Choć tradycyjne technologie wznoszenia ścian znane są od wielu lat, to wciąż pojawiają się różnego typu nowości i udoskonalenia, które wymagają od wykonawców nie tylko wiedzy i doświadczenia ale również odpowiednich narzędzi. Niekiedy murarze lekceważą zalecenia producentów i popełniają błędy, które wpływają na jakość robót. Oto najczęstsze z nich.
Tomasz Rybarczyk
Data publikacji: 2019-02-13
Data aktualizacji: 2024-09-26
Tradycyjne technologie wznoszenia ścian są wciąż udoskonalane, co wymaga od wykonawców zarówno doświadczenia, jak i stosowania odpowiednich narzędzi. Częste błędy wynikają z rutyny i ignorowania zaleceń producentów. Nieprawidłowe praktyki obejmują między innymi nieuwzględnienie ograniczeń konstrukcyjnych, stosowanie niewłaściwych narzędzi, czy wmurowywanie elementów w niewłaściwym kierunku. Inne błędy to nieodpowiednie wykonanie szalunków, błędne stosowanie zaprawy do cienkich spoin, brak przewiązania elementów murowych, niewypełnienie spoin zaprawą, niewłaściwe połączenie ścian oraz brak odpowiednich wzmocnień w strefach podokiennych. Ponadto ważne jest zapewnienie właściwej długości podparcia nadproży, unikanie zbyt głębokich bruzd oraz odpowiednia dylatacja między ścianami działowymi a stropem.
Wszystkie technologie wznoszenia ścian z elementów drobnowymiarowych oparte są na zasadach tradycyjnego budowania murów. Główne zalecenia przemurowania obowiązują i dla technologii znanych od lat, i tych nowych. Zmiany natomiast dotyczą np. innego sposobu nakładania zaprawy czy braku spoin pionowych. Najczęstszymi przyczynami błędów jest rutyna i bagatelizowanie przez murarzy podstawowych zaleceń wykonawczych oraz brak wiedzy i doświadczenia.
1) Braki w projekcie
Pomimo tego, że ściany zajmują sporą część budynku, to nie zawsze uwzględnia się je w obliczeniach konstrukcyjnych. Najczęściej sprawdza się je jedynie pod kątem fizyki budowli. Niekiedy projektanci, aby uniknąć konieczności liczenia nośności ścian, decydują się tylko na materiały o wysokiej nośności, co może być nieracjonalnym wyborem.
Jak powinno być? Nie trzeba kontrolować wszystkich ścian w projekcie. Warto natomiast zweryfikować fragmenty ścian najbardziej obciążone, np. miejsca z filarami.
Stropy, ze względu na swą specyfikę, wymagają sprawdzania ich konstrukcji. Grubość ma bowiem wpływ na ich ugięcie, a zbrojenie - na nośność.
2) Nieuwzględnienie ograniczeń wykonawczych
Błąd ten nie dotyczy ścian murowanych w tradycyjny sposób, z elementów drobnowymiarowych, które można stosować wszędzie i bez ograniczeń. Odnosi się on do ścian z prefabrykatów żelbetowych, a także prefabrykowanych stropów, gdzie trzeba ocenić możliwość dojazdu samochodów dostawczych i dźwigu oraz montaż tak dużych elementów. Należy uwzględnić gabaryty, masę i zasięg działania dźwigu.
3) Brak odpowiednich narzędzi do murowania
Podstawowym zaleceniem jest to, że do konkretnych robót należy używać właściwych narzędzi. Przy stawianiu murów z nowoczesnych elementów murowych posługiwanie się kielnią i młotkiem murarskim nie jest wystarczające, a nawet czasami wręcz niewskazane. Wprowadzenie nowych rozwiązań w postaci bloczków i pustaków o wysokiej dokładności spowodowało, że sposób wykonawstwa się zmienił.
Coraz częściej stosuje się murowanie na cienką spoinę. Murarskie zaprawy do cienkich spoin wymagają odpowiednich kielni. Posługiwanie się np. grzebieniami do glazury jest błędem. Nie sposób nałożyć za ich pomocą zalecanej ilości zaprawy, by równomiernie pokrywała całą powierzchnię warstwy elementów murowych. Użycie młotka murarskiego do betonu komórkowego lub pustaków ceramicznych je uszkodzi. Dlatego wskazane jest używanie młotka z gumowym obuchem. To tylko niektóre przykłady, pokazujące istotną rolę stosowania narzędzi systemowych. Wykonawcy powinni wiedzieć, że są one po to, by budowało się łatwiej i sprawniej.
Szczególnie nowe technologie wymagają wiedzy i stosowania odpowiednich narzędzi. (fot. Izodom 2000 Polska)
Użycie niewłaściwych narzędzi - zastosowano młotek murarski zamiast z gumowym obuchem.
4) Elementy murowe wmurowane w niewłaściwym kierunku
Wszystkie materiały murowe powinno się murować we wskazany przez producenta sposób. Zasada ta szczególnie dotyczy niejednorodnych materiałów murowych, które mają zróżnicowaną budowę geometryczną z drążeniami, np. pustaki z ceramiki poryzowanej. Pustaki mają różne właściwości, takie jak izolacyjność cieplna i akustyczna, wytrzymałość na ściskanie. To tylko niektóre parametry, na które ma wpływ ustawienie i wmurowanie takiego elementu w murze. Nie można więc ich kłaść poprzecznie ani na boku.
Pustaki wmurowane w niewłaściwym kierunku.
5) Błędy przy wykonywaniu szalunków
Ściany murowane niekiedy wymagają wzmocnień w postaci żelbetowych trzpieni albo wieńców pośrednich. Są to elementy wylewane w szalunkach drewnianych, które osadza się na wcześniej wymurowanych fragmentach ścian.
Najczęściej wykonywane stropy żelbetowe także formuje się w szalunkach. Od poprawności ich ułożenia zależy bezpieczeństwo prowadzonych prac oraz jakość wykonania stropów.
Zarówno w przypadku elementów żelbetowych w ścianach jak i stropów trzeba wziąć pod uwagę to, że mieszanka betonowa jest bardzo ciężka (2400 kg/m3). Jeżeli szalunki są źle wykonane, to beton może je zniekształcić lub nawet uszkodzić, co - w ekstremalnym przypadku - może doprowadzić do katastrofy budowlanej. Dlatego tak istotne jest poprawne skręcenie szalunków i wsparcie ich na tyle gęsto i skutecznie, żeby było to bezpieczne i by mieszanka betonowa nie spowodowała ich odkształcenia.
Zabrudzone szalunki to częsty błąd.
6) Użycie zaprawy do cienkich spoin do wyrównania ściany w trakcie murowania
Zaprawa murarska do cienkich spoin służy do sklejania elementów murowych, a nie do wyrównywania nierówności ściany podczas jej murowania. Przeznaczona jest do elementów o wysokiej dokładności wymiarowej. Zaprawa taka powinna być nakładana w warstwie o grubości od 0,5 do 3 mm. Przy tego typu materiale istotne jest wypoziomowanie pierwszej warstwy muru. Jeśli kolejne warstwy będą murowane także na cienkie spoiny, każda kolejna na pewno będzie wypoziomowana. O ile w przypadku pustaków ceramicznych albo wyrobów silikatowych nie ma możliwości dokonania drobnych korekt, to w przypadku betonu komórkowego drobne nierówności można zniwelować za pomocą pacy do szlifowania, przeszlifowując każdą wcześniej wymurowaną warstwę.
Błędne użycie zaprawy do cienkich spoin zamiast tradycyjnej zaprawy. Cienka spoina nie zniwelowała nierówności przy murowaniu ściany z betonu komórkowego i silikatów.
7) Niewłaściwe przewiązanie elementów murowych
Mur jest kompozytem składającym się z elementów związanych ze sobą za pomocą zaprawy. Niezbędne jest poprawne przewiązanie bloczków i pustaków.
Długość przewiązania, czyli wzajemne przesunięcie spoin pionowych jest uzależnione od wysokości elementów murowanych:
gdy wysokość elementu ≤ 25 cm - zakład ≥ 0,4 jego wysokości lub 4 cm;
gdy wysokość elementu > 25 cm - zakład ≥ 0,2 jego wysokości lub 10 cm.
W obu przypadkach decyduje wartość większa.
Niewłaściwe murowanie źle dobranych elementów murowych.
Zbyt mała długość przewiązania...
...i właściwa TERMALICA (BRUK-BET).
8) Niewypełnienie zaprawą spoin pionowych w miejscach, które powinny być wypełnione
Oprócz tego, że elementy murowe mają być właściwie przewiązanie, muszą być też prawidłowo połączone zaprawą. Spoiny w murze powinno się dokładnie wypełnić zaprawą. Jeżeli elementy murowe mają powierzchnie boczne profilowane na pióra i wpusty, czyli się wzajemnie zazębiają, spoin się nie wypełnia. We wszystkich miejscach, w których takiego połączenia nie ma - np. tak, gdzie elementy trzeba dociąć - zaprawa musi zostać nałożona. Ponadto niewłaściwe jest wypełnianie szczelin pianką montażową. Taki zabieg powoduje jedynie uszczelnienie szczeliny, a nie zapewnia związania elementów murowych.
Brak zaprawy w spoinach pionowych.
Brak zaprawy w spoinach poziomych.
Brak zaprawy w spoinie pionowej jest wykonany prawidłowo, ale miejsce, gdzie nie ma połączenia na pióra i wpusty powinno być wypełnione zaprawą.
Wypełnienie spoin pionowych pianką poliuretanową jest błędem.
9) Niewłaściwe połączenie ścian
Ściany powinny się łączyć ze sobą we właściwy sposób. Konstrukcyjne muszą być ze sobą przewiązane. Jeśli chodzi o połączenie ściany działowej ze ścianą nośną, to najwygodniej je połączyć za pomocą metalowych łączników do ścian działowych. Wtedy łączniki powinno się umieścić nie rzadziej niż w co trzeciej warstwie bloczków. Co prawda takie ściany można tradycyjnie przewiązać, ale jest to kłopotliwe, szczególne w kontekście późniejszych ewentualnych zmian ich usytuowania. Niedozwolone jest łączenie ścian na tzw. doklejkę i bez łączników, ponieważ nie spełnia ono swojego zdania, poza tym w miejscu sklejenia zawsze po pewnym czasie pojawiają się rysy.
Prawidłowe przemurowanie ściany zewnętrznej jednowarstwowej z wewnętrzną nośną.
10) Brak odpowiednich wzmocnień ścian
Niezależnie od zastosowanego materiału - betonu komórkowego, ceramiki, silikatów, pustaków keramzytobetonowych czy innych elementów murowych w ścianach są miejsca, które powinno się wzmocnić. Dotyczy to na przykład stref podokiennych, gdzie występuje układ naprężeń rozciągających, który skutkuje powstaniem rys pionowych pod oknem. Dotyczy to w szczególności murów bez wypełnionych spoin pionowych. Brak wzmocnienia ścian w postaci specjalnego zbrojenia spowoduje większe prawdopodobieństwo powstania takich właśnie rys. Dlatego te miejsca należy wzmocnić i zabezpieczyć za pomocą zbrojenia w postaci płaskich kratowniczek, tzw. zbrojenie Murfor. Przy tym zbrojenie to powinno mieć odpowiednią długość zakotwienia, czyli wychodzić minimum 50 cm poza krawędź otworu.
Brak zbrojenia w strefie podokiennej spowodowało powstanie pionowej rysy.
Brak przewiązania pustaków wokół pomniejszonego otworu okiennego.
11) Za krótkie podparcie nadproży
W ścianach niezbędne są nadproża. Najczęściej są to elementy prefabrykowane zbrojone żelbetowe, z betonu komórkowego lub betonowe sprężone. Belki te, oparte na ścianach, muszą mieć zapewnioną odpowiednią długość podparcia. Zbyt krótkie może spowodować powstanie rys. Minimalne długości podparcia podawane są przez producentów prefabrykowanych nadproży.
Zbyt mała długość podparcia nadproża.
12) Zbyt głębokie bruzdy w ścianach
Na ścianach prowadzi się różnego rodzaju instalacje - ukryte w grubej warstwie tynku albo w wykutych bruzdach. Przy ich wycinaniu należy uważać, by nie pogarszały stateczności ściany. Bruzdy nie mogą być głębsze i szersze niż wartość dopuszczalna w normie murowej (Eurokod 6). Zbyt duże wycięcia osłabiają bowiem ścianę i mogą powodować jej pękanie podczas eksploatacji budynku. Bruzdy nie powinny również przechodzić przez nadproża lub inne elementy konstrukcyjne wbudowane w ścianę ani być wykonywane w zbrojonych elementach konstrukcji murowych, jeśli nie zostały one w tych obszarach uwzględnione przez projektanta.
Wnęki i bruzdy powinny mieć maksymalne wymiary zgodnie z normą.
Przykładowe wymiary bruzd i wnęk pionowych wykonywanych podczas wznoszenia ścian i w gotowym murze
13) Brak dylatacji pomiędzy ścianą działową a stropem
Ściany działowe nie powinny przejmować obciążeń ze stropów, belek i innych elementów konstrukcyjnych. Muszą więc być od nich oddylatowane (czyli oddzielone) w taki sposób, by uginający się stop ich nie dociążał. W tym celu pomiędzy ścianą działową a stropem tworzy się szczelinę dylatacyjną, wypełnioną materiałem trwale plastycznym. Może to być specjalna piana poliuretanowa lub sprężysta wełna mineralna. Wypełnienie szczeliny pod sufitem elementami murowymi lub zaprawą jest błędem. Niekiedy wykonawcy tak właśnie robią. Napracują się by wypełnić szczelinę dociętymi elementami murowymi - a to jest błąd.
Zobacz, jak docinać pustaki ceramiczne
tekst i zdjęcia Tomasz Rybarczyk
FAQ Pytania i odpowiedzi
Jakie są najczęstsze przyczyny błędów przy wznoszeniu ścian?
Najczęstszymi przyczynami błędów są rutyna, bagatelizowanie zaleceń wykonawczych oraz brak wiedzy i doświadczenia murarzy.
Jakie znaczenie ma użycie odpowiednich narzędzi podczas murowania?
Stosowanie właściwych narzędzi jest kluczowe dla prawidłowego wznoszenia murów. Używanie nieodpowiednich narzędzi, takich jak tradycyjny młotek zamiast gumowego, może prowadzić do uszkodzenia elementów murowych.
Dlaczego ważne jest właściwe wmurowanie elementów murowych?
Materiały murowe, takie jak pustaki ceramiczne, mają różne właściwości, które są zależne od ich ułożenia. Niewłaściwe wmurowanie może obniżyć ich izolacyjność termiczną i wytrzymałość na ściskanie.
Jakie są konsekwencje niewłaściwego wykonania szalunków?
Nieprawidłowo wykonane szalunki mogą zostać zniekształcone przez ciężką mieszankę betonową, co może prowadzić do uszkodzeń konstrukcji, a w ekstremalnych przypadkach nawet do katastrofy budowlanej.
Dlaczego zaprawa do cienkich spoin nie powinna być używana do wyrównywania ścian?
Zaprawa do cienkich spoin służy jedynie do sklejania elementów murowych. Próba wyrównania nią nierówności ściany jest błędem i może prowadzić do problemów z poziomowaniem kolejnych warstw muru.
Mgr inż. architekt, mgr inż. budownictwa. Product manager w firmie SOLBET. Rzeczoznawca budowlany, uprawniony do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej, do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej. Doktorant na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Członek komitetów technicznych PKN. Praktyk w projektowaniu i realizacji obiektów budowlanych.
Jezeli chodzi o murarzy sznurek to tylko na 1 warstwe jezeli trzymasz pion to nie ma mozliwosci o braku lini i balonach a prowadze firme budowlana murujemy kilkanascie tysiecy m2 rocznie i nie mamy nigdy problemu ale pracuje razem z swoimi pracownikami . A to ze w branzy nie ma murarzy to fakt
Gość mih
06-11-2019 04:28
rozmowa jest o niczym . Najpierw to polska musi zacząć płodzić murarzy - tak dla ciekawskich w zeszłym roku spłodziła bodajże 80 . Z tej 80 murarzami z doświadczeniem będzie może z 10 . Polska to kraj ustawiaczy bloczków a nie murarzy . Murarz to klinkier , to sznurek , to doświadczenie ...
Gość valdi3333
17-09-2019 21:42
Tak jak kolega napisał, odchodzi się od tradycji czyli sznurka i poziomicy, a polega na laserach, bajerach, a potem krzywe wszystko i tak .Prawdziwa sztuka murarska już zanika, a wiem co to bo mam w rodzinie murarza prosto ze szkoły który zbudował domów trochę w latach 70-90 i miałe ...
10
