Mała retencja wodna: jak zbierać deszczówkę i uzyskać dofinansowanie w 2025 roku?

Mała retencja to temat bardzo ważny w kontekście ochrony środowiska i gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi. Inwestycja w małą retencję i zastosowanie rozwiązań wykorzystujących wodę deszczową to dobry pomysł na oszczędzanie wody przez właścicieli domów! Tym bardziej, że na małą retencję można otrzymać dofinansowanie z programu Moja woda i innych lokalnych dotacji wspierających gromadzenie deszczówki. 

Co powoduje deficyt wody i jak dbać o zasoby wodne?

Długotrwałe susze i coraz częściej pojawiające się gwałtowne, intensywne ulewy sprawiają, że woda jest tematem, któremu warto poświęcić więcej uwagi. Nie chodzi bowiem tylko o bezpieczeństwo własne i najbliższych podczas pogodowych anomalii (powodzie) i zadbanie o uprawy, ale też o możliwość mądrego wykorzystania wód opadowych i roztopowych w miejscu ich powstawania. Wszak Polska - jak większość świata - boryka się z dużym deficytem zasobów wodnych. A w związku ze zmianami klimatu można się spodziewać tylko pogorszenia sytuacji.

Na czym polega mała retencja?

Mała retencja to sposoby na gromadzenie wód opadowych i roztopowych w miejscu ich powstawania, które pozwalają na jej zatrzymanie, magazynowanie i ponowne wykorzystywanie wody deszczowej. Deszczówka nadaje się do bardzo wielu celów: 

• podlewania ogrodu,
• spłukiwania toalet,
• mycia samochodów,
• mycia sprzętów ogrodowych,
• mycia przydomowych ścieżek i podjazdu.

W tym celu dobrze jest każdą posesję wyposażyć w zbiorniki na deszczówkę (naziemnie i podziemne), oczko wodne, staw lub wykonać jeden z systemów zatrzymywania wody - drenaż rozsączający, skrzynki retencyjno-rozsączające, studnię chłonną bez dna. 

Mała retencja jest zatem odpowiedzią na rosnące wyzwania związane z gospodarowaniem wodami, pomagając zarówno w ochronie przed skutkami powodzi, jak i w efektywnym wykorzystaniu wód opadowych.

Najprostszy sposób gromadzenia deszczówki to używanie zbiorników naziemnych - woda opadowa spływa z dachu do rynien, a następie rurami spustowymi (w których trzeba zamontować tzw. łapacze/zbieracze) kierowana jest do specjalnych beczek, fot. Adobe Stock

Jakie rozwiązania wchodzą w skład małej retencji?

W zależności od wielkości działki i jej uwarunkowań, można zastosować różne technologie i urządzenia do małej retencji. Oto niektóre z najpopularniejszych rozwiązań:

1. Zbiorniki na deszczówkę

Zbiorniki na deszczówkę to najczęstszy sposób na gromadzenie wody opadowej. Mogą to być zarówno zbiorniki wolnostojące, jak i wbudowane w ziemię, przeznaczone do późniejszego wykorzystania wody w ogrodzie. Woda z tych zbiorników może służyć do podlewania roślin, a także do mycia samochodu czy innych czynności gospodarczych. Dzięki temu można znacząco obniżyć koszty związane z wodą pitną.

2. Studnie chłonne

Studnie chłonne to systemy, które pozwalają na wchłanianie wód opadowych do gleby. Zbudowane są z perforowanych rur, które umożliwiają wodzie wnikanie do głębszych warstw gleby. Studnie te świetnie sprawdzają się w miejscach, gdzie woda nie może swobodnie spływać do gruntu z powodu nierówności terenu.

3. Przepuszczalne nawierzchnie

Zastosowanie przepuszczalnych nawierzchni w ogrodzie to kolejny sposób na zwiększenie efektywności małej retencji. Nawierzchnie te pozwalają wodzie wsiąkać w grunt, zamiast spływać po powierzchni. Dzięki nim nie tylko zatrzymujemy wodę, ale również zmniejszamy ryzyko powstawania kałuż i podtopień.

4. Rośliny retencyjne

Nie zapominajmy o roślinach! Rośliny retencyjne, takie jak trawy czy rośliny ozdobne o dużych powierzchniach liściowych, również mogą przyczynić się do zatrzymywania wody. Ich korzenie wchłaniają wodę, co nie tylko poprawia strukturę gleby, ale także pozwala na lepsze wykorzystanie wód opadowych przez roślinność.

Mała retencja: zbiorniki naziemne czy podziemne na deszczówkę?

Zbiorniki na deszczówkę naziemne najczęściej mają kształt beczki, donicy, cylindra, albo imitują głaz, pień drzewa. Wykonane są z lekkiego polietylenu PE lub polipropylenu PU, rzadziej z drewna. Oferowane są o pojemności 200-1500 l. Najbardziej popularne są te na 300-400 l. Zbiorniki naziemne można kupić w każdym sklepie z wyposażeniem ogrodów. Sprzedawane są w zestawie z kolankami i łącznikami, umożliwiającymi szybkie podłączenie ich do rury spustowej. 

Naziemna dekoracyjna donica z wygodnym kranem to dobry sposób na gromadzenie wody deszczowej, fot. Graf Polska

Zbiorniki retencyjne podziemne mają na ogół znacznie większą pojemność niż beczki, nawet 20 m3. Produkowane z tworzywa sztucznego lub z betonu zbrojonego. Do montażu zbiorników potrzebna jest koparko-ładowarka (do zrobienia wykopu), a do betonowej wersji (ważą od 8 do nawet 12 t.) konieczny będzie dźwig do transportu i osadzenia w wykopie.

Ile wody można zaoszczędzić przy małej retencji?

Szacuje się, że wykorzystując deszczówkę w domu i jego otoczeniu, można zmniejszyć zużycie wody wodociągowej nawet o ponad 50%. To bardzo dużo, zwłaszcza że na każdego Polaka rocznie przypada tylko 1600 m3 wody pitnej, podczas gdy średnio na Europejczyka ponad dwa razy więcej. Poza tym specjaliści alarmują o intensywnym kurczeniu się w naszym kraju zasobów naturalnych wody.

Przeczytaj

Może cię zainteresować

Agrowłóknina, geowłóknina oraz agrotkanina - co je różni? Kiedy sypać wapno na trawnik? Niebieski czy czarny? Jakie znaczenie ma kolor folii w...

Dowiedz się więcej

• Jak ukryć kosz na śmieci na posesji?
• Jak zbudować kuchnię ogrodową?
• Czas na inteligentne ogrody!
• Jak ukryć szambo w ogrodzie?
• Nawadnianie. To łatwe.
• Skróć czas pracy z lakierobejcą – bejca i lakier za jednym zamachem!
• Ekologiczna nawierzchnia w ogrodzie i nie tylko - z czego ją wykonać?
• Z mieszkania w bloku na parterze prosto do ogrodu - z drewnianymi meblami ogrodowymi
• Jak zaprojektować ogród marzeń?
• Palisada - efektowna aranżacja ogrodu

Zobacz więcej Zobacz mniej

Zalety małej retencji, czyli dlaczego warto zbierać deszczówkę?

Zastosowanie rozwiązań małej retencji przynosi wiele korzyści, zarówno ekologicznych, jak i ekonomicznych. Oto najważniejsze z nich.

1. Ze względu na aspekt ekonomiczny. Taka woda jest za darmo. Podlewanie nią roślin i trawnika pozwala znacznie ograniczyć zużycie wody z wodociągu (lub studni) i zmniejszyć rachunki. 
2. Jest to woda miękka, o niskiej zawartości wapnia i magnezu, bardzo dobrze przyswajana przez rośliny. Na powierzchniach mytych nie zostają osady i zacieki. Deszczówka świetnie nadaje się do mycia samochodów, nawierzchni utwardzonych, tarasów, mebli ogrodowych. Kranówka na ogół jest zbyt twarda i może powodować osadzanie się kamienia na mytych powierzchniach.
3. Zapas wody opadowej podczas suszy oznacza niezależność od okresowych miejscowych zakazów podlewania wodą wodociągową ogrodów. 
4. Na działkach z gliniastymi gruntami o małej przepuszczalności, kierowanie wody z dachu do zbiornika zapobiega tworzeniu się na murawie zastoisk, które bardzo wolno znikają.
5. Retencjonowanie deszczówki w obrębie własnej działki jest korzystne dla środowiska, zmniejsza ryzyko podtopień po ulewach i burzach, spowalnia spływ opadów do rzek i mórz. 
6. Po wykonaniu odpowiedniej instalacji małej retencji, deszczówkę można dostarczać do domu i wykorzystywać do celów gospodarczych - prania, spłukiwania sedesów, sprzątania, zużywa się wtedy mniejszą ilość detergentów. 

Mała retencja dofinansowanie

W Polsce istnieje możliwość uzyskania dofinansowania do małej retencji, co może stanowić dużą pomoc finansową dla właścicieli domów, którzy chcą wprowadzić takie rozwiązania. Programy takie oferują pomoc finansową na zakup i instalację urządzeń małej retencji, które pozwalają na zatrzymywanie wody opadowej i jej późniejsze wykorzystanie.

Warto sprawdzić dostępne dotacje małej retencji wodnej, które mogą obejmować m.in.:

• zbiorniki na wodę deszczową,
• systemy odprowadzania wód opadowych,
• urządzenia do nawadniania ogrodów,
• wykonywanie infrastruktury poprawiającej retencję wodną w ogrodzie.

Moja woda 2025: ogólnopolski program dotacji do zbierania deszczówki

Program Moja woda to inicjatywa Ministerstwa Klimatu i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, mająca na celu ma na celu zwiększenie retencji i wykorzystanie wód opadowych w Polsce. Program działał przez 3 lata i skierowany był do właścicieli domów jednorodzinnych, którzy mogli uzyskać dotację do 6 tys. zł, ale nie więcej niż 80% kosztów, jakie ponieśli na zakup, montaż i uruchomienie instalacji, które służą do zatrzymania i zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie nieruchomości objętej przedsięwzięciem.

Warunki dofinansowania w programie Moja Woda 2025

Do instalacji objętych programem Moja woda 2025 należą:

• przewody odprowadzające wody opadowe zebrane z rynien, wpustów do zbiornika (nadziemnego, podziemnego, otwartego lub zamkniętego, szczelnego lub infiltracyjnego);
• instalacja rozsączająca, zbiornik retencyjny (nadziemny, podziemny, otwarty albo zamknięty, szczelny lub infiltracyjny);
• elementy do nawadniania lub innego wykorzystania zatrzymanej wody, pozwalające na zagospodarowanie wód opadowych lub roztopowych na terenie nieruchomości objętej przedsięwzięciem.

Jak uzyskać dopłatę do małej retencji z Moja woda w 2025 r.?

Aby takie wsparcie otrzymać, trzeba było w wyznaczonym terminie zarejestrować elektronicznie wniosek o dotację i dostarczyć go do Wojewódzkich Funduszy w wersji papierowej. Obecna edycja programu miała ruszyć na początku 2025 roku, ale na początku lutego nie podano jeszcze daty ani żadnych informacji potwierdzających czy program będzie kontynuowany. Mamy jednak nadzieję, że tak będzie.

Dla kogo dofinansowanie Moja woda?

Dofinansowanie Moja woda było skierowane do właścicieli lub współwłaścicieli nieruchomości pod warunkiem, że instalacje nie będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, rolniczej, i okres trwania przedsięwzięcia przewidziany był na 3 lata od daty jego zakończenia. 

Warszawa chwyta deszczówkę - lokalny program wspierający małą retencję

Zanim zapadną decyzje dotyczące programy Moja woda 2025 warto sprawdzić w lokalnym urzędzie, czy samorząd nie oferuje dotacji na budowę systemów deszczowych i dopłat do małej retencji.

W stolicy funkcjonuje program, w ramach którego oferowane są dotacje ze środków budżetu m.st. Warszawy w wysokości do 80% rzeczywistych kosztów inwestycji w małą retencję, przy czym maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć:

• 4 tys. zł dla osób fizycznych oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą;
• 10 tys. zł dla pozostałych podmiotów, niezaliczonych do sektora finansów publicznych. 

Wnioski o udzielenie dotacji do małej retencji w Warszawie przyjmowane są od 1 września roku poprzedzającego planowany rok realizacji inwestycji, do 31 marca roku, w którym planowana jest realizacja inwestycji (w tym roku zgłoszenia będą przyjmowane do 31 marca 2025 r.). Trzeba pamiętać, że inwestycja nie może zostać rozpoczęta przed zawarciem umowy.

Przekazanie dotacji do małej retencji na wskazany we wniosku rachunek bankowy następuje w ciągu 21 dni od zaakceptowania rozliczenia przez Biuro Ochrony Środowiska. 

Na co można uzyskać dofinansowanie z programu Warszawa chwyta deszczówkę

W programie "Warszawa chwyta deszczówkę" dotacje udzielane są na:

• urządzenia retencyjno-rozsączające (skrzynki rozsączające, studnie chłonne);
• zbiorniki retencyjne (zbiorniki do gromadzenia wody opadowej naziemne lub podziemne, oczka wodne).

Dofinansowanie do małej retencji w Lublińcu - program Lubliniecka Beczka 2025

Mieszkańcy Lublińca mają szansę skorzystać z atrakcyjnego wsparcia finansowego w ramach programu Lubliniecka Beczka, który ma na celu promowanie działań związanych z małą retencją wodną. Dzięki tej inicjatywie osoby prywatne mogą uzyskać dofinansowanie na instalację systemów zbierania i wykorzystywania deszczówki, co ma pozytywny wpływ na środowisko i pozwala na zmniejszenie zużycia wody pitnej.

Kiedy i jak składać wnioski dopłat do małej retencji?

Nabór wniosków do programu Lubliniecka Beczka rozpoczyna się 1 lutego 2025 roku i potrwa do 31 marca 2025 roku. Wnioski należy składać bezpośrednio w Urzędzie Miejskim w Lublińcu. Ważne jest, aby aplikacja była kompletna i złożona w terminie - tylko poprawnie wypełnione wnioski będą rozpatrywane. Dofinansowanie może okazać się dużą pomocą w realizacji inwestycji związanej z zagospodarowaniem deszczówki.

Program skierowany jest do osób fizycznych, które są właścicielami nieruchomości położonych na terenie Lublińca. Osoby, które planują inwestycję w systemy zbierania wody deszczowej, mają szansę na uzyskanie wsparcia finansowego, które pokryje część kosztów zakupu i montażu niezbędnych urządzeń.

Wysokość dotacji do małej retencji

Program Lubliniecka Beczka oferuje dofinansowanie w 2025 roku w wysokości 50% kosztów kwalifikowanych poniesionych na zakup i instalację systemu do retencji wody deszczowej. Jednak maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 4000 zł na jedno zadanie. Dzięki temu mieszkańcy Lublińca mogą znacznie obniżyć koszty zakupu np. zbiorników na deszczówkę, filtrów czy innych elementów niezbędnych do stworzenia sprawnego systemu.

Aby wziąć udział w programie, należy przygotować i złożyć kompletny wniosek o dofinansowanie. Wymagane będą także dokumenty potwierdzające prawa do nieruchomości oraz szczegóły dotyczące planowanej inwestycji, takie jak kosztorys. Ważne jest, aby dokumenty były złożone na czas i zgodnie z wymaganiami, ponieważ tylko wtedy wniosek będzie rozpatrywany pozytywnie.

Korzyści z programu Lubliniecka Beczka

Dzięki wsparciu finansowemu mieszkańcy Lublińca będą mogli nie tylko zaoszczędzić na rachunkach za wodę, ale także przyczynić się do ochrony środowiska. Instalacja systemów do retencji wody deszczowej ma na celu przede wszystkim zmniejszenie ilości wody odprowadzanej do kanalizacji, co w dłuższym okresie może pomóc w zapobieganiu powodziom i poprawie jakości wód gruntowych. Deszczówka może być wykorzystywana do podlewania ogrodów, mycia pojazdów czy innych prac gospodarczych, co zmniejsza zapotrzebowanie na wodę z sieci wodociągowej.

Kolejne miasta i gminy będą uruchamiać lokalne programy dopłat do małej retencji, warto śledzić informacje w swoim mieście, jeśli planujemy w tym roku inwestycję w zbieranie deszczówki na własnej posesji.

Mała retencja wodna: podsumowanie

Na zmiany klimatyczne mamy niewielki wpływ, choć cały świat stara się je spowolnić (między innymi ograniczając zużycie plastiku i paliw kopalnych, wycinkę drzew) i zniwelować ich wpływ na środowisko. Wydaje się jednak, że jest to proces nie do zatrzymania. Mała retencja umożliwia wykorzystanie darmowej deszczówki do bardzo wielu celów, zapobiega podtopieniom i wysychaniu upraw, ale też znacznie obniża zużycia wody wodociągowej oraz zmniejsza obciążenie miejskiej kanalizacji podczas ulew.