Wentylacja decentralna w modernizacji budynków - poprawa jakości powietrza bez ingerencji w strukturę obiektu

Decentralne urządzenia wymieniają powietrze mechanicznie, czyli z wykorzystaniem wentylatorów. Najczęściej są to systemy jednorurowe, w których ten sam kanał pełni na przemian rolę nawiewu i wywiewu. W praktyce oznacza to cykliczną zmianę kierunku przepływu co kilkadziesiąt sekund, z odzyskiem energii w ceramicznym wymienniku. Dostępne są też jednostki z dwoma oddzielnymi króćcami nawiewno-wywiewnymi, nadal mieszczące się w kategorii rozwiązań decentralnych. Kluczowe jest to, że urządzenie pracuje na rzecz jednego pokoju, a parametry dostosowujemy do jego konkretnej kubatury i potrzeb użytkowników.

Czym właściwie jest wentylacja decentralna?

Wentylacja decentralna to wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła montowana lokalnie – każdy moduł obsługuje oddzielne pomieszczenie i ma własny wentylator (lub parę wentylatorów) oraz wymiennik ciepła. Brak rozbudowanej sieci kanałów eliminuje konieczność przeprowadzania kosztownego i uciążliwego remontu. Wystarczy wykonać otwór w ścianie zewnętrznej i podłączyć zasilanie elektryczne. Takie podejście pozwala:

• szybko zareagować na problemy z wilgocią, zapachami czy smogiem w konkretnym pomieszczeniu,
• zmniejszyć stężenie CO₂ do komfortowego poziomu i tym samym wyeliminować częste objawy jego nadmiaru, takie jak niewyspanie się czy ból głowy.
• możliwość sterowania kilkoma jednostkami w budynku lub mieszkaniu oraz łączenia ich w grupy dla skutecznej wentylacji,
• utrzymywać stabilną, kontrolowaną jakość powietrza dzięki filtracji i automatyce.

W odróżnieniu od krótkotrwałego wietrzenia oknami, które wpuszcza nie tylko świeże powietrze, ale i kurz, pył zawieszony PM10/PM2.5 czy insekty, decentralny rekuperator filtruje nawiew i odzyskuje ciepło z powietrza usuwanego. To realna oszczędność energii, widoczna zwłaszcza zimą.

Wentylacja jednorurowa – jak działa ten system?

System jednorurowy w praktyce oznacza jeden przewód przechodzący przez ścianę oraz zabudowane wewnątrz urządzenia: wentylatory, filtry, pełną automatykę i ceramiczny wymiennik ciepła. Praca odbywa się w cyklu:

1. Faza wywiewu: urządzenie wysysa ciepłe, wilgotne, zużyte powietrze z pomieszczenia, magazynując energię (i część wilgoci) w wymienniku.

2. Faza nawiewu: kierunek przepływu się odwraca, a świeże powietrze z zewnątrz pobiera zgromadzone ciepło, zanim trafi do pomieszczenia.

Takie „oddychanie” trwa najczęściej około 70 sekund w każdym kierunku. Dzięki temu utrzymujemy bilans energetyczny i nie wychładzamy pomieszczeń, co bywa bolączką przy tradycyjnym wietrzeniu.

Montaż bez generalnego remontu – dlaczego to działa?

Wyobraź sobie, że zamiast budować „autostrady” kanałów przez cały budynek, w każdym pokoju robisz krótki „wjazd” – pojedynczy otwór w ścianie. To dlatego instalacja decentralna nie wymaga kucia korytarzy, odkrywania stropów ani miejsca na centralę. Montaż jest prosty: otwór (np. Ø170 mm), przełożenie rury, osadzenie wymiennika i jednostki, podłączenie zasilania i gotowe. Brak skomplikowanych tras kablowych czy kanałowych oznacza krótszy czas robót i mniejsze koszty. Dla inwestora to ważne, bo mieszkanie czy biuro mogą nadal funkcjonować, a prace punktowe ograniczają chaos.

Jakość powietrza pod kontrolą – filtry, czujniki, automatyka

Warto podkreślić, że filtry stosowane w jednostkach decentralnych (np. klasy G3, G4, F8, H13) zatrzymują pyły zawieszone i zanieczyszczenia, które przy zwykłym wietrzeniu trafiają bez przeszkód do środka. Do tego dochodzi automatyka: czujniki wilgotności utrzymują ją na bezpiecznym poziomie, zapobiegając rozwojowi pleśni, a czujnik światła może przyciemniać panel i przełączać urządzenie w tryb nocny. W razie potrzeby można podpiąć zewnętrzny czujnik CO₂, aby reagować na wzrost stężenia dwutlenku węgla w pomieszczeniu.

Przykład z praktyki: VENTO INHOME WI-FI

Żeby pokazać, jak wygląda nowoczesne urządzenie decentralne, spójrzmy na VENTO INHOME WI-FI. To kompaktowa jednostka z odzyskiem ciepła do 88%, zużyciem energii od 1,0 W i poziomem hałasu od 11 dB(A) – czyli ciszej niż szept. Elegancka obudowa nie psuje estetyki wnętrza, a montaż przez ścianę nie demoluje mieszkania.

Najważniejsze cechy i parametry:

• Sprawność odzysku ciepła do 88%.
• Zużycie mocy od 1,7 W do 4,3 W (w zależności od prędkości).
• Poziom hałasu od 11 dB(A) do 27 dB(A) w odległości 3 m.
• Wydajność: 15–50 m³/h w trybie wentylacji oraz 8–25 m³/h w trybie odzysku energii.
• Zakres temperatur powietrza: od -20°C do +40°C.
• Stopień ochrony IP24, tłumienie hałasu zewnętrznego 40/44 dB(A).

Urządzenie ma czujnik wilgotności i czujnik światła, automatycznie przełącza tryb nocny, a jasność panelu dopasowuje się do oświetlenia. Sterowanie? Panel dotykowy, pilot lub aplikacja Blauberg Home przez Wi‑Fi. Kilka urządzeń można połączyć w system master–slave, bez przewodów. Tryby pracy obejmują odzysk ciepła, wietrzenie, trzy prędkości, tryb Party (4 godziny na najwyższym biegu) i tryb nocny (8 godzin na najniższym), możliwe jest również podłączenie do systemu Smart Home, ustawienie harmonogramu pracy oraz dostęp do innych funkcji.

Montaż podzielimy na dwa etapy: w stanie surowym wstawiamy kanał i czerpnię, a przed oddaniem budynku – jednostkę wewnętrzną z wymiennikiem i filtrem. Najlepsze efekty daje instalacja kilku sztuk pracujących w przeciwfazie, by zapewnić zbilansowaną wymianę powietrza. W standardzie znajduje się filtr ISO Coarse >50% (G3), a opcjonalnie G4 lub ISO ePM1 60% (F7) dla maksymalnej filtracji.

Dofinansowanie: lista ZUM i program „Czyste Powietrze”

VENTO INHOME WI-FI znajduje się na liście ZUM (Zielona Lista Urządzeń i Materiałów), co otwiera drogę do dofinansowania w ramach programu „Czyste Powietrze”. W praktyce oznacza to, że wybierając tę jednostkę, spełniasz wymagania formalne i możesz odzyskać część kosztów inwestycji – zarówno sprzętu, jak i montażu. To dodatkowy argument ekonomiczny, który łączy komfort użytkowania z realną oszczędnością.

Jak sterować? Dotykowy panel, pilot lub aplikacja mobilna (Blauberg Home) umożliwiają pełną kontrolę. Co ważne, urządzenia można łączyć w grupy (master–slave) bez przewodów, tworząc system obsługujący kilka pokoi. Wbudowane czujniki wilgotności i światła dopasowują tryb pracy do realnych warunków – to komfort i oszczędność jednocześnie.

W trybie zimowym Vento inHome Wi-Fi pracuje na ceramicznym wymienniku entalpicznym: podczas wywiewu odzyskuje ciepło i wilgoć, a podczas nawiewu – oddaje je świeżemu powietrzu. Dzięki temu nie przesusza wnętrza i utrzymuje przyjazny mikroklimat.

Sterowanie indywidualne, ale też „zespołowe”

Choć filozofia decentralizacji opiera się na obsłudze pojedynczych pomieszczeń, urządzenia nie muszą działać w pełnej izolacji. Możliwość spięcia kilku modułów w sieć pozwala zrealizować scenariusze: salon i kuchnia pracują wspólnie, sypialnie w trybie nocnym, łazienka na intensywniejszym trybie pracy po kąpieli. Każde pomieszczenie ma swoje ustawienia – czas pracy, intensywność, harmonogram – ale całość można ogarnąć jednym pilotem czy aplikacją.

Czy zawsze jednorurowo?

W większości modernizacji świetnie sprawdzają się jednorurowe rekuperatory ścienne. Jednak warto pamiętać, że decentralizacja to pojęcie szersze. Na rynku znajdziemy także jednostki, które w jednej obudowie mają oddzielny nawiew i wywiew (np. Blauberg: Freshpoint, Freshbox, CIVIC). Montuje się je tak samo – lokalnie – ale przepływ powietrza jest ciągły i zbilansowany przez wymiennik miedziany lub przeciwprądowy. Nadal nie trzeba kuć korytarzy i prowadzić kanałów na drugą stronę budynku.

Kiedy warto wybrać decentralę?

Gdy modernizujesz istniejący obiekt i brakuje miejsca na centralę z kanałami lub chcesz znacząco obniżyć koszty inwestycyjne. Gdy chcesz poprawić komfort w konkretnym pomieszczeniu – sypialni, gabinecie, pokoju dziecka – bez ruszania całego mieszkania. Gdy walczysz z wilgocią i pleśnią w łazience, kuchni lub pokojach.

Gdy zależy Ci na filtracji smogu i pyłów. Albo po prostu – gdy cenisz sobie indywidualne sterowanie i chcesz płacić tylko za wentylację tam, gdzie naprawdę jej potrzebujesz. A jeśli możesz jeszcze skorzystać z dofinansowania „Czyste Powietrze” dzięki liście ZUM – decyzja staje się jeszcze łatwiejsza.

źródło i zdjęcie: VENTS GROUP

opracowanie: Anna Chrystyna