Dachy

(fot. Martens)

Statystyczne spojrzenie na problem remontów w nowo zasiedlonych domach nie jest niestety zbyt pocieszające. Wskazuje bowiem wyraźnie, że mniejszych lub większych poprawek trzeba dokonywać w przypadku większości dachów. Oczywiście przeważnie nie chodzi o remonty na dużą skalę takie jak: wymiana pokrycia czy zmiany konstrukcyjne. Na ogół są to drobne naprawy wadliwie wykonanych obróbek blacharskich lub uszczelnień kalenicy.

 

Każdy dach jest konstrukcją wielowarstwową, w której poszczególnym warstwom odpowiadają różne funkcje. Trwałość budynku i warunki życia w jego wnętrzu, zależą w dużym stopniu od skuteczności z jaką „zestrojono” poszczególne części dachowej układanki. Jest to nie tylko kwestia właściwego projektu, ale także odpowiedniego doboru materiałów oraz solidnego wykonania.

Spadzisty, a może płaski?

Od kilkunastu lat dachy strome, zwane inaczej spadzistymi, wróciły w naszym kraju do łask. Wprawdzie w bardzo dawnych czasach tylko takie były w Polsce budowane, ale w okresie PRL-u, usiłowano wmówić wszystkim, że najpiękniejszym budynkiem jednorodzinnym jest szara kostka z płaskim dachem. Tymczasem dachy strome są zdecydowanie lepiej dostosowane do naszego klimatu. Ukośne połacie doskonale radzą sobie z odprowadzeniem wody deszczowej, a w czasie zimy nie zalega na nich nadmiar śniegu.

 

Pomimo tych niewątpliwych zalet, dzisiejszą popularność dachów spadzistych należy jednak przypisać walorom estetycznym oraz świadomemu nawiązaniu do tradycji. Nowoczesne technologie i materiały pozwalają bowiem skutecznie rozwiązać problem zalegającego śniegu oraz odwodnienia, również w przypadku przekrycia płaskiego. Kierując się przy wyborze konstrukcji dachowej gustem i upodobaniami, a nie względami technologicznymi, należy jednak pamiętać, że wybierając określony kształt pokrycia, podejmuje się jednocześnie kilka innych decyzji.

 

Po pierwsze, kształt decyduje często o kosztach. Dzięki właściwemu doborowi materiałów, dach płaski okazuje się najczęściej tańszy, niż stromy. Ten ostatni nie musi być jednak wcale kosztowny. Warunek jest jeden, jego forma musi być prosta. Konstrukcja złożona z wielu połaci mających różne kąty nachylenia, a dodatkowo liczne lukarny, wieżyczki i zadaszone wykusze, to wydatek o astronomicznej skali. Cena materiałów oraz skomplikowanej robocizny z całą pewnością stanie się wówczas znaczącą pozycją w budżecie budowy.

 

Drugim ważnym elementem, na jaki ma wpływ wybór konstrukcji dachowej jest estetyka. O urodzie domu-kostki decydują przede wszystkim elewacje (dachu praktycznie nie widać). Dach stromy dominuje natomiast w architekturze budynku i nadaje mu zdecydowany styl oraz kolorystykę. Warto przy okazji wspomnieć, że mnożenie ozdób nie zawsze wychodzi na zdrowie budynkowi i krajobrazowi. Budynek z „pałacowym” dachem stojący na niewielkiej podmiejskiej działce wzbudza raczej rozbawienie niż podziw. O wysokim statusie właścicieli znacznie lepiej świadczą solidne, trwałe materiały oraz perfekcyjne wykończenie detali.

 

Po trzecie, można powiedzieć, że wybór dachu, to wybór stylu życia. Zdecydowanie inaczej wygląda ono pod dachem płaskim, a inaczej pod dachem stromym. W pierwszym przypadku pokoje łatwiej jest doświetlić, a sposobu umeblowania i swobody poruszania się mieszkańców nie ograniczają skosy sufitu. Pod dachem stromym wszystko się komplikuje, a dobranie mebli, to już naprawdę niełatwa sztuka. Zdarza się, że większość z nich trzeba zamawiać „na wymiar”. Należy jednak pamiętać, że owe niezbyt funkcjonalne skosy w opinii wielu inwestorów pozwalają na wyczarowanie niepowtarzalnego klimatu domu.

 

Dodatkowym magnesem są jeszcze okna połaciowe (dachowe) dające wrażenie życia „pod osłoną nieba”. Zupełnie inne wrażenia czekają na domowników, którzy zdecydują się zamieszkać pod dachem czterospadowym z lukarnami. W pokojach nie będzie wprawdzie zbyt wiele miejsca (kształt sufitu skutecznie ograniczy jego ilość) ani światła, ale przytulne skosy oraz półmrok mogą wykreować wymarzony nastrój do skupienia i wypoczynku.

Nie kombinować przy dachu!

„Udoskonalanie” projektów to, w przypadku dachów, praktyka niemal powszechna. Podnoszone są ścianki kolankowe (w celu uzyskania większej powierzchni użytkowej poddasza), zmieniane kąty nachylenia połaci dachowych, dodawane lukarny lub podmieniane pokrycia. Wielu inwestorów uważa, że jest to ekonomiczna i bezpieczna metoda poprawy warunków życia lub urody domu. Bardzo często ulegają oni również namowom wykonawców w stylu: „dodam tu panu po trzy cegły, a ile przybędzie miejsca!”.

 

Efekty bywają naprawdę różne. Inwestorzy, którzy ograniczyli swe twórcze aspiracje do niewielkiego podniesienia ścianki kolankowej, przeważnie faktycznie zyskują. Jeżeli jednak zmiany są daleko idące, to mogą się pojawić odkształcenia konstrukcji dachowej, problemy z nośnością elementów oraz z montażem okien dachowych. Często bardzo poważnie cierpi także estetyka, gdyż budynek zatraca pierwotne proporcje.

 

Aby uniknąć kłopotów w czasie odbioru budynku, wszelkie zmiany należy uzgodnić z projektantem i uzyskać pisemną zgodę na ich wprowadzenie. Modyfikacje konstrukcji wymagają ponadto wykonania dodatkowego projektu. Jeśli dokumentacja zawiera rozwiązania wariantowe (zwykle dotyczą one zmiany pokrycia dachowego), nie trzeba oczywiście zabiegać o zgodę autora. Warto jednak uważać na urzędników! Niemiłą niespodziankę może zgotować inwestorowi organ administracyjny wydający pozwolenie na budowę.

 

Część gmin i powiatów ustaliła bowiem przepisy, które ściśle określają dopuszczalne formy dachu, a czasami nawet jego kolorystykę. W zamyśle autorów pozwala to należycie zadbać o harmonię krajobrazu. To oczywiście kwestia dyskusyjna, ale i tak warto samemu zadbać o „zgranie” domu z otoczeniem. Budynek, który rażąco„odstaje” od pozostałych, z całą pewnością nie przynosi chluby właścicielowi. Trudno też powiedzieć, aby zyskiwał na wartości..

 

Ciąg dalszy artykułu w Budujemy Dom "Dom Polski" 2009