Ocieplanie ścian zewnętrznych - krok po kroku

Czego dowiesz się z artykułu?

• Kiedy zacząć ocieplanie ścian zewnętrznych?
• Jak przygotować podłoże pod ocieplenie?
• Jak rozpocząć prace ociepleniowe?
• Jak prawidłowo przykleić izolację?
• Jak używać łączników mechanicznych podczas ocieplania ścian zewnętrznych?
• Jak prawidłowo wykonać dylatacje?
• Jak wykonać warstwę zbrojącą z włókna szklanego?
• Jak wykonać warstwę elewacyjną?

Kiedy zacząć ocieplanie ścian zewnętrznych?

Najlepiej rozpocząć ocieplanie nowych ścian nie wcześniej niż miesiąc po ich wymurowaniu, po zakończeniu wewnętrznych prac mokrych, takich jak tynkowanie.

Ocieplanie ścian zewnętrznych - przygotowanie podłoża

Podłoże, które stanowi podstawę mocowania systemu, musi być nośne, zwarte, suche i wolne od substancji zmniejszających przyczepność (np. tłuszcze, bitumy). Jeśli tynki są odspojone od podłoża, trzeba je odkuć. Ich przyczepność sprawdza się poprzez ostukiwanie - o odspojeniu świadczy charakterystyczny, "głuchy" dźwięk. Dla takich nie ma już ratunku. Reperacji nie wymagają natomiast powierzchniowe rysy i pęknięcia, pod warunkiem, że powstały one na tynkach, które dobrze trzymają się ściany.

Niezwykle ważne jest, aby ściana była sucha. Fragmenty zawilgocone, np. w wyniku uszkodzenia obróbki blacharskiej, mogą być siedliskiem mchów i glonów. Po usunięciu przyczyny zawilgocenia, miejsca te należy oczyścić na sucho szczotkami drucianymi, a następnie nasycić roztworem preparatu grzybobójczego.

Niezwykle ważne jest, aby ściana była sucha. Fragmenty zawilgocone, np. w wyniku uszkodzenia obróbki blacharskiej, mogą być siedliskiem mchów i glonów.

Druciane szczotki przydadzą się także do usuwania zabrudzeń, resztek substancji zmniejszających przyczepność i powłok o niskiej przyczepności do podłoża. Tą samą czynność wykonać można także przy pomocy myjek ciśnieniowych. Podłoże należy pozostawić do całkowitego wyschnięcia. 

Na etapie prac związanych z podłożem wykonawca powinien także rozważyć odkucie wyprawy na zewnętrznych ościeżach okien i drzwi tak, aby umieścić tam materiał izolacyjny o możliwie największej grubości. Miejsca, w których odkuty został tynk albo istnieją inne ubytki i nierówności podłoża przekraczające 10 mm, wypełnia się zaprawą naprawczą, tynkarską lub szpachlówką. Na ościeżach, z których odkuto tynki, materiał izolacyjny będzie mocowany bezpośrednio do muru.

Nawet podłoża, które nie wymagały naprawy potrzebują dokładnego oczyszczenia: najpierw usunięcia kurzu, a potem umycia ścian wodą pod ciśnieniem. Szczególnie starannie należy potraktować w tym zakresie nieotynkowane mury ceglane. Umyte podłoża muszą całkowicie wyschnąć przed przejściem do kolejnego etapu prac.

Podłoża bardzo nasiąkliwe, np. nieotynkowane mury z bloczków gazobetonowych, trzeba zagruntować. Zaprawa mocująca płyty izolacyjne nie będzie wtedy zbyt szybko przesychać i osiągnie pełną wytrzymałość. Wymagana nośność podłoży to min. 0,08 MPa. W przypadku wątpliwości co do zachowania tego parametru, zaleca się przeprowadzenie testu przyczepności kostek styropianu do podłoża. Polega on na przyklejeniu kilku kostek styropianowych o wymiarach 10 / 10 cm w różnych miejscach elewacji i przeprowadzeniu próby ich oderwania po minimum 3 dobach. Rozerwanie w warstwie styropianu oznacza wystarczającą nośność podłoża.

Rozpoczęcie prac ociepleniowych

Dolną krawędź ocieplenia zazwyczaj wyznacza się przy pomocy listew cokołowych (startowych). Muszą one być zamocowane kołkami rozporowymi, po 3 łączniki na metr bieżący. Nierówności ścian niweluje się przy pomocy podkładek dystansowych z tworzywa sztucznego. Zaleca się, aby listwy łączyć specjalnymi klipsami montażowymi, co usprawnia wypoziomowanie profilu. Pomiędzy listwami powinien być pozostawiony dystans około 2-3 mm (Fot. 1a, 1b).

Pomiędzy listwami powinien być pozostawiony dystans około 2-3 mm (Fot. 1a, 1b)

Przygotowanie zaprawy klejącej jest dość proste. Zawartość opakowania wsypuje się do odmierzonej ilości czystej, chłodnej wody i miesza za pomocą wolnoobrotowego mieszadła, aż do uzyskania jednorodnej masy bez grudek.

Ocieplanie ścian zewnętrznych - przyklejanie izolacji

Najpopularniejszą metodą nakładania kleju na płyty izolacyjne jest metoda obwodowo-punktowa. Polega ona na tym, że zaprawę nanosi się po obwodzie płyty pasmem o szerokości 3-5 cm i dodatkowo, wewnątrz ramki, aplikuje się od 3 do 6 placków zaprawy (Fot. 2). Płyty termoizolacyjne mocuje się ściśle jedna przy drugiej, od profilu cokołowego aż po gzyms czy okap dachu, z zachowaniem przewiązania styków pionowych (czyli na tzw. mijankę). Wyjątkowe miejsca, w których płyty izolatora należy instalować tak, aby nie stykały się ze sobą, to naroża okien czy innych otworów w elewacji (Fot. 3).

Nakładanie kleju na płyty (placków zaprawy) (Fot. 2)

Układanie płyt przy narożach okien (Fot. 3)

Po nałożeniu zaprawy, płytę należy bezzwłocznie przyłożyć do ściany i docisnąć uderzeniem długiej pacy, aby znalazła się w jednej płaszczyźnie z sąsiednimi płytami (Fot. 4a).

Jeśli zaprawa zostanie wyciśnięta poza obrys płyty, trzeba ją zebrać (Fot. 4b). Płyt świeżo przyklejonych nie wolno poruszać, gdyż spowoduje to zmniejszenie przyczepności. Jeśli płyta nie została dobrze przyklejona, należy ją oderwać, zebrać zaprawę klejącą, po czym używając świeżej zaprawy przykleić ponownie.

Dociskanie i poziomowanie płyt ociepleniowych (Fot. 4a)

Usuwanie nadmiaru zaprawy poza obrysem płyt (Fot. 4b)

Klejenie wełny mineralnej wymaga wstępnego szpachlowania powierzchni płyty. Nie dotyczy to wełny powlekanej fabrycznie. Cienką warstwę gotowej zaprawy wciera się w powierzchnię płyty w miejscach, w których nakładana będzie właściwa warstwa zaprawy (Fot. 5).

Cienką warstwę gotowej zaprawy wciera się w powierzchnię płyty (Fot. 5)

Po zakończeniu mocowania płyt, ewentualne szczeliny pomiędzy nimi należy wypełnić klinami z tej samej izolacji (Fot. 6) lub uzupełnić niskoprężną pianą poliuretanową (w przypadku ocieplenia z zastosowaniem płyt styropianowych). Jej nadmiar, po stwardnieniu, ścinamy nożem. Po około 3 dniach od przyklejenia płyt styropianowych, powierzchnię powinno się wyrównać, przecierając ją pacą z grubym papierem ściernym (Fot. 7).

Wypełnianie szczelin klinami z tej samej izolacji (Fot. 6)

Wyrównanie powierzchni ocieplenia, przecierając ją pacą z grubym papierem ściernym (Fot. 7).

Jeśli na naszym placu budowy stosowane są łączniki mechaniczne z "zaślepkami" z materiału termoizolacyjnego, szlifowanie może odbywać się po ich zamocowaniu. W razie konieczności, przed przystąpieniem do klejenia, powierzchnię płyt trzeba odpylić. Układając płyty pamiętamy o zachowaniu ich przewiązania. Przycinanie płyt wystających poza naroża ścian, możliwe jest dopiero po związaniu kleju. Na krawędziach ościeży należy zachować przesunięcie styków płyt względem tych krawędzi na szerokość minimum 10 cm.

Ocieplanie ścian zewnętrznych - łączniki mechaniczne

Do mocowania płyt używa się łączników mechanicznych. Ich liczba, rodzaj i długość oraz rozmieszczenie powinny być szczegółowo określone w projekcie ocieplenia. Rodzaj łączników zależny jest od rodzaju podłoża, w którym mają być one osadzone, oraz od zastosowanego materiału termoizolacyjnego. Warto pamiętać, że do mocowania płyt styropianowych można stosować łączniki z trzpieniem z tworzywa sztucznego albo ze stali, zaś wełnę mineralną mocuje się tylko łącznikami z trzpieniem metalowym.

W przypadku zastosowania płyt z wełny lamelowej, trzeba używać łączników mechanicznych z większymi talerzykami. Do osadzania łączników przystępujemy po stwardnieniu kleju. Należy dążyć do tego, aby umiejscowienie łączników mechanicznych pokrywało się z rozmieszczeniem zaprawy klejowej pod płytą. Ponadto nie powinno być ich mniej niż 4 szt./m2. Ponieważ największe siły, wywołane wiatrem, występują w narożach budynków, właśnie w tych miejscach ilość łączników powinna być większa.

Montaż tych niewielkich elementów rozpoczyna się od nawiercenia przebiegających przez płytę izolacyjną otworów w ścianie. Następnie osadza się je i trwale mocuje - poprzez wbijanie młotkiem - w przypadku łączników wbijanych, lub przy użyciu wiertarki przy łącznikach wkręcanych (Fot. 8, 9).

Mocowanie płyt ocieplenia za pomocą łączników mechanicznych (Fot 8 i 9)

Ocieplanie ścian zewnętrznych - dylatacje

Istniejące w elementach budynku szczeliny dylatacyjne powinny być przeniesione na ocieplaną elewację. Służą do tego profile dylatacyjne. Ich montaż zapewnia szczelność układu przy ewentualnych przesunięciach elementów budynku.

Profile dylatacyjne należy wklejać w szczeliny o szerokości około 15 mm przy użyciu zaprawy klejącej. Do tego celu stosuje się profile wyposażone w paski siatki zbrojącej, które umożliwią uzyskanie niezbędnego, zakładkowego połączenia siatki na styku z profilem (Fot. 10).

Profile dylatacyjne wyposażone w paski siatki zbrojącej (Fot. 10)

Ocieplanie ścian zewnętrznych - wykonanie warstwy zbrojącej z włókna szklanego

Warstwa zbrojąca stanowi ochronę izolacji termicznej przed uszkodzeniami mechanicznymi. Wykonana jest z siatki z włókna szklanego, która ogranicza odkształcenia termiczne, zwiększa wytrzymałość i zapobiega pęknięciom.

Warstwę zbrojącą wykonujemy w pierwszej kolejności na fragmentach elewacji wymagających zwiększonego zabezpieczenia, czyli we wszystkich narożach otworów okiennych i drzwiowych. W tych miejscach wklejane są pod kątem 45° dodatkowe pasy siatki o wymiarach min. 35/25 cm (Fot. 11). Zapobiega to powstawaniu ukośnych pęknięć w narożnikach otworów. Do wzmocnienia naroży służą profile narożnikowe z siatką.

Wklejanie dodatkowych pasów siatki z włókna szklanego w narożach otworów okiennych (Fot. 11)

Zaprawę nakłada się przy pomocy metalowej pacy, na powierzchni nieco większej niż szerokość siatki. Na świeżą masę nakłada się pas siatki z włókna szklanego i zatapia go przy użyciu pacy ze stali nierdzewnej. Siatka zbrojąca powinna być całkowicie zatopiona w warstwie materiału klejącego. Istotne jest, aby siatka wklejona była bez sfałdowań, a sąsiednie pasy łączyły się na zakłady około 10 cm. W niektórych przypadkach, w miejscach szczególnie narażonych na uderzenia, stosuje się dodatkową warstwę zbrojącą (Fot. 12a, 12b).

W miejscach szczególnie narażonych na uderzenia, stosuje się dodatkową warstwę zbrojącą (Fot. 12a, 12b)

Ocieplanie ścian zewnętrznych - wykonywanie warstwy elewacyjnej

Wykończenie powierzchni systemu ocieplającego stanowi wyprawa tynkarska, mniej fachowo nazywana po prostu tynkiem. Zabezpiecza ona wszystkie położone niżej warstwy przed wpływem warunków atmosferycznych oraz zwiększa wytrzymałość całości na uderzenia. Cienkowarstwowe tynki można wykonywać po ok. 3 dniach od wykonania warstwy zbrojącej. System robót powinien być tak zorganizowany, aby ekipa pracowała bez przerw, jednocześnie na minimum 2 lub 3 poziomach rusztowania, szczególnie jeśli są to wysokie ściany szczytowe.

Tak zorganizowane nakładanie wyprawy tynkarskiej zapobiega powstawaniu nierówności kolorystycznych na elewacji, które często się pojawiają z powodu zbyt szybkiego przesychania tynku na danych płaszczyznach roboczych. Jako płaszczyznę należy w tym przypadku rozumieć pełną ścianę lub powierzchnię ograniczoną np. rurami spustowymi, dylatacjami, narożnikami itp. W niektórych systemach zaleca się przed tynkowanie nanieść preparat gruntujący na suchą warstwę zbrojącą.

Jeśli mamy do czynienia z zaprawami tynkarskimi dostarczanymi w workach - wsypuje się je do odmierzonej ilości chłodnej wody i miesza wolnoobrotowym mieszadłem aż do uzyskania jednorodnej masy. Dostarczane w wiaderkach, gotowe masy tynkarskie wystarczy tylko przemieszać.

Zwróćmy baczną uwagę na to, czy narzędzia do aplikacji tynku są czyste. Materiał tynkarski rozprowadza się równomiernie metalową pacą. Uziarnienie tynku umożliwia nakładanie warstwy o jednakowej grubości. Możliwe jest także nakładanie tynku techniką maszynową, zgodnie z wytycznymi producenta (Fot. 13).

Powierzchnie o różnych kolorach i fakturach wykonuje się w odrębnych cyklach, wydzielając je przy pomocy np. taśm malarskich. Po skończonym tynkowaniu szczeliny dylatacyjne osłania się specjalnymi uszczelkami maskującymi, które montuje się na wcisk (Fot. 14).

Nakładanie tynku techniką maszynową (Fot. 13)

Szczeliny dylatacyjne osłania się specjalnymi uszczelkami maskującymi, które montuje się na wcisk (Fot. 14)

Mineralne wyprawy tynkarskie zaleca się pokrywać farbami elewacyjnymi, zgodnie z zaleceniami systemodawcy.

Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń