Pompa ciepła czy pellet - jakie ogrzewanie tańsze w 2025? Przesądza standard domu i instalacja

Czego dowiesz się z artykułu?

Przede wszystkim trzeba podkreślić, że pompy ciepła i kotła na pellet nie powinniśmy porównywać jedynie pod kątem kosztów eksploatacji. Charakteryzują je przecież zupełnie inne wymagania montażowe, czy związane z koniecznością obsługi. Na szczęście w obu przypadkach możemy mówić o urządzeniach przyjaznych dla środowiska. Pompa ciepła nie emituje spalin, chociaż trzeba ją zasilać prądem z sieci. Kocioł na pellet zaś w sposób maksymalnie czysty spala odnawialną biomasę.

Jak porównać koszty ogrzewania domu?

Wróćmy jednak do kosztów związanych z eksploatacją i ogrzewaniem, gdyż to najbardziej interesuje większość osób. Trzeba przede wszystkim ustalić o ogrzewanie jakiego domu (lub domów) nam chodzi - jak duży ma on być i na ile energochłonny. Do naszych obliczeń przyjęliśmy, że ma to być średniej wielkości dom jednorodzinny o powierzchni ogrzewanej 150 m2. Uwzględniliśmy przy tym dom nowy lub prawie nowy, a więc zbudowany zgodnie z wymogami WT 2021 oraz spełniający mniej więcej wytyczne zawarte w WT 2014. Roczne zapotrzebowanie budynku na ciepło wyniesie odpowiednio 9500 kWh lub 18 000 kWh. Generalnie, chodzi o pokazanie różnicy pomiędzy budynkami nowymi (lub prawie nowymi) oraz tymi nieco starszymi, lecz nadal o co najmniej bardzo przyzwoitym standardzie zużycia energii. Różnica pomiędzy nimi jest znaczna, jednak warto sobie uświadomić, że jeszcze kilkanaście lat temu nawet ten „gorszy” mógłby być nazywany energooszczędnym. Zgodnie z WT 2014 np. współczynnik przenikania ciepła U ścian zewnętrznych to nie więcej niż 0,25 W/(m2 ·K), co wymaga 10-15 cm ocieplenia ze styropianu (o współczynniku lambda 0,04). To zaś przecież całkiem nieźle na tle naprawdę wielu polskich domów. Bardzo często mamy przecież do czynienia z izolacją o grubości pomiędzy 5 i 10 cm, a domów w ogóle bez ocieplenia również nie brakuje.

Ile kosztuje ogrzewanie domu pompą ciepła?

Standard energetyczny budynku to rzecz podstawowa, lecz nie jedyna, którą musimy uwzględnić. Koszty eksploatacji pompy ciepła będą zależeć zarówno od ceny energii elektrycznej, którą pompa zużywa, jak i od sprawności samego urządzenia.

Jaka jest cena prądu w 2025 r.?

Obecnie cena prądu w najpopularniejszej taryfie ze stałą ceną przez całą dobę jest wysoka i wynosi ok. 1,15-1,20 zł/kWh. To prawie dwukrotnie więcej, niż jeszcze ceny prądu 5 lat temu. Oczywiście, można argumentować, że są przecież także inne taryfy, np. z tańszym prądem w nocy i w weekendy. Jednak trzeba pamiętać, że wówczas prąd jest droższy w pozostałych okresach. Sprawdzenie czy zmiana taryfy prądu przy pompie ciepła będzie opłacalna nie jest zaś wcale takie proste. Przecież prąd zużywamy przez całą dobę i to nie tylko do ogrzewania. Ponadto praca pompy powietrznej w godzinach nocnych (tańszy prąd) będzie mniej efektywna. W tym czasie jest bowiem najzimniej, a więc spadnie jej sprawność i moc. Optymalną taryfę każdy musi więc wybrać sam. Jednak jest to kolejny przykład tego, jak bardzo trzeba uważać na założenia przyjmowane do obliczeń kosztów ogrzewania pompą ciepła.

Od czego zależy sprawność pompy ciepła?

Natomiast miarą sprawności pompy ciepła jest współczynnik COP. Jeżeli wynosi on np. 4, to znaczy, że pobierając 1 kWh prądu pompa dostarcza do budynku 4 kWh ciepła. Skąd biorą się brakujące w rachunku 3 kWh? To właśnie darmowe ciepło pobrane z otoczenia. Co oczywiste, im wyższy jest wskaźnik COP, tym lepiej - ogrzewanie budynku tą samą ilością ciepła pochłania wówczas mniej prądu, a więc nasze rachunki są niższe. Przy czym interesuje nas COP jako średnia wartość osiągana w ciągu sezonu grzewczego, nie zaś chwilowa wartość. Nie ma co nabierać się na podawane powszechnie wartości maksymalne w stylu „COP nawet do 5”. To jak obniżka cen na wyprzedaży „do 90%”. Ważne są realnie osiągane wartości. Tu zaś musimy koniecznie uwzględnić specyfikę instalacji grzewczej w budynku. Dla pompy ciepła najkorzystniejsze jest niskotemperaturowe ogrzewanie płaszczyznowe, np. podłogowe. Wówczas wystarcza podgrzewanie wody przez pompę do ok. 35°C i możemy liczyć na średnią wartość COP ok. 4. Jeżeli zaś używane są typowe grzejniki ścienne to temperatura wody musi być wyższa, nawet 55°C. Spowoduje to spadek COP do ok. 3.

Pompa ciepła jest urządzeniem przyjaznym dla środowiska i bezobsługowym, fot. DE DIETRICH

Podsumowując, przyjęte do obliczenia kosztów ogrzewania parametry pracy pompy ciepła to:

Cena energii - 1,15 zł/kWh;
COP w domu z ogrzewaniem podłogowym - 4;
Koszt 1 kWh ciepła w domu z ogrzewaniem podłogowym - 0,29 zł/kWh;
COP w domu z grzejnikami - 3;
Koszt 1 kWh ciepła w domu z ogrzewaniem podłogowym - 0,38 zł/kWh.

Bardzo łatwo możemy obliczyć koszt 1 kW ciepła, gdyż wystarczy po prostu podzielić cenę 1 kWh prądu przez wartość COP. Jak będzie się to przekładać na roczne koszty ogrzewania naszych przykładowych domów pokazujemy na wykresie poniżej.

koszty ogrzewania pelletem i pompą ciepła wykres

Wykres: Porównanie rocznych kosztów ogrzewania domu 150 m2 pelletem i pompą ciepła z uwzględnieniem standardu budynku.

Ile kosztuje ogrzewanie pelletem w grudniu 2025 r.?

Dla użytkownika kotła na pellety koszty ogrzewania zależą oczywiście od wielkości i zapotrzebowania budynku na ciepło. Jeżeli jednak chodzi o koszt wytworzenia samego ciepła to zasadnicze znaczenie mają trzy czynniki:

cena za 1 tonę pelletu;
wartość opałowa paliwa (jego kaloryczność);
sprawność kotła na pellet w konkretnej instalacji c.o.

Ile kosztuje pellet w 2025 r.?

Jeżeli chodzi o cenę pelletu, czyli naszego nośnika energii, to sytuacja jest tu inna niż w przypadku prądu. Generalnie, ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych są zapisane w taryfach zatwierdzanych przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W związku z tym nie zmieniają się przez wiele miesięcy. Natomiast ceny pelletu podlegają ciągłym wahaniom. Zwykle jest on najdroższy w sezonie zimowym, najtańszy zaś latem. Chociaż zdarzają się wyjątki od tej zasady (np. w 2025 r. staniał we wrześniu), to zwykle najlepiej jest zrobić zapas pelletu na cały rok właśnie latem. Ponadto różnice w poszczególnych latach są naprawdę duże. O ile pod koniec 2024 roku 1 tonę dobrego pelletu można było kupić już za niespełna 1000 zł, to w listopadzie 2025 naprawdę dobrą ceną pelletu było 1300 zł/t, natomiast wiele cen było jeszcze wyższych. Uwzględniając zmiany cen pelletu w ciągu roku oraz konieczność pokrycia kosztów transportu przyjęliśmy do obliczeń kosztów ogrzewania - cenę 1300 zł za tonę pelletu.

Jaka jest wartość opałowa pelletu?

Drugim bardzo ważnym parametrem każdego paliwa jest jego wartość opałowa, popularnie nazywana też kalorycznością. Jest to ilość ciepła, którą można uzyskać przy sprawności spalania równej 100% (bez strat). Przelicza się ją na jednostkę. W przypadku pelletu zwykle na 1 kg i podaje najczęściej w MJ/kg czyli megadżulach na kilogram. Nie jest to jednostka powszechnie używana, dlatego warto ją przeliczyć na kWh/kg. W tym celu wystarczy podzielić wartość w MJ/kg przez 3,6. W efekcie zamiast np. 18 MJ/kg otrzymujemy 5 kWh/kg. Taką wartość, charakteryzującą dobry, wysokokaloryczny pellet, przyjęliśmy do obliczeń.

Czy niska wartość opałowa jest czymś dyskwalifikującym? Nie, jeżeli nie wiąże się z ogólnie niską jakością, zaś cena pelletu jest odpowiednio niższa. Na przykład 14,5 MJ/kg to inaczej 4,03 kWh/kg, czyli o 1/5 mniej. Cena musi być więc przynajmniej o tyle samo niższa (1040 zł/t), aby zakup pelletu był opłacalny.

Do czego zależy sprawność kotła na pellet?

Wreszcie mamy samą sprawność kotła na pellet i powiązanej z nim instalacji. Dlaczego piszemy również o instalacji? W praktyce ważna jest bowiem nie tylko jakość samego kotła na pellet, ale również jego prawidłowy dobór do cech konkretnego budynku, jakość sterowania ogrzewaniem itd. Orientacyjnie możemy przyjąć, że w prawidłowo skonfigurowanym systemie grzewczym będzie ona wysoka i osiągnie 85%. Co oznacza, że tylko 15% energii zawartej w paliwie nie zostanie efektywnie wykorzystane.

Podsumowując, mamy dla naszych przykładowych domów następujące parametry ogrzewania:

Cena pelletu - 1300 zł/t;
Wartość opałowa paliwa -18 MJ/kg, czyli 5 kWh/kg;
Sprawność kotła i instalacji - 85%;
Koszt 1 kWh ciepła z pelletu - 0,31 zł/kWh.

Dlaczego nie różnicujemy tu ogrzewania podłogowego i grzejnikowego? Gdyż w tym przypadku nie ma to istotnego znaczenia. Kocioł na pellet i tak przygotowuje wodę o wysokiej temperaturze, odpowiedniej do zasilania grzejników. Jeżeli mamy podłogówkę to dopiero potem temperatura wody jest obniżana do pożądanego poziomu, nie wpływa to na sprawność kotła.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Pompa ciepła czy kocioł pelletowy? O co chodzi z tymi pompami ciepła? Powietrze-powietrze,... Hybrydowa pompa ciepła - wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Dowiedz się więcej

Zobacz więcej Zobacz mniej

Pompa ciepła czy kocioł na pellet - jakie ogrzewanie jest tańsze?

Z naszych wyliczeń - przy przedstawionych powyżej założeniach - wynika, że najtańsze będzie ogrzewanie pompą ciepła w domu wyposażonym w niskotemperaturową instalację podłogową (0,29 zł/kWh). Dosłownie tuż za nim plasuje się obecnie ogrzewanie kotłem pelletowym (0,31 zł/kWh). Jednak w przypadku pelletu nie ma znaczenia czy mamy podłogówkę, czy grzejniki. To ważne, gdyż w domu z grzejnikami ściennymi i pompą ciepła koszt ciepła będzie wyraźnie wyższy. Z racji spadku współczynnika COP wyniesie on 0,38 zł/kWh. Co oznacza, że w takiej sytuacji na pierwszym miejscu znajdzie się jednak kocioł na pellet. Można więc sformułować zasadę, o ile instalację grzewczą wykonano jako niskotemperaturową (np. ogrzewanie podłogowe), a więc optymalną dla pracy pompy ciepła, to będzie ona mieć przewagę nad innymi źródłami ciepła (choćby niewielką). Natomiast ogrzewanie pellet będzie tańsze niż pompą w instalacjach z grzejnikami, a więc wysokotemperaturowych. Tym bardziej będzie to dotyczyło starszych, słabo ocieplonych budynków. W nich pompa ciepła może okazać się nie dość wydolna, natomiast kocioł na pellet poradzi sobie dobrze.

Co z kosztami ogrzewania domów?

Przede wszystkim trzeba podkreślić, że różnice pomiędzy nimi zawsze będą proporcjonalne do różnic w jednostkowych kosztach energii (za 1 kWh ciepła). To ważna informacja, gdyż daje wyobrażenie również o tym, jak kształtować się będą koszty ogrzewania w budynkach o innej powierzchni lub odmiennym standardzie energetycznym. To właśnie standard energetyczny samego domu będzie miał zasadniczy wpływ na koszty jego ogrzewania. Bardzo wyraźnie widać to na naszym przykładzie domów WT 2021 oraz WT 2014. Sposób ogrzewania ma znacznie mniejszy wpływ na koszty, niż sam standard budynku.