Zbyt suche powietrze lub wilgoć - jaka wilgotność powietrza w domu jest optymalna i jak ją zmierzyć?

Istnieją skuteczne sposoby na to, aby uzyskać optymalną wilgotność powietrza w domu, najpierw jednak trzeba sprawdzić, czy faktycznie jakość powietrza w pomieszczeniu odbiega od normy. Wyjaśnimy, jak ją zmierzyć i ustabilizować na prawidłowym poziomie. 

Jak wilgotność powietrza w domu jest optymalna?

Wilgotność powietrza w pomieszczeniach, w których przebywają ludzie, określa polska norma PN-78/B-03421, ustalając jej prawidłowy zakres na poziomie od 35% do  65%. Pomimo tego, że norma dopuszcza takie właśnie wartości, których przekraczanie obarczone jest negatywnymi skutkami dla organizmu człowieka, ustalono, że optymalna wilgotność powietrza, w której czujemy się najlepiej, wynosi od 40% do 60%. Ważna jest również temperatura, która w mieszkaniu powinna wynosić od 20 do 22 stopni Celsjusza. Korelacja pomiędzy tymi dwoma parametrami jest zawsze taka sama: im cieplej w pomieszczeniu, tym bardziej wilgotność powietrza maleje i odwrotnie. Zachowując w domu te dwa parametry na optymalnym poziomie, zapewniamy organizmowi najlepsze warunki do funkcjonowania. 

Dlaczego prawidłowa wilgotność w domu jest ważna? 

Od wielu lat prowadzone są na świecie badania, dotyczące tego, jak powietrze w domu wpływa na zdrowie mieszkańców. Ustalenia są alarmujące. Zbyt suche powietrze jest powodem wysuszenia śluzówki dróg oddechowych, skutkującym częstymi infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Cierpi też nadmiernie przesuszona skóra, która staje się szorstka i podrażniona, co często jest przyczyną zaostrzenia objawów atopowego zapalenia skóry. Zbyt niska wilgotność powietrza w mieszkaniu jest też powodem podrażnionych i zmęczonych oczu, obniżenia odporności i problemów ze snem. 

A co ze zbyt wilgotnym powietrzem? Można je poznać po skroplinach na oknie i zawilgoconych tekstyliach domowych. W tym przypadku jest jeszcze gorzej. Pierwszym objawem jest pogorszenie samopoczucia, uczucie lepkiej skóry, ogólny dyskomfort oraz wyraźnie odczuwalny zatęchły zapach w pomieszczeniach. Wilgoć w domu sprzyja rozwojowi roztoczy, bakterii i grzybów, a te wnikając do organizmu człowieka, powodują alergie, problemy skórne i oddechowe, a nawet astmę. Ponadto grzyby, w tym pleśnie, chętnie korzystają ze środowiska, jakim są zawilgocone ściany i osiadając na nich, tworzą chorobotwórcze skupiska. Działają też destrukcyjnie na ich powierzchnię, a czarny grzyb wnika głęboko w strukturę ścian i sufitów, powodując nieodwracalne szkody w konstrukcji budynku.

Pamiętaj o kilku zjawiskach związanych z wilgotnością powietrza

• Bez higrometru nie jesteśmy w stanie prawidłowo ocenić wilgotności powietrza, nasze odczucia mogą być bardzo mylące. Przykładowo:
  - powietrze ciepłe odbieramy jako bardziej wilgotne,
  - jeżeli ruch powietrza jest intensywny, wydaje się ono bardziej suche,
  - przy zbyt słabej wentylacji mamy wrażenie suchości powietrza, nawet jeżeli jego wilgotność jest prawidłowa.

• Pomiary wilgotności trzeba robić w różnych miejscach w domu - przede wszystkim w łazienkach, kuchniach, pralniach (czyli miejscach, gdzie powstaje najwięcej pary wodnej) oraz oczywiście w pokojach mieszkalnych. Inaczej uzyskane wyniki nie będą reprezentatywne.
  
  
• Wilgotność powietrza napływającego z zewnątrz zmienia się zależnie od pory roku. Latem powietrze zewnętrzne ma wysoką wilgotność i temperaturę. Po tym jak trafi do budynku, ochładza się i jego wilgotność względna rośnie, nawet do 90%. Z kolei zimą powietrze z zewnątrz ogrzewa się i jego wilgotność bardzo spada, nawet do zaledwie kilkunastu procent.
  
  
• Wykraplanie się wilgoci na szybach okiennych, lustrach w łazience itp. świadczy o niewydolności wentylacji i/lub o zbyt niskiej temperaturze tych elementów. Wykraplanie wilgoci ma miejsce również na źle izolowanych fragmentach przegród, w miejscu tzw. mostków cieplnych, ale to nie rzuca nam się w oczy;
  
  
• Na zbyt wysoką wilgotność szczególnie wrażliwe są płyty g-k, tynki gipsowe, drewno. Jeżeli mamy te materiały we wnętrzach, powinniśmy szczególnie dbać o to, żeby wilgotność nie była zbyt wysoka. Jednak pamiętajmy też, że wilgotność poniżej 30% może doprowadzić do wypaczania się drewnianych podłóg, drzwi, ram okien.

Dbałość o zapewnienie odpowiedniej wilgotności powietrza powinna jednak przede wszystkim polegać na zapewnieniu prawidłowej wentylacji. Dopiero w następnej kolejności używamy, w razie potrzeby, nawilżaczy lub osuszaczy.

Jak zmierzyć wilgotność powietrza w domu? Potrzebny higrometr

Znamienne są wahania poziomu wilgotności powietrza w mieszkaniu zależne od pory roku. Zimą, kiedy grzeją kaloryfery, powietrze jest bardzo suche, z kolei późną wiosną, latem i wczesną jesienią wilgotność jest wyższa i często przekracza normę. Możemy nie skojarzyć pogorszenia samopoczucia z tym właśnie parametrem, dlatego najlepszym pomysłem jest zakup higrometru.

Ten niepozorny przyrząd zmierzy dokładnie poziom wilgotności powietrza, a niektóre dodatkowo wyposażone są w termometr pokojowy. Można kupić też stację pogodową, rozbudowaną o opcję mierzenia wilgotności powietrza. Najprostszy higrometr analogowy lub cyfrowy można kupić już za niespełna kilkanaście złotych. Takie urządzenia warto kupować zawsze od renomowanych producentów i posiłkować się opiniami użytkowników. Wtedy będziemy mieć pewność, że urządzenie nas nie zawiedzie w odczytach. 

Zbyt niska wilgotność powietrza w mieszkaniu - domowe sposoby na suche powietrze

Najprostszym sposobem na zwiększenie wilgotności powietrza w mieszkaniu jest wprowadzenie do przestrzeni wody, która parując automatycznie zwiększy wilgotność powietrza. Nawilżanie powietrza można uzyskać na różne sposoby. Ustawienie naczyń z wodą na parapecie, zawieszenie mokrych ręczników albo specjalnych pojemników z wodą na grzejnikach, suszenie prania w domu i zakup kwiatów, uwalniających wilgoć do pomieszczenia to najczęściej stosowane domowe sposoby na problem przesuszenia powietrza. Pomaga też częste wietrzenie, zimą jednak należy to robić w krótkich i intensywnych trybach. Wietrzenie pomoże wymienić suche powietrze na bardziej wilgotne. 

Mechaniczne nawilżenie powietrza - jaki nawilżacz powietrza kupić? 

Na pytanie: jakie urządzenie kupić, odpowiedź brzmi: skuteczne. Niewielkie tanie nawilżacze powietrza sprawdzą się doraźnie i miejscowo, na przykład można je ustawić obok łóżeczka dziecka lub na szafce nocnej obok łóżka w sypialni, nie zwiększą jednak znacząco poziomu wilgotności w całym pomieszczeniu. Do zwiększenia poziomu nawilżenia powietrza we wnętrzu polecane są bardziej zaawansowane urządzenia. 

• Pierwszą propozycją są nawilżacze ultradźwiękowe, które wytwarzają mgiełkę wodną poprzez rozbicie cząsteczek wody ultradźwiękami. To urządzenie ma wady, mianowicie do powietrza emitowany jest biały pył, mogący podrażniać drogi oddechowe, który związany jest z wytrącaniem i rozprzestrzenianiem się minerałów z wody kranowej. Rozwiązaniem jest stosowanie wody demineralizowanej lub destylowanej. Ponadto ultradźwięki mogą przeszkadzać zwierzętom domowym. Cena nawilżacza ultradźwiękowego, dostosowanego do powierzchni pomieszczenia 20 m2 to minimum 300 zł. 
• Najskuteczniejsze i najbezpieczniejsze do większych powierzchni są jednak nawilżacze ewaporacyjne, które są w pełni bezpieczne i nie wydzielają do pomieszczenia szkodliwych substancji. Naturalnie odparowują wodę poprzez zasysanie powietrza, przepuszczenie go przez mokre filtry i odprowadzenie do pomieszczenia wilgotnego powietrza. Cena dobrego nawilżacza ewaporacyjnego do pomieszczenia 20 m2 to minimum 320 zł. 

Najważniejszymi parametrami podczas doboru nawilżacza powietrza są: wydajność dostosowana do rozmiaru pomieszczenia, jonizacja powietrza, funkcja automatycznego wyłączenia po uzyskaniu w pomieszczeniu wymaganej wilgotności, duży pojemnik na wodę (minimum 3 litry) oraz relatywnie cicha praca, aby nie zakłócała snu lub relaksu (od 30 dB).

• Ostatnią godną rozważenia propozycją, podnoszącą wilgotność powietrza w domu jest oczyszczacz powietrza z funkcją nawilżania. Oprócz tego, że dobrze nawilży powietrze w domu, dodatkowo je oczyści z alergenów, pyłków i kurzu, jest bowiem wyposażone w wydajne filtry HEPA. To urządzenie łączy w sobie obie funkcje i jest polecane dla alergików. Koszt zakupu jednak jest znacznie wyższy niż samego nawilżacza. Za urządzenie dobrej jakości trzeba zapłacić minimum 1200 zł. 

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Systemy wentylacji - który jest najlepszy do Twojego domu? Centrale wentylacyjne a komfort w cieplejszym sezonie.... Rekuperacja zimą - co trzeba wiedzieć?

Dowiedz się więcej

• Klimatyzator nie tylko do chłodzenia
• Z czego zrobić kanały wentylacyjne w budynku mieszkalnym?
• Jak wymieniać filtry w rekuperatorach decentralnych (wewnątrzściennych)?
• O co chodzi z tymi pompami ciepła? Powietrze-powietrze, powietrze-woda?
• Rekuperator decentralny PRANA w ścianie zamiast centrali wentylacyjnej i sieci kanałów pod sufitem
• Odetchnij świeżym powietrzem w domu w stylu eco
• Co lepsze, anemostat czy kratka wentylacyjna?
• Czy rodzaj gruntu ma wpływ na efektywność pracy GWC?
• Konsola - klimatyzator do szybkiego nagrzania pomieszczeń
• Jak wyciszyć wentylator dachowy?
• Jak zapewnić wysoką wiatroszczelność i wentylację dachu, a jednocześnie redukować koszty?
• Jak rozplanować instalację systemu wentylacji?
• Wentylator dachowy Vero-150, cicha praca okapów kuchennych
• Jakie są przyczyny i skutki rozwoju pleśni? Jak skutecznie z nią walczyć?
• Jak często trzeba zmieniać filtry w rekuperatorze?
• Domowy system wentylacji mechanicznej z systemem antysmogowym
• Rekuperacja w starym domu - czy to się opłaca?
• Czy rekuperacja zmniejsza koszty ogrzewania?
• Jak zapewnić świeże powietrze w pomieszczeniach? Skutki złej wentylacji
• Jak bezpiecznie podłączyć okap kuchenny do rekuperatora?

Zobacz więcej Zobacz mniej

Jak obniżyć poziom wilgotności powietrza w pomieszczeniach i pozbyć się wilgoci w domu? 

Podwyższoną wilgotność powietrza w domu mamy przez większą część roku, dlatego warto wyrobić nawyki, które ograniczą to zjawisko. Związane są one z codziennymi czynnościami, a wykluczając część z nich, poprawimy mikroklimat we wnętrzu i ograniczymy przedostawanie się nadmiaru pary wodnej do przestrzeni mieszkalnej albo zwiększymy jej odprowadzanie:

• używanie wentylatorów łazienkowych i okapów kuchennych, 
• zadbanie o wydajny system wentylacyjny w domu, 
• gotowanie w przykrytych pokrywkami garnkach, 
• rozmieszczenie w pojemnikach w mieszkaniu naturalnych materiałów, pochłaniających wilgoć (ryż, sól, węgiel aktywny, soda),
• częste wietrzenie mieszkania, 
• wpuszczanie słońca przez okna (niezasłanianie ich roletami),
• eliminacja przecieków z dachu i rur, 
• zakup roślin, pochłaniających wilgoć z powietrza (paprocie, bluszcz, skrzydłokwiat), 
• niesuszenie ubrań w pomieszczeniach (zakup suszarki do ubrań). 

Osuszacz powietrza - jaki wybrać? Remedium na wilgoć w pomieszczeniach

Domowe sposoby mogą nie przynieść wymiernych rezultatów, bo jednak dość trudno jest usunąć przyczynę zbyt wysokiej wilgotności powietrza w domu. Tak się dzieje na przykład wtedy, kiedy mieszkanie jest zlokalizowane na parterze, dodatkowo wnętrza są zacienione lub nieprawidłowo jest wykonana izolacja albo hydroizolacja budynku. Wtedy pozostaje zakup osuszacza powietrza, który zmniejszy zbyt dużą wilgotność i będzie stanowił doraźne rozwiązanie problemu. To urządzenie jest niezwykle skuteczne na potrzeby jednego pokoju lub pomieszczenia, jednak razie potrzeby można przenosić go w inne miejsca. 

Kluczem do sukcesu jest zakup wydajnego, a co za tym idzie, skutecznego osuszacza. Nie namawiamy do zakupu osuszacza przemysłowego, który jest bardzo pomocny przy usuwaniu wilgoci technologicznej, na przykład z wysychających tynków. W domu wystarczają standardowe urządzenia, sprzedawane w sklepach ze sprzętem AGD. Najczęściej wybierane są osuszacze kondensacyjne i adsorpcyjne. 

• Osuszacz kondensacyjny - to najpopularniejszy i najczęściej wybierany model do domów i mieszkań. Zasada działania podobna jest do lodówki. Wyposażony jest w kompresor, a także higrostat, umożliwiający ustawienie pożądanego poziomu wilgotności i automatyczne wyłączenie się po czasie jego osiągnięcia. Działa najlepiej w temperaturach pokojowych, dlatego nie jest zalecany do zimnych piwnic, gdzie temperatura spada do wartości niższych niż 10 °C. Jest relatywnie energooszczędny i dostępny w szerokim wyborze modeli. Może być nieco ciężki i relatywnie duży, a także głośny z uwagi na pracę kompresora (30-60dB). Wadą szczególnie w małych pomieszczeniach typu łazienka jest podgrzewanie temperatury osuszonego, wydmuchiwanego powierza. Koszt zakupu osuszacza kondensacyjnego to minimum 500 zł. 
• Osuszacz adsorpcyjny - jest bardziej kompaktowy od osuszacza kondensacyjnego. Skuteczny również w niskich temperaturach, więc sprawdzi się też w piwnicy, natomiast ma mniejszą wydajność w wyższych temperaturach. Jego praca jest cichsza, ponieważ nie posiada kompresora, a bazuje na pracy rotora, pokrytego materiałem higroskopijnym, który pochłania wilgoć, która następnie jest ogrzewana i skraplana w zbiorniku lub odprowadzana na zewnątrz. Osuszacze adsorpcyjne mogą zużywać więcej prądu, niż osuszacze kondensacyjne i są też od nich droższe. Koszt zakupu osuszacza adsorpcyjnego to minimum 1000 zł. 

Jaki kupić osuszacz powietrza, żeby był skuteczny? Powinien charakteryzować się poniższymi parametrami:

• wydajność - na potrzeby domowe wystarczy 10-20 l/24h (osuszy pomieszczenie o metrażu do 20 m2),
• moc - minimum 150-200 W,
• czujnik napełnienia zbiornika wody, 
• pomiar wilgotności i automatyczne wyłączenie (higrostat),
• jak najniższy poziom hałasu (30 dB uznaje się za cichy),
• regulacja prędkości wentylatora, 
• duża pojemność zbiornika (minimum 3 l), 
• dodatkowe funkcje: cichszy tryb nocny, timer, sterowanie poprzez WI-FI, filtry.  

Domowy osuszacz powietrza - na pranie, na wilgoć i do domku letniskowego

Wilgotność powietrza w domu: podsumowanie

Wiemy już, jaka wilgotność powietrza jest odpowiednia i co można zrobić dla poprawienia kwestii poziomu wilgotności w domu, a tym samym komfortu codziennego funkcjonowania. Jeśli jednak pojawiają się wątpliwości, zawsze można poprosić o pomoc ekspertów, którzy skontrolują stan budynku, hydroizolacji i wentylacji, znajdując powód problemów z utrzymaniem optymalnego poziomu wilgotności powietrza. 

fot. otwierająca: Adobe Stock