Uzdatnianie wody w domu: czy warto? Metody i stacje uzdatniania wody
Uzdatnianie wody w domu: czy warto? Metody i stacje uzdatniania wody
Gdy woda nie nadaje się do bezpośredniego spożycia, niezbędne jest jej uzdatnianie. W sprawie doboru sposobu filtracji wody oraz metody uzdatniania warto skonsultować się z fachowcem. Wcześniej jednak potrzebne będzie zbadanie jakości wody.
Dostęp do czystej wody pitnej to podstawa komfortowego i zdrowego życia. Niestety, kranówka nie zawsze odpowiada naszym oczekiwaniom. Problem ten w głównej mierze dotyczy wody czerpanej z własnej studni, która często zawiera różne niepożądane związki. Ale i z wodą pobieraną z sieci są czasami problemy. Co prawda nie powinna zaszkodzić naszemu zdrowiu, bo musi spełniać wszelkie normy (jej jakość stale monitoruje przedsiębiorstwo wodociągowe), ale bywa, że woda z kranu jest niesmaczna albo brzydko pachnie. Czasami wpływ na jakość wody ma nie to, skąd jest pobierana, ale stan rurociągu, którym płynie do domu.
Sposobem na poprawę jakości wody jest jej uzdatnianie. Uzdatnianie wody może obejmować m.in.:
filtrację mechaniczną,
odżelazianie i odmanganianie,
zmiękczanie,
dezynfekcję.
W tym artykule wyjaśnimy, w jaki sposób różne zanieczyszczenia wpływają na jakość wody, podpowiemy dlaczego warto dokonać jej profesjonalnej analizy oraz omówimy metody uzdatniania wody.
Kiedy uzdatnianie wody ze studni lub z sieci jest potrzebne?
Woda może zawierać związki żelaza i manganu, czego objawem są zacieki na armaturze, a także rdzawy kolor kranówki. Przy wyższych stężeniach może również zmieniać się jej smak i zapach. Bywa też, że przekroczone są dopuszczalne normy związków azotu, albo w wodzie pojawiają się drobnoustroje, co może być groźne dla zdrowia. Aby stwierdzić, jaka jest jakość wody, trzeba przeprowadzić jej analizę.
Uzdatnianie wody: zbyt twarda woda w domu
Uzdatnianie wody może być konieczne z kilku powodów. Jednym z częściej spotykanych problemów jest jej nadmierna twardość wody. Cecha ta zależy zarówno od regionu kraju, w jakim stoi dom, jak i od specyfiki konkretnego ujęcia wody. Zbyt twarda woda nie jest szkodliwa dla zdrowia, ale może powodować pewne niedogodności, m.in. osadzanie się kamienia w czajnikach, pralkach i zmywarkach (czego efektem jest skracanie ich żywotności) czy trudności z myciem - mydło i inne tego typu środki w twardej wodzie słabiej się pienią, co utrudnia mycie naczyń, włosów i ciała. Trzeba dodać, że kranówka nie powinna też być skrajnie miękka, bo jej spożywanie może prowadzić do niedoborów wapnia i magnezu, skutkować zaburzeniami trawienia czy podrażnieniami skóry i włosów.
Gdy woda jest zbyt twarda, w domu z pewnością przyda się zmiękczacz. Dzięki niemu łatwiej będzie się myć, a kamień nie będzie się osadzał w sprzętach AGD (fot. KLARWOD)
Woda ma wysoką zawartość żelaza i manganu
Typowym zanieczyszczeniem spotykanym w wodach podziemnych naturalnego pochodzenia jest wysoka zawartość żelaza i manganu. Można to poznać po zabarwieniu zacieków wokół armatury, a także po tym, że woda z kranu ma rdzawy kolor. Gdy stężenie wspomnianych minerałów jest wyższe, zmienia się nie tylko kolor wody, ale też jej smak i zapach.
Organoleptycznych objawów nie ma wtedy, gdy w wodzie przekroczone są dopuszczalne normy jodu amonowego. Ten problem, spotykany przede wszystkim w miejscach, gdzie hodowane są zwierzęta, może skutkować zatruciem organizmu człowieka, a nawet tak poważnymi konsekwencjami, jak niewydolność nerek czy choroby tarczycy albo serca.
Niebezpieczne dla zdrowia są też drobnoustroje, które pojawiają się w niektórych ujęciach wody, szczególnie tych płytkich, jako najbardziej podatnych na zanieczyszczenie.
Jak i gdzie zrobić badanie wody
Powyższe argumenty pokazują, jak ważna jest jakość wody w domu. Chodzi zarówno o względy zdrowotne, jak i trwałość domowych sprzętów oraz wyposażenia. Ale skąd w ogóle można mieć pewność, że konieczne jest uzdatnianie wody?
Wstępną analizę można wykonać samemu - wspomniano już, że organoleptycznie da się ocenić zapach wody czy jej kolor. Do badania wody z kranu w domowych warunkach przeznaczone są też testery, które pokazują, czy nie zostało przekroczone stężenie najczęściej występujących zanieczyszczeń. Ale to za mało, by dobrać odpowiednie metody filtracji wody. Potrzebna jest profesjonalna analiza jakości wody, która pozwoli precyzyjnie określić jej skład i ilość ewentualnych szkodliwych substancji.
Badanie wody można zlecić firmie sprzedającej stacje do uzdatniania wody albo lokalnemu oddziałowi sanepidu bądź wyspecjalizowanemu laboratorium, które badają własności bakteriologiczne i fizykochemiczne wody. Zazwyczaj taka usługa, która obejmuje przyjazd do domu osoby pobierającej próbki wody, kosztuje kilkaset zł, przy czym dokładna cena zależy od stopnia złożoności badania. Analiza może obejmować sprawdzenie twardości wody, jej zapachu, barwy mętności i odczynu, a także obecność w wodzie takich związków, jak żelazo ogólne, mangan, amoniak, azotany itp. Specjaliści mogą również zbadać jej przewodność oraz sprawdzić skład wody pod kątem występowania zanieczyszczeń mikrobiologicznych (np. bakterie grupy Coli, enterokoki kałowe itp.)
Do doboru optymalnej metody uzdatniania wody potrzebne są nie tylko wyniki jej analizy, ale również informacja o liczbie domowników i odbiorników wody w budynku oraz o wielkości jej zużycia. Warto dodać, że własności bakteriologiczne i fizykochemiczne wody nie są wartością stałą. Dlatego analizę wody warto wykonywać przynajmniej raz na kilka lat.
Metody uzdatniania wody
Są różne metody uzdatniania wody. Do wyboru jest wiele rodzajów filtrów i urządzeń do uzdatniania wody. Dobiera się je w zależności od indywidualnych potrzeb.
Filtr wody mechaniczny
Filtry mechaniczne (wstępne) to najpopularniejszy rodzaj urządzeń przeznaczonych do uzdatniania wody w domu. Służą do zatrzymywania stałych zanieczyszczeń, takich jak piasek, muł, rdza czy zawiesiny. Filtry do wody tego typu montuje się na początku instalacji wodociągowej i w ewentualnie także bezpośrednio przed filtrami innego typu, zaworami itp.
Filtry węglowe do uzdatniania wody zawierają aktywny węgiel, który bardzo często wykorzystuje się do filtrowania wody (znajduje się on np. w bardzo popularnych filtrach butelkowych). Dzięki swoim właściwościom, na jego powierzchni zatrzymują się szkodliwe związki, m.in. chlor, metale ciężkie, związki azotu, pestycydy. Ich zaletą jest też to, że dodatkowo poprawiają smak i zapach wody.
Trzeba jednak pamiętać, że skuteczność węgla w tym zakresie z czasem maleje, dlatego złoże węglowe trzeba regularnie wymieniać lub oczyszczać (z reguły przynajmniej co pół roku).
Stacje uzdatnia wody: urządzenia wielofunkcyjne
Stacje uzdatnia wody to urządzenia wielofunkcyjne. Jak sama nazwa wskazuje, spełniają kilka zadań naraz - usuwają z wody żelazo i mangan, zmiękczają ją itd. Warto wybrać je wtedy, gdy chcemy mieć wygodny system uzdatnia wody w domu. Typowa stacja uzdatniania wody składa się ze zbiornika wypełnionego złożem jonitowym, zbiornika na sól i solankę, zaworu regulującego twardość wody, zaworu obejścia i sterownika. Sterowanie stacją uzdatnia odbywa się automatycznie.
Bywa, że woda ze studni lub z sieci spełnia normy, ale ulega zanieczyszczeniu w domowej części rurociągu. Warto wtedy zastosować filtr do wody, który montuje się na końcowym odcinku instalacji (fot. GEBERIT)
Od czego zależy wybór stacji uzdatnia wody:
jakości wody - trzeba wykonać jej analizę i na tej podstawie dobrać system uzdatnia wody
miejsca montażu - stacje uzdatnia wody są różnej wielkości i mogą zajmować sporo miejsca, wygodnie jeśli możemy je umieścić w oddzielnym pomieszczeniu gospodarczym
budżetu - stacje uzdatnia wody w zależności od stopnia zaawansowania różnią się ceną, jeśli chcemy uzdatniać wodę ze studni warto wybrać bardziej zaawansowany model stacji uzdatnia
Odżelaziacze do uzdatniania wody z własnego ujęcia i sieci
Do uzdatniania wody mogą być stosowane odżelaziacze. Ich zadaniem jest usuwanie z wody nadmiaru żelaza. Odżelaziaczo-odmanganiacze pozbywają się dodatkowo nadmiaru manganu. Urządzenia takie muszą być podłączone do kanalizacji, ponieważ trzeba je regularnie płukać - wytrącone przez wodę żelazo trafia do ścieków.
Zmiękczacz wody
Zmiękczacze do wody stosuje się w celu zmniejszenia zawartości jonów wapnia i magnezu w wodzie, poprzez zastąpienie ich jonami sodu. Umieszcza się je za filtrami do wody mechanicznymi i odżelaziaczami. Podobnie jak te ostatnie urządzenia, wymagają podłączenia do kanalizacji. Ich skuteczność zależy nie tylko od jakości samego urządzenia, ale również soli w postaci tabletek do uzdatniania wody, którą trzeba regularnie uzupełniać. Pamiętajmy, że sól przeznaczona do zmiękczaczy pakowana jest w dosyć duże i ciężkie opakowania zbiorcze, dlatego trzeba zaplanować miejsce na jej składowanie.
Jaką wybrać sól do stacji uzdatnia wody? Radzi ekspert
Na pytanie, czy warto zmiękczać wodę, odpowiada ekspert Emil Popielarz z firmy QEMETICA S.A. - Wybór odpowiedniej metody uzdatniania wody w domu jednorodzinnym jest kluczowy dla zapewnienia komfortu i oszczędności. Warto zwrócić uwagę na jakość stosowanych produktów, takich jak tabletki solne do systemów zmiękczania wody. W naszej ofercie znajdują się tabletki solne z wysoką zawartością NaCl - na poziomie 99,9%. Ich unikatowy cylindryczny kształt zapewnia długie i równomierne rozpuszczanie soli, co przekłada się na efektywność procesu zmiękczania wody.
Zmiękczanie wody niesie ze sobą wiele korzyści. Przede wszystkim wydłuża żywotność i zwiększa wydajność sprzętów AGD, co pozwala na oszczędności związane z naprawami. Chroni instalacje (rury, piece, grzałki) przed kamieniem, eliminując problem nalotu na armaturze i zacieków na szybach prysznicowych. Zmiękczona woda chroni również urządzenia gospodarstwa domowego, takie jak czajniki czy ekspresy do kawy, przed osadzaniem się kamienia.
Dodatkowo, miękka woda lepiej myje, co zmniejsza zużycie detergentów, a tym samym wpływa pozytywnie na środowisko. Oznacza to również oszczędność czasu na sprzątaniu oraz do 50% mniejsze zużycie środków myjących. Armatura łazienkowa i sanitarna pozostaje wolna od osadów z kamienia, a instalacje grzewcze działają efektywniej, co prowadzi do mniejszych strat ciepła i zużycia energii.
Podsumowując, wybierając tabletki solne Aqua Pro od Qemetica do stacji zmiękczania wody, inwestujemy nie tylko w czystość i wydajność systemów wodnych, ale także w długoterminowe oszczędności i komfort użytkowania sprzętów domowych.
Uzdatnianie wody: na czym polega odwrócona osmoza
Do uzdatniania wody stosowane są filtry odwróconej osmozy. Pod tą nazwą kryją się urządzenia wyposażone w specjalną membranę, która pozwala bardzo dokładnie oczyścić wodę z różnych zanieczyszczeń. Nie tylko mikroskopijnej wielkości wirusów i bakterii, ale nawet substancji mineralnych, które są potrzebne dla ludzi. Dlatego oczyszczoną w odwróconej osmozie wodę trzeba dodatkowo mineralizować. Filtry tego typu do uzdatniania wody montuje się bezpośrednio przed punktem czerpania wody do picia, zazwyczaj w szafce kuchennej pod zlewozmywakiem. Wymagają podłączenia do kanalizacji - na każdy litr wody oczyszczonej przypada kilka litrów spuszczonej do ścieków.
W pobliżu ujęcia wody w kuchni można też zastosować filtry kuchenne do uzdatnia wody. Tego typu urządzenia cechują się niezbyt dużą wydajnością, dlatego stosuje się je zazwyczaj jako uzupełnienie centralnego oczyszczania wody, ewentualnie wtedy, gdy na początku domowej instalacji wodnej nie zastosowano innych filtrów do uzdatniania.
Lampy UV do uzdatniania wody do domu
Do uzdatniania wody można też zastosować lampy UV. Sposób ich działania polega na tym, że promieniowanie ultrafioletowe, które emitują, niszczy mikroorganizmy znajdujące się w wodzie. Działają miejscowo, dlatego montuje się je blisko punktu poboru wody, przeważnie jako element zestawu filtracyjnego w szafce pod zlewem.
Baterie filtrujące do uzdatnia wody
Baterie filtrujące to rodzaj armatury kuchennej z funkcją filtrowania wody. Baterie tego typu sprzedawane są z wkładem filtrującym, który z reguły umieszcza się pod zlewem. Wkłady mają różne przeznaczenie - mogą tylko poprawiać smak i zapach wody, albo też usuwać zanieczyszczenia mechaniczne bądź działać antybakteryjnie.
Domowa stacja uzdatniania wody - gdzie ją umieścić?
Jak widać, tylko niewielką część urządzeń filtrujących i uzdatniających wodę montuje się w pobliżu miejsc jej poboru. Dla pozostałych trzeba wygospodarować przestrzeń, i to niemałą. Dlatego o sposobie uzdatniania wody warto pomyśleć już na etapie projektowania i budowy domu, kiedy można zaplanować odpowiednie miejsce na stacje do uzdatniania wody.
Jeżeli dysponujemy dużą powierzchnią, stację uzdatniania wody możemy urządzić w oddzielnym pomieszczeniu. Z reguły jednak urządzenia filtracyjne umieszcza się w wydzielonym miejscu kotłowni, piwnicy bądź garażu. Pod warunkiem, że temperatura nie spada tam poniżej 10oC. Inaczej zamarznięcie wody mogłoby spowodować zniszczenie sprzętu, jego rozsadzenie przez lód. Na zamarznięcie nie można również narażać zbiorników z wodą.
Ważne, by pomieszczenie ze stacją uzdatniania wody i filtrami wyposażone było w przyłącze wody, prądu i kanalizacji. Jak wspomniano, przy płukaniu filtrów powstaje dużo ścieków. Jeżeli trafiają one do szamba, trzeba zaplanować jego odpowiednią pojemność.
Większość stacji uzdatniania wody sterowana jest automatycznie, ale niezbędne jest dokonywanie regularnych przeglądów i uzupełnianie materiałów filtracyjnych. Przykładowo zmiękczacz do wody wymaga uzupełniania soli średnio raz w miesiącu. Dlatego do stacji uzdatniania wody musi być zapewniony swobodny dostęp, zarówno dla domowników, jak i serwisantów urządzeń.
Uzdatnianie wody w domu: podsumowanie
Na podstawie wyników badania jakości wody będzie można dobrać optymalną metodę jej uzdatniania. W domu do wody z własnego ujęcia, jaki i z sieci można zastosować stacje uzdatnia wody i filtry mechaniczne, które zatrzymują piasek, rdzę i inne zawiesiny. Zadaniem odżelaziaczy jest usuwanie nadmiaru żelaza, ew. również manganu. Zmiękczacze zmniejszają zawartość jonów wapnia i magnezu. Filtry węglowe usuwają m.in. chlor i pestycydy. Filtry odwróconej osmozy oczyszczają wodę bardzo dokładnie, ale pozbawiają ją też wielu minerałów. Niektóre urządzenia do uzdatniania montuje się w pobliżu punktów poboru wody. Jednak stacje do uzdatnia wody najlepiej umieścić w wydzielonym pomieszczeniu albo np. w kotłowni. Pomieszczenie musi być wyposażone w przyłącze wody, kratkę ściekową, przyłącze kanalizacji i prądu.
Fot. otwierająca: Baterie filtrujące mogą być wyposażone w różne typy filtrów, które dobiera się w zależności od konkretnych potrzeb (FRANKE)
FAQ Pytania i odpowiedzi
Dlaczego warto uzdatniać wodę w domu?
Uzdatnianie wody w domu jest ważne, ponieważ zapewnia dostęp do czystej i bezpiecznej wody pitnej. Woda z kranu może zawierać różne zanieczyszczenia, takie jak żelazo, mangan, chlor, a także mikroorganizmy, które mogą wpływać na smak, zapach oraz bezpieczeństwo wody. Uzdatnianie poprawia jakość wody, co przekłada się na zdrowie domowników i dłuższą żywotność urządzeń AGD.
Jakie metody uzdatniania wody są dostępne?
Metody uzdatniania wody obejmują następujące sposoby. Filtrację mechaniczną, która usuwa stałe zanieczyszczenia jak piasek czy rdza.
Odżelazianie i odmanganianie, które usuwają nadmiar żelaza i manganu z wody. Zmiękczanie, które redukuje twardość wody poprzez wymianę jonów wapnia i magnezu na jony sodu. Dezynfekcję, często przy użyciu lamp UV, które eliminują mikroorganizmy.
Kiedy należy uzdatniać wodę z własnej studni lub sieci?
Uzdatnianie wody jest konieczne, gdy jej jakość nie spełnia norm zdrowotnych lub technicznych. Woda może zawierać nadmiar żelaza, manganu, azotanów, czy drobnoustrojów. Przekroczenie tych norm może objawiać się rdzą na armaturze, nieprzyjemnym zapachem lub smakiem, a także ryzykiem dla zdrowia. Analiza jakości wody pozwala określić potrzebę jej uzdatniania.
Jakie urządzenia stosuje się do uzdatniania wody?
Do uzdatniania wody w domu stosuje się różne urządzenia: filtry mechaniczne do usuwania dużych zanieczyszczeń; odżelaziacze i odmanganiacze do eliminacji nadmiaru żelaza i manganu; zmiękczacze wody do redukcji jej twardości; filtry węglowe do usuwania chloru i poprawy smaku wody; systemy odwróconej osmozy do dokładnego oczyszczania wody; lampy UV do dezynfekcji wody.
Gdzie najlepiej umieścić stację uzdatniania wody w domu?
Stację uzdatniania wody najlepiej umieścić w wydzielonym pomieszczeniu, takim jak kotłownia, piwnica lub garaż, gdzie temperatura nie spada poniżej 10°C. Pomieszczenie to musi mieć dostęp do wody, kanalizacji i prądu. Ważne jest również zapewnienie łatwego dostępu do urządzeń, aby umożliwić ich regularną konserwację i uzupełnianie materiałów filtracyjnych.
Z mediami jestem związany od 20 lat. Bardzo lubię pisać i redagować, starając się dopasować przekaz do konkretnej grupy odbiorców. W AVT Korporacja pracuję od dekady. Początkowo zajmowałem się infrastrukturą sportową, potem budownictwem - w miesięczniku „Budujemy Dom” i w tematycznych dodatkach specjalnych.
Moją największą pasją jest zwiedzanie bliższych i dalszych miejsc, o których piszę na swoim blogu podróżniczym. Poza tym interesuję się tematyką międzynarodową i geografią polityczną. W wolnych chwilach jeżdżę na rowerze, pływam i gram w koszykówkę.
