Taras to jedno z ulubionych miejsc wypoczynku mieszkańców domów jednorodzinnych. Niestety, o relaksie można zapomnieć w czasie deszczu, jak i w upalne dni, gdy słońce mocno daje się we znaki. Rozwiązaniem jest zamontowanie zadaszenia - ruchomego lub stałego.
O zadaszeniu tarasu na stałe warto pomyśleć w trakcie projektowania domu. Na tym etapie najłatwiej jest zaplanować konstrukcję tak, aby nie zakłócić proporcji bryły budynku. W zamieszkałym już domu jest to również możliwe, choć efekt w dużej mierze zależy od formy architektonicznej jego dachu. Zwłaszcza w budynkach parterowych, w których pokrycie dachowe dominuje nad elewacją, dopasowanie zadaszenia tarasu jest dużą sztuką.
Najprościej jest zamontować markizę, która zapewni przed domem przyjemny cień i osłoni taras przed deszczem. Więcej zachodu wymaga budowa stałego zadaszenia, zwłaszcza gdy zdecydujemy się wykonać je we własnym zakresie. Jeżeli nie mamy wprawy w majsterkowaniu, lepiej zdecydować się na gotową konstrukcję, dopasowaną pod konkretne wymiary. Ich wybór jest bardzo szeroki, co pozwala na dopasowanie zadaszenia niemal do każdego budynku.
Uwaga! Dach nie musi zasłaniać całej powierzchni tarasu, ale np. tylko miejsce na leżak i meble ogrodowe - stół z krzesłami i kanapę.
To jedna z najpopularniejszych osłon słonecznych. Zapewnia cień nie tylko na tarasie, ale również w przylegających do niego pomieszczeniach. Przyda się zwłaszcza nad dużymi przeszkleniami, szczególnie na południowej elewacji, gdzie promieniowanie słoneczne jest odczuwalne najmocniej.
Markiza składa się z aluminiowej rury nawojowej i wysięgnika, do których przymocowane jest poszycie. Po zwinięciu materiał może pozostawać zupełnie odsłonięty, być schowany w tzw. półkasecie albo całkowicie ukryty w pełnej kasecie aluminiowej. W tym ostatnim wariancie poszycie jest najlepiej chronione przed czynnikami atmosferycznymi. Oczywiście materiał jest impregnowany fabrycznie, ewentualnie pokrywany wodoodporną folią. Dzięki temu nie tylko zatrzymuje promieniowanie słoneczne, ale też zapewnia schronienie w czasie deszczu. Ale uwaga - mokrej markizy nie wolno pozostawiać w postaci zwiniętej. Po deszczu trzeba ją koniecznie wysuszyć.
Markizy dostępne są w bardzo różnych rozmiarach, pozwalających osłonić nawet kilkanaście metrów kwadratowych tarasu. Jak wspomniano, nie trzeba jednak zacieniać wszystkich miejsc - te, w których stoją kwiaty w donicach lub rozkłada się dmuchany basen dla dzieci, najlepiej zostawić odsłonięte.
Markizę mocuje się za pomocą kołków. Nie jest problemem przytwierdzenie jej do ściany jedno- i trójwarstwowej, a także do spodu balkonu lub krokwi dachowych. Ten pojawia się wtedy, gdy ściany domu są dwuwarstwowe (a to najpopularniejsze rozwiązanie w naszym kraju). W takim przypadku nie można użyć zwykłych kołków rozporowych, bo narażona na wyrwanie z przegrody przez silny wiatr osłona musi być zakotwiona nie w ociepleniu, a w warstwie nośnej ściany.
Dlatego trzeba zastosować specjalny system mocowania - po wykonaniu otworów w murze, umieszcza się w nich perforowane tuleje, następnie aplikuje żywicę, a potem osadza wewnątrz pręt gwintowany ze stali ocynkowanej. Takie rozwiązanie gwarantuje stabilne zamocowanie. Jednak amatorowi może być trudno ocenić, jakie mocowanie będzie wystarczająco solidne. A duża markiza zachowuje się na wietrze podobnie jak żagiel i na elementy mocujące działają naprawdę duże siły. Natomiast wyrwanie części z nich może skończyć się zniszczeniem całej konstrukcji.
Markizy mogą mieć różne wyposażenie, wpływające na komfort ich użytkowania. Jednym z nich jest napęd, przydatny zwłaszcza do sterowania większymi modelami, które trudno obsługiwać ręcznie. Rozwijanie i zwijanie ich za pomocą pilota lub łącznika zamontowanego na ścianie jest zdecydowanie bardziej wygodne. Osłony elektryczne można dodatkowo wyposażyć w automatykę pogodową. Dzięki czujnikowi wiatrowemu i słoneczno-wiatrowemu, markiza będzie się automatycznie rozwijać i zwijać - w zależności od panujących w danym momencie warunków pogodowych.
Tego typu zadaszenia można również wyposażyć np. w mechanizm regulujący kąt nachylenia przesłony, który umożliwia szybką zmianę kąta nachylenia i dostosowanie położenia do kąta padania promieni słonecznych. Jeżeli planujemy wypoczywać również wieczorem, możemy zainwestować w model z oświetleniem - punktowym albo w postaci listwy. Ze względu na wypoczynek w chłodniejsze dni, warto rozważyć zakup promiennika ciepła, który mocuje się pod konstrukcją markizy i uruchamia pilotem.
Osoby mające wprawę w majsterkowaniu i dysponujące podstawowymi narzędziami stolarskimi i budowlanymi mogą zdecydować się na samodzielne wykonanie lekkiej konstrukcji, stanowiącej oparcie dla zadaszenia.
Do tego celu najlepiej użyć ostruganych drewnianych krawędziaków, które można kupić w składach budowlanych. Elementy te wymagają zabezpieczenia przed owadami i grzybami, konieczne jest też wstępne pomalowanie ich lakierem ochronnym. Łączenia najłatwiej wykonać przy użyciu stalowych złączy ciesielskich oraz gwoździ lub wkrętów.
Sposób osadzenia konstrukcji w podłożu zależy od materiału, z jakiego wykonany jest taras. W betonie podpory mocuje się za pomocą stalowych kotew. Ich użycie jest konieczne, bo drewno nie może stykać się z podłożem. Na tarasie drewnianym stosuje się kątowniki ciesielskie, przy czym spody słupków trzeba nasączyć impregnatem. Osłona z papy jest potrzebna wtedy, gdy słupy sięgają do betonowych elementów nośnych pod drewnianą podłogą tarasu.
Podobnie jak w przypadku markizy, wyzwaniem jest zamocowanie konstrukcji do ściany dwuwarstwowej, w której mur osłonięty jest warstwą styropianu lub wełny mineralnej. Aby zapewnić solidne oparcie, w ociepleniu można wyciąć kanał i wstawić w tym miejscu drewnianą belką, na której oprze się dach. Taki sposób wiąże się jednak z ryzykiem powstania liniowego mostku termicznego, dlatego w ociepleniu można umieścić co ok. 1 m punktowe podpory w formie drewnianych klocków. Albo wykonać punktowe mocowania wykorzystując kotwy chemiczne, podobnie jak to opisano wcześniej.
Pokrycie najlepiej wykonać z przezroczystych płyt z poliwęglanu albo z PVC. Stosowane dawniej lite płyty faliste nie wyglądają zbyt nowocześnie. Aby zapewnić szybki spływ wody opadowej, dach powinien mieć przynajmniej 15% spadek. Niezbędnym elementem jest blaszany fartuch ochronny przy ścianie domu z przylegającym zadaszeniem, chroniący elewację przed zachlapaniem i podciekaniem wody pod pokrycie. Rynny do odprowadzenia wody nie są niezbędne, ale wzdłuż brzegu tarasu warto ułożyć przynajmniej pas ze żwiru, zabezpieczający przed rozmywaniem gruntu.
To propozycja być może najefektowniejsza, ale i najdroższa. O ile bowiem najtańszą markizę kupimy za 600-800 zł, a na prostą konstrukcję wykonaną samodzielnie wydamy mniej więcej dwa razy tyle, to ceny gotowych zadaszeń zaczynają się od 2-3 tys. zł (a w sprzedaży są też modele za 20 tys. zł i więcej).
Wybór w tym segmencie jest ogromny. Producenci oferują konstrukcje z drewna (tańszego krajowego i droższego egzotycznego), stali lub aluminium. Zadaszenie może być pełne lub przezroczyste, proste albo wypukłe, w postaci gontów bitumicznych, blachy, płyt poliwęglanu, szkła hartowanego, PVC itp. W sprzedaży są też pergole - w wersji klasycznej podtrzymujące rośliny pnące albo nowoczesnej - z rozkładanym dachem. Niektóre zadaszenia mają dodatkowo przesuwne ścianki zabezpieczające odpoczywających na tarasie przed silnym wiatrem i zacinającym deszczem.
Wybór konstrukcji jest kwestią indywidualną. Jedni stawiają na lekkie zadaszenia, inni na masywne bryły z przykryciem ograniczającym dostęp światła do wnętrz. Ważne jednak, by pełniło ono swoje podstawowe funkcje (ochrona przed słońcem i deszczem), a przy tym dobrze komponowało się z bryłą domu.
Norbert Skupiński
fot. otwierająca: markilux
Skomentuj
