Wielofunkcyjność instalacji klimatyzacyjnej skłania właścicieli domów jednorodzinnych do wykonania jej podczas budowy, bez czekania na fale afrykańskich upałów.
W lecie instalacja z klimatyzatorem szybko schładza nagrzane powietrze we wnętrzu, jednocześnie filtrując je z kurzu i zarazków. Może też regulować jego wilgotność. Wiele modeli ogrzewa też wnętrza, na życzenie, w okresie aury deszczowej i zimnej.
Instalację zakłada się po to, żeby w każdych warunkach pogodowych doprowadziła aktualne parametry powietrza w pomieszczeniach do stanu komfortu termicznego - człowiek odczuwa go wtedy, kiedy temperatura powietrza wynosi 23-26°C, a jego wilgotność 40-60%. Stąd biorą się podstawowe funkcje klimatyzatorów, polegające na schładzaniu, osuszaniu, zaś zimą również ogrzewaniu najbliższego otoczenia. Oczywiście, automatyczna regulacja temperatury jest najważniejsza, lecz przy obecnym zanieczyszczeniu środowiska naturalnego wręcz nieodzowna staje się opcja filtrowania powietrza ze smogu, kurzu, pyłów, bakterii, roztoczy, pleśni, przykrych zapachów, co przyczynia się do poprawienia stanu zdrowia nie tylko alergików.
Nawet bez kolejnych udogodnień - takich jak jonizowanie powietrza, łatwiejsza obsługa filtrów i sterowania układem - wyżej wymienione korzyści zachęcają właścicieli domów do zastępowania zwykłych wentylatorów i mniej doskonałych przenośnych modeli klimatyzatorów - profesjonalną stacjonarną instalacją klimatyzacyjną. Dodatkową zachętą jest fakt, że systemy przeznaczone do obiektów jednorodzinnych nie są już tak drogie, jak dawniej. Sukcesywnie przestają zatem być tylko standardowym wyposażeniem biur, lokali usługowych, samochodów. Coraz więcej osób, budujących własny dom, wpisuje je na listę niezbędnych systemów. Należy wyraźnie podkreślić, że nie we wszystkich przypadkach taka instalacja jest jednakowo potrzebna.
Zainteresowanie prywatnych użytkowników profesjonalnymi stacjonarnymi klimatyzatorami jeszcze niedawno było mniejsze, niż właścicieli obiektów publicznych. Ta tendencja uległa ostatnio zmianie, gdyż preferuje się inne technologie budowy i zabiegi architektoniczne. Ponadto wpływ na nią wywierają postępujące zmiany klimatu.
Stosowanie modnych obecnie bardzo dużych okien na nasłonecznionych elewacjach intensyfikuje skutki nagrzewania się wnętrz od słońca. Zasłanianie przeszkleń roletami lub żaluzjami często nie wystarcza do ochrony przed gorącem, szczególnie podczas długotrwałych upałów. Biorąc pod uwagę prognozy dotyczące globalnej tendencji dalszego szybkiego ocieplania się atmosfery, wszyscy właściciele tak zaprojektowanych domów powinni przezornie zlecić ułożenie instalacji klimatyzacyjnej od razu w trakcie budowy, ponieważ można wtedy ukryć jej szpecące elementy.
Najmniejsze zagrożenie ze strony długotrwałych afrykańskich fal gorąca dotyczy budynków z masywnymi grubymi ścianami zewnętrznymi, wzniesionymi np. z cegły według tradycyjnej technologii murów trójwarstwowych. Takie przegrody charakteryzują się bowiem dużą akumulacyjnością ciepła i wilgoci. Jeżeli na dodatek zostały wyposażone w przeszklenia o małej i średniej wielkości, pomieszczenia nie nagrzewają się nadmiernie podczas krótkiej fali upałów - a to oznacza, że ich użytkownicy rzadko odczuwają potrzebę korzystania z instalacji z klimatyzatorami.
Klimatyzator składa się z parownika (odpowiednik zamrażalnika lodówki) i skraplacza oraz sprężarki i zaworu rozprężnego. Przepływ powietrza wokół wymienników wymuszają dwa wentylatory.
Czynnik chłodniczy krąży pomiędzy parownikiem i skraplaczem - w parowniku odbiera ciepło z pomieszczenia, w skraplaczu oddaje je do otoczenia. Sprężarka i zawór rozprężny umożliwiają przejście czynnika chłodniczego w fazę ciekłą lub gazową. Żeby zaszedł proces parowania, z pomieszczenia odbierane jest ciepło, a podczas skraplania zostaje ono oddane na zewnątrz.
W trakcie pracy najwięcej hałasu generują sprężarka, wentylatory i zawór rozprężny, dlatego w klimatyzatorach typu split celowo montuje się je na zewnątrz domu, w oddzielnej obudowie - cały moduł to tzw. jednostka zewnętrzna. W pomieszczeniu zaś, w drugiej obudowie, działa jednostka wewnętrzna z parownikiem i wentylatorem. Niektóre układy wyposaża się w system multisplit - dużą jednostkę zewnętrzną łączy się rurami z miedzi z kilkoma jednostkami wewnętrznymi.
Spośród jednostek wewnętrznych najpopularniejsze są modele ścienne (zawieszane na ścianie pod sufitem). Często stosuje się także przysufitowo-przypodłogowe (montowane pod sufitem lub przy podłodze). Do pomieszczeń z podwieszanymi sufitami dobre są modele kasetonowe (do wbudowania w strop albo osadzenia pod sufitem). Natomiast wariant kanałowy lokuje się w innym pomieszczeniu, np. spiżarni, i łączy go przewodami z chłodzonym wnętrzem, w którym widoczne są jedynie kratki nawiewne i wywiewne.
Przy wyborze klimatyzatorów kompaktowych typu monoblok, unika się etapu montażu. Należy jedynie podłączyć urządzenie do gniazda z prądem i wyprowadzić przez uchylone okno rurę wywiewną. Niestety, ma ona wielokrotnie większą średnicę (w porównaniu z cienkimi rurkami miedzianymi, używanymi w sprzęcie typu split), dlatego w celu ograniczenia napływu gorącego powietrza z zewnątrz, korzysta się z okna najmniejszego i nienasłonecznionego. Ponadto trzeba umożliwić dopływ do pomieszczenia chłodnego powietrza, np. z piwnicy, północnego pokoju. W pokojach, w których znajduje się wlot do kominowego kanału wentylacyjnego, zapewnienie wywiewu jest proste i efektywniejsze - w porównaniu z wyprowadzeniem rury przez okno.
Tylko nieliczne odmiany klimatyzatorów stacjonarnych typu split można zamontować samodzielnie (nadają się do tego warianty wyposażone w specjalne szybkozłączki na rurach). Bardziej skomplikowaną instalację koniecznie powinni ułożyć fachowcy, którzy dobiorą wersję sprzętu i zaplanują usytuowanie modułów po wizji lokalnej.
W domach całorocznych stosuje się zwykle stałe połączenie, nierozbieralne. Zalecane jest ustawienie jednostki zewnętrznej w przewiewnym i zacienionym miejscu, jak również przestrzeganie wskazań producenta urządzenia (podanych w instrukcji), dotyczących m.in. odpowiedniej długości rur (mogą mieć od kilku do kilkunastu metrów), uwzględnienia różnicy poziomów między modułami instalacji. Po wykonaniu w ścianie zewnętrznej otworu, prowadzi się przez niego rury od jednostki zewnętrznej do wewnętrznej. Natomiast resztę orurowania układa w bruzdach ściennych lub na powierzchni przegrody, zapewniając dostęp do złączek. Rury, biegnące na zewnątrz, trzeba chronić otuliną termoizolacyjną oraz taśmą przeciwwilgociową. W pomieszczeniach prowadzi się je w sposób możliwie mało widoczny (zalecana realizacja podczas budowy).
Stacjonarną jednostkę wewnętrzną montuje się jak najbliżej okna, ponieważ przy takiej lokalizacji udaje się szybko schłodzić powietrze nagrzane od szkła i osiągnąć równomierny rozkład temperatury w pomieszczeniu. Do tego rodzaju jednostki wewnętrznej należy podłączyć rurkę do odprowadzania skroplin (kondensatu) - na ogół kieruje się ją na zewnątrz budynku tak, by spływał on grawitacyjnie. Klimatyzator sterowany pilotem powinien być usytuowany przynajmniej 1 m od radia lub telewizora, a także w odpowiedniej odległości od sprzętu grzewczego i urządzeń zasilanych łatwopalnym gazem.
Sterowanie odbywa się przy pomocy pilota, smartfona, tabletu. Elementem systemu jest regulator temperatury, na którym określa się wybrane parametry, np. inne na dzień, inne na noc. Trzeba przy tym pamiętać, że zalecana różnica temperatury powietrza pomiędzy pomieszczeniem klimatyzowanym a nieklimatyzowanym to najwyżej 7°C. Powinno się unikać przeciągu poprzez ustawienie właściwej prędkości przewiewu powietrza - prędkość przepływu schłodzonego strumienia nie może być większa niż 0,2 m/s. Ponadto warto wykorzystywać funkcję wyboru kierunku, w jakim powietrze jest wydmuchiwane.
Wymianę filtrów i dezynfekcję instalacji przeprowadza się po to, żeby nie stały się wylęgarnią grzybów i bakterii. Rury należy regularnie dezynfekować w środku, natomiast filtry - starannie myć, albo wymieniać. Rekomenduje się stosowanie modeli z funkcją jonizacji lub generatorem rodników OH bądź innym tego typu wyposażeniem, które sterylizuje przestrzeń jednostki wewnętrznej oraz powietrze wpływające i znajdujące się w obrębie działania klimatyzatora.
Wyżej wspomniano już o grawitacyjnym sposobie usuwania skroplin, w przypadku stacjonarnych jednostek wewnętrznych typu split i multisplit. Jeżeli instalacja jest długa, niekiedy trzeba wymusić odprowadzanie skroplin mechanicznie, przy pomocy pompki. Posiadacze klimatyzatorów przenośnych, z wbudowanymi weń zbiornikami na skropliny, muszą je usuwać ręcznie (przydatny będzie wskaźnik zapełnienia zbiornika).
Kiedy na dworze panuje afrykański upał, a we wnętrzach działają klimatyzatory, właściciele domów z wentylacją grawitacyjną muszą się sami zatroszczyć o prawidłową wymianę powietrza. Przy bardzo wysokiej temperaturze, skuteczność pracy takiego systemu jest bowiem mocno upośledzona, dlatego nie mogą zapominać o rozszczelnieniu okien, albo o ich chwilowym otwieraniu "na przestrzał".
W domach z wentylacją mechaniczną nawiewno-wywiewną, mieszkańcy nie mają z tym kłopotu - automatyczna instalacja robi to zgodnie z aktualnymi potrzebami.
Lilianna Jampolska
Na zdjęciu otwierającym: Jednostki wewnętrzne klimatyzatorów zawiesza się wysoko na ścianie. (fot. Zymetric)
Skomentuj
