Staw kąpielowy: jak zrobić samemu i ile kosztuje? Reportaż ogrodowy

Właściciele w centrum, przed domem, zbudowali duży staw kąpielowy. Z tyłu działki ulokowali sad i jagodnik, sporą kwaterę warzywną oraz tunel foliowy. Natomiast po bokach zaplanowali ozdobne zakątki, w których mogą relaksować się czynnie lub biernie. Dzielą się z nami doświadczeniem w budowie i późniejszej obsłudze stawu kąpielowego.

Małżonkowie „z głową” przygotowywali się zarówno do postawienia domu na działce położonej w obrębie obszaru Natura 2000, jak i urządzenia ogrodu ze stawem kąpielowym. Nie zamierzali ruszać z budową przed ukończeniem spłaty rat bankowych (na zakup ziemi), dlatego mieli 5 lat na obmyślenie ich wyglądu i funkcji. Skorzystali wtedy z pomocy fachowców. Projekt architektoniczny opracowali z architektką budownictwa (znajomą Juliusza z ławy szkolnej), ogrodowy z architektką krajobrazu.

Wybór działki pod budowę domu i stawu kąpielowego

Przy wyborze działki, staraliśmy się znaleźć odpowiednią w obrębie miasta - mówi Emilia. - Lecz nie braliśmy pod uwagę mniejszej niż 1000 m2. Z tego powodu w końcu trafiliśmy na obrzeże aglomeracji. Największą zaletą takiej lokalizacji jest bliskość przyrody i mała ilość sąsiadów. W tym zacisznym miejscu nad rzeką rośnie mnóstwo roślin, śpiewają ptaki. Jest tu możliwość uprawiania sportu. Na naszej posesji chcieliśmy urządzić ładną przestrzeń, w której nie będziemy się nudzić, główną atrakcją miał być staw kąpielowy.

Nieckę stawu (5 x 10 m) podzielono na strefę do pływania o głębokości 1,95 m i komory z roślinami wodnymi. W celu utworzenia naturalnego filtra, komory o głębokości 1,20 m wypełniono keramzytem (do wysokości 80 cm), przykryto żwirem (40 cm), w nim posadzono m.in. tatarak, kosaćce, bobrek, fot. arch. prywatne właścicieli ogrodu

Poza tym chcieliśmy uprawiać zdrowe owoce i warzywa. Poprosiliśmy projektantkę o wytyczenie pożądanych stref w odpowiednich miejscach w ogrodzie i określenie ich rozmiaru, dobranie roślin. Samodzielną realizację ogrodu rozpoczęliśmy po budowie domu. Ściśle trzymaliśmy się przygotowanego planu tylko w przypadku układu funkcji. Mniej konsekwentni byliśmy, jeżeli chodzi o roślinność użytkową i ozdobną - wiele elementów zmieniliśmy. Po rozplantowaniu ziemi z wykopu pod dom, wyznaczyliśmy obrys rabat. Mąż poprowadził system automatycznego podlewania, rozłożyliśmy agrowłókninę, zaczęliśmy sadzić rośliny. Wykorzystaliśmy żywotniki, cisy, jałowce, a z krzewów liściastych m.in. budleje, róże, kaliny, hortensje. Wysialiśmy trawę w obrębie trawnika. Zleciliśmy postawienie zadaszonego tarasu przy zachodniej ścianie. Został wykonany z trwałego drewna (modrzew europejski), jego wymiary to 4,50 x 6,60 m. Z uwagi na sporą odległość domu od drzew i zwrócenie jego frontu w stronę południa, zdecydowaliśmy się na zadaszenie stałe i pełne. To był dobry krok, bo zapewnia ono cień nad strefą, w której urządziliśmy jadalnię na powietrzu.

Staw kąpielowy w ogrodzie: projekt

Po kilku latach, w trakcie budowania stawu kąpielowego, drewnianą podłogę na tarasie połączyliśmy z obszernymi nasłonecznionymi pomostami nad wodą (każdy o wymiarach 2,50 x 10 m) oraz nawierzchnią z kostki betonowej przy zadaszonym ganku. Możemy zatem wypoczywać na słońcu, albo w cieniu.

Nie ma co ukrywać, wcześniejsze realizacje w ogrodzie to tylko tło ekologicznego stawu kąpielowego. Juliusz - pomysłodawca, projektant, współwykonawca - wprost nie mógł się doczekać jego budowy. Jednak, paradoksalnie, to właśnie on nie przyspieszał rozpoczęcia prac. Wiedział bowiem, że najpierw musi zgromadzić środki finansowe. Te zaś są pokaźne.

Staw kąpielowy bez pozwolenia

Wymiary stawu kąpielowego to 5 x 10 m - zależało nam na takiej powierzchni lustra, bo powyżej 50 m2 trzeba zdobywać pozwolenia na budowę stawu w ogrodzie. Strefa do kąpania jest mniejsza, to 4 x 8 m, przy głębokości do 1,95 m. Do popływania przy domu wcale nie potrzeba większej, z pomostu można skakać „na główkę”.

Staw kąpielowy cena: ile kosztuje zrobienie stawu w ogrodzie?

- Kosztorysy firm, specjalizujących się w budowie stawów kąpielowych, rozpoczynały się od 150 000 zł netto (za staw 50 m2), przy czym te najniższe obejmowały systemy uzdatniania wody gorszej jakości, niż ja zaplanowałem - opowiada właściciel ogrodu.

Przed frontem domu, skierowanym w stronę południa, zbudowano staw kąpielowy. Pomosty - każdy o powierzchni 2,5 x 10 m, wykonany z ryflowanych desek z modrzewia europejskiego – połączono z identyczną podłogą zadaszonego tarasu, który postawiono w trakcie budowy domu, fot. arch. prywatne właścicieli ogrodu

- Przy budowie stawu, wysoka klasa materiałów i osprzętu oraz staranne wykonawstwo są niezbędne, w zasadzie nie ma tu na czym oszczędzać. Ale ja znalazłem sposób na obniżenie kosztów inwestycyjnych związanych z budową stawu w ogrodzie - opowiada właściciel ogrodu. - Samodzielnie wyścieliłem nieckę membraną EPDM, poza tym zamontowałem system oczyszczania wody i posadziłem rośliny wodne. Jako lekarz nie dysponuję dużą ilością wolnego czasu, ale krok po kroku wykonałem te zadania.

Budowa ekologicznego stawu kąpielowego o wymiarach 5 x 10 m oraz pomostów drewnianych kosztowała 120 000 zł.

Jak zrobić staw kąpielowy samodzielnie: porady

Przy wulkanizacji kawałków membrany EPDM, według instrukcji z samouczków producenta, pomagał mi kolega - płaty są nieporęczne, choć elastyczne. Wcześniej powierzyłem ekipie murarskiej (która stawiała nasz dom) wzniesienie, z szalunkowych bloczków betonowych, ścianek bocznych w niecce stawu wyprofilowanej przy pomocy koparko-spycharki (w otwory w bloczkach włożono zbrojenie). Nieco później zatrudniłem kolejną ekipę, do wykonania drewnianych pomostów. Po upływie roku od zakończenia tej wyczekiwanej inwestycji - wciąż jestem dumny, że wszystko udało się zrobić prawidłowo. Nasz staw kąpielowy jest szczelny, oczyszczanie wody efektywne.

Jak czyścić i uzdatniać wodę w stawie kąpielowym

Skompletowałem do naszego stawu kąpielowego intensywny system uzdatniania wody. Wykluczyłem stosowanie chemii basenowej. Zastosowałem filtrację wody w stawie przez filtry typu modułowego, dwa skimmery i korzenie roślin wodnych.

Woda w stawie kąpielowym jest krystalicznie czysta, bez stosowania chemii. To zapewnia nowoczesny czteromodułowy system filtrów (mechanicznych, biologicznych, z lampami UV, pochłaniaczami metali ciężkich i fosforanów, pompami), fot. arch. prywatne

Woda ze stawu - wstępnie oczyszczona w skimmerach z grubszych paprochów, liści itp. - trafia do pierwszego modułu, w którym znajduje się filtr bębnowy z gęstym sitem (60 mikrometrów). W nim zostają odseparowane mniejsze zanieczyszczenia. Następnie przepływa kolejno przez drugi i trzeci moduł - oba to typ biologiczny, ze złożem bakterii (osadzonych na kulkach) i napowietrzanych (strumieniem powietrza od spodu). Podobne, ruchome i napowietrzane, złoże stosuje się w oczyszczalniach ścieków. W czwartym ostatnim module, przefiltrowana woda jest poddawana działaniu dwóch lamp UV, dwóch pochłaniaczy metali ciężkich, fosforanów, następnie dwie pompy kierują strumień do korzeni roślin wodnych. Po przejściu przez nie, wpada do strefy w stawie, w której się kąpiemy. 

Naturalny staw kąpielowy: jakie wybrać rośliny do stawu?

W oddzielonych płytszych „półkach” w stawie, ich głębokość to 1,20 m, posadziłem tatarak, bobrek, sitowie, kosaćce, kaczence, grzybienie, rozpław sercowaty itp. Od razu zamieszkały w tej części stawu traszki, żaby, nawet raz pojawił się zaskroniec. Rośliny w stawie zwabiły owady. Nie wpuściłem ryb do kąpieliska, bo musiałbym się nimi zajmować, a to kolejny obowiązek. Ale w przyszłości nie wykluczam niewielkiego zarybienia. W planie jest montaż oświetlenia w stawie i wyłożenie murów zewnętrznych kamieniem ozdobnym (na tę chwilę jest „goły” EPDM).

Właściciel ulokował system filtrów pod podestem, podobnie jak studnię chłonną, która odbiera wodę ze stawu kąpielowego, fot. arch. prywatne

Cała rodzina natychmiast pokochała możliwość pływania w czystej wodzie, w lecie robi to codziennie. W tym roku, dzieci zainaugurowały sezon kąpieli już w kwietniu. Nie przeszkadzała im niska temperatura wody (kilkanaście stopni Celsjusza). Za to w najgorętszym okresie lata wzrasta do nawet 27°C. Właściciele nie zastosowali do podgrzewania wody w stawie kąpielowym pompy ciepła, bo to źle wpłynęłoby na ekosystem w stawie. Ich zdaniem, w celu zahartowania organizmu warto „zaprzyjaźnić się” z zimną wodą, podobnie jak zabiegami w saunie. W tym celu, jeszcze przed budową stawu kąpielowego, Juliusz samodzielnie wykonał saunę fińską. Ulokował ją w łazience przy głównej sypialni. Rodzina regularnie z niej korzysta. Z tym że od roku po seansach w gorącym powietrzu ma możliwość wskoczyć do stawu na powietrzu, w zimie morsować. Kiedy lód w stawie jest gruby, jeździ po nim na łyżwach.

Wrażenie z posiadania stawu kąpielowego w ogrodzie

Właściciele są bardzo zadowoleni z ekologicznego kąpieliska. To super atrakcja dla dzieci i nie tylko, nad wodą miło spędza się czas. To też piękna dekoracja ogrodu przez cały rok, na tym im zależało.

Obsługa stawu kąpielowego nie jest kłopotliwa, ani droga. Glony nitkowate pan Juliusz odławia ręcznie, albo używając odkurzacza. Często opróżnia kosze w skimmerach (nie mogą być zatkane). Przynajmniej raz w roku wymienia wkłady w pochłaniaczach metali ciężkich i fosforanów - to worki wypełnione odpowiednim złożem mineralnym. Po upływie 3, lub 4 lat wymieni żarówki w lampach UV (tylko w upały działają non stop, wiosną i jesienią przez kilka godzin dziennie).

Jak zabezpieczyć staw kąpielowy na zimę

Pan Juliusz na początku listopada spuszcza wodę ze stawu kąpielowego poniżej skimmerów, także z filtrów. Zgodnie z instrukcją producenta, demontuje pompy i przechowuje w wiadrze z wodą, w kotłowni. Koszt wymiany wkładów to 250 zł, zużycie 270 W prądu (non stop przez 6 miesięcy). Przed zimą okrywa też dwie palmy, które rosną przy stawie kąpielowym. Chociaż szorstkowiec Fortune’a jest odporny na krótkotrwały mróz, to w polskich warunkach trzeba go chronić. Pierwszej zimy, okręcił pnie kablem grzejnym i tkaniną jutową, liście białą agrowłókniną. Zielone części jednak przyschły, wiosną marnie wyglądały - stąd wniosek, że było im za ciepło. Na szczęście nowe pióropusze szybko się pojawiły. Dlatego przed tegoroczną zimą zabezpieczy tylko pnie, a koronę zwiąże. Doda kolejną osłonę w przypadku silniejszych mrozów. Pan Juliusz wyjaśnia: - Wiem, zaleca się postawienie nad takimi egzemplarzami altanek, w których roślina ma swobodę i ciepło, ale dla mnie to za duży zachód. Jeżeli palmy zginą, to ewentualnie kupimy nowe na wyprzedaży, we wrześniu, za połowę pierwotnej ceny.

Zimorodek na próżno poluje na ryby z pomostu, bo nie ma ich w stawie kąpielowym. Za to rośliny wodne zwabiają rozmaite owady, natomiast woda żaby, traszki, ropuchy, fot. arch. prywatne

Pan Juliusz przy budowie stawu doradza zakup markowych materiałów i osprzętu. Jeżeli ma to być tylko dekoracja, wystarczy filtracja roślinna. Jeżeli też kąpielowa, trzeba zastosować rozmaite filtry. - Co ważne należy zapewnić - pobór dużej ilości wody (u nas jednorazowo było to 70 000 l), i na bieżące dolewki, też na jej zrzuty (u nas pod pomostem jest studnia chłonna). Jeśli chcemy mieć staw kąpielowy, to musimy uwzględnić wysokie koszty inwestycyjne - dodaje.