak pamiętać, że aby przetransportować szambo na działkę, trzeba użyć ciężkiego sprzętu. Nie na każdej posesji da się to zrobić.
Inna opcja to prefabrykowany zbiornik z tworzywa sztucznego. Jest znacznie lżejszy od betonowego, co ułatwia transport i montaż. Podczas prac trzeba jednak zachować ostrożność, bo plastik jest podatny na uszkodzenia mechaniczne. Inną wadą jest to, że opróżniony zbiornik może zostać wypchnięty na powierzchnię przez wody gruntowe. Co prawda można go zakotwić w gruncie, ale i tak lepiej nie planować go na działce, na której poziom wód gruntowych jest wysoki.
Szambo można umieścić w każdym miejscu posesji, ale trzeba zachować odpowiednie odległości - 15 m od studni, 5 m okien i drzwi do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi i 2 m od granicy działki. Ta ostatnia odległość może być mniejsza, o ile zainteresowani sąsiedzi uzgodnią usytuowanie swoich zbiorników bezpośrednio przy granicy. Szamba nie wolno lokalizować w zagłębieniu terenu, gdzie byłoby narażone na zalanie przez wody opadowe. Najlepiej zaplanować je tak, aby wóz asenizacyjny nie musiał wjeżdżać na posesję. Najwygodniejsze rozwiązanie to wykonanie przyłącza do opróżniania zakończonego odpowiednim złączem zainstalowanym w ogrodzeniu.
Właśnie konieczność regularnego opróżniania jest największą wadą szamba. Jak często trzeba to robić, zależy od pojemności zbiornika (a ta od liczby domowników). Im większy, tym rzadziej, aczkolwiek trzeba mieć na uwadze, że nagromadzone nieczystości po pewnym czasie zaczynają fermentować, co skutkuje wydobywaniem się nieprzyjemnych zapachów. To drugi poważnym mankament szamba.

Najlepszy wybór to zbiornik o pojemności 8-10 m³ - większe podlegają bardziej restrykcyjnym przepisom odnośnie lokalizacji. Koszt usługi opróżniania zależy od wielkości szamba i regionu kraju - może sięgać nawet kilkuset złotych. Wziąwszy pod uwagę, że zbiornik zaleca się opróżniać co kilka tygodni, daje to rocznie poważną sumę. To kolejny mankament tego rozwiązania. Na jego zakup trzeba przeznaczyć od ok. 2 tys. (za szambo betonowe) do ok. 6 tys. (zbiornik z laminatu). Transport i montaż to wydatek od kilkuset zł.
Bezproblemowa oczyszczalnia
Z przydomową oczyszczalnią ścieków jest odwrotnie - większe wydatki trzeba ponieść na początku, za to jej eksploatacja jest mniej kosztowna. Przy czym aby użytkowanie było niekłopotliwe, trzeba znaleźć sprawdzoną firmę, która solidnie wykona prace.
Można ją wykonać wtedy, gdy spełnione zostaną dwa warunki:
- oczyszczalnia jest dopuszczona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a jeśli tego planu nie przyjęto - w decyzji o warunkach zabudowy;
- działka ma odpowiednie rozmiary - miejsce odprowadzania ścieków nie może się znajdować bliżej, niż 30 m od studni.

Jest kilka typów przydomowych oczyszczalni ścieków, najpopularniejsze to oczyszczalnia z drenażem rozsączającym albo kompaktowa.
W pierwszym wariancie spływające z domu ścieki trafiają najpierw do osadnika gnilnego. Po oddzieleniu się zanieczyszczeń stałych nieczystości przepływają przez studzienkę rozdzielczą do perforowanych rur drenażowych, które są ułożone w warstwie żwiru bądź tłucznia na głębokości 0,6-1,2 m poniżej poziomu gruntu, ale co najmniej 1,5 m powyżej najwyższego poziomu wód gruntowych.
Niestety, taka konstrukcja oczyszczalni ścieków sprawia, że nie jest ona całkowicie bezwonna. Osadnik gnilny przypomina bowiem zwykłe szambo. Poza tym instalacja zajmuje sporo miejsca - ok. 100 m² w przypadku 4-osobowej rodziny. Na tym terenie, i w odległości 3 m wokół niego, można uprawiać tylko płytko korzeniącą się roślinność. Dodatkowo system drenażowy wymaga oczyszczenia i przełożenia rur (zwykle po 10-15 latach). W praktyce oznacza to wykonanie go od nowa.

- Jak działa pompa abisynka?
- Jakie są średnice rur odpływowych z PVC w kanalizacji zewnętrznej?
- Jak zapewnić stabilne ciśnienie wody w domu?
- Co to jest norma ISO 9001:2015 i jakie są korzyści z certyfikacji dla klientów firmy?
Wad tych pozbawione są oczyszczalnie kompaktowe. Proces oczyszczania ścieków może się w nich odbywać na różne sposoby, najpopularniejszy wariant to oczyszczalnie ze złożem biologicznym. Wszystkie konstrukcje tego typu łączy jednak to, że zajmują niewiele miejsca, bo oczyszczanie odbywa się nie w gruncie, ale w szczelnych zbiornikach (ewentualnie w wydzielonych komorach jednego zbiornika). Ścieki przepływają przez nie do momentu, kiedy ich stan pozwala na odprowadzenie do studni chłonnej albo wód powierzchniowych, np. rowu melioracyjnego. Jakość oczyszczonych ścieków pozwala też przeważnie używać ich bez problemu do podlewania ogrodu.

Jak wspomniano, zakup i zainstalowanie przydomowej oczyszczalni ścieków oznacza wyższe wydatki, niż w przypadku szamba. Koszty (z montażem) wahają się od 6 tys. do kilkunastu tys. zł (droższe są oczyszczalnie kompaktowe). Przy czym wiele gmin oferuje dofinansowanie tego typu przedsięwzięć, które może wynieść nawet kilka tys. zł.
Koszty eksploatacyjne są znacznie niższe, niż w przypadku szamba. Nie trzeba ich opróżniać, niezbędne jest tylko ich serwisowanie (koszt zależy od zasady działania i stopnia skomplikowania ich budowy) i usuwanie stałych osadów (1-2 razy do roku, koszt ok. 200 zł). Należy też uwzględnić koszt preparatów biologicznych oraz zapotrzebowanie na energię elektryczną komponentów mechanicznych, takich jak pompy czy napowietrzacze (kilkaset zł rocznie).

Redaktor: Norbert Skupiński
Zdaniem naszych Czytelników
Gość Rufus
24 Oct 2022, 09:40
Gość Tad oczyszczalnia może być bezwonna kiedy nie ma w niej osadnika gnilnego a widać, że ta takiego nie posiada, stąd opisują ją jako bezwonną i mają rację. Nieprzyjemny zapach pojawia się w momencie kiedy ściek gnije, tutaj nie ma szans gnić, bo nie jest przechowywany tylko ...
Gość Tad
19 Oct 2022, 10:22
nie ma bezwonnych oczyszczlni, oczyszczalnia nie może być całkim szczelna, napowietrzanie powiduje że gaz musi uchodzic na zewnatrz. Ja mam zastosowany filtr weglowy przez który wychodzi powietrze na zewnatrz, i który usuwa zapach .
Gość Marek
03 Jun 2022, 16:15
Mam oczyszczalnie z ostatniego zdjęcia to vh6 premium eko house, zero smrodu, woda wypływająca z oczyszczalni bezwonna i czysta. Jak pokazuje sąsiadom to nie mogą uwierzyć, że coś takiego istnieje.
Gość Jan
03 Nov 2018, 21:14
Ile metrów od pola uprawnego?
nydar1957
20 Dec 2011, 18:08
Dziękuję za odpowiedż.Testuję to na działce rekreacyjnej.Na razie nic się nie zapada ani nie zapycha,a minęły trzy lata.
Biopreparaty
18 Dec 2011, 15:31
Cytat Poziom wody gruntowej to ok.4m.Grunt piaskowy bardzo dobrze przepuszczalny.Rodzina czteroosobowa.Moje pytanie,to jakiej powierzchni powinno być złoże i czy na takie rozwiązanie potrzeba pozwolenia od gminy.Zastanawiam się również nad ...
nydar1957
11 Dec 2011, 10:27
Poziom wody gruntowej to ok.4m.Grunt piaskowy bardzo dobrze przepuszczalny.Rodzina czteroosobowa.Moje pytanie,to jakiej powierzchni powinno być złoże i czy na takie rozwiązanie potrzeba pozwolenia od gminy.Zastanawiam się również nad skutecznością oczyszczania ścieków,czy jest porównywalna ...
Biopreparaty
09 Dec 2011, 17:39
Cytat Czy waszym zdaniem takie rozwiązanie jest skuteczne?Czy można by było zastosować w domu całorocznym? Oczyszczalnia zbudowana w opisany przez Ciebie sposób może działać w domku całorocznym wszakże pod kilkoma warunkami:1. ...
nydar1957
27 Nov 2011, 13:05
Idea dbania o miejsce w Którym żyje jest mi bliska.Ale co zrobić ,gdy nie ma miejsca na przydomową oczyszczalnię.Mam domek za miastem,na malutkiej działce.Mieszkam tam tylko w lecie od kwietnia do pażdziernika. Problem rozwiązałem w następujący sposób.Scieki bytowe odpływają ...
Gość piot
27 Nov 2011, 07:05
Czytając o oczyszczalniach przydomowych różnego typu zastanawia mnie opinia dlaczego to wszystko jest tylko alternatywą dla sieci kan.???Przecież analizując rozwiązanie pod względem ekologicznym, czyli OSIĄGNIĘCIEM ZAMIERZONEGO EFEKTU (w tym przypadku oczyszczenia) NAJMNIEJSZYM ZUŻYCIEM ...