Ściana szczytowa murowana i drewniana: wykonanie, ocieplenie i wykończenie ścian szczytowych

Czego dowiesz się z artykułu?

Można powiedzieć, że ściana szczytowa jest jednym z elementów zamykających poddasze. Pozostałe to połacie dachu, ewentualnie ścianka kolankowa oraz, oczywiście, strop dolnej kondygnacji. Ścian szczytowych nie ma zaś w budynkach z dachem czterospadowym lub innym o zbliżonym kształcie. Bowiem tam zamiast nich mamy kolejne połacie dachu.

Czym jest ściana szczytowa?

Ściany szczytowe są więc przegrodami zewnętrznymi i jako takie muszą być przede wszystkim odpowiednio wytrzymałe i trwałe, ich uszkodzenie stwarzałoby przecież poważne zagrożenie dla domowników, ewentualnie również innych osób poruszających się w pobliżu budynku. Ponadto muszą być one odporne na wpływy atmosferyczne - deszcz, śnieg, mróz, wiatr, intensywne nasłonecznienie. Ściany szczytowe powinny także chronić przed ucieczką ciepła, o ile poddasze jest izolowane i ogrzewane. W praktyce w ścianach szczytowych umieszcza się także okna oraz drzwi tarasowe lub balkonowe. Z racji obecności przeszkleń mają więc bardzo duży wpływ na to ile światła słonecznego wnika na strych i jak się ono rozkłada.

Nie można zapominać także o stronie estetycznej. Sposób wykonania ścian szczytowych oraz użyte materiały wykończeniowe mają często nie mniejszy wpływ na wygląd domu, niż pokrycie dachu oraz materiały wykończeniowe, użyte na ścianach niższych kondygnacji. Przy czym wszystkie te części, nawet jeżeli zostaną dobrane kontrastowo, ostatecznie powinny tworzyć spójną stylistycznie całość.

Rodzaje ścian szczytowych - wymogi do pogodzenia

Jak widać z tego co powyżej napisano, interesujące nas ściany szczytowe równocześnie pełnią rozmaite funkcje. W związku z tym muszą też spełniać cały szereg wymogów, niekiedy wręcz wzajemnie sprzecznych. Dla przykładu, wytrzymałość konstrukcji ścian szczytowych tym trudniej jest osiągnąć, im więcej będzie dużych otworów na przeszklenia.

Sposób wykonania „szczytów” trzeba dostosować do tego, co ma się w nich znajdować. Obecność dużych przeszkleń w ścianie szczytowej wymusza stosowanie niestandardowych rozwiązań, fot. ALIPLAST

Z kolei typowe elementy wzmacniające, w przypadku ścian murowanych, to wykonane z żelbetu (zbrojonego betonu) słupy, wieńce czy opaski wzdłuż krawędzi ścian i wokół otworów. Jednak wprowadzenie takich elementów konstrukcyjnych bardzo utrudnia późniejsze wprowadzanie zmian, np. powiększenie otworów okiennych. Ważne jest więc, aby wyboru określonych rozwiązań dokonać świadomie, mając na uwadze przynależne im zalety i ograniczenia. Innymi słowy, musimy zdecydować, które cechy są dla nas najważniejsze. Nie ma jednego idealnego wariantu ściany szczytowej.

Jak wykonać i ocieplić ściany szczytowe murowane

Najczęściej ściany szczytowe wykonuje się w tej samej technologii, co ściany zewnętrzne na niższych kondygnacjach. Chodzi zarówno o samą konstrukcję, jak i ich ocieplenie i wykończenie.

Murowanie ściany szczytowej

Dominują więc ściany szczytowe murowane dwuwarstwowe, ocieplone styropianem i wykończone tynkiem cienkowarstwowym. Mury jednowarstwowe lub trójwarstwowe, czyli z dodatkową ceglaną ścianką elewacyjną (najczęściej z klinkieru), wykonuje się rzadziej. Co do sposobu wznoszenia ścian szczytowych nie ma tu jakichś specjalnych wyzwań technologicznych. Pewne trudności mogą jednak sprawiać dwie kwestie. Po pierwsze elementy skrajne trzeba przycinać pod kątem, dopasowując je w ten sposób do kąta spadku dachu. Nasza ściana szczytowa musi przecież ostatecznie mieć kształt trójkąta z wierzchołkiem w linii kalenicy. Niektóre miękkie materiały, takie jak beton komórkowy docina się bardzo łatwo. Te twarde lub bardziej kruche (silikaty, ceramika), nieco trudniej. Zawsze warto jednak takie docinane elementy łączyć z resztą muru ze szczególną starannością. Na przykład, nawet w przypadku pustaków i bloczków murowanych normalnie bez wypełniania spoin pionowych (na pióro i wpust), w tym przypadku zaprawę nakłada się również na te pionowe krawędzie. Natomiast cięta pod skosem krawędź zewnętrzna nie musi być idealnie równa, o co szczególnie trudno w przypadku pustaków. Ostatecznie bowiem i tak zostanie ona ukryta w grubości połaci dachu. Analogicznie, w przypadku ścian trójwarstwowych, z warstwą elewacyjną z drobnowymiarowych cegieł, zwykle w ogóle nie ma potrzeby ich docinania.

Zewnętrzne krawędzie ścian szczytowych i tak ostatecznie zostaną ukryte w grubości połaci dachu. Obecnie bowiem standardem jest jego ocieplenie grube na 25-30 cm, fot. ROCKWOOL

Ocieplenie ściany szczytowej

Warto pamiętać jeszcze o tym, że w przypadku ścian szczytowych ocieplanych od zewnątrz, a więc najpopularniejszych ścianach dwuwarstwowych, te krawędzie z docinanych pustaków i bloczków nie muszą być idealne jeszcze z jednego względu. Ostatecznie zostaną i tak pokryte płytami ze styropianu lub twardej wełny elewacyjnej. Oba te materiały można zaś bardzo łatwo przycinać. Niekiedy zamiast docinać elementy krawędziowe robi się zamiast tego szalunek, układa w nim zbrojenie i robi żelbetową opaskę. Może to być najlepsze rozwiązanie, gdy w ścianie szczytowej, blisko jej zewnętrznych krawędzi, zaplanowane są otwory na okna lub drzwi. Zyskujemy w ten sposób solidny żelbetowy szkielet nośny.

Jakie zalety mają ściany szczytowe drewniane?

Natomiast w domach drewnianych, ściany szczytowe mają budowę szkieletową lub z bali, analogicznie jak reszta ścian zewnętrznych. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawy z faktu, że również w budynku murowanym ściana szczytowa może mieć drewnianą konstrukcję szkieletową. Pod względem technicznym ściany szczytowe drewniane mają wiele zalet. Przede wszystkim z drewna można łatwo wykonać naprawdę solidną konstrukcję o dowolnym kształcie. Przy tym złożoną z elementów grubych na zaledwie kilka do kilkunastu centymetrów. Drewno bardzo dobrze znosi działanie zarówno sił ściskających, jak i rozciągających, podczas gdy typowy mur wykazuje satysfakcjonującą odporność jedynie na ściskanie.

Szkieletowa ściana szczytowa z drewna to standard w domach wzniesionych w tej samej technologii. Jednak z powodzeniem można wykonać taką ścianę szczytową również w domu murowanym, fot. WOODECO

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Silka vs Ytong: znajdź różnice Zaprawa do Ytonga: klucz do energooszczędnego domu Ile puszek kleju na ścianę z Porothermu? Dowiedz się, jak...

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Okna w ścianie szczytowej

Konstrukcja drewniana ścian szczytowych jest więc mocna i bez trudu można w niej wykonać praktycznie dowolnie duże otwory na okna. Tak naprawdę nawet zbudowanie praktycznie całkowicie przeszklonej ściany szczytowej również nie jest problemem. Istotną zaletą jest tu również podatność na modyfikacje. Bez trudu można bowiem dodać otwory w drewnianej ścianie szczytowej lub zmienić ich wielkość. Nowe elementy nośne łączy się zaś z wcześniej wykonanymi mechanicznie - na gwoździe, wkręty, śruby, stalowe łączniki ciesielskie. Nie trzeba więc prowadzić kłopotliwych robót mokrych, takich jak wylewanie betonu.

Wykończenie ściany szczytowej

Pisaliśmy już o tym, że sposób wykończenia ścian szczytowych może być w większości przypadków dowolny. Wyjątkiem są tak naprawdę tylko ściany trójwarstwowe, czyli z ceglaną elewacją z klinkieru, silikatów itp. Tu bowiem warstwa elewacyjna jest na tyle ciężka, że trzeba ją oprzeć na fundamencie. Natomiast w pozostałych sytuacjach mamy pełną swobodę.

Z zewnątrz dom może wyglądać identycznie, niezależnie od tego w jakiej technologii wykonano jego ściany zewnętrzne i szczytowe, fot. Redakcja

Co bardzo ważne, materiały wykończeniowe na ściany szczytowe nie muszą być te same, co na pozostałych ścianach zewnętrznych. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, żeby np. na ścianie szczytowej murowanej wykonać oblicówkę z drewna, blachy, dekoracyjnych płyt włóknowo-cementowych. Nie mniej istotne jest jednak to, że również ścianę szczytową o drewnianej konstrukcji szkieletowej można pokryć np. tynkiem cienkowarstwowym. W efekcie będzie ona z zewnątrz nie do odróżnienia od muru. W związku z tym, jeżeli na etapie tworzenia projektu nie wiadomo jeszcze jakie powinny być otwory okienne w ścianie szczytowej, to najlepiej będzie ją wykonać jako drewnianą konstrukcję szkieletową.