Pokrycia dachowe z blachy - rodzaje i zalety stosowania
Pokrycia dachowe z blachy - rodzaje i zalety stosowania
To właśnie pokrycia z metalu są w naszym kraju najchętniej wybieranym materiałem na dach. I trudno się dziwić - są lekkie, co ma znaczenie przy remontach, dobrze imitują tradycyjną dachówkę i są od niej tańsze. Po przemianach społeczno-gospodarczych, blachodachówka w zasadzie wyparła z rynku blachę płaską, jednak dziś ta ostatnia - w nowej wersji - znowu święci triumfy!
Janusz Werner
Data publikacji: 2021-08-04
Data aktualizacji: 2024-06-14
Paradoksalnie, blacha płaska i blachodachówka mogą być identyczne, gdy idzie o skład surowcowy, a przy tym wyglądać zupełnie inaczej. I to właśnie bardzo bogata oferta wzorów i kolorów jest jednym z głównych atutów pokryć z blachy. Kolejne to niewygórowana cena i niska waga - wszystkie blachy należą do pokryć lekkich.
Blacha aluminiowa waży poniżej 3 kg/m2, płaska blacha stalowa od 2 do 6 kg/m2, blachodachówka z rdzeniem ze stali 4 do 7 kg/m2. To 10 razy mniej, niż dachówka ceramiczna, którą na oko przypomina. Lekkość materiału jest szczególnie istotna przy wymianie starego pokrycia - jeśli więźba jest w dobrym stanie, nie trzeba stawiać nowej.
Infografika: Blacha płaska czy blachodachówka?
Co brać pod uwagę przy wyborze pokrycia z blachy?
Poza prawem lokalnym (czyli miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego), także kształt dachu i okolicę, w której stoi dom.
Na prostych dachach dobrze sprawdzają się materiały wielkoformatowe, czyli właśnie blachodachówka w dużych arkuszach. Prace idą wówczas szybko, prawie nie ma odpadów. Jeśli ten sam materiał zechcemy ułożyć na dachu skomplikowanym, będzie go potrzeba nawet 30% więcej, niż wynikałoby z obmiaru połaci. Na takim z licznymi załamaniami, lukarnami, wykuszami lepiej kłaść elementy małoformatowe, czyli albo dachówki, albo - jeśli inwestor wybiera pokrycie metalowe - blachodachówki panelowe (modułowe). Wystąpi mniejsze marnotrawstwo materiału, łatwiej też kształtować krzywizny.
Dlaczego przy wyborze pokrycia należy uwzględnić otoczenie? W regionach, gdzie wieją silne wiatry, lepiej sprawdzi się bowiem pokrycie małoformatowe i ciężkie. Nad morzem blaszany dach będzie bardziej narażony na korozję, z kolei dachówki ułożone w cieniu, pod drzewami szybko porosną mech i porosty. Dobrze jest stosować materiały i wzory typowe dla architektury regionu, w którym się budujemy, np. na Podhalu tradycyjnie używa się gontu, który ostatnio jest zastępowany świetnie imitującą go blachodachówką.
Blachodachówka jest lekka, więc świetnie sprawdza się przy wymianie pokrycia. (fot. Ruukki)
To blacha wytłoczona tak, żeby wyglądała jak dachówka. Rdzeń materiału (grubości 0,4-0,5 mm) to zwykle blacha stalowa, rzadziej lżejsza aluminiowa. Pokrywa się ją wielowarstwowymi powłokami ochronnymi, które zwiększają odporność produktu na korozję, działanie promieni UV, zarysowania i uszkodzenia. Od nich, szczególnie od warstwy zewnętrznej, zależy trwałość pokrycia.
W przypadku solidnego wyrobu, ocenia się ją na ponad 20 lat, niektórzy producenci dają nawet 50 lat gwarancji. Jednak tam, gdzie powłoka zostanie uszkodzona, np. w wyniku cięcia szlifierką kątową, a nie nożycami (jak należy), blacha przerdzewieje po kilku sezonach. Może okazać się zatem wyraźnie mniej trwała niż dachówki, lecz jest trochę tańsza - jej ceny zaczynają się koło 30 zł/m2.
Pierwotnie blachodachówki wizualnie przypominały klasyczne dachówki ceramiczne (fot. Budmat)
Dziś blachodachówki imitują także gont (fot. z lewej: Blachotrapez) i dachówki płaskie (fot. z prawej: Ruukki).
Sprzedaje się ją w długich arkuszach (szerokość około 1 m, długość nawet powyżej 8 m), także ciętych na wymiar oraz w wersji panelowej. Panel wizualnie przypomina fragment jednego lub dwóch szeregów dachówek. Przeważnie ma 30 do 70 cm długości i koło 120 cm szerokości. Ich transport jest łatwy, montaż szybki, do ułożenia dachu wystarczą dwie osoby. Odpadów jest wyraźnie mniej, niż przy stosowaniu arkuszy.
Blachodachówka panelowa ma niewielkie rozmiary, a wizualnie przypomina rząd typowych dachówek. (fot. BMI Braas)
Poszczególne modele blachodachówek różnią się między sobą również wysokością przetłoczeń (czyli fal wytłoczonych w blasze). Waha się ona od kilkunastu do 60 mm. Im wyższe przetłoczenie, tym materiał jest sztywniejszy, a jego cena wyższa.
Na rynku jest też droższy i cięższy wariant blachodachówki - z posypką mineralną. Ta ma matową, szorstką powierzchnię i przypomina z wyglądu gont. Dobrze tłumi dźwięk kropli uderzający o dach (waga od 5 do 15 kg/m2), jednak ceną przebija nawet dachówkę ceramiczną.
Blachodachówka z posypką mineralną jest cięższa, za to trwalsza i lepiej tłumi odgłosy deszczu. (fot. BMI Braas)
Blacha płaska - cechy produktu i cena
To jedno z najpopularniejszych pokryć Polski Ludowej. Na szczęście, ta stosowana współcześnie wyraźnie różni się od poprzedniczki. W ubiegłym wieku domy kryto stalową blachą ocynkowaną, która błyskawicznie korodowała. Trwalsza i ładniejsza blachodachówka z łatwością wyparła ją z rynku. Dziś blacha płaska, powlekana jak blachodachówki, sprzedawana w arkuszach i jako wyrób panelowy zdecydowanie wraca do łask. Pojawia się głównie w projektach domów nowoczesnych. Tnie się ją łatwiej niż blachodachówkę, odcięte fragmenty arkusza da się wykorzystać w innym miejscu (ewentualnie na obróbki).
Blachy płaskie łączone na rąbek rzemieślniczy (tak jak przed laty) układa się na deskowaniu (sztywnym poszyciu mocowanym do konstrukcji dachowej), gotowe panele na rąbek także na ruszcie z łat i kontrłat. Niektóre z nich mają niewielkie przetłoczenia wzdłużne, które usztywniają powierzchnię i mają ograniczać tzw. falowanie. Pokrycia z blachy płaskiej mocuje się za pomocą uchwytów zwanych żabkami, bez przebijania jej powierzchni. Płaska blacha występuje także w postaci płytek o różnych kształtach - prostokątów, kwadratów, rombów, łusek.
Za stalową blachę powlekaną płaci się tyle, co za blachodachówkę. Koszt krytego nią dachu jest niższy od tego z ceramiki czy betonu, bo nie podnoszą go drogie dachówki skrajne, gąsiory itp. Potrzebne obróbki dekarz wykonuje na miejscu, niektóre z nich można kupić gotowe.
Blacha płaska łączona na rąbek (fot. z lewej: Ruukki) i jako gotowe panele karo (fot. z prawej: Blachy Pruszyński).
Pokrycie dachowe płaskie nie tylko ze stali, czyli płaskie blachy miedziane lub cynkowo-tytanowe
Zamożniejsi inwestorzy sięgają po płaskie blachy miedziane lub cynkowo-tytanowe. Miedziane są długowieczne (przy prawidłowym kryciu trwałość 300 lat!) i najdroższe. W kilka miesięcy po ułożeniu pokrywają się chroniącą je zielonkawą patyną. Takiego pokrycia nie czyści się ani nie konserwuje. Tytan-cynk wytwarza podobną warstwę, lecz przez kilka lat. Jego też nie trzeba konserwować i zabezpieczać. Blacha z tego materiału ma zwykle 0,6-0,8 mm grubości.
Blacha płaska w wersji luksusowej, czyli niewymagające konserwacji pokrycie z tytan-cynku. (fot. Rheinzink)
Powłoki ochronne blaszanych pokryć dachowych
Stalowy rdzeń blachodachówki i powlekanej blachy płaskiej jest najpierw pokrywany obustronnie warstwą ocynku, a potem powłokami (lakierami) dekoracyjno-ochronnymi. To one nadają pokryciu kolor, połysk, fakturę. Dwa podstawowe rodzaje powłok to poliestrowe i poliuretanowe. Te pierwsze są mniej odporne na płowienie i uszkodzenia mechaniczne, więc gwarancja na pokrytą nimi blachę jest krótsza - 10 lat. Blachodachówki pokryte powłokami poliuretanowymi są odporniejsze na korozję, zadrapania i nie tracą koloru. Producenci dają na nie dwa razy dłuższą gwarancję, można je też stosować na terenach, na których dachów blaszanych raczej się nie poleca, np. nad morzem.
Montaż blach i blachodachówek - na co uważać?
Blachodachówki i blachy profilowane (trapezowe) są sztywne i nie potrzebują oparcia na całej swojej powierzchni. Dlatego - podobnie jak dachówki - opiera się je na ruszcie z kontrłat i łat. Dla niektórych blach płaskich potrzebne jest solidniejsze podparcie w postaci deskowania. Panele z płaskiej blachy można układać również na łatach, zaleca się jednak, aby były szersze (około 10 cm) i mocowane w odstępach maksymalnie 30 cm.
Każdy model blachodachówki wymaga odpowiedniego doboru rozstawu łat (jest podany w karcie technicznej wyrobu). Arkusze i panele blachy przytwierdza się do łat na sztywno, umieszczając wkręty w najniższym punkcie fali, bezpośrednio pod przetłoczeniem poprzecznym. Wcześniej trzeba wykonać niezbędne obróbki - okapu, koszy, komina.
Blachodachówki mocuje się wkrętami samonawiercającymi (farmerskimi). Szczelność miejsc, w których wkręty przechodzą przez blachę, zapewniają podkładki z uszczelkami z gumy EPDM. Kalenice i narożniki dachowe wykańcza się gąsiorami, czyli odpowiednio wyprofilowanymi obróbkami z tego samego materiału i w kolorze pokrycia.
Podczas krycia dachu blachą bardzo istotne jest, aby dekarze nie uszkodzili powłok ochronnych. Dlatego powinni mieć buty na miękkiej podeszwie i unikać zbędnego chodzenia po pokryciu.
Blachę należy ciąć na zimno odpowiednimi narzędziami - nożycami ręcznymi lub skokowymi (niblerami). Nie ma wówczas potrzeby zabezpieczania przyciętych krawędzi, te samoistnie pokrywają się ochronną warstwą cynku. Absolutnie zabronione jest używanie szlifierek kątowych, które wytwarzają wysoką temperaturę, co prowadzi do wytopienia cynku. Iskry również uszkadzają powłokę ochronną blachy.
Blachy należy ciąć na zimno specjalnymi nożycami. (fot. Blachy Pruszyński)
Trwałość i gwarancja pokryć dachowych z blachy
Jak już napisaliśmy, najtrwalsze są blachy miedziane (100 do 300 lat), żywotność blachy cynkowo-tytanowej to około 130 lat. Pokrycie z aluminium wytrzyma 50 lat. Blachy stalowe tak długowieczne nie są. Przeważnie producenci udzielają na nie od 10 do 50 lat gwarancji. Jej długość zależy przede wszystkim od rodzaju powłoki, jaką pokryto blachę.
Niektóre firmy rozróżniają dwie kategorie gwarancji - estetyczną i techniczną. Ta pierwsza obejmuje uszkodzenia powierzchni (łuszczenie, pęknięcia, odbarwienia) i jest krótsza. Gwarancja techniczna może być dwa, trzy razy dłuższa i zabezpiecza inwestora na wypadek, gdyby prawidłowo ułożona i konserwowana blacha przerdzewiała na wylot.
W nowoczesnych domach płaska blacha pojawia się również na elewacjach. (fot. Blachprofil 2)
Konserwacja blaszanych pokryć dachowych
Aby wydłużyć żywotność blaszanego pokrycia, raz w roku, najlepiej po zimie, należy wykonać przegląd dachu. Brud zalegający na połaci sprzyja korozji, dlatego warto go zmyć - ciepłą, ale nie gorącą wodą, miękką szczotką lub myjką ciśnieniową. Jeśli w okresie gwarancji pojawiły się jakieś uszkodzenia, skontaktujmy się z producentem pokrycia.
Zarysowania, odpryski, ogniska korozji szlifuje się, odpyla, odtłuszcza i pokrywa lakierem naprawczym. Jeżeli uszkodzenie jest głębsze, zaleca się nałożenie dwóch warstw farby. Jeśli blacha odbarwiła się na dużej powierzchni (co nie powinno się zdarzyć szybciej, niż kilkanaście lat po ułożeniu pokrycia), konieczne jest malowanie całego dachu.
Redaktor: Janusz Werner fot. otwierająca: Blachy Pruszyński
FAQ Pytania i odpowiedzi
Dlaczego pokrycia z metalu są najchętniej wybieranym materiałem na dach w Polsce?
Pokrycia z metalu są lekkie, co jest istotne przy remontach, dobrze imitują tradycyjną dachówkę i są od niej tańsze.
Jakie są główne zalety pokryć z blachy?
Główne zalety pokryć z blachy to bogata oferta wzorów i kolorów, niewygórowana cena oraz niska waga, co sprawia, że są łatwe w montażu i nie obciążają konstrukcji dachu.
Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze pokrycia z blachy?
Przy wyborze pokrycia z blachy należy uwzględnić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, kształt dachu oraz okolicę, w której stoi dom, ze względu na czynniki takie jak silne wiatry czy ryzyko korozji nad morzem.
Jakie są zalety blachodachówki?
Blachodachówka jest lekka, łatwa w montażu, odporna na korozję dzięki wielowarstwowym powłokom ochronnym, i dostępna w różnych wzorach i kolorach. Jej trwałość wynosi od 20 do nawet 50 lat.
Jakie są zalety pokrycia z blachy płaskiej?
Blacha płaska jest łatwa w cięciu, mniej marnotrawna w materiałach, dostępna w różnych formatach i kształtach oraz idealna do nowoczesnych projektów domów. Nowoczesne wersje są trwalsze i estetyczniejsze niż te stosowane w przeszłości.
Dziennikarz z przeszło 25-letnim doświadczeniem w mediach drukowanych i elektronicznych. W Budujemy Dom od blisko dekady. Na budowach bywa tak często, jak w redakcji. Autor tekstów poradnikowych i publicystycznych, także porad prawnych. Nadąża za zmianami w największych programach pomocowych dla inwestorów indywidualnych: w Czystym Powietrzu, Moim Prądzie, Mojej Wodzie...
Skomentuj
