Jak wykonać szalunki i betonowanie fundamentów?

Redakcja Budujemy Dom
Redakcja Budujemy Dom
Print image
Copy link image
time image Artykuł na: 9-16 minut
Jak wykonać szalunki i betonowanie fundamentów?

Większość posadowień budynków na ławach fundamentowych wymaga zastosowania szalunku, umożliwiającego wylanie betonowej konstrukcji nośnej. Rodzaj deskowania uzależniony jest od warunków gruntowych i typu fundamentu. W przypadku płytkich ław fundamentowych szalunek tworzy się w formie obramowania wykopu. Natomiast dla głębszych fundamentów lub ścian piwnicznych stosuje się szalunek pełnej wysokości, opierający się na dnie wykopu. Deskowanie wykorzystywane jest również przy wznoszeniu ścian fundamentowych i piwnicznych, tworzeniu schodów, podciągów oraz filarów.

aktualizacja: 2024-05-23 12:33:44
Czego dowiesz się z artykułu?
  • Jak przygotować się do utworzenia fundamentów?
  • Jak wykonać deskowanie w formie obramowania?
  • Jak wykonać deskowanie ław fundamentowych o pełnej wysokości?
  • Szalunki - o czym trzeba pamiętać?

Przygotowania do budowy fundamentów

Przed rozpoczęciem prac fundamentowych należy dokonać geodezyjnego wytyczenia zarysu budynku. Należy uprzednio usunąć warstwę humusową gleby i wyrównać podłoże. Do tego celu najlepiej użyć maszyny budowlanej, np. spycharko-ładowarki.

W przypadku głębokiego posadowienia domu podpiwniczonego wykop szerokoprzestrzenny powinien sięgać około 1 metra poza obrys przyszłego budynku.

Dokładne wyznaczenie lokalizacji charakterystycznych punktów fundamentu (narożników, ścian wewnętrznych, nisz i wykuszy) wymaga wykonania tzw. ław sznurowych. Posłużą one do przeniesienia wymiarów na poziom posadowienia domu. Ławy należy wykonać w postaci ustawionych w narożnikach (poza zarysem budynku) prowizorycznych barierek zbitych z desek. Na nich należy wykonać nacięcia lub wbić gwoździe, które posłużą do zamocowania sznurów i wyznaczenia charakterystycznych punktów w miejscu ich przecięcia.

Alternatywnie, do wyznaczenia zarysu fundamentów można na bieżąco wykonywać pomiary geodezyjne. Wówczas jednak konieczna będzie stała obecność geodety na placu budowy.

 

Deskowanie w formie obramowania

Na stabilnych, zwartych gruntach część ławy fundamentowej można wykonać bezpośrednio w wykopie, a na powierzchni utworzyć obramowanie z desek o wysokości 10-15 cm. Rozwiązanie to ogranicza prace przy budowie szalowania, ale zwykle wymaga ręcznego wykopania rowa pod ławę. Niewielka wysokość obramowania ułatwia jego stabilizację. Najczęściej wystarczy przybić skośnie podpórkę z deski o długości około 30 cm, zablokowaną wbitym w ziemię kołkiem, a u dołu oprzeć ją nasypem z gruntu.

Deski przeznaczone na obramowanie powinny mieć jednakową szerokość i grubość co najmniej 2,5 cm. Wypoziomowanie ułatwi odcinkowe oparcie położonych na gruncie kawałków desek.

Ustawione po obu stronach wykopu fundamentowego obramowanie należy ustabilizować w pożądanym położeniu i zachować wymaganą szerokość betonowania. Można to zrobić tymczasowo, wstawiając przycięte na odpowiednią długość deski, a po ułożeniu zbrojenia przybić na wierzchu poprzeczki, które posłużą również do zawieszenia prętów zbrojeniowych.

Jeśli wykop ma tendencję do obsypywania się krawędzi przed ustawieniem deskowania, w jego wnętrzu należy rozłożyć folię budowlaną, wywinąć ją na wierzch i obsypać ziemią.

Deskowanie ław fundamentowych o pełnej wysokości

Wysokość ław fundamentowych sięga najczęściej około 50 cm i na taką właśnie wysokość należy zmontować szalunek.Dawniej powszechnie stosowano deskowanie wykonywane ręcznie na placu budowy, jednak coraz częściej sięga się po deskowanie systemowe wielokrotnego użytku, co znacznie ułatwia i przyspiesza cały proces.

Tradycyjny sposób polega na zbiciu tzw. tarcz o żądanej wysokości, najczęściej z nieheblowanych desek o grubości 25-32 mm, połączonych ze sobą króciakami. Deski powinny mieć równą szerokość i po złożeniu tworzyć sztywne tarcze o pożądanej wysokości. Do stabilizacji konstrukcji potrzebne będą kołki z desek, listew oraz króciaki, które posłużą jako elementy podpierające i ustalające szerokość deskowania.

Montaż szalunku

Wyznaczenie punktów: W pierwszej kolejności, co kilka metrów, wbija się kołki wyznaczające dolny rozpór deskowania. Ich rozmieszczenie wyznacza się sznurem w odpowiedniej odległości od punktów bazowych, uwzględniając grubość desek szalunkowych względem ław sznurowych. Następnie wbija się kołki ustalające oparcie deskowania od strony wewnętrznej.

Poziomowanie: Po ustawieniu tarcz z obu stron przyszłej ławy należy ją wypoziomować na całej długości, podkładając deski lub wyrównując grunt.

Stabilizacja: Kolejnym krokiem jest stabilizacja szerokości rozstawienia deskowania. W tym celu można użyć przyciętych listew lub desek jako tymczasowych rozpórek. Szalunek musi być również ustawiony w pionie, do czego wykorzystuje się skośnie zamocowane podpórki - deski długości 60-80 cm opierające się o wbity w ziemię kołek.Podpory należy rozstawić co 80-100 cm, w zależności od grubości desek i wysokości szalunku.

Zbrojenie: W ławie fundamentowej najczęściej układa się zbrojenie w formie prostokątnej konstrukcji z czterech prętów wzdłużnych połączonych co około 40 cm strzemionami. Zbrojenie wkłada się do deskowania, sukcesywnie usuwając tymczasowe rozpórki. Na wierzchu szalunku przybija się deski ustalające jego szerokość, które posłużą również do podwieszenia zbrojenia i zapewnią wymagane otulenie prętów betonem.

Zbrojenie ławy fundamentowej
Zbrojenie ławy fundamentowej, fot. T. Rybarczyk.

 

Tradycyjne deskowanie zastąpione nowoczesnymi rozwiązaniami

Tradycyjne deskowanie odeszło do lamusa! Nowoczesne technologie oferują znacznie szybsze, prostsze i bardziej efektywne rozwiązania w postaci wypożyczanych zestawów szalunkowych wielokrotnego użytku.

Pracownicy wypożyczalni na podstawie projektu budowlanego dobiorą dla Ciebie odpowiednie elementy szalunku, gwarantując optymalne dopasowanie do Twoich potrzeb.

Główne komponenty zestawu:

  • Płyty szalunkowe: Wykonane ze stalowej ramy wypełnionej wodoodporną sklejką z powłoką antyadhezyjną, zapewniają wytrzymałość i łatwe rozszalowanie betonu.
  • Narożniki zewnętrzne i wewnętrzne: Umożliwiają precyzyjne wykonanie naroży i załamań konstrukcji.
  • Elementy złączne: Stabilnie łączą płyty szalunkowe, gwarantując sztywność i szczelność całej konstrukcji.
  • Ściągi śrubowe: Pozwala na regulację i dopasowanie szalunku do pożądanego kształtu.
  • Podpory pionizujące: Zapewniają stabilność i bezpieczeństwo konstrukcji szalunkowej.

Montaż szalunku systemowego:

Montaż przebiega sprawnie i bezproblemowo, pod warunkiem odpowiedniego wyrównania podłoża i ścisłego przestrzegania instrukcji montażu. Szczegółowe instrukcje i fachowe doradztwo pracowników wypożyczalni ułatwiają cały proces, gwarantując prawidłowe wykonanie szalunku.

Uniwersalne zastosowanie:

Szalunki systemowe doskonale nadają się do budowyścian fundamentowych, piwnicznych, a także elementów pionowych, takich jak filary i kolumny. Po związaniu betonu, te same elementy szalunku można wykorzystać w kolejnych etapach budowy, co czyni je niezwykle ekonomicznym rozwiązaniem.

Szalunki tracone - alternatywa dla tradycyjnych szalunków:

Szalunki tracone w postaci usztywnionych papierowych tub o różnych średnicach stanowią wygodną alternatywę dla tradycyjnego szalunku z desek przy budowie elementów pionowych. Eliminują one czasochłonny montaż i demontaż drewnianych szalunków, a także idealnie odpowiadają na zróżnicowane wymagania architektoniczne. Okrągłe tuby szalunkowe nakłada się na zmontowane zbrojenie, wypełnia betonem, a po związaniu betonu, szalunek naciąga się i zdejmuje z kolumny.

Deskowanie tradycyjne można zastąpić wypożyczonym zestawem szalunkowym wielokrotnego użycia
Deskowanie tradycyjne można zastąpić wypożyczonym zestawem szalunkowym wielokrotnego użycia, fot. Peri Polska.

Pamiętaj o tych kluczowych aspektach podczas budowy fundamentów!

1. Wytyczenie fundamentów z uwzględnieniem ocieplenia:

Geodeta wyznaczając obrys fundamentów musi wziąć pod uwagę grubość planowanej izolacji termicznej ścian zewnętrznych budynku. Zarys fundamentów należy przesunąć do środka działki o grubość ocieplenia, aby zachować zgodność wymiarów zewnętrznych budynku z projektem.

2. Wykonanie wykopów:

Wykopy pod fundamenty należy wykonać możliwie jak najbliżej terminu deskowania i betonowania, aby uniknąć osuwania się skarp wykopu lub rozmycia gruntu w przypadku opadów deszczu.

3. Wypełnianie nadmiernie głębokich wykopów:

W przypadku tzw. przekopu, czyli zbyt głębokiego wykopu pod ławy fundamentowe, niedopuszczalne jest wyrównanie go rodzimym gruntem. Należy wypełnić takie miejsca zagęszczonym piaskiem ze żwirem, a do wypoziomowania i ustabilizowania dna wykopu zastosować podsypkę ze żwiru lub tłucznia. Na gruntach gliniastych zamiast podsypki układa się 10-centymetrową warstwę chudego betonu.

4. Pamiętaj o uziemieniu fundamentowym:

Podczas budowy ław fundamentowych należy uwzględnić wykonanie uziemienia. Połączona ze zbrojeniem ław ocynkowana bednarka zapewni naturalny uziom instalacji elektrycznej i odgromowej budynku.

5. Betonowanie ław fundamentowych:

Deskowanie wypełniamy równomiernie betonem klasy C20/25, zagęszczając go szpadlem poprzez opukiwanie szalunku.Górną powierzchnię betonu wyrównujemy łatą prowadzoną po wierzchu deskowania.

6. Unikaj przerw w betonowaniu:

Należy unikać wylewania fundamentów "na raty". W przypadku przerw w betonowaniu trwających kilka dni, np. z powodu konieczności przestawienia deskowania, zakończenie poprzedniego odcinka należy uformować schodkowo lub skośnie, a nie w postaci pionowej ścianki.

7. Pielęgnacja betonu:

Przez około 10-14 dni po zabetonowaniu należy dbać o utrzymanie betonu fundamentów w stanie wilgotnym. Można to osiągnąć poprzez regularne zraszanie wodą lub przykrycie go folią.

Połączona ze zbrojeniem ław ocynkowana bednarka zapewni uziom naturalny instalacji elektrycznej i odgromowej
W przypadku zapomnienia połączenia uziomu ze zbrojeniem ławy fundamentowej wykonujemy samodzielny uziom otokowy z bednarki, fot. S. Liberski.

Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa

fot. otwierająca: J. Werner

Redakcja Budujemy Dom
Redakcja Budujemy Dom

Od 1998 roku Redakcja "Budujemy Dom" tworzy społeczność pasjonatów budownictwa, którzy z chęcią dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Nasz zespół to wykwalifikowani redaktorzy, architekci, inżynierowie i specjaliści z różnych dziedzin budownictwa, którzy stale poszerzają swoją wiedzę i śledzą najnowsze trendy.

Dodaj komentarz

Skomentuj artykuł
time image
time image
Zobacz inne artykuły
Rozwiązujemy problem wody w piwnicy
Rozwiązujemy problem wody w piwnicy
Poradnik
Cenisz nasze porady? Możesz otrzymywać najnowsze w każdy czwartek!