Jaki klimatyzator do domu w 2025? Split czy przenośny?

Czego dowiesz się z artykułu?

Średnie temperatury powietrza wzrastają, więc lata są coraz gorętsze. W domach z dużymi oknami od południa i na użytkowych poddaszach z oknami dachowymi zbyt ciepło robi się już późną wiosną. Gdy latem przychodzą fale upałów, bez klimatyzacji nie da się z nich komfortowo korzystać - ani wydajnie pracować, ani odpoczywać nocą.

Czy czekają nas upały w Polsce? Prognoza pogody na kwiecień-lipiec 2025

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) opublikował eksperymentalną prognozę długoterminową na okres kwiecień-lipiec 2025 roku. Czytamy w niej: W całej Polsce średnia miesięczna temperatura powietrza prawdopodobnie będzie się kształtować powyżej normy wieloletniej z lat 1991-2020. Taka sama informacja pojawia się w prognozie pogody na kwiecień, maj, czerwiec i lipiec. Sprawdziłem, co pisaliśmy na ten temat w ubiegłym roku. Podstawowy komunikat z prognozy na poprzednie lato brzmiał identycznie - w czerwcu, lipcu i sierpniu temperatura w całym kraju powyżej normy wieloletniej z lat 1991-2020.

Z badań wynika, że dni upalnych, czyli takich, w które temperatura przekracza 30°C, mieliśmy w Polsce, w drugiej połowie XX wieku średnio 4 rocznie. W poprzednim dziesięcioleciu było ich już 10 na rok, a w rekordowych latach 2006 i 2015 - 20 do 30! Nie ma się zatem co dziwić, że klimatyzatory, do niedawna montowane głównie w biurach, hotelach, czy galeriach handlowych, stają się standardowym wyposażeniem domów jednorodzinnych. W tych z modnymi, dużymi przeszkleniami na południowych elewacjach są wręcz niezbędne.

Czym jest klimatyzator i jak działa?

Klimatyzator działa na tej samej zasadzie, co lodówka. Tyle, że lodówka chłodzi tylko swoje wnętrze, a klimatyzator całe pomieszczenie. Klimatyzator składa się z dwóch wymienników ciepła (parownika i skraplacza), sprężarki, zaworu rozprężnego oraz dwóch wentylatorów. W parowniku powietrze jest schładzane. Czynnik chłodniczy (tradycyjnie nazywany freonem) krąży między nim i skraplaczem. W parowniku odbiera ciepło z pomieszczenia, w skraplaczu oddaje je do otoczenia. Obieg działa dzięki zasilanej elektrycznie sprężarce. Zadaniem wentylatorów jest zwiększenie przepływu powietrza wokół wymienników ciepła.

W mieszkaniach z dużymi oknami od południa latem bez klimatyzacji trudno wytrzymać, fot. FREE/GREE

Sam klimatyzator to urządzenie dość proste i łatwe w obsłudze. Modele split są sterowane pilotem, często da się nimi zarządzać przez aplikację z urządzeń mobilnych. Można je zamontować w dowolnym momencie, także w użytkowanym domu.

Klimatyzator przenośny czy split - jakie wybrać? Dwa rodzaje klimatyzatorów

Klimatyzatory występują jako kompaktowe i typu split. Klimatyzatory kompaktowe mają wszystkie elementy w jednej obudowie, do tej grupy należą klimatyzatory przenośne.

Jak działa klimatyzator przenośny?

Działanie klimatyzatorów przenośnych polega raczej na wytworzeniu strumienia chłodnego powietrza, niż solidnym schłodzeniu całego wnętrza. Klimatyzator przenośny instaluje się samodzielnie, jedyne co trzeba zrobić, to wyprowadzić rurę wywiewną na zewnątrz domu, np. przez uchylone okno. Jednak wtedy do środka napływa gorące powietrze. Sam klimatyzator w czasie pracy także się nagrzewa i oddaje ciepło do pomieszczenia, które ma chłodzić.

Klimatyzator przenośny, fot. VIESSMANN

Klimatyzatory przenośne mają pojemniki na skropliny, które trzeba opróżniać. Wadą klimatyzatorów kompaktowych jest też wysoki poziom hałasu, wytwarzanego w czasie pracy (za co odpowiada głównie sprężarka).

Jak działa klimatyzator split?

Klimatyzatory typu split są dwuczęściowe. W pomieszczeniu montuje się jednostkę wewnętrzną (są w niej parownik, filtry i wentylator). Druga jednostka, z głośną sprężarką, oddającym ciepło skraplaczem i zaworem rozprężnym, trafia na zewnątrz. Dzięki temu hałas generowany przez klimatyzator split nie jest uciążliwy dla domowników. Obie jednostki łączą cienkie rurki, którymi płynie czynnik chłodniczy. Montaż klimatyzatora split trzeba zlecić specjalistom, zwykle trwa on kilka do kilkunastu godzin.

Inwestorzy zainteresowani chłodzeniem kilku pomieszczeń na raz mogą wybrać modele klimatyzatorów multi split. Tu jedna jednostka zewnętrzna, o dużej mocy, współpracuje z kilkoma wewnętrznymi (maksymalnie pięcioma). Działaniem każdej z nich można sterować osobno.

W klimatyzatorach typu split, hałasująca jednostka montowana jest na zewnątrz, a w pomieszczeniu - cichy moduł wewnętrzny. Pracą klimatyzatora steruje się pilotem, fot. VIESSMANN

Jednostki wewnętrzne klimatyzatorów typu split występują w różnych odmianach. Ze względu na miejsce montażu dzieli się je na:

ścienne - najpopularniejszy wariant, urządzenie wisi na ścianie pod sufitem;
sufitowo-przypodłogowe, montowane albo pod sufitem, albo przy podłodze. Są nieco bardziej złożone i zwykle przeznaczone np. do sklepów;
kasetonowe - instalowane w sufitach podwieszanych o wymiarach stelaża sufitowego 60 × 60 cm. Jest to jednak rozwiązanie raczej do dużych powierzchni, bardziej do biura, niż do domu;
kanałowe - w tym wariancie jednostka znajduje się nie w pomieszczeniu, które ma chłodzić, a za ścianą, np. w garażu, a do chłodzonego wnętrza zimne powietrze trafia specjalnymi kanałami. Jedynym widocznym elementem systemu jest kratka nawiewna.

Tabela. Klimatyzator przenośny vs. split - porównanie zalet i wad

klimatyzator przenośny	klimatyzator split
niższa wydajność - w zasadzie wytwarza strumień zimnego powietrza	solidnie chłodzi całe wnętrze
tu nie ma montażu - wystarczy wystawić rurę wywiewną	do montażu trzeba zatrudnić specjalistów
można go przenosić	jest montowany na stałe
poziom hałasu może być uciążliwy	głośne podzespoły znajdują się na zewnątrz
niższa cena, brak kosztów montażu	na ogół jest droższy

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Rekuperacja zimą - co trzeba wiedzieć? Klimatyzator nie tylko do chłodzenia Z czego zrobić kanały wentylacyjne w budynku mieszkalnym?

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Jakie parametry są najważniejsze przy wyborze klimatyzatora?

O efektywności klimatyzatora decyduje moc chłodnicza (podawana przez producentów jako nominalna), liczona w kW - im większa, tym klimatyzator lepiej chłodzi.

Moc klimatyzatora

Jednak rzeczywista wydajność chłodzenia klimatyzatora zmienia się, ponieważ zależy również od innych czynników, np. różnicy temperatury wewnątrz i na zewnątrz domu. Przyjmuje się, do schłodzenia pomieszczenia o powierzchni ok. 20 m2, wystarczy klimatyzator split o mocy 2-2,5 kW. Dla ułatwienia producenci podają powierzchnię wnętrza, które wydajnie ochłodzi konkretny model klimatyzatora. Jest to jednak wartość wyłącznie orientacyjna. Moc klimatyzatora powinien dobrać specjalista, uwzględniając przy tym nie tylko powierzchnię pomieszczenia, ale przede wszystkim to, jak bardzo nagrzewa się ono pod wpływem słońca. Tu zaś znaczenie ma wielkość okien, strona świata, na którą są skierowane oraz to, czy wyposażono je w osłony (markizy, rolety itd.).

klimatyzator pompa ciepła powietrze/powietrze

Klimatyzator to w gruncie rzeczy pompa ciepła powietrze/powietrze, która może chłodzić i grzać, fot. DE DIETRICH

Poziom głośności pracy klimatyzatora

Bardzo ważnym parametrem przy wyborze klimatyzatora jest poziom głośności, dokładniej poziom ciśnienia akustycznego, podawany w decybelach (dB). Im wyższa jest ta wartość, tym większy hałas. Jeśli klimatyzator ma kilka biegów, na każdym kolejnym pracuje głośniej. Warto sprawdzić, czy hałas generowany podczas pracy na najwyższym biegu, nie jest uciążliwy.

Klasa energetyczna klimatyzatora

Należy też zwrócić uwagę na efektywność pracy klimatyzatora, którą opisuje klasa energetyczna (np. A, B). Najmniej energii zużywają klimatyzatory klasy A+++, nieco więcej A++, potem A+, A, B itd. Klimatyzator w niższej klasie energetycznej jest tańszy, lecz zużywa więcej prądu.

Jaki kupić klimatyzator? Sprawdź dodatkowe funkcje

Wiele klimatyzatorów ma funkcję grzania. Jeśli nam na niej zależy, powinniśmy sprawdzić moc grzewczą klimatyzatora i informację o dopuszczalnej temperaturze zewnętrznej, w jakiej może pracować. Niektóre modele klimatyzatorów mogą działać tylko do -5, inne do -15°C. Jeśli nie ma układu odszraniania wymiennika ciepła w jednostce zewnętrznej, można z nich korzystać tylko do +5°C. Klimatyzatory pracujące w ten sposób są niczym innym, jak pompami ciepła typu powietrze/powietrze.

Najpopularniejsza funkcja dodatkowa klimatyzatora to oczyszczanie powietrza. Filtry są standardowym wyposażeniem klimatyzatora, ale mogą być bardzo różne. W zależności od rodzaju wyłapują pyłki, bakterie, kurz, neutralizują nieprzyjemnie zapachy. Trzeba pamiętać, że im dokładniejsza filtracja, tym większe opory przepływu, więc nie w każdym klimatyzatorze filtr da się wymienić na skuteczniejszy.

Klimatyzator może również jonizować powietrze, nawilżać je, albo osuszać. Niektóre modele mają tryb cichej pracy nocnej, opcję programowania temperatury w zależności od pory dnia, itp.

Jak używać klimatyzatora, żeby dobrze działał?

Klimatyzatora (jednostkę wewnętrzną) umieszcza się przeważnie pod sufitem, blisko okna. Dzięki temu można uzyskać równomierny rozkład temperatury - powietrze nagrzewane przez szyby jest od razu chłodzone przez klimatyzator. Modele klimatyzatorów naścienne z bocznymi wylotami powietrza montuje się na ścianach łatwych do czyszczenia. Nie należy instalować klimatyzatory tam, gdzie narazi to domowników na bezpośredni nadmuch zimna, np. nad kanapą.

różnica temperatur klimatyzacja i na zewnątrz

Różnica temperatury w chłodzonym pomieszczeniu i na zewnątrz nie powinna przekraczać 7°C, fot. BOSCH HOME COMFORT

Jednostkę zewnętrzną klimatyzatora najlepiej umieścić w cieniu, w miejscu umożliwiającym swobodny przepływ powietrza. Raczej od strony północnej.

Klimatyzator powinien pracować przy ograniczonym napływie powietrza zewnętrznego. Przed włączeniem klimatyzacji, okna i drzwi w chłodzonym pomieszczeniu zamyka się. Jednak wentylacja ma być zapewniona. Klimatyzacja nie zastępuje wentylacji!

Bardzo istotna jest wymiana filtrów i okresowa dezynfekcja klimatyzatora - w wilgotnym środowisku rozwijają się niebezpieczne dla zdrowia grzyby i bakterie. Stosowanie klimatyzatora z nieczyszczonymi filtrami może być szkodliwe. Trzeba też pamiętać, że dla organizmu człowieka niekorzystna jest duża różnica temperatury w klimatyzowanym wnętrzu i na zewnątrz. Nie powinna ona przekraczać 7°C. Przy wyższej można się przeziębić.

Fot. otwierająca: Rotenso

FAQ Pytania i odpowiedzi

Jaki klimatyzator lepiej chłodzi - przenośny czy split?

Klimatyzator typu split skuteczniej chłodzi całe pomieszczenie, ponieważ ma większą moc chłodniczą i oddaje ciepło na zewnątrz budynku. Klimatyzator przenośny zwykle tylko ochładza powietrze w swoim bezpośrednim zasięgu i jest mniej efektywny - szczególnie w upalne dni.
Czy klimatyzator przenośny naprawdę działa?

Tak, ale jego skuteczność jest ograniczona. Klimatyzator przenośny działa najlepiej w niewielkich pomieszczeniach i przy umiarkowanych temperaturach. Trzeba jednak pamiętać, że może wprowadzać do wnętrza dodatkowe ciepło i wilgoć, zwłaszcza jeśli rura wywiewna jest źle uszczelniona.
Czy do klimatyzatora split potrzebny jest montaż przez specjalistę?

Tak. Klimatyzator split wymaga montażu przez uprawnionego instalatora – tylko wtedy mamy pewność, że instalacja będzie szczelna, bezpieczna i wydajna. Samodzielny montaż jest niedozwolony ze względu na pracę z czynnikiem chłodniczym.
Czy klimatyzator przenośny trzeba wystawiać przez okno?

Tak. Klimatyzator przenośny wymaga odprowadzenia gorącego powietrza na zewnątrz - zwykle przez rurę wystawioną przez uchylone okno lub specjalną uszczelkę okienną. Bez tego urządzenie będzie ogrzewać pomieszczenie zamiast je chłodzić.
Jaki klimatyzator jest cichszy - przenośny czy split?

Klimatyzator split jest zdecydowanie cichszy, ponieważ jego najgłośniejsze elementy (sprężarka i skraplacz) znajdują się na zewnątrz budynku. Klimatyzatory przenośne potrafią generować hałas na poziomie 50–70 dB, co może przeszkadzać w pracy lub odpoczynku.
Czy klimatyzator split można zamontować w domu już zamieszkanym?

Tak. Nowoczesne klimatyzatory split da się zainstalować w użytkowanym domu jednorodzinnym. Instalator poprowadzi cienkie rurki przez ścianę, a jednostka wewnętrzna może zostać zamontowana w dogodnym miejscu pod sufitem.
Czy klimatyzator może służyć do ogrzewania domu?

Tak, wiele klimatyzatorów typu split ma funkcję grzania - działa wtedy jak pompa ciepła powietrze/powietrze. Jednak nie każdy model nadaje się do pracy zimą – trzeba sprawdzić zakres temperatur, w których urządzenie działa skutecznie.
Ile prądu zużywa klimatyzator?

Zużycie prądu zależy od mocy chłodniczej oraz klasy energetycznej. Najmniej energii pobierają klimatyzatory klasy A+++. Modele przenośne, choć tańsze w zakupie, często zużywają więcej energii niż urządzenia typu split o tej samej mocy.
Jaką moc powinien mieć klimatyzator?

Do pomieszczenia o powierzchni około 20 m² wystarczy klimatyzator o mocy 2-2,5 kW. W przypadku większych lub mocno nasłonecznionych wnętrz warto wybrać model o wyższej mocy. Najlepiej, aby moc dobrał specjalista, uwzględniając ekspozycję okien i stopień nasłonecznienia.
Gdzie najlepiej zamontować jednostkę wewnętrzną klimatyzatora?

Najlepiej zamontować ją pod sufitem, blisko okna, aby schładzać powietrze nagrzane przez słońce. Nie należy umieszczać urządzenia nad kanapą, biurkiem czy łóżkiem – bezpośredni nadmuch zimnego powietrza może być nieprzyjemny i niezdrowy.
Czytaj więcej Czytaj mniej