Grzejniki żeliwne - budowa grzejników, wady i zalety

Budowa grzejników żeliwnych

Żeliwny kaloryfer żeberkowy należy do grzejników członowych. Składa się z pewnej liczby jednakowych ogniw, zwanych właśnie żeberkami. W tradycyjnej wersji, najprostszej i najbardziej znanej każde z nich ma postać jednolitego bloku żeliwnego, uformowanego tak, że ma dwa cienkościenne kanały pionowe połączone dwoma poziomymi.

Te drugie, dolny i górny, są zaopatrzone w króćce poprzeczne - gwintowane, z płaskimi powierzchniami czołowymi. Skręcając je uzyskuje się zestawy o różnej liczbie żeberek. Dwa króćce skrajne służą do połączenia z instalacją, pozostałe dwa są zaślepione.

Budowa żeberek może być bardziej skomplikowana, mogą też mieć powierzchnię zewnętrzną bardziej rozwiniętą - dla podniesienia wytrzymałości mechanicznej, zwiększenia powierzchni wymiany ciepła z otaczającym powietrzem, uatrakcyjnienia wyglądu.

Żeliwo odznacza się dużą odpornością na korozję. Grzejniki żeliwne są więc trwałe (czas użytkowania sięga pół wieku) i mało wrażliwe na jakość wody. Nie stwarza też szczególnego zagrożenia tzw. korozją elektrochemiczną.

Dochodzić do niej może tam, gdzie w tej samej instalacji występują metale o różnej aktywności chemicznej, czyli mniej (aluminium) lub bardziej (miedź, mosiądz) szlachetne. Grzejniki żeliwne można łączyć z rurami ze wszystkich stosowanych materiałów. Ciśnienie robocze z grzejnikami żeliwnymi w układzie na ogół nie powinno przekraczać 0,6 MPa, temperatura - 95°C.

Co jest charakterystyczne dla grzejników żeliwnych?

Charakterystyczne dla grzejników żeliwnych są duże przekroje wewnętrzne, a więc małe opory przepływu. Dlatego są szczególnie zalecane do instalacji z grawitacyjnym obiegiem wody - następującym bez udziału pompy, tylko wskutek naturalnego unoszenia się lżejszej wody ogrzanej i opadania cięższej ochłodzonej (konwekcja).

Charakterystyczne dla grzejników żeliwnych są duże przekroje wewnętrzne, a więc małe opory przepływu. Dlatego są szczególnie zalecane do instalacji z grawitacyjnym obiegiem wody.

Wielkość przekrojów zwiększa pojemność wodną. W połączeniu z dość dużą masą żeliwa nadaje to grzejnikom dużą bezwładność cieplną. Wolniej się nagrzewają, ale też dłużej przechowują ciepło po ustaniu zasilania. W instalacjach tradycyjnych, zwłaszcza przy kotłach na paliwa stałe, uważano to za oczywistą zaletę.

Dzięki tej bezwładności temperatura w pomieszczeniu nie była zbyt wrażliwa na chwilowe wahnięcia zasilania lub np. na krótkotrwałe, intensywne wietrzenie. W nowoczesnych energooszczędnych systemach dynamicznych, z precyzyjnymi i szybko reagującymi układami sterowania, stanowi wyraźną przeszkodę.

Co nie znaczy, że zaopatrywanie grzejników żeliwnych w zawory z głowicami termostatycznymi nie ma sensu. Tyle, że trzeba się liczyć z pewnym opóźnieniem reakcji. Temperatura pomieszczenia będzie się zmieniała w przedziale, powiedzmy, ±1°C, a nie np. ±0,5°C (pewną bezwładność cieplną ma każdy system grzewczy).

Ważne podczas montażu grzejników żeliwnych

Ciężar grzejników żeliwnych nie odgrywał specjalnej roli w czasach masywnych ścian ceglanych czy betonowych. Teraz coraz powszechniej stosuje się technologie lekkie, mające niemal same zalety - ale i pewne wady; jedną z nich jest problem zawieszania ciężkich elementów. Mocowanie grzejników żeliwnych wymaga stosowania specjalnych rodzajów zawieszeń.

Redakcja BD
Na zdjęciu otwierającym: Grzejniki kolumnowe CLASSIC - kształtem nawiązujące do tradycyjnych grzejników żeberkowych (fot. Brugman)