Jak działa pompa ciepła do grzania wody? Ciepła woda z pompy ciepła - tych błędów nie popełnij!

Zazwyczaj pompa ciepła, która ogrzewa budynek, podgrzewa też c.w.u. To rozsądne, wygodne i opłacalne rozwiązanie. Ale sposób funkcjonowania pomp ciepła i kotłów różni się tu w sposób zasadniczy, z czego większość inwestorów nie zdaje sobie sprawy. Zestaw z pompą ciepła i zasobnikiem c.w.u. trzeba zaś dobierać, kierując się szczególnymi zasadami. Trzeba je znać, żeby nie popełnić poważnych błędów jeśli pomp ciepła do podgrzewania ma działać wydajnie.

Pompa ciepła do ciepłej wody wyłącznie z zasobnikiem c.w.u

Są dwa podstawowe sposoby podgrzewania ciepłej wody użytkowej przez kotły, pompy ciepła lub podgrzewacze:

• może być ona gromadzona w zbiorniku, niejako na zapas,
•  lub być ogrzewana przepływowo, czyli na bieżąco, dopiero po odkręceniu kranu.

W przypadku kotłów to bardzo podstawowy podział. Te podgrzewające wodę w zasobniku nazywamy jednofunkcyjnymi, natomiast działające przepływowo określa się jako dwufunkcyjne. Dwufunkcyjne są jednak wyłącznie niektóre kotły gazowe i elektryczne. Natomiast wszystkie pompy ciepła są jednofunkcyjne, czyli muszą współpracować z zasobnikiem c.w.u. (zewnętrznym lub wbudowanym). Pomijamy tu tzw. basenowe pompy ciepła, które wprawdzie podgrzewają wodę przepływowo, ale specyfika ich pracy jest zupełnie inna i do podgrzewania wody przeznaczonej do mycia się lub zmywania naczyń, po prostu się nie nadają.

Jak działa pompa ciepła do grzania wody? Uwaga na błędy!

Warto zrozumieć, jak działa pompa ciepła do podgrzewania wody. Tym bardziej, że zasadniczo odróżnia to je od kotłów. Podgrzewanie wody przepływowo wymaga bardzo szybkiego, w pełni automatycznego włączania i wyłączania urządzenia. Przy tym często włączenia jedynie na bardzo krótko, tyle ile trwa np. umycie rąk. I tu pojawia się zasadniczy problem. Pompa ciepła włącza się i wyłącza w pełni automatycznie, ale praca sprężarki w cyklach trwających po zaledwie kilka minut jest niedopuszczalna. Drastycznie skróciłoby to trwałość pompy ciepła i zwiększyłoby ryzyko awarii. Sprężarka to urządzenie mechaniczne, bardziej przypominające np. silnik samochodu, niż grzałkę elektryczną lub palnik gazowy kotła. Pompy ciepła powinny w związku z tym pracować w długich cyklach, przynajmniej po kilka godzin. Inaczej instalatorzy mówią o tzw. taktowaniu pompy ciepła.

Drugi ważny czynnik, przy wyborze pomp ciepła od ogrzewania domu i podgrzewania wody to moc urządzenia. W domach jednorodzinnych najczęściej instaluje się pompy ciepła mocy nie większej niż 10-12 kW, a całkiem sporo jest nawet dwa razy „słabszych”. Zasilanie typowego prysznica, w którym przepływ wody wynosi ok. 10 l/s, wymaga zaś przynajmniej pompy ciepła 20 kW. Przy przepływowym ogrzewaniu wody, po prostu nie może być inaczej - do wody trzeba dostarczyć określoną ilość ciepła, co wynika wprost z jej fizycznych cech.

Zamontowanie pompy ciepła do podgrzewania ciepłej wody o znacznie wyższej mocy, niż potrzebna z racji zapotrzebowania budynku na ciepło, nie miałoby zaś sensu. W pierwszym rzędzie, ze względu na jej o wiele wyższą cenę. W przypadku kotłów gazowych, takiej różnicy ceny nie ma wcale lub jest ona znikoma, oszczędzamy zaś nie kupując zasobnika wody. Dlatego dwufunkcyjne kotły gazowe są bardzo popularne.

Jaki zasobnik c.w.u. do pompy ciepła? Tylko z dużą wężownicą

Pompa ciepła jest z założenia urządzeniem niskotemperaturowym. Tak więc różnica temperatury pomiędzy wodą (lub innym czynnikiem grzewczym), podgrzewaną przez pompę ciepła oraz zimną wodą wodociągową jest niezbyt duża. W przypadku większości pomp ciepła, górną granicą ich możliwości jest podgrzewanie wody w obiegu do 55°C. Przy czym bardzo zalecana jest praca pompy ciepła ze znacznie niższą temperaturą, wynoszącą 40-45°C, jak mówią instalatorzy, na tzw. niskich parametrach. Pompa ciepła działa w takich warunkach znacznie bardziej ekonomicznie, czyli podgrzewanie wody kosztuje mniej, nawet jeżeli ostatecznie podgrzejemy ją w tej samej ilości i do tej samej temperatury.

Niestety, typowe zasobniki c.w.u. mają wbudowane dość małe wężownice. Wystarczają one, gdy kocioł zasila je wodą o temperaturze np. 70°C, jednak nie sprawdzają się, gdy zamiast kotła mamy pompę ciepła i temperatura wody zasilającej spada np. do 45°C. Przy mniejszej różnicy temperatury pomiędzy wężownicą oraz zimną wodą z wodociągu (ta ma średnio +10°C), efektywność wymiany ciepła nie jest wystarczająca.

Zbiornik c.w.u po prostu musi być duży. Często jest nawet dwa razy większy, niż w analogicznym układzie z kotłem (fot. NIBE-BIAWAR)

Zasobniki wody pomp ciepła muszą być wyposażone w wężownicę o bardzo dużej powierzchni wymiany ciepła (fot. PANASONIC)

Na szczęście, temu problemowi można zaradzić, używając zbiornika ze znacznie większą wężownicą. Zasada jest podobna jak w przypadku ogrzewania podłogowego - duża powierzchnia wymiany ciepła rekompensuje niską temperaturę czynnika grzewczego. Technicznego problemu więc nie ma, ale jest problem praktyczny dla niemałej grupy właścicieli domów jednorodzinnych. Mianowicie zbiornik c.w.u., który bardzo dobrze pracował z kotłem, do układu z pompą ciepła się nie nadaje. Nie ma więc co liczyć na jego wykorzystanie w razie modernizacji ogrzewania. Powierzchnia wymiany ciepła powinna być bowiem naprawdę duża. Najkrócej można powiedzieć, że im będzie większa, tym lepiej. Nawet w zbiornikach dwupłaszczowych powierzchnia wymiany ciepła jest zbyt mała.

Problem ujawnia się z całą mocą poza sezonem grzewczym, gdy pompa ciepła podgrzewa jedynie c.w.u. Będzie się ona przedwcześnie wyłączać ze względu na niedostateczny odbiór ciepła, chociaż woda w zasobniku nie osiągnie jeszcze pożądanej temperatury. Tu nie ma wyjścia - do pompy ciepła trzeba kupić zasobnik wody z niestandardowo dużą wężownicą. Właśnie takie przeznaczone są specjalnie do pracy z pompami ciepła, ewentualnie do działania z kolektorami słonecznymi, które również wymagają wyjątkowo dużej powierzchni wymiany ciepła.

Zasobnik c.w.u. 200-300 l do pompy ciepła: dlaczego potrzebny jest duży zbiornik wody?

Charakterystyczną cechą układów z pompą ciepła do ogrzewania wody jest również to, że zasobniki c.w.u. są w nich bardzo duże, wyraźnie większe, niż w systemach grzewczych zasilanych przez kotły. Wiele osób dziwi się, dlaczego w dotychczasowym układzie z kotłem był zbiornik ok. 100 l, to w ofercie na pompę ciepła proponuje się zbiornik 200-300 l. Nie jest to przypadek, ani też naciąganie klienta na droższy sprzęt, tylko po prostu konieczność.

Pompa ciepła do grzania wody - jak działa zimą

Wspominaliśmy już, że pompy ciepła są generalnie urządzeniami niskotemperaturowymi. Większość pomp ciepła podgrzewa wodę w obiegu tylko do 55°C, co z kolei oznacza, że woda w zasobniku c.w.u. będzie miała maksymalnie jeszcze nieco mniej, ok. 50°C. Jednak taka praca na maksimum możliwości jest zdecydowanie niekorzystna. Spada wówczas sprawność urządzenia, czyli pompa ciepła zużywa więcej prądu, aby uzyskać tę samą ilość ciepła. Co z kolei oznacza, że rachunki za jej użytkowanie rosną. Co więcej, szczególnie pompy ciepła powietrzne będą w okresie dużych mrozów osiągać ten pułap 55°C z trudem lub wcale. W takich skrajnych zimowych warunkach, spada bowiem nie tylko sprawność, ale również maksymalna moc większości pomp ciepła. Niektóre zaś mogą zapewnić swoje teoretyczne maksimum na zasilaniu, czyli 55°C, tylko wówczas, gdy temperatura zewnętrzna nie spada poniżej np. -15°C.
Z tymi niedogodnościami można sobie jednak dość łatwo poradzić. Rozwiązaniem jest właśnie zastosowanie dużego zbiornika wody. Jest ona wówczas podgrzewana tylko do 40-45°C, co w pełni odpowiada większości ludzi. Pod warunkiem jednak, że biorąc prysznic nie mieszają już wody ciepłej z zimną lub robią to tylko w minimalnym stopniu.

Takie mieszanie wody w typowych instalacjach służy jednak nie tylko uzyskaniu jej optymalnej, komfortowej temperatury. Podgrzewając wodę w zbiorniku np. do 60°C, następnie zaś mieszając ją z zimną, zwiększamy dostępną ilość ciepłej wody. Jeżeli zaś woda w zbiorniku nie będzie aż tak gorąca i w kranie nie wymieszamy jej już z zimną, to faktyczny zapas wody będzie mniejszy. Tak naprawdę nie będzie to nawet ilość równa całkowitej wielkości zasobnika. Wszystko dlatego, że gdy czerpiemy gorącą wodę to na jej miejsce do zbiornika od razu napływa zimna woda wodociągowa. Ta ma zaś już nie 40°C lecz zaledwie ok. 10°C. W pewnym stopniu się zaś z nią miesza i w efekcie, w miarę opróżniania zbiornika z wody ciepłej, temperatura tej mieszaniny stopniowo spada.
Dlatego w praktyce zwykle dobrze jest mieć zbiornik nieco większy, niż teoretycznie wystarczający, np. 200 l dla 4 osób. Z tych wszystkich względów, typowa pojemność zasobnika wody współpracującego z pompą ciepła to 200 do 300 l, gdy ma ona wystarczyć dla 4 osób. W instalacjach z kotłami, stosuje się zaś powszechnie z dobrym skutkiem zbiorniki w przybliżeniu dwa razy mniejsze.

Ciepła woda z pompy ciepła: jak zaoszczędzić na rachunkach za prąd?

Przewymiarowanie zbiornika jest tym mniej potrzebne, jeżeli woda może być już stopniowo dogrzewana, w miarę tego jak tej gorącej stopniowo ubywa. Drugi warunek, w praktyce nie mniej konieczny, to brak dużego poboru wody w krótkim czasie. Czyli w sytuacji, gdy trzeba np. napełnić dużą wannę, której pojemność przekracza wielkość zasobnika. Ten problem omówimy jednak nieco dalej.

Niedogodności związane z brakiem możliwości szybkiego, automatycznego podgrzania wody w częściowo wyczerpanym zbiorniku najlepiej znane są użytkownikom kotłów zasypowych (bez podajnika) na węgiel lub drewno oraz systemów z kolektorami słonecznymi. W obu tych przypadkach, nie ma bowiem możliwości automatycznego uruchomienia podgrzewania wody w dowolnym momencie. Trzeba jednak uprzedzić, że chociaż pompa ciepła generalnie może działać w pełni automatycznie, a więc włączyć się i w razie potrzeby podgrzać wodę, to faktycznie nie zawsze wchodzi to w grę. Bowiem w części domów pompa działa według określonego harmonogramu czasowego, nie zaś przez całą dobę.

Tak może być, gdy pompa ciepła zasilana jest prądem w tzw. drugiej taryfie, a więc głównie w nocy. Dowolne włączanie pompy ciepła z racji zapotrzebowania na c.w.u. wiązałoby się ze zużywaniem także droższego prądu i wyższych rachunków.

Kolejna tego typu sytuacja to świadome korzystanie z pompy ciepła powietrze/woda tylko wówczas, gdy temperatura zewnętrzna jest względnie wysoka. Jeżeli dom i jego system grzewczy ma wystarczająco dużą zdolność do akumulacji ciepła (ciężka murowana konstrukcja i ogrzewanie podłogowe), to pompa ciepła może nawet w środku zimy nie działać przez większość godzin nocnych, gdy mróz jest największy, zaś sprawność pompy ciepła najniższa. Tym bardziej wiosną i jesienią wystarcza w takim domu działanie pompy ciepła tylko w środku dnia, gdy temperatura zewnętrzna jest najwyższa. W tym czasie następuje akumulacja ciepła na potem, na chłodniejszą resztę doby. Również c.w.u. najlepiej jest podgrzewać właśnie wtedy.

Pompa ciepła do grzania wody i fotowoltaika

Wreszcie trzeci wariant to wykorzystywanie prądu z paneli PV do zasilania pompy ciepła, która następnie podgrzewa wodę do mycia. Najkorzystniejszy układ to w takiej sytuacji korzystanie wyłącznie z prądu, uzyskiwanego w godzinach najintensywniejszego nasłonecznienia. Dogrzewanie wody pompą ciepła w nocy lub wcześnie rano, gdy panele PV w zasadzie nie pracują, byłoby po prostu nieopłacalne.

Dlaczego pompa ciepła wolniej podgrzewa wodę niż kocioł?

Jest jeszcze jedna bardzo ważna cecha charakteryzująca pracę pompy ciepła do c.w.u., która odróżnia ją od kotła. Chodzi o konsekwencje niższej mocy urządzenia. Przypomnijmy - pompa ciepła ma najczęściej ok. 10 kW, kocioł gazowy zaś dwa razy więcej. Z mocą wiąże się zaś czas potrzebny do podgrzania wody w zasobniku. Im moc jest większa, tym wodę możemy podgrzać szybciej. Dokładniej mówiąc, chodzi o trzy zasadnicze możliwości:

• tę samą ilość możemy podgrzać w tym samym stopniu, przez krótszy czas;
• tę samą ilość możemy podgrzać do wyższej temperatury, w tym samym czasie;
• większą ilość możemy podgrzać do tej samej temperatury, w tym samym czasie.

Oczywiście, możliwe są też wersje pośrednie, np. nieznacznie większą ilość wody podgrzewamy mocniej. Zwykle się nad tym nie zastanawiamy, chociaż dokładnie te same zależności wykorzystujemy na co dzień gotując coś na kuchence i wybierając przy tym różną wielkość palników oraz ustawienia ich mocy.

Co to wszystko jednak oznacza dla użytkowników pomp ciepła? Bardzo dużo, gdyż pompy ciepła, z racji swojej niewysokiej mocy, będą podgrzewać wodę wolniej, niż kotły. Kocioł gazowy czy węglowy o dużej mocy, np. 25 kW, może praktycznie na bieżąco rekompensować ubytek ciepłej wody, wynikający z tego, że ktoś akurat bierze prysznic. O ile tylko powierzchnia wymiany ciepła jest wystarczająca i całą moc faktycznie można tam przekierować. Dlatego właśnie mały, ok. 100 l, zasobnik zwykle jest wystarczający. Pompa ciepła najczęściej ma moc 2-4 razy mniejszą, podgrzewanie wody zachodzi więc proporcjonalnie wolniej. Dlatego potrzeba więcej czasu, aby zrównoważyć taki sam ubytek zapasu ciepłej wody używając do jej podgrzania pompy ciepła. Mały zbiornik się więc nie sprawdzi. Natomiast przy dużej pojemności komfort korzystania z c.w.u. będzie w pełni zachowany. Warto tu przypomnieć, że grzałki w podgrzewaczach elektrycznych, nawet tych największych, mają jeszcze znacznie mniejszą moc, w granicach od 1,5 do 2,0 kW.

Dlaczego pompa ciepła nie grzeje wody? Najczęstsze problemy

Na forach często pojawia się pytanie: dlaczego pompa ciepła nie grzeje wody? W każdym systemie, w którym woda podgrzewana jest w zasobniku trzeba uwzględnić, jak się ma jego pojemność do pojemności największego odbiornika c.w.u., którym zwykle jest wanna. Chodzi o to, że zbiornik musi zapewnić możliwość jej napełnienia. Jeżeli będzie zbyt mały, to nici z kąpieli. Dotyczy to również systemów z pompą ciepła. Można zaryzykować twierdzenie, że dotyczy ich nawet bardziej, niż układów z kotłem. Przecież mając pompę ciepła nie zwiększymy znacząco dostępnej ilości ciepłej wody, podnosząc jej temperaturę w zasobniku, a następnie mieszając ją z zimną. Nie możemy też liczyć na szybkie uzupełnienie zapasu gorącej wody – nim nowa porcja zostanie podgrzana przez pompę ciepła, ta wlana do wanny zdąży już przestygnąć.
Warto dodać, że problem bardzo dużego zapotrzebowania na wodę w krótkim czasie dotyczy nie tylko właścicieli naprawdę dużych wanien. Trzeba też brać pod uwagę sposób korzystania z łazienek przez domowników. Jeżeli mamy dwa prysznice i często z obu ktoś korzysta w tym samym czasie, to łączny pobór wody może znacząco przekraczać 20 l/min. Oznacza to wyczerpanie zbiornika 200 l w czasie poniżej 10 minut, gdyż musimy pamiętać, że temperatura wody będzie stopniowo spadać. W praktyce ciepłej wody wystarczy więc raczej na ok. 7 minut.
Na jeszcze mniej wystarczy ciepłej wody, jeżeli używana jest deszczownica o dużej wydajności. W jej przypadku strumień wody może wynosić np. 30 l/min. Czyli ciepłą wodą z zasobnika 200 l będziemy mogli dysponować tylko przez ok. 5 minut.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Pompa ciepła gruntowa czy powietrzna - która jest lepsza? Pompa ciepła do cwu i kocioł na pellet - jak sprawdzi się... Pompa obiegowa do domu jednorodzinnego - na co zwrócić...

Dowiedz się więcej

• Monoblokowe, powietrzne pompy ciepła do nowych i modernizowanych budynków
• Jakie są dotacje na pompę ciepła 2023 roku?
• Czy pod pompę ciepła potrzebny jest fundament?
• Pompa ciepła czy kocioł pelletowy?
• Pompy ciepła Buderus - innowacyjne rozwiązania dla zrównoważonego ogrzewania
• Sposób na tanią ciepłą wodę - pompa ciepła Ecodan QUHZ CO2
• Kiedy pompa ciepła się opłaca?
• Na co zwrócić uwagę kupując pompę ciepła?
• Hybrydowa pompa ciepła - wszystko, co musisz o niej wiedzieć
• Dlaczego warto wybrać pompę ciepła do ogrzewania domu?
• Cykl defrost w powietrznej pompie ciepła. Dlaczego jest tak niezbędny?
• O co chodzi z tymi pompami ciepła? Powietrze-powietrze, powietrze-woda?
• Wybór pompy ciepła do domu jednorodzinnego
• Oszczędzaj z pompą ciepła!

Zobacz więcej Zobacz mniej

All-in-One, czyli kompaktowa pompa ciepła z zasobnikiem

Zbiornik współpracujący z pompą ciepła może być z nią zintegrowany lub oddzielny. W pierwszym przypadku, wszystkie elementy są zamknięte w jednej obudowie, w drugim zaś zasobnik wody trzeba ustawić obok modułu wewnętrznego pompy. Ustawić, gdyż zbiorników wiszących praktycznie się nie stosuje, ze względu na ich niewystarczającą pojemność wynoszącą maksymalnie 140 l.

Wybór pomiędzy wariantem zintegrowanym i oddzielnym nie ogranicza się bynajmniej do kwestii estetyki oraz ilości zajmowanego miejsca. Chociaż trzeba przyznać, że w tych kategoriach pompy ciepła zblokowane ze zbiornikiem, często nazywane też kompaktowymi lub z angielskiego All-in-One (AiO), mają niewątpliwą przewagę. Całość tworzy bowiem zwarty estetyczny blok, o wymiarach podstawy ok. 60 × 60 cm i wysokości mniej więcej 2 m. To wymiary dużej lodówki i instalatorzy niekiedy żartobliwie nazywają je właśnie lodówkami. Takie wymiary to jednak nie przypadek. Dzięki nim pompę ciepła wraz z zasobnikiem wody można bez trudu umieścić w ciągu innych urządzeń tzw. dużego AGD (lodówka, pralka, zmywarka, zamrażarka) w pomieszczeniu gospodarczym czy nawet w kuchni. W takiej sytuacji, brak widocznych na wierzchu rur, zaworów itp. jest dużą zaletą, ponadto ułatwia utrzymanie czystości.

W domach jednorodzinnych pompa ciepła zintegrowana z zasobnikiem wody to rozwiązanie popularne od lat. Taką pompę dość łatwo jest zainstalować i nie zajmuje ona dużo miejsca (fot. DAIKIN)

Jest jednak jeszcze drugi aspekt całej sprawy, wręcz zasadniczy ze względów technicznych, chociaż nie w pełni doceniany przez inwestorów-amatorów. Skoro wszystkie elementy układu - pompa ciepła plus zbiornik c.w.u. - zostały dobrane i zmontowane już przez producenta to można mieć niemal pewność, że dobrano je w sposób optymalny. Nie trzeba więc zastanawiać się, czy np. wężownica w zasobniku ma wystarczającą powierzchnię względem jego pojemności i mocy pompy ciepła. Podobnie, czy dobrze dobrano średnice rur, zaworów itd. 

Zaletą jest również to, że większość elementów zostaje złożona i przetestowana już w fabryce, a więc maleje ryzyko popełnienia błędów przez instalatora przy montażu takiej pompy ciepła. 

Oczywiście, zestawy pomp ciepła ze zintegrowanym zbiornikiem nadal mogą być nieco lepsze lub gorsze. Poszczególni producenci stosują przecież odmienne materiały, różne powłoki chroniące przed korozją, mniej czy bardziej skuteczną izolację cieplną itd. Jak w każdej dziedzinie, trzeba więc liczyć się ze znacznymi różnicami w jakości produktów. Ostatecznie jednak nie ma ryzyka, że cały zestaw zostanie ewidentnie źle skonfigurowany. Dlatego do użytku w domach jednorodzinnych warto polecić przede wszystkim takie gotowe zestawy pomp ciepła plus zbiornik. 

Jakie są zalety pompy ciepła ze zintegrowanym zasobnikiem c.w.u.? Porada eksperta

Na pytanie odpowiada ekspert Monika Ciesiołkiewicz, Junior Product Manager BDR Thermea - Wybór pompy ciepła ze zintegrowanym zasobnikiem c.w.u. jest korzystny, zwłaszcza jeśli poszukuje się efektywnego, oszczędnego i wygodnego systemu ogrzewania oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Dlaczego? Argumentów przemawiających za takim wyborem jest co najmniej kilka.

Po pierwsze, zintegrowany zasobnik c.w.u. w jednostce wewnętrznej pompy ciepła ma zoptymalizowaną powierzchnię wymiany ciepła, co przekłada się na efektywność systemu. Producent pompy ciepła, dobierając odpowiedni zasobnik zapewnia wymagane parametry pracy całego układu, co pozwala na uzyskanie maksymalnej wydajności przy minimalnym zużyciu energii.

Po drugie, pompa ciepła z zasobnikiem c.w.u. potrzebuje minimalnej ilości miejsca, co jest istotne zwłaszcza w przypadku niewielkich pomieszczeń technicznych. Dzięki kompaktowej konstrukcji oraz estetycznemu wyglądowi, taka jednostka nie tylko oszczędza przestrzeń, ale także integruje się z otoczeniem.

Po trzecie, pompa ciepła tego typu zawiera pod swoją obudową elementy takie jak: zawór przełączający c.o./c.w.u., zawór bezpieczeństwa c.w.u. oraz miejsce do zabudowania drugiego obiegu grzewczego. Pozwala to na zmniejszenie kosztów inwestycyjnych oraz wpływa na estetykę pomieszczenia. Dodatkowo, istotnym aspektem jest funkcjonalność automatyki umożliwiającej płynne przełączanie między trybem ogrzewania a przygotowywania c.w.u. Dzięki temu użytkownik może łatwo dostosować pracę systemu do swoich potrzeb, oszczędzając energię i pieniądze.

Kiedy sprawdzi się pompa do ciepłej wody i oddzielny zasobnik

Czy w takim razie są sytuacje, w których osobny zbiornik c.w.u. będzie najlepszym rozwiązaniem? Tak, gdyż z różnych względów, zastosowanie rozwiązań typowych może nie wchodzić w grę lub być bardzo trudne. Tak może być, jeżeli np. potrzebny jest zbiornik wyjątkowo duży (w praktyce powyżej 300 l). Program produkcyjny urządzeń All-in-One raczej takich nie obejmuje, chociaż niektórzy producenci pomp ciepła mają w ofercie nawet tak duże osobne zbiorniki.
Niekiedy czynnikiem ograniczającym może być także brak odpowiedniego miejsca. Chociaż pompy ciepła ze zintegrowanym zbiornikiem generalnie zabierają go niewiele, to czasem problemem może być np. znaczna wysokość (ok. 2 m) takiego zestawu. Osobny zbiornik stojący o tej samej pojemności będzie niższy. Ponadto oddzielny zbiornik można ustawić chociażby za ścianą, w sąsiednim pomieszczeniu. Trzeba jednak zadbać o to, żeby rury łączące pompę ciepła z zasobnikiem były bardzo dobrze izolowane i najlepiej niezbyt długie. 

Wreszcie, niekiedy potrzebny jest zasobnik wody przystosowany do podłączenia kilku źródeł ciepła - np. kotła, pompy ciepła, kolektorów słonecznych, kominka z płaszczem wodnym. W gotowych zestawach liczba wężownic może być zbyt mała, pod tym względem możliwości konfiguracji osobnego zbiornika są większe. W nietypowych sytuacjach bywa on więc lepszym lub nawet jedynym możliwym wyborem. 

Pompy ciepła tylko do podgrzewania ciepłej wody użytkowej

Pompy ciepła przeznaczone wyłącznie do podgrzewania ciepłej wody użytkowej to specyficzna grupa urządzeń (często określana jako podgrzewacz wody z pompą ciepła). Chociaż są to formalnie pompy typu powietrze/woda, to tak naprawdę nie można ich porównywać z pompami ciepła służącymi do ogrzewania budynku. Chociaż na pierwszy rzut oka mają sporo cech wspólnych, to w rzeczywistości podobieństwo jest pozorne. Pompy ciepła tylko do c.w.u. są urządzeniami wyspecjalizowanymi i do ogrzewania wnętrz absolutnie się nie nadają. Najczęściej mają one bardzo małą moc grzewczą, zwykle do 2 kW. Ponadto większość pomp ciepła do c.w.u nie jest przystosowana do pracy z powietrzem o bardzo niskiej temperaturze. Najczęściej pompy tylko do c.w.u. są zintegrowane z zasobnikiem o dużej pojemności (150–300 l), gdyż tylko taki gwarantuje komfort korzystania z ciepłej wody. Tym bardziej, że taka pompa ciepła ma bardzo niską moc. Tak więc jeszcze wolniej, niż pompa ogrzewająca budynek, uzupełnia zapas ciepłej wody.

Pompa ciepła tylko do podgrzewania c.w.u. może być świetnym uzupełnieniem systemu grzewczego z kotłem na paliwa stałe (fot. GALMET)

Modele pomp ciepła do c.w.u. bez zasobnika są dostępne, ale ich wybór jest niewielki. Popularność pomp ciepła tylko do c.w.u. w ostatnich latach wyraźnie się zmniejszyła, chociaż jeszcze dekadę temu to właśnie one dominowały w statystykach sprzedaży. Ta zmiana nie powinna jednak dziwić, w sytuacji, gdy wielokrotnie wzrosła sprzedaż pomp ciepła powietrze/woda. Takie pompy ciepła zapewniają przecież nie tylko ciepło w budynku, ale ogrzewają też c.w.u. Zakup osobnej, wyspecjalizowanej pompy ciepła do c.w.u w wielu domach stał się więc po prostu niepotrzebny.

Sprawdź ranking pomp ciepła do wody użytkowej w poniższym artykule.

Komu warto polecić pompy ciepła tylko do c.w.u.? Przede wszystkim użytkownikom kotłów na paliwa stałe. Dzięki pompie ciepła mogą oni nie palić w kotle poza sezonem grzewczym. Oznacza to wygodę i brak emisji zanieczyszczeń. Ponadto palenie w kotle latem tylko na potrzeby c.w.u., a tym bardziej ciągłe podtrzymywanie żaru w kotle z podajnikiem, nawet pod względem ekonomicznym nie bardzo ma sens.

Pompa ciepła od ogrzewania i podgrzewania wody tylko z listy ZUM

Pompa ciepła od ogrzewania i podgrzewania wody to dość duży koszt. Cena powietrznej pompy ciepła to od niecałych 20 do 60 tys. zł (ceny netto). Pompa gruntowa to wydatek 45-70 tys. zł, a cena pompy ciepła do c.w.u. wynosi 6-20 tys. zł. Do tego należy doliczyć koszt montażu i budowy źródła dolnego w przypadku pompy gruntowej. Dlatego większość pomp ciepła w naszym kraju sprzedawana jest z jakąś formą dofinansowania. Najpopularniejszym programem jest „Czyste Powietrze”. W 2024 roku dotację na pompę ciepła w ramach programu „Czyste Powietrze” można dostać wyłącznie na pompy ciepła, które znajdują się na tzw. liście ZUM, czyli Zielonych Urządzeń i Materiałów, prowadzonej przez Instytut Ochrony Środowiska (IOŚ). Dlatego jeśli chcemy skorzystać z dopłat, trzeba danym model pompy ciepła sprawdzić, czy widnieje w wykazie ZUM. Na pompę ciepła, w zależności od jej rodzaju i poziomu dochodu z programu Czyste Powietrze można dostać do 32 000 zł dofinansowania, a jeśli zainwestujemy w pompę ciepła z fotowoltaiką  - maksymalna wysokość dofinansowania wynosi 37 000 zł.

Pompa ciepła do grzania wody: podsumowanie

Podgrzewanie ciepłej wody użytkowej, czyli c.w.u., to obok ogrzewania pomieszczeń druga ważna funkcja kotłów i pomp ciepła. Warto przy tym pamiętać, że chociaż na podgrzewanie ciepłej wody do kąpieli zużywamy ostatecznie znacznie mniej energii, to jest ona niezbędna przez cały rok. To, czy będziemy mogli nią dysponować w wystarczającej ilości oraz we właściwym czasie ma niemały wpływ na wygodę mieszkania we własnym domu. Podsumowując, wybór pompy ciepła z zasobnikiem c.w.u. to decyzja, która przynosi wiele korzyści. Natomiast atutem pompy ciepła tylko do c.w.u jest łatwość montażu oraz pewność działania w każdych warunkach i przez całą dobę. Stanowią więc konkurencję przede wszystkim dla kolektorów słonecznych, którym głównym atutem jest bardzo tanie podgrzewanie wody w miesiącach letnich.

Fot. Otwierająca: Panasonic