Porównanie styropianu (EPS) i polistyrenu ekstrudowanego (XPS)

Styropian EPS i XPS - charakterystyka

EPS - płyty z polistyrenu ekspandowanego - powstają przez wstępne spienienie granulek, a następnie "sklejenie" ich w formę bloku, który następnie cięty jest na płyty o wymaganych wymiarach. Struktura powierzchni ciętych w ten sposób płyt jest dość porowata, co wpływa głównie na zwiększoną nasiąkliwość w przypadku dłuższego kontaktu z wodą.

XPS - płyty z polistyrenu ekstrudowanego - produkowane są w formach o docelowych wymiarach płyt, do których wtłaczany jest granulat ulegający spienieniu. Płyty te mają więc bardziej jednorodną zamkniętokomórkową strukturę o gładkich powierzchniach. Zmniejsza to ich podatność na nasiąkanie wodą, nawet przy długotrwałym zanurzeniu.

Płyty XPS charakteryzują się znacznie większą twardością i wytrzymałością mechaniczną niż płyty EPS. Łatwo odróżnić je od zwykłego styropianu, bo płyty te są barwione. Różnią się też wymiarami płyt.

Najczęściej spotykane wymiary płyt styropianu:

• z polistyrenu ekspandowanego (EPS) - 500 × 1000 mm; 
• z polistyrenu ektrudowanego (XPS) - 600 × 1250 mm.

Paczki mają zwykle objętość 0,3 m3. Przykładowo, 6 płyt grubości 100 mm o wymiarach 500 × 1000 mm.

Izolacyjność termiczna - współczynnik przewodzenia ciepła:
Styropian EPS - λ = 0,030–0,042 W/(m•K);
Styropian XPS - λ = 0,029–0,034 W/(m•K)

Polistyren ekstrudowany - najlepiej spośród dostępnych materiałów ociepleniowych sprawdza się jako izolacja ścian fundamentowych i piwnicznych, podłóg na gruncie, a także tarasów (fot. Austrotherm)

Izolacyjność akustyczna:

EPS i XPS - słaba. Wyjątek stanowią elastyczne płyty styropianowe stosowane do izolacji akustycznej podłóg (w tzw. podłogach pływających).

Odporność na ogień:

EPS i XPS - materiały samogasnące, w płomieniu topią się i zwęglają, nie podtrzymują ognia, po odjęciu jego źródła gasną.

Chłonność wody: EPS - niewielka; XPS - znikoma.

Odmiany i zastosowanie styropianu EPS i polistyrenu ekstrudowanego XPS

Styropian EPS występuje w kilku odmianach. Najpopularniejsze są :

• zwykły - białe płyty;
• grafitowy - srebrne, szare lub czarne płyty o obniżonym współczynniku λ;
• o obniżonej chłonności wody - najczęściej niebieskie.

Obecnie producenci podają na opakowaniach przede wszystkim współczynnik przewodzenia ciepła λ danego materiału - W/(m·K) - im jest niższy, tym lepsza izolacyjność cieplna. Określają też typowe zastosowanie.

Zastosowanie płyt styropianu EPS:

• fasada - ocieplanie ścian;
• dach/podłoga - dachy płaskie, podłogi na gruncie;
• dach/podłoga/parking - szczególnie obciążone podłogi na gruncie, np. w garażach, w których przewiduje się ruch samochodów ciężarowych;
• fundament - fundamenty, są to odmiany o obniżonej nasiąkliwości; - akustyczny - konstrukcja podłóg pływających;

Występuje też wiele odmian specjalnych, opracowanych przez poszczególnych producentów (np. na dachy zielone).

Polistyren ekstrudowany XPS, pomimo różnic pomiędzy poszczególnymi produktami, ma zawsze bardzo niska nasiąkliwość i dużą wytrzymałość mechaniczną.

Polistyren eksytudowany XPS można wykorzystać na:

• podłogach;
• fundamentach;
• dachach odwróconych i zielonych. 

Dawna klasyfikacja, wiążąca odporność styropianu na ściskanie z określonym zastosowaniem, już nie obowiązuje. W jej ramach zalecano np. styropian EPS 70 na ściany dwuwarstwowe, EPS 100 zaś do podłóg. I chociaż wiele osób jest do niej przyzwyczajonych, to nie ma prostego przełożenia pomiędzy starymi i nowymi normami.

Styropian odmiany dach/podłoga może mieć np. odporność na ściskanie 80 kPa. Ten parametr to właściwie odporność na ściskanie przy 10% odkształceniu względnym. Najprościej mówiąc oznacza nacisk niezbędny do ściśnięcia płyty o 1/10 jej grubości (z 5 cm do 4,5 cm, z 10 cm do 9 cm). Oznacza się go jako CS (10), np. CS(10) 80. Niestety, jest częścią bardzo długiego kodu, raczej niezrozumiałego dla inwestora, przykładowo:
EPS-EN 13163-T2-L3-W3-Sb5-P10-BS125-CS(10)80-DS(N)5-DS(70,-)2-DLT(1)5

Dlatego część producentów umieszcza na swoich wyrobach dodatkowa etykietę z oznaczeniem CS(10).

Warto jeszcze dodać, że sama gęstość styropianu nie przesądza o jego izolacyjności cieplnej. Większa gęstość przekłada się za to na wzrost wytrzymałości na ściskanie. Promowane przez część producentów ważenie styropianu należy traktować raczej jako test sprawdzający na ile w ogóle podawane na etykiecie informacje są rzetelne - jeżeli ten parametr nie odpowiada rzeczywistości, z innymi może być podobnie.

Jarosław Antkiewicz
fot. otwierająca: Atlas