Szalunek tracony jest relatywnie nowym pojęciem. Jeszcze 15 lat temu do szalowania podczas budowy domu wykorzystywano drewniane deski, które wymagały następnie demontażu. To proces nazywany deskowaniem. Postęp technologiczny daje nowe możliwości i powstały nowe typy szalowania, ograniczające nakład pracy i czas, a co za tym idzie również koszty, wynikające z robocizny.
Szalunek (deskowanie) tworzy formę, do której układa się beton, tworząc różne elementy konstrukcyjne. Kiedy beton zwiąże, takie deski wykorzystywane do wznoszenia ścian, ław fundamentowych i innych elementów konstrukcyjnych można odzyskać, jednak zazwyczaj nie są już ponownie użytkowane, czyli jest to materiał zmarnowany. Tymczasem szalunek tracony nie wymaga demontażu, a więc nie zaśmieca placu budowy, a inwestor nie ponosi kosztów z tytułu demontażu i wywozu zużytego drewna. Szalunek tracony zostaje zamontowany i pozostawiony, pozwalając betonowi związać się i stwardnieć, jednocześnie stanowiąc składnik konstrukcyjny na stałe, czyli staje się integralną częścią budynku. Reasumując, po osiągnięciu przez beton odpowiedniej twardości, szalunku traconego nie trzeba demontować, co znacznie przyspiesza proces budowy.
Szalunek tracony XPS - technologia z funkcją izolacji
Niektóre rodzaje szalunków traconych, konkretnie styropianowe, pełnią funkcję izolacji termicznej. Wykonane są z materiałów izolacyjnych (np. styropian XPS lub EPS) i szeroko stosowane są w budownictwie pasywnym oraz energooszczędnym, zapewniając dodatkową termoizolację. Szalunek tracony XPS to po prostu elementy styropianowe w formie kształtek lub płyt, które następnie są zbrojone i zalewane betonem.
Szalunek tracony styropianowy sprawdzi się wszędzie tam, gdzie ważna jest izolacyjność termiczna, a także odporność na wodę i wilgoć, ponieważ styropian XPS praktycznie nie chłonie wody. Styropian XPS jest niezwykle lekki, cechuje się też wysoką wytrzymałością mechaniczną i dobrze znosi obciążenia gruntu. Można zatem zastosować go w przypadku wnoszenia ścian w trudnych warunkach gruntowo-wodnych, czy przy budowie piwnic.
Z czego zrobić szalunek tracony? Rodzaje szalunku traconego
W zależności od rodzaju użytego rozwiązania możemy liczyć na dodatkowe korzyści, ponieważ technologia szalunku traconego to nie tylko oszczędności, wynikające z braku konieczności demontażu. Szalunki tracone są odporne na warunki atmosferyczne i pomagają chronić beton przed czynnikami biologicznymi takimi jak pleśnie i grzyby.
Elementy szalunku traconego moją różną formę. Dostępne są:
kształtki U,
kształtki L,
pustaki,
płyty.
Kształtki U z betonu komórkowego to element szalunkowy, który możemy wykorzystać do wykonania na przykład nadproży nad otworami okiennymi i drzwiowymi. Po ułożeniu ich w murze, tworzą szalunek tracony, który należy zazbroić i wypełnić betonem wykonanym na budowie lub gotową suchą mieszanką z worka, SOLBET
Ze względu na użyty do produkcji materiał, wyróżniamy szalunki tracone wykonane z:
płyt drewnopochodnych (impregnowane płyty wiórowo-cementowe, włóknowo-cementowe lub gipsowe) - są lekkie, a dodatek spoiw mineralnych ogranicza rozwój mikroorganizmów,
stalowej blachy profilowanej i siatki cięto-ciągnionej - stanowią dodatkowe zbrojenie,
kompozytu, tworzyw sztucznych lub włókien szklanych - nie korodują i są lekkie,
lekkiego betonu (np. betonu komórkowego) - bloczki i pustaki szalunkowe, łączone na sucho i wypełniane betonem.
Szalunek tracony fundamentowy
Szalunek tracony XPS do wylewania fundamentów oraz betonowe pustaki szalunkowe są najczęściej używane do wykonywania fundamentów. Zarówno systemy styropianowe w formie kształtek, jak i pustaki betonowe układa się niczym klocki w wykonanym wykopie, zbroi i zalewa betonem. Pozwala to uniknąć czasochłonnego zbijania form z desek i późniejszego ich rozszalowania.
Pustaki betonowe na fundamenty zalewane betonem to rodzaj szalunku traconego, fot. Adobe Stock
Szalunek tracony nie tylko na fundamenty - szalowanie wieńca, nadproży, komina, stropu
Technologia szalunku traconego jest powszechnie stosowana i z powodzeniem zastępuje tradycyjne metody. Obecnie to popularne rozwiązanie pomaga w tworzeniu monolitycznych konstrukcji z betonu na każdym etapie realizacji projektu domu. Elementy szalunkowe stają się składnikiem nie tylko fundamentów, ale też stropów, podciągów, belek i słupów, czy kominów, wypierając tradycyjne szalunki.
Zastosowanie szalunku traconego przy budowie domu:
stropy i podciągi - blacha trapezowa,
fundamenty i piwnice - betonowe pustaki szalunkowe oraz kształtki styropianowe,
Czy warto się zdecydować na montaż szalunku traconego?
Czy wykorzystanie szalunku traconego powinno być koniecznością? Nie zawsze, jednak podczas różnych etapów budowy domu szalunek tracony będzie dobrym rozwiązaniem i warto go rozważyć. Ogromną zaletą jest czas. Dobrym przykładem są fundamenty, których budowa w przypadku tego systemu ogranicza się do 2-3 dni. Ponadto elementy styropianowe zabezpieczają fundament termicznie i nie trzeba tracić czasu na ich dodatkowe ocieplenie. Innym przykładem jest budowa betonowej konstrukcji w trudno dostępnym miejscu, gdzie rozebranie tradycyjnego deskowania byłoby wręcz niemożliwe. Warto też zwrócić uwagę na system kompozytowy, który zabezpiecza beton przed wilgocią i w efekcie korozją. Szalunek tracony sprawdzi się też w przypadku okrągłych słupów, pozostawiając przy okazji ich powierzchnię gładką. W przypadku budowy domu pasywnego, gdzie każda nieszczelność generuje straty ciepła, szalunek tracony pozwala zaizolować termicznie newralgiczne elementy konstrukcyjne. Przykładem może być szalunek tracony wieńca, ponieważ to właśnie miejsce stanowi potencjalny mostek cieplny. Betonowy wieniec, który w całości otoczony jest izolacją, zmniejsza straty ciepła.
Zalety szalunku traconego
skraca czas budowy domu i ma zastosowanie w różnych technologiach,
brak konieczności demontażu,
ekologiczne rozwiązanie,
szybki montaż,
ochrona przed mostkami termicznymi,
wysoka odporność na warunki atmosferyczne, działanie pleśni i grzybów.
Ile kosztuje szalunek tracony?
Czy szalunek tracony kosztuje więcej od tradycyjnego deskowania? Jak każda nowoczesna technologia, również ta może być droższa od tradycyjnej, jednak oferuje wiele zalet takich jak oszczędność czasu pracy, czy niższe koszty ogrzewania na skutek polepszenia izolacyjności cieplnej budynku. Chociaż na początku cena może zniechęcić, w dłuższej perspektywie szalunek tracony może okazać się dobrym wyborem, ponieważ zniwelowane są koszty dotyczące czasu pracy ekipy budowlanej, który poświęciłaby na zbijanie form z desek, ich montaż i ich demontaż.
Szalunek tracony: podsumowanie
W myśl zasady, że lepiej ograniczać koszty bardzo drogiej obecnie robocizny, szalunek tracony zdaje się wygrywać tę batalię. Wybór jednak zawsze należy do inwestora, a decyzję najlepiej omówić z architektem i kierownikiem budowy.
Fot. otwarcie: Adobe Stock
FAQ Pytania i odpowiedzi
Co to jest szalunek tracony?
Szalunek tracony to nowoczesny typ deskowania, który po wylaniu i związaniu betonu pozostaje na swoim miejscu - nie jest demontowany. Staje się częścią konstrukcji budynku, skracając czas budowy i eliminując konieczność rozszalowania.
Do czego służy szalunek tracony?
Szalunki tracone wykorzystuje się do formowania betonowych elementów konstrukcyjnych: fundamentów, stropów, nadproży, wieńców, słupów, a także przy budowie ścian piwnic, kominów czy schodów żelbetowych.
Czym różni się szalunek tracony od tradycyjnego?
Tradycyjne szalunki są tymczasowe - po stwardnieniu betonu trzeba je rozebrać. Szalunki tracone pozostają w konstrukcji, eliminując czasochłonny i kosztowny demontaż.
Z czego może być wykonany szalunek tracony?
Do najczęściej stosowanych materiałów należą:styropian XPS i EPS (o właściwościach izolacyjnych),beton komórkowy (np. kształtki U, L, pustaki), blacha stalowa profilowana, płyty wiórowo-cementowe, włóknowo-cementowe, kompozyty, tworzywa sztuczne, włókno szklane.
Czy szalunek tracony zapewnia izolację termiczną?
Tak - szczególnie szalunki wykonane z XPS lub EPS działają jak termoizolacja. To popularne rozwiązanie w budownictwie energooszczędnym i pasywnym.
Czy szalunek tracony nadaje się na fundamenty?
Zdecydowanie tak. Stosuje się kształtki styropianowe XPS oraz pustaki betonowe, które po ułożeniu i zbrojeniu w wykopie są zalewane betonem. Zapewniają one dodatkową izolację cieplną oraz przyspieszają budowę fundamentów.
Doświadczona dekorator wnętrz z wykształceniem ekonomiczno-administracyjnym. Od 2010 roku aktywnie wspiera społeczność budowlaną, dzieląc się wiedzą na Forum Budujemy Dom. Pasjonatka designu wnętrz, szczególnie brytyjskiego. Jej zamiłowanie do architektury i wnętrzarskich trendów znajduje odzwierciedlenie w licznych podróżach i profesjonalnej fotografii.
Skomentuj
