Choć ma niewielki udział w kosztach budowy, jest ważne dla trwałości i wyglądu budynku: gdyby nie orynnowanie, wilgoć niszczyłaby ściany, a elewację szpeciłyby zacieki. Niezawodność systemu zależy od tego, czy jego elementy są właściwie dobrane, rozmieszczone i zamontowane.
(fot. Marley)
Orynnowania dostępne są w kompletnych systemach, na które składają się poziome rynny i ich zamknięcia – inaczej denka lub zaślepki, wewnętrzne i zewnętrzne narożniki, którymi zmienia się kierunek biegu rynien, haki rynnowe, łączniki oraz odpływy przelotowe (leje spustowe), pionowe rury spustowe i kolanka, obejmy, mufy, trójniki i wylewki, a także akcesoria dodatkowe, takie jak siatki, czyszczaki, rewizje i wpusty.
Dobór orynnowania
Przekroje rynien i rur spustowych dobiera się do efektywnej powierzchni dachu (EPD). Jeśli nachylenie połaci nie przekracza 10°, przyjmuje się, że EPD jest taka sama, jak powierzchnia dachu. Do obliczenia orynnowania bardziej stromych dachów korzysta się ze wzoru: EPD = (W + 1/2H) × L
Na podstawie wartości EPD z odpowiednich tabel (dostępnych u sprzedawców i producentów rynien, a także na ich stronach internetowych) można dobrać odpowiedni system rynnowy do konkretnego dachu.
Elementy dobranego w ten sposób systemu, czyli rynny i rury spustowe, trzeba właściwie rozmieścić. Na prostym dwuspadowym dachu bez okien połaciowych zazwyczaj wystarczają cztery rury spustowe w narożach budynku. Na dachach o skomplikowanych kształtach zaleca się montowanie dodatkowych rur spustowych w pobliżu koszy, czyli miejsc styku wklęsłych połaci dachowych, ponieważ w tych miejscach w czasie deszczu spływa więcej wody.
Z czego orynnowanie?
Rynny i rury spustowe są narażone nie tylko na deszcze, ale też zmienną temperaturę, silne nasłonecznienie, wiatry, obciążenie śniegiem i oblodzenie. W niektórych rejonach mogą im zagrażać kwaśne deszcze i szczególnie obfite opady śniegu, a na działkach zadrzewionych – ocierające się gałęzie drzew. Nawet w przeciętnych warunkach elementy orynnowania powinny być wystarczająco sztywne i wytrzymałe, odporne na korozję i zarysowania oraz uszkodzenia mechaniczne. Jeśli wybierzemy orynnowanie renomowanej firmy, której powierzymy też dobór elementów systemu, spełni on swoje zadanie niezależnie od materiału, z jakiego będzie wykonany. Wybór będzie łatwiejszy, jeśli zapoznamy się z właściwościami systemów orynnowania produkowanych z różnych materiałów.
Najczęściej stosuje się rynny z tworzywa sztucznego. Bardzo popularne są również orynnowania ze stalowych blach powlekanych i lakierowanych
Do rzadziej stosowanych należą orynnowania z innych rodzajów blach, na przykład cynkowej lub powlekanej aluminiowej. Popularne kiedyś rynny ze stali ocynkowanej wyszły z użycia, bo ich powłoka łatwo ulegała różnym uszkodzeniom, co przyczyniało się do ich szybkiej korozji.
Niekiedy w orynnowaniu łączy się różne materiały – np. rynny ze stali powlekanej z rurami spustowymi z PVC. Zwolennicy takich kombinacji uważają, że w ten sposób wykorzystuje się najlepsze właściwości zastosowanych materiałów: wytrzymałość mechaniczną i odporność metalu na zmiany temperatury oraz całkowitą odporność na korozję i gładkość PVC, która zapewnia szybkie spływanie wody. Przeciwnicy twierdzą zaś, że najlepiej stosować produkty systemowe.
Jeśli chodzi o kształt, to najpopularniejsze są rynny o przekroju półokrągłym i półeliptycznym, którymi odwadniać można wszystkie rodzaje dachów: ze względu na dobrą przepustowość i wytrzymałość na obciążenia mechaniczne polecane są szczególnie na średnie i duże dachy. Brud jest z nich wymywany przez wodę opadową i nie zostaje w zakamarkach. Do rynien o przekroju półokrągłym i półeliptycznym montuje się rury spustowe o przekroju okrągłym.
Olimpia Wolf
Ciąg dalszy artykułu w wydaniu papierowym miesięcznika Budujemy Dom 5/2011
