Jak ocieplić poddasze?

W ulubionym domu współczesnego Kowalskiego, na użytkowym poddaszu znajduje się strefa prywatna: sypialnia, pokoje dzieci, łazienki. Pod dobrze ocieplonym skośnym dachem zimą powinno być ciepło, a latem chłodno. W niezawilgoconej izolacji nie rozwiną się grzyby, a w pomieszczeniach wykończonych płytami gipsowo-kartonowymi będzie panował korzystny mikroklimat. Prawidłowe wykonanie ocieplenia nie jest wcale takie trudne, ale wykonawcy są różni i zawsze znajdą się tacy, którym uda się coś zepsuć.

Źle wykonane ocieplenie to mniej pieniędzy w portfelu, bo więcej zapłacimy za ogrzewanie. Czasami kłopoty ze zdrowiem, będące następstwem przebywania w zagrzybionych pomieszczeniach. I finalnie konieczność wymiany ocieplenia, a nawet zaatakowanej przez grzyby konstrukcji dachu.

CZYM OCIEPLAĆ PODDASZE?

Do ocieplania połaci dachu powszechnie stosuje się produkty z wełny mineralnej (z włókna skalnego lub szklanego). I trudno znaleźć materiał, który by się do tego lepiej nadawał. Wełna jest niepalna i dość lekka. Ma dobrą izolacyjność cieplną i zdolność do przepuszczania pary wodnej. Dobrze izoluje akustycznie. Co ważne, jest elastyczna i dobrze wypełnia przestrzenie między krokwiami.

Wełna mineralna to dobry izolator akustyczny. Na ocieplonym nią poddaszu będzie cicho. FOT. VELUX

Wełnę skalną wytwarza się z bazaltu, gabro, dolomitu lub kruszywa wapiennego. Także z pochodzących z recyklingu brykietów mineralnych. Materiał jest topiony w wysokiej temperaturze (1400°C w przypadku bazaltu), co wywołuje proces rozwłóknienia. Do włókien, jako lepiszcze, dodaje się specjalne żywice i formuje z nich gotowe produkty – płyty, maty itd. Materiał poddaje się też procesowi hydrofobizacji, dzięki czemu słabiej chłonie wodę.

Wełna szklana powstaje w podobny sposób, ale produkuje się ją z piasku kwarcowego i ze stłuczki szklanej z recyklingu, czasami z dodatkiem materiału skalnego.

Oba rodzaje wełny mają prawie identyczną paroprzepuszczalność i nasiąkliwość. Wełna szklana może mieć nieco lepszą izolacyjność cieplną – jej współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi nawet 0,030 W/(m·K), dla wełny skalnej 0,034 W/(m·K). Żeby osiągnąć podobną wartość tego parametru wełna skalna musi mieć większą gęstość. Ale jest odporniejsza na ogień i na ściskanie.

Wełna szklana jest z kolei odrobinę lżejsza i bardziej sprężysta (można ją ścisnąć tak, że zajmuje 3 razy mniej miejsca, niż wełna skalna).

Zgodnie z przepisami, współczynnik przenikania ciepła U dachu nie powinien być wyższy niż 0,25 W/(m·K).

Zalecane jest jednak zejście do poziomu 0,2. Żeby to osiągnąć, ocieplenie powinno mieć przynajmniej 20 cm grubości. Tak gruby materiał może nie zmieścić się między krokwiami, dlatego wełnę układa się w dwóch warstwach – pierwszą pomiędzy nimi i drugą, prostopadle poniżej.

NAJWAŻNIEJSZA UWAGA NA POCZĄTEK

Sposób ułożenia ocieplenia pod połacią dachu zależy od tego, czy do jego wstępnego krycia użyto folii wysokoparoprzepuszczalnej (membrany) czy papy na deskowaniu lub folii niskoparoprzepuszczalnej.

Folia wysokoparoprzepuszczalna ma odprowadzać wilgoć (parę wodną) z ocieplenia i chronić je przed wilgocią z zewnątrz. Jeżeli do wstępnego krycia użyto takiej membrany, ocieplenie można układać na styk z folią. Nie należy go jednak do niej dopychać. Bo w czasie upałów pokrycie dachu może się tak rozgrzać (szczególnie blaszane), że uszkodzi stykającą się z nim membranę.

Jeśli do wstępnego krycia dachu wykorzystano folię wysokoparoprzepuszczalną, szczelina wentylacyjna nie będzie potrzebna. FOT. FAKRO

Jeżeli na dachu mamy folię niskoparoprzepuszczalną lub papę, absolutnie niezbędne będzie pozostawienie 3–4 cm szczeliny wentylacyjnej między wełną i folią bądź wełną i poszyciem z desek.Szczelinę tworzy się, rozciągając między krokwiami cienki, ocynkowany drut, żyłkę, albo mocny sznurek. Można też wykorzystać pasy z folii wstępnego krycia.

Jeśli nie zrobimy szczeliny, para wodna z pomieszczeń będzie się skraplać na wewnętrznej stronie folii lub deskowania, co doprowadzi do pogorszenia właściwości izolacyjnych ocieplenia, a z czasem do konieczności jego wymiany. Krokwie mają zazwyczaj 18–20 cm wysokości, zatem jeśli chcemy pozostawić szczelinę, idealnie pasować będzie wełna o grubości 15 cm.

Alternatywa dla ocieplenia z wełny – ułożone nakrokwiowo płyty z poliuretanu PIR. FOT. BALEX METAL

O CZYM TRZEBA PAMIĘTAĆ?

O wentylacji dachu. Co prawda, należy o nią zadbać już na etapie układania pokrycia, ale warto mieć świadomość, że znaczenie ma i dla dobrej kondycji ocieplenia. Dach powinien być wentylowany, bo w naszym klimacie powstają w nim skropliny i trzeba je odparować. Powietrze musi swobodnie przepływać między folią wstępnego krycia a pokryciem dachu. W dachu skośnym wloty i wyloty powietrza, które to umożliwią, znajdują się przy okapie i w kalenicy.

O ciągłości izolacji. Ocieplenie układa się tak, żeby nie było w nim przerw, np. na wysokości murłaty. W zależności od wysokości poddasza, układa się je albo na całych połaciach dachu, albo na ich fragmencie i podsufitce opartej na jętkach. Zawsze jednak musi być ciągłe. Jeśli ścianka kolankowa jest niska, często stawia się ślepe ścianki działowe, by skos zaczynał się przynajmniej metr nad podłogą. Takie ścianki z płyt gipsowo-kartonowych na stelażu stalowym lub drewnianym także ociepla się wełną, zaś od strony pomieszczenia należy na nie założyć paroizolację.

O właściwym wykonaniu połączeń płyt g-k ze ścianą. W miejscach, w których płyta łączy się ze ścianą, mogą z czasem pojawić się rysy i pęknięcia. Aby ich uniknąć, gipsiarze stosują połączenia ślizgowe. Wzdłuż spoiny, na wykończonej tynkiem ścianie, przyklejają taśmę poślizgową (może to być po prostu taśma malarska). Na spoinę nanosi się masę szpachlową, w którą wtapia się taśmę zbrojącą tak, aby stykała się z poślizgową. Połączenie trzeba zaszpachlować jeszcze raz, a po wyschnięciu masy i przeszlifowaniu, wystającą część taśmy poślizgowej można odciąć.

Wariant łączony: płyty PIR na krokwiach i wełna pomiędzy nimi. FOT. BAUDER

OCIEPLENIE PODDASZA - KOSZTY

Za robociznę przy ociepleniu poddasza zapłacimy od 30 do 60 zł/m2 (ułożenie wełny w dwóch warstwach, folii, montaż stelaża i płyt g-k, szpachlowanie, szlifowanie, czasami także malowanie). Cena 1 m2 wełny o grubości 15 cm to od 10 do dwudziestu kilku zł, o grubości 20 cm – od 20 do 30 zł. Paroizolacja to 1–10 zł/m2.

Dla uproszczenia przyjmuje się, że aby obliczyć powierzchnię dachu skośnego do ocieplenia, należy powierzchnię górnej kondygnacji pomnożyć przez 1,4. Jeśli poddasze ma 100 m2, to zgodnie z tym wzorem do ułożenia jest 140 m2 ocieplenia. Zapłacimy za to w sumie kilkanaście tys. zł.

Ocieplamy poddasze - krok po kroku

Zakładamy, że wszystkie prace prowadzone wcześniej wykonano jak należy – dekarze ułożyli prawidłowo folię wysokoparoprzepuszczalną (z zakładem i właściwą stroną na zewnątrz) oraz odpowiednio uszczelnili okna i wyłazy dachowe. Ocieplenie ułożymy w dwóch warstwach.

KROK 1) Najpierw mierzymy odstęp między krokwiami, a do ich boków przykręcamy wieszaki grzybkowe, na których później zamocujemy stelaż, podtrzymujący płyty gipsowo-kartonowe. Producenci płyt zalecają, żeby wieszaki umieszczać co 40 cm. FOT. ROCKWOOL

KROK 2) Wełnę tniemy na pasy o 2 cm szersze niż rozstaw krokwi. Dzięki temu sprężysty materiał powinien sam utrzymać się między elementami więźby. Przycinanie wełny z rolki pozwoli ograniczyć straty materiału. FOT. ISOVER

KROK 3) Układamy pierwszą warstwę ocieplenia między krokwiami na lekki wcisk. Im mniejszy rozstaw krokwi, tym większa szansa, że ocieplenie utrzyma się samo. Jeśli będzie opadać, zakładamy podtrzymujący je sznurek. Na zdjęciu widać przykręcone wcześniej wieszaki grzybkowe. FOT. ROCKWOOL

KROK 4) Jeżeli zdecydowaliśmy się na wieszaki typu ES, nie grzybkowe, to po ułożeniu pierwszej warstwy wełny, przytwierdzamy je do czoła krokwi i zakładamy profile metalowe typu C. Do wieszaków typu ES profile przykręcamy za pomocą wkrętów, a na grzybkowych mocujemy je na wcisk. Alternatywą dla stalowego stelażu może być ruszt drewniany, który szczególnie w przypadku skomplikowanego dachu, będzie łatwiejszy w wykonaniu. FOT. ROCKWOOL

KROK 5) Montujemy drugą warstwę izolacji pod krokwiami. Najpierw wypełniamy wełną profile stalowe. FOT. ROCKWOOL

KROK 6) Potem układamy wełnę między profilami. Dzięki takiemu ułożeniu ocieplenia unikamy liniowych mostków cieplnych (izolacyjność drewnianych krokwi jest kilka razy niższa od izolacyjności wełny tej samej grubości). FOT. ROCKWOOL

KROK 7) Na tym zdjęciu, pod układaną właśnie drugą warstwą ocieplenia, widać „osznurkowaną” pierwszą warstwę. Sznurek mocujemy do spodów krokwi np. zszywkami i rozciągamy ukośnie. FOT. ISOVER

KROK 8) Do stelaża, za pomocą dwustronnej taśmy samoprzylepnej, przyklejamy folię paroszczelną, która zapobiegnie przenikaniu pary do ocieplenia. Paroizolacją jest najczęściej folia polietylenowa o grubości 0,20 mm, którą układa się z 10 cm zakładem. Bardzo ważna jest szczelność wszystkich połączeń, także między folią a np. ścianą szczytową. Jeśli folia zostanie rozerwana lub uszkodzona, konieczne jest zaklejenie przecięć. FOT. ISOVER

KROK 9) Na koniec montujemy płyty gipsowo-kartonowe. W pomieszczeniach mokrych (łazienka, kuchnia, pralnia) konieczne jest ułożenie zielonych płyt wodoodpornych, które przy brodziku i wannie musimy dodatkowo uszczelnić, np. folią w płynie. FOT. ISOVER

Jak ocieplić poddasze, dach - krok po kroku - ROCKWOOL

Janusz Werner